Ένα σχεδιάγραμμα της δημοσιονομικής σταθεροποίησης

Πηγή: ΑΥΓΗ

του Γ. Σταθάκη

Η δημοσιονομική προσαρμογή σύμφωνα με το Μνημόνιο 2 επιδιώκει να περικόψει τις δημόσιες δαπάνες από το 44% (που είναι ο μέσος όρος της τελευταίας 20ετίας) στο 34-35% του ΑΕΠ και να σταθεροποιήσει τα δημόσια έσοδα στο 38-39% του ΑΕΠ (που είναι ο μέσος όρος της τελευταίας εικοσαετίας), με ένα πλεόνασμα της τάξης του 4,5% του ΑΕΠ το οποίο θα εξυπηρετεί το δημόσιο χρέος.

Η δική μας σκέψη πρέπει να προσανατολιστεί στη σταθεροποίηση των δημόσιων οικονομικών με τρόπο που δεν θα επιφέρει επιπρόσθετη ύφεση και ταυτόχρονα σταδιακά θα οδηγήσει στην εξάλειψη του πρωτογενούς ελλείμματος του προϋπολογισμού. Η δημοσιονομική προσαρμογή μπορεί να σταθεροποιήσει τα έσοδα και τις δαπάνες στο 41-42% του ΑΕΠ και να διατηρήσει μία σχετικά σταθεροποιημένη συνθήκη με ένα μικρό εύρος διακύμανσης του ελλείμματος ανάλογα με τις διακυμάνσεις της πραγματικής οικονομίας.

Το σχεδιάγραμμα της αποτυχίας του Μνημονίου 2

foto: http://www.lukasvasilikos.com/
ΠΗΓΗ: ΑΥΓΗ

του Γ. Σταθάκη

Το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και το πρόγραμμα πλεονασματικού προϋπολογισμού είναι αδύνατον να εξυπηρετήσουν το δημόσιο χρέος. Τα νούμερα είναι φανταστικά. Το ίδιο και η επάνοδος της ελληνικής οικονομίας σε τροχιά ανάπτυξης το 2013 και με ρυθμούς 3,5-4% τον χρόνο μέχρι το 2020. Το δημόσιο χρέος το 2020 θα πλησιάζει το 200% του ΑΕΠ, ενώ θα έχει προηγηθεί νέα αναχρηματοδότηση και αναδιάρθρωσή του.

Η τελευταία Έκθεση του ΔΝΤ για την Ελλάδα προετοιμάζει τους αποδέκτες του για την πιθανή αποτυχία του ελληνικού προγράμματος. Οι συμπερασματικές διατυπώσεις είναι αποκαλυπτικές. “Το ελληνικό πρόγραμμα υπόκειται σε υψηλούς κινδύνους”. “Με το χρέος να παραμένει υψηλό για πολύ καιρό, η Ελλάδα θα παραμένει 'επιρρεπής σε ατυχήματα'”. “Οι διαδοχικές επισκοπήσεις της κατάστασης της οικονομίας στο μέλλον,[...] μπορεί να οδηγήσουν σε νέα επιπρόσθετη βοήθεια από τους Ευρωπαίους εταίρους, με όρους ακόμα πιο ευνοϊκούς από αυτούς που προβλέπονται τώρα και/ή με μία ακόμα αναδιάρθρωση του χρέους” (IMF, Country Report, no 12/57, March 2012).

Από το τρίτο στο τέταρτο Μνημόνιο. Μια ματιά από το 2013

ΠΗΓΗ: ΑΥΓΗ

Ημερομηνία δημοσίευσης: 12/02/2012

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΤΑΘΑΚΗ

Είμαστε στον Φεβρουάριο του 2013. Εδώ και έναν χρόνο εφαρμόζεται το νέο Μνημόνιο που συνοδεύει τη δανειακή σύμβαση των 130 δισ. του Φεβρουαρίου του 2012 και φυσικά το PSI, τη διαγραφή κατά 65% του χρέους των 200 δισ. που ήταν στα χέρια ιδιωτών, τραπεζών και ασφαλιστικών ταμείων το 2012.

Το δημόσιο χρέος της χώρας είναι τα 110 δισ. (το δάνειο του EFSF του 2010), τα 130 δισ. (του 2012), τα 60 δισ. της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και τα 70 δισ. που απέμειναν στους ιδιώτες μετά το "κούρεμα" (του PSI). Σύνολο 370, μείον 20 που πληρώθηκαν το 2012, άρα 350. Το ΑΕΠ της χώρας έχει μειωθεί από τα 245 δισ. του 2009 στα 205 δισ. Το χρέος παραμένει στο 170% του ΑΕΠ και η εξυπηρέτηση του απαιτεί 20 δισ. τον χρόνο για τα επόμενα 20 χρόνια.

Με δεδομένο ότι τα έσοδα του προϋπολογισμού ήταν το 2011 50 δισ., οι ανελαστικές δαπάνες 49 δισ. και το πρωτογενές έλλειμμα παρέμενε στα 8-10 δισ., αλλά οι εξελίξεις το 2012 επέδειξαν κάμψη των εσόδων κατά 20% (άρα μειώθηκαν στα 41 δισ.), και οι δαπάνες μειώθηκαν κατά 15% (και έφθασαν στα 42,5 δισ.), έτσι που το πρωτογενές έλλειμμα αυξήθηκε, αντί να μειωθεί (στα 11 δισ.), παντού υπάρχει συζήτηση για τη νέα κρίση του ελληνικού προβλήματος.

Η Ε.Ε. δεν θέλει, η παγκόσμια οικονομία δεν μπορεί

ΠΗΓΗ: ΑΥΓΗ

Ημερομηνία δημοσίευσης: 04/12/2011

Του Γιώργου Σταθάκη

Το ΔΝΤ καλείται να αναλάβει έναν νέο κεντρικό ρόλο στη διάσωση της Ευρωζώνης, με τη μεγάλη διεύρυνση των διαθέσιμων κεφαλαίων του από ΗΠΑ, Ε.Ε., Ρωσία, Κίνα, Καναδά, Ιαπωνία και φυσικά από τη δημιουργία μιας νέας γραμμής χρηματοδότησης απευθείας από τις κεντρικές τράπεζες των παραπάνω.

Η κρίση στην Ευρωζώνη έφθασε σε πλήρες αδιέξοδο. Οι εμμονικοί Βρετανοί μετρούν μέρες για το μέλλον του ευρώ, ενώ όλοι γνωρίζουν το βρετανικό πρόβλημα ανεξέλεγκτου ιδιωτικού χρέους, που δεν θεραπεύεται από την εξοικονόμηση δημόσιων πόρων για την κάλυψή του.

Γ.Σταθάκης: H καταστροφική για την Ελλάδα και την Ευρωζώνη συμφωνία της 27ης Οκτωβρίου

AYΓΗ: Ημερομηνία δημοσίευσης: 13/11/2011

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΤΑΘΑΚΗ

Ο σχηματισμός όχι μίας, αλλά δύο, όμοιων κυβερνήσεων σε Ελλάδα και Ιταλία, προκειμένου να εφαρμοστούν οι αποφάσεις της 27ης Οκτωβρίου, δίνει την εντύπωση (ή την ψευδαίσθηση) ότι οι αποφάσεις αυτές είναι όντως σημαντικές και ότι μπορεί να αποτελέσουν, εάν εφαρμοστούν, κάποια διέξοδο στο πρόβλημα της Ελλάδας και της Ευρωζώνης.

Η συμφωνία της 27ης Οκτωβρίου έχει τρία σκέλη:

Πρώτον, αυξάνει το μέγεθος των εγγυήσεων του μηχανισμού στήριξης από 440 δισ. σε περίπου 1 τρισ. ευρώ προκειμένου να χωρέσει, πέρα από την Ελλάδα, την Πορτογαλία, ως την Ιρλανδία και την Ιταλία, πιθανώς και την Ισπανία. Αυτό γίνεται τεχνητά, όχι με πραγματικό χρήμα, αλλά με μηχανισμούς μόχλευσης των προσφερόμενων εγγυήσεων. Η βασική ιδέα είναι να ασφαλίζεται από τον μηχανισμό, τον EFSF, το 20% της αξίας των νεοεκδιδόμενων ομολόγων, προκειμένου οι αγορές να συνεχίσουν να αγοράζουν ομόλογα της κλυδωνιζόμενης Ιταλίας.

«Δεν κινδυνεύουν οι καταθέσεις στις τράπεζες»

Πηγή: Ελευθεροτυπία ( via Red NoteBook)

«Κρανίου τόπο» θα θυμίζει το 2012 η ελληνική κοινωνία. Την πρόβλεψη κάνει ο αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης, καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας, Γιώργος Σταθάκης. Παράλληλα σημειώνει ότι «το «κούρεμα» του ιδιωτικού αποκλειστικά χρέους έχει τεράστιες αρνητικές επιπτώσεις και μικρές θετικές» και, πάντως, «δεν κάνει το χρέος βιώσιμο»

Επισημαίνει, ωστόσο, ότι οι καταθέσεις των πολιτών στις τράπεζες δεν κινδυνεύουν ενώ για την άποψη περί... επιστροφής στη δραχμή υπογραμμίζει ότι «είναι μια παρακινδυνευμένη επιλογή για μία χώρα που έχει μεγάλο εμπορικό έλλειμμα και στηρίζεται σε συναλλαγματικούς πόρους για την κάλυψή του, όπως είναι ο τουρισμός και η ναυτιλία». Τονίζει, πάντως, ότι η σημερινή πολιτική είναι εντελώς αδιέξοδη και υπάρχει εναλλακτική πολιτική.

Η συντεταγμένη χρεωκοπία της ελληνικής οικονομίας ξεκίνησε

Πηγή: ΑΥΓΗ

Ημερομηνία δημοσίευσης: 25/09/2011

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΤΑΘΑΚΗ

"Η πολιτική του Μνημονίου οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στη χρεωκοπία. Αυτή η θέση, που αρκετοί υποστήριζαν τα δύο τελευταία χρόνια, ξετυλίγεται πλέον μπροστά στα μάτια μας. Από τώρα μέχρι τον Ιούνιο η συντεταγμένη χρεωκοπία της Ελλάδας θα έχει ολοκληρωθεί.

Ο συλλογισμός ήταν απλός. Η πολιτική της βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής και του αποπληθωρισμού οδηγεί σε ύφεση, αυτό οδηγεί σε νέα δημοσιονομικά μέτρα και βαθύτερη ύφεση. Η μείωση του ΑΕΠ απομακρύνει κάθε ενδεχόμενο εξυπηρέτησης του χρέους. Τότε εγκαινιάζεται ένας κύκλος διαδοχικών αναδιαρθρώσεων του χρέους. Η πραγματική οικονομία παγιδεύεται σε μια μόνιμη "παγίδα ρευστότητας", όπου οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις, ακόμα και αν έχουν χρήματα, τα αποθεματοποιούν. Κάθε μείωση των δημοσίων δαπανών οδηγεί σε σχεδόν ισοδύναμη μείωση της ιδιωτικής οικονομίας. Από κοινού συρρικνώνουν την κατανάλωση, την παραγωγή, την απασχόληση και τις επενδύσεις. Το χρέος αυτονομείται από την πραγματική οικονομία και αυτοσυσσωρεύεται, αναχρηματοδοτούμενο χωρίς λογική.

Γ. Σταθάκης: Νίκη των αγορών επί της Ε.Ε.

ΠΗΓΗ: ΑΥΓΗ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΡΗΣΤΟΥ

Τελικά η παραδοχή της “χρεωκοπίας” της Ελλάδας θα εγκαινιάσει αναπόφευκτα έναν κύκλο διαδοχικών “χρεωκοπιών” στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με σειρά Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία. Ο κλοιός θα σφίξει γύρω από το απόλυτο διακύβευμα, τη Γαλλία. Οι μικροηγέτες της σημερινής Ευρώπης, κινδυνεύουν ως νέοι Χούβερ να περάσουν στην ιστορία, ως οι ηγέτες “που έβλεπαν τα τρένα να περνούν”, σημειώνει ο Γιώργος Σταθάκης, αντιπρύτανης και καθηγητής πολιτικής οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Η συνέντευξη αναλυτικά.

* Επιλεκτική χρεωκοπία λοιπόν ή, όπως ζητάει ο κ. Βενιζέλος να την ονομάζουμε, selective default. Πόσο εύκολα γίνεται, από ποιούς εξαρτάται και ποιές είναι οι μικρότερες δυνατές παρενέργειες;

Ένα "βιώσιμο σχέδιο" για το χρέος έχει ως βάση ένα πρωτογενές πλεόνασμα

ΠΗΓΗ: ΑΥΓΗ 17/4/2011

Του Γιώργου Σταθάκη

Το χρέος αναχρηματοδοτήθηκε ντεφάκτο και συγκεντρώθηκε πλέον σε ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η αναδιάρθρωση πλέον είναι πολιτική απόφαση και σημαίνει επιμήκυνση, “κούρεμα” και ρύθμιση του επιτοκίου. Αν όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση, η Ελλάδα επιστρέψει στις αγορές το 2012, τότε δεν υπάρχει πρόβλημα. Όμως αυτό δεν είναι πιστευτό.

Ένα “βιώσιμο σχέδιο για το ελληνικό χρέος” αποτελεί αναγκαία αλλά όχι ικανή προϋπόθεση για την ανάπτυξη. Η ανάπτυξη έχει παγιδευτεί εδώ και χρόνια σε μια συστηματική διαδικασία αποδιάρθρωσης των κρατικών αναπτυξιακών θεσμών σημειώνει Γιώργος Σταθάκης, καθηγητής πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης απαντώντας σε τρία κρίσιμα και επίκαιρα ερωτήματα της "Αυγής" σχετικά με τις αντιπαραθέσεις για την αναδιάρθρωση του ελληνικού δημοσίου χρέους. Οι απαντήσεις αναλυτικά.

Σύνοδος Κορυφής - Ή όταν το ντόμινο φθάνει στη Γερμανία

Πηγή: ΑΥΓΗ

Ημερομηνία δημοσίευσης: 19/12/2010

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΤΑΘΑΚΗ*

Οι “αγορές είναι ηλίθιες”. Αλλά οι πολιτικές επιλογές είναι ίσως οριακά “πιο ηλίθιες”. Το θέμα είναι ότι τα δύο αυτά πεδία συνδέονται απόλυτα. Οι αγορές εντόπισαν το ελληνικό, ιρλανδικό, πορτογαλικό, ισπανικό, ιταλικό “πρόβλημα” και, όπως κάνουν συνήθως οι χρηματιστηριακές αγορές, το “διόγκωσαν”. Όπως έκαναν με τις μετοχές, τα σπίτια, την τεχνολογία και τόσα άλλα αντικείμενα με τα οποία ασχολήθηκαν στο πρόσφατο παρελθόν. Στην καλή περίοδο τα διογκώνουν “προς τα πάνω”, στην κακή περίοδο τα διογκώνουν “προς τα κάτω”.

Η κρίση στην Ευρωπαϊκή Ένωση

ΠΗΓΗ: ΑΥΓΗ

Ημερομηνία δημοσίευσης: 21/11/2010

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΤΑΘΑΚΗ*

Η οικονομική και νομισματική ενοποίηση της Ε.Ε. όπως έγινε το 2000 με την εισαγωγή του ευρώ, είχε τέσσερεις βασικούς πυλώνες:

1. Ο “συντονισμός της δημοσιονομικής πολιτικής” από τα κράτη μέλη, δηλαδή το Σύμφωνο Σταθερότητας (και Ανάπτυξης), το οποίο ουσιαστικά ενθάρρυνε τα κράτη μέλη να κρατήσουν χαμηλά το έλλειμμα του προϋπολογισμού (μέχρι 3% του ΑΕΠ), και οι μισές χώρες που είχαν δημόσιο χρέος υψηλότερο από το 60% που προέβλεπε το Μάαστριχτ, και τελικά εντάχθηκαν στο ευρώ, καλούντο να το αποκλιμακώσουν σταδιακά.

Γιατί η Αριστερά του 40% είναι στο περιθώριο;

Πηγή: Αυγή

Ημερομηνία δημοσίευσης: 14/11/2010

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΤΑΘΑΚΗ*

Οι εκλογές της 7ης Νοεμβρίου ανέδειξαν στην Αττική πρώτη δύναμη την Αριστερά. Εντούτοις, το βράδυ των εκλογών, η Αριστερά ήταν στα υπόλοιπα, στα αποτελέσματα που κανένα ενδιαφέρον δεν έχουν. Κατά παράδοξο τρόπο, ο «δικομματισμός» εμφανίστηκε νικητής και, καθώς αυτό δεν αρκούσε, εφευρέθηκε ένας νέος «νικητής», η αποχή. Δύο φαντασιακοί «νικητές», υπαρκτοί και οι δύο φυσικά, αλλά υπερτονισμένοι έναντι του ενός και μοναδικού νικητή: της Αριστεράς.

Η Ισπανία και ο νέος κύκλος της ευρωπαικής κρίσης

ΑΥΓΗ 20/6/2010
Του Γιώργου Σταθάκη*

Στα 110 δισ. που δανείζεται η Ελλάδα είναι πολύ πιθανόν να προστεθούν 250 δισ. για την Ισπανία. Μία ακόμα χώρα θα αρχίσει να δανείζεται “εκτός των διεθνών αγορών”, από τη νέα “απομονωμένη αγορά” δανειακών κεφαλαίων. Οι Βρυξέλλες και το ΔΝΤ, όπως και στην περίπτωση της Ελλάδας, θα προσφέρουν για ένα διάστημα δανειακούς πόρους.

Η Ισπανία δεν έχει πρόβλημα δημόσιου χρέους. Είναι μόλις 50% του ΑΕΠ, ενώ έχει λογικό έλλειμμα προϋπολογισμού (8%). Όποτε και τα μέτρα περικοπών είναι ανούσια. Έχει πρόβλημα ιδιωτικού χρέους. Τα στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια μπορεί να φθάνουν το 120% του ΑΕΠ. Το χειρότερο είναι ότι περίπου 29% του ΑΕΠ είναι τα επιχειρηματικά δάνεια, τα οποία έχουν δοθεί για την κατασκευή παραθεριστικών και άλλων κατοικιών που έμειναν ημιτελείς ή παραμένουν απούλητες. Η κατασκευή τους έχει χρηματοδοτηθεί από ειδικευμένες τοπικές ισπανικές τράπεζες -συνεταιριστικές συνήθως- που ελέγχονται από τα κόμματα και τις τοπικές ελίτ.

Ένα σχεδιάγραμμα της ελληνικής οικονομικής κρίσης

Ημερομηνία δημοσίευσης: 16/05/2010

Πηγή: Αυγή

του Γιωργου Σταθακη

Η δημιουργία του ελληνικού δημόσιου χρέους

Τα αίτια του δημοσιονομικού προβλήματος προκύπτουν από μερικά βασικά δεδομένα που φωτίζουν, ίσως με απόλυτη διαύγεια, το πρόβλημα.

Πρώτον, το χρέος είναι δημιούργημα της δεκαετίας του 1980. Το 1980 το χρέος ήταν μόλις 20% του ΑΕΠ, το 1990 ήταν 80% και το 1993 ήταν 120%. Έκτοτε περιστρέφεται γύρω στο 100-120% του ΑΕΠ.

Δεύτερον, το χρέος προέκυψε από την επέκταση του κράτους στην οικονομία. Οι δημόσιες δαπάνες επεκτάθηκαν τότε από το 25% στο 40% του ΑΕΠ και λίγο αργότερα έφθασαν στο 45%, στο οποίο και μονιμοποιήθηκαν μέχρι σήμερα. Η επέκταση του κράτους έγινε για «καλό σκοπό», καθώς αφορούσε πρωτίστως την επέκταση των κοινωνικών δαπανών: της υγείας, της παιδείας και των συντάξεων. Επιπρόσθετα στη δεκαετία του 1980 το κράτος ανέλαβε τη διαχείριση του προβλήματος της «αποβιομηχάνισης» και των «προβληματικών».

Τρίτον, η αύξηση των δημόσιων εσόδων υστερούσε πάντα των δαπανών. Για την ακρίβεια, ο ελληνικός προϋπολογισμός είναι ελλειμματικός για τριάντα συνεχή χρόνια, με διακυμάνσεις από -5 (1999) έως -16% (1990), κατά μέσο όρο γύρω στο -7% του ΑΕΠ. Το γεγονός ότι το χρέος δεν είναι ακόμα μεγαλύτερο οφείλεται στις περιόδους χαμηλών επιτοκίων.

Συνεπώς, το βασικό ερώτημα είναι γιατί τα έσοδα υστερούν πάντοτε των δαπανών, γιατί τελικά δεν σταθεροποιήθηκαν και αυτά στο 45% του ΑΕΠ, αλλά γύρω στο 35-40% του ΑΕΠ. Η απάντηση είναι απλή. Τα φορολογικά έσοδα προέρχονται από φόρους κατανάλωσης κατά τα δύο τρίτα και από άμεσους φόρους των μισθωτών στρωμάτων. Φόρους δεν πληρώνουν οι επιχειρήσεις, μεγάλες και μικρές, και τα ελεύθερα επαγγέλματα, επιστημονικά και μη. Καθώς το 20-30% των πιο ευκατάστατων στρωμάτων που ελέγχουν το 50% του ΑΕΠ δεν πληρώνουν φόρους, είναι αδύνατο να αυξηθούν τα έσοδα στο επιθυμητό ή το αναγκαίο επίπεδο.