Roubini: Προσδεθείτε για την ισπανική διάσωση

Πηγή: FT (via euro2day)

N. Roubini

Ο αρθρογράφος είναι πρόεδρος της Roubini Global Economics και καθηγητής του Stern School of Business, New York University. 

Κανείς δεν μπορεί να προσποιείται ότι γνωρίζει αν η Ισπανία πάσχει από ρευστότητα ή είναι χρεοκοπημένη, αν δεν μετρηθεί το μέγεθος της μαύρης τρύπας στον τραπεζικό κλάδο της χώρας. Η ισπανική κυβέρνηση άρχισε επιτέλους να το κάνει: Η Bankia και άλλες τράπεζες αρχίζουν να λαμβάνουν ενέσεις ρευστότητας από την Μαδρίτη. Με την ισπανική οικονομία να συρρικνώνεται δριμύτατα και την ανεργία να εκτινάσσεται, ήταν αναπόφευκτο να χρειαστεί να διασώσει τη κυβέρνηση τις τράπεζες. Όμως αυτό είναι το ένα μόνο κομμάτι του παζλ. Χωρίς ανάπτυξη, το ισπανικό κράτος θα χρειαστεί και το ίδιο διάσωση. 

Η πιστωτική άνθιση της Ισπανίας έφτασε σε αιχμή το 2008, όταν η προσφορά φθηνής, εξωτερικής χρηματοδότησης άρχισε να μειώνεται κάθετα. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η ποιότητα των ενεργητικών των ισπανικών τραπεζών συνεχίζει να χειροτερεύει. Ο κλάδος θα χρειαστεί ανακεφαλαιοποίηση 100-250 δισ. ευρώ μέσα στο έτος, για να διατηρήσει συντελεστή κεφαλαιακής επάρκειας 9%, το ελάχιστο που ανέχεται η European Banking Authority. Εν τω μεταξύ, υπάρχουν ανησυχίες για την δυνατότητα και την διάθεση των ισπανικών τραπεζών να υποστηρίξουν το κρατικό χρέος, ειδικά εν μέσω υποβαθμίσεων και αναλήψεων κεφαλαίων.

Σε μια ιδανική περίπτωση, η διάσωση των ισπανικών τραπεζών θα γίνει ταχύτατα και με την μορφή άμεσων ενέσεων κεφαλαίου από τους πόρους των ταμείων διασώσεων της ΕΕ. Η Γερμανία παραμένει πεισματικά ενάντια σε αυτό, καθώς θα σήμαινε να άρει το μαστίγιο των προϋποθέσεων και να ταΐσει την Ισπανία με το καρότο της χρηματοδότησης. Μια τέτοια επιλογή βρίσκει αντίθετες και τις ισπανικές αρχές, καθώς συνακόλουθα ο Ευρωπαίος φορολογούμενος θα πάρει τον έλεγχο των τραπεζών τους. 

Αντ’ αυτού, είναι πιθανότερο η διάσωση των ισπανικών τραπεζών να αναβληθεί μέχρι την τελευταία στιγμή. Το κόστος της τραπεζικής διάσωσης, θα πρέπει τότε να ενσωματωθεί στον ισολογισμό του ισπανικού χρέους. 

Οι τραπεζικές διασώσεις αυτής της κλίμακας πιθανόν να γονατίσουν το ισπανικό κράτος. Αν δεν το κάνουν αυτές, θα το κάνει το δημόσιο και εξωτερικό χρέος. 

Προκειμένου να σταθεροποιήσει τα επίπεδα του δημοσίου χρέους μετά την ανακεφαλαίωση των τραπεζών, η Ισπανία θα πρέπει να πραγματοποιήσει μια στρέβλωση στα δημοσιονομικά της, που είναι όχι μόνο ανέφικτη αλλά και αυτοκαταστροφική. Οι αυξήσεις φόρων και περικοπές δαπανών που απαιτούνται θα βαθύνουν την ύφεση και θα επιδεινώσουν τον πρωταρχικό προϋπολογισμό. 

Για να μπει σε μια πορεία βιωσιμότητας του εξωτερικού χρέους, η Ισπανία θα χρειαστεί τεράστια προσαρμογή στο εμπορικό της ισοζύγιο. Βραχυπρόθεσμα, η πτώση στην εγχώρια ζήτηση θα βελτιώσει γρήγορα το εμπορικό ισοζύγιο. Όμως μεσοπρόθεσμα, η Ισπανία θα μπορέσει να εξυπηρετήσει το εξωτερικό της χρέος μόνο αν βρει ισορροπημένη και βιώσιμη ανάπτυξη, που απαιτεί υποτίμηση με πραγματικούς όρους, η οποία δεν μπορεί να έλθει αν δεν μειωθεί κάθετα η αξία του ευρώ. 

Οποιος έχει παρακολουθήσει τις εξελίξεις στην ευρωζώνη, νοιώθει έκπληκτος με την αίσθηση του déjà vu στα προβλήματα της Ισπανίας. Η διάβρωση από την αβεβαιότητα του τραπεζικού κλάδου στην επενδυτική ψυχολογία στην Ισπανία, θυμίζει την Ιρλανδία του 2009 και 2010. Ο φαύλος κύκλος της ύφεσης λογω της λιτότητας στην Ισπανία είναι ίδιος με την οικονομική καταρράκωση της Ελλάδας και της Πορτογαλίας. 

Κι όμως, παρά τα ξεκάθαρα σημάδια αποτυχίας στα υπάρχοντα προγράμματα διάσωσης, η ΕΕ δείχνει έτοιμη να επιβάλλει απαράλλαχτο σχέδιο στην Ισπανία. Η τεράστια διαφορά όμως ανάμεσα στην Ισπανία και τις άλλες χώρες με πρόγραμμα διάσωσης, είναι το μέγεθος. Αν κάτι δεν πάει καλά στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία, υπάρχει δυνατότητα για δεύτερη διασωση. Όμως η ζαριά θα ριχτεί μια φορά μόνο για μια χώρα τόσο μεγάλη οσο η Ισπανία. 

Ένα πακέτο διάσωσης θα κερδίσει λίγο χρόνο για την Ισπανία, αλλά ο χρόνος θα είναι χρήσιμος μόνο αν αξιοποιηθεί για να δημιουργηθεί οικονομική ανάπτυξη. Αν οι ιδιωτικές αξιώσεις στο δημόσιο χρέος καταστούν junior σε σχέση με τις αξιώσεις της τρόικα (Κομισιόν, ΕΚΤ και ΔΝΤ), ακόμη και μια διάσωση κινδυνεύει να μειώσει τις πιθανότητες επανάκτησης της πρόσβασης στην αγορά. 

Επιπλέον, με τους οικονομικούς δείκτες να δείχνουν μια Ισπανία να διολισθαίνει όλο βαθυτερα στην υφεση, για να πάρει γερή στροφή η οικονομία της χώρας θα πρέπει να γίνει μεγάλη στροφή στην στρατηγική: Νομισματική χαλάρωση από την ΕΚΤ, αποδυνάμωση του ευρώ, δημοσιονομική στήριξη στην πυρήνα, λιγότερη λιτότητα στην περιφέρεια, περισσότερα διεθνή οχυρώματα και αμοιβαιοποίηση του χρέους. 

Ο μόνος τρόπος για happy end στην Μαδρίτη είναι να ληφθούν ταχύτατα αποφάσεις στις Βρυξέλλες, την Φρανκφούρτη και τις άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Αλλά αυτό μάλλον δεν θα γίνει. Οι κρίσεις στην περιφέρεια της ευρωζώνης και την Ισπανία, είναι μια καταδικασμένη συντριβή σε αργή κίνηση.