Π.Παναγιώτου: Ημίμετρα από το Eurogroup, ούτε το 2020 στις αγορές

• 
  
• ΠΗΓΗ: tvxs.gr
• Ημίμετρο το οποίο εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους χαρακτηρίζει το συμφωνηθέν «κούρεμα» του ελληνικών ομολόγων ο Πάνος Παναγιώτου, επικεφαλής Χρηματιστηριακός Τεχνικός Αναλυτής GSTA Ltd, WTAEC, Ltd. Θεωρεί ότι μπορούσε να επιτευχθεί μία μείωση του χρέους περίπου στο 80% του ΑΕΠ, μέσα από την ανταλλαγή των περιουσιακών στοιχείων τα οποία ούτως ή άλλως προορίζονται προς αξιοποίηση με τα ομόλογα της ΕΚΤ. Κατά τη γνώμη του, κανείς δεν έχει πειστεί ότι το ελληνικό χρέος έχει καταστεί βιώσιμο και πως άρθηκε ο νομισματικός κίνδυνος για τη χώρα. Άρα, η Ευρωζώνη εξακολουθεί να βρίσκεται μακριά από την επίλυση της κρίσης.
• Με αυτή τη συμφωνία διασφαλίζονται μόνο χώρες και τράπεζες που είναι ήδη δυνατές.
• Με αυτά τα δεδομένα, η Ελλάδα δεν θα μπορεί να δανειστεί ούτε μετά το 2020.
• Πλέον, αν η Ελλάδα επιστρέψει στη δραχμή, θα πρέπει να αποπληρώσει σε Ευρώ.
• Δεν υπάρχει σχέδιο Β για την περίπτωση εξόδου από το Ευρώ.

Πώς ερμηνεύετε τις πρόσφατες αποφάσεις του Eurogroup; Πού οδηγούμαστε;

Όπως ήταν και το ζητούμενο, οι συγκεκριμένες αποφάσεις δίνουν μία διπλή παράταση: Πρώτον, για να προετοιμαστεί ακόμη καλύτερα η Ευρώπη απέναντι σε κάθε ενδεχόμενο το οποίο μπορεί να προκύψει από τις εξελίξεις που αφορούν την Ελλάδα. Δεύτερον, για να κάνει η Ελλάδα μια -τελευταία ίσως- προσπάθεια να αποτρέψει το χειρότερο.

Θεωρείτε δηλαδή ότι η Ευρωζώνη εξακολουθεί να επιθυμεί την παρουσία της Ελλάδας στο κοινό νόμισμα.

Νομίζω ότι την επιθυμεί, αλλά πλέον είναι πολύ καλύτερα προετοιμασμένη για μία ενδεχόμενη έξοδο. Θεωρεί δε πως αυτό είναι ένα σενάριο το οποίο έχει ουσιαστικές πιθανότητες να επιβεβαιωθεί. Και αυτό λόγω μιας σειράς λαθών που έχουν γίνει από την αρχή. Αρκεί να παρατηρήσει κανείς ότι ακόμη και η έκθεση της τρόικας, η οποία έχει εκπονήσει αυτό το πρόγραμμα, προβλέπει ότι υπάρχει κίνδυνος να εκτιναχθεί το ελληνικό χρέος στο 160% του ΑΕΠ το 2020. Δεν υπάρχει κανείς ο οποίος να έχει πειστεί πως αίρεται το νομισματικό ρίσκο για την Ελλάδα, ούτως ώστε να ακολουθήσει μία αντιστροφή της ροής των κεφαλαίων και να επιστρέψουν κεφάλαια με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο αποχώρησαν από τον Οκτώβριο του 2009 και έπειτα.

Δεδομένου ότι η Ελλάδα παραμένει στο Ευρώ, υπό αυτές τις συνθήκες, τι χρειάζεται για να αντιστραφεί η πορεία;

Χρειάζεται άμεση άρση του νομισματικού ρίσκου, την οποία θα πετύχαινε μόνο μία πολύ γενναία αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους. Αν αυτή αφορούσε ένα πολύ μεγάλο μέρος του, με αποτέλεσμα να μειωθεί στο 60-80% του ΑΕΠ, τότε πραγματικά θα έπειθε για τη βιωσιμότητα και η Ελλάδα θα έπαιρνε μια μεγαλύτερη «ανάσα» για τη λήψη μέτρων τα οποία θα εξασφάλιζαν την παραμονή της στο Ευρώ.

Θα απαιτούσε τη συμμετοχή της ΕΚΤ ένα «κούρεμα» όπως αυτό που περιγράφετε;

Σίγουρα. Η ΕΚΤ θα μπορούσε να συμμετάσχει με την ανταλλαγή των ομολόγων της, χωρίς αυτό να συνεπάγεται ότι δεν θα αξιοποιούνταν τα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία, τα οποία με βάση τις τρέχουσες αποφάσεις θα χρειαστεί να φτάσουμε στο 2020, με δεδομένο το ρίσκο πτώσης της αξίας τους, για να αποφέρουν μόνο 12 δις, το πολύ 20 δις ευρώ. Θα μπορούσαν λοιπόν να ανταλλαχθούν τα 50 δις ευρώ τα οποία κατείχε η ΕΚΤ με τα ελληνικά περιουσιακά στοιχεία –με δυνατότητα επαναγοράς τους από την Ελλάδα- ούτως ώστε να μειωθεί άμεσα το χρέος περίπου στο 80%, σε συνδυασμό και με την αναδιάρθρωση η οποία ήδη εφαρμόζεται.

Ευελπιστείτε σε κάποια στροφή της ευρωπαϊκής πολιτικής προς την ανάπτυξη, ιδίως στην ελληνική περίπτωση;

Αν δεν μεσολαβήσει κάτι και οι αποφάσεις του Eurogroup παραμείνουν ως έχουν, τότε θα έχουμε να κάνουμε με μία αναδιάρθρωση ημίμετρο, δειλή και με εξαιρετικές δεσμεύσεις οι οποίες γεννούν πολύ μεγάλους κινδύνους. Με αυτά τα δεδομένα, σχεδόν εξασφαλίζεται ότι η Ελλάδα θα είναι αποκλεισμένη από τις αγορές και μετά το 2020. Καθώς αναγκαζόμαστε σε υψηλό δανεισμό που εξασφαλίζει ακόμη και με συνταγματικές προβλέψεις κάποιους δανειστές, οι επόμενοι οι οποίοι –αν όλα πάνε καλά- θα θέλουν να μας δανείσουν από το 2020 δεν θα μπορούν να το κάνουν. Διότι η Ελλάδα θα είναι μια χώρα η οποία στο πρόσφατο παρελθόν της θα έχει προβεί σε αναδιάρθρωση και θα εξακολουθεί να διαθέτει ένα μεγάλο χρέος της τάξης του 120% του ΑΕΠ, δεσμευμένο με φοβερές εγγυήσεις στους δημόσιους πιστωτές της. Επομένως, θα ζητούνται πολύ υψηλά επιτόκια, εξαιτίας των οποίων πιθανότατα η Ελλάδα δεν θα μπορεί να δανειστεί ούτε μετά το 2020.

Ανεξάρτητα από τη στάση της Ευρωζώνης, τι μπορεί να κάνει η Ελλάδα για να ανασυντάξει την οικονομία της με αναπτυξιακή προοπτική;

Θα έπρεπε ήδη να έχει κάνει αυτό που τη συμβούλευαν οι επίσημοι νομικοί της σύμβουλοι. Δηλαδή θα έπρεπε να προβεί γρήγορα σε μία πολύ μεγάλη αναδιάρθρωση του χρέους, χρησιμοποιώντας τα νομικά της όπλα, πάντοτε σε συνεργασία με το ΔΝΤ και τη διεθνή κοινότητα, με τρόπο που θα εξυπηρετούσε πρωταρχικώς τα συμφέροντα της χώρας, η οποία κινδυνεύει με πτώχευση. Αντίθετα, βλέπουμε σήμερα την Ελλάδα να διασφαλίζει δυνατές χώρες και δυνατές τράπεζες, οι οποίες δεν αντιμετωπίζουν τόσο μεγάλο πρόβλημα.

Σε κάθε περίπτωση, η όποια αναδιάρθρωση χρέους δεν αποτελεί από μόνη της ικανή συνθήκη επιστροφής σε ρυθμό ανάπτυξης.

Θυμηθείτε ότι μέχρι το Σεπτέμβριο του 2009 η κατοχή ελληνικών ομολόγων από ξένες τράπεζες, πράγμα που καταδεικνύει και την εμπιστοσύνη των διεθνών αγορών στην Ελλάδα, ήταν σε ιστορικά υψηλά. Οι γαλλικές τράπεζες κατείχαν 75 δις δολάρια σε ελληνικά ομόλογα. Αντίστοιχα, 64 δις δολάρια οι ελβετικές τράπεζες. Επρόκειτο για τα υψηλότερα ποσοστά από το 1821. Το πρόβλημα είναι ότι η ελευθερία κίνησης των κεφαλαίων έχει δημιουργήσει ακριβώς την αντίστροφη πορεία από αυτή που σημειώθηκε με την ένταξη της Ελλάδας στο Ευρώ. Αν δεν αρθεί ο νομισματικός κίνδυνος, αν δεν πεισθούν όλοι ότι η Ελλάδα θα παραμείνει στο Ευρώ και το χρέος της θα είναι βιώσιμο, τότε δεν υπάρχει περίπτωση να επιστρέψουν στη χώρα κεφάλαια, πέρα από κάποια μικρά τα οποία θα ζητούν εγγυήσεις, εμποδίζοντας την ανάπτυξη. Όλα αυτά είναι καθοριστικά, ανεξάρτητα από τις διαρθρωτικές αλλαγές τις οποίες μπορεί να εφαρμόσει η Ελλάδα.

Ισχύει ότι δεν κινδυνεύει η κρατική περιουσία, παρ’ όλη την υπαγωγή των ελληνικών ομολόγων στο βρετανικό δίκαιο;

Εφόσον ο υπουργός Οικονομικών δήλωσε ότι στην περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης αυτή δεν θα αφορά σε ελληνικά περιουσιακά στοιχεία, οφείλουμε όλοι να το αποδεχτούμε. Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι με την υπαγωγή στο βρετανικό δίκαιο -γι’ αυτό άλλωστε την απαίτησαν οι δανειστές- δεν χάνει η Ελλάδα μία σειρά άλλων πλεονεκτημάτων. Για παράδειγμα, διεθνείς εκθέσεις αναδεικνύουν νομικούς προβληματισμούς για τις δυνατότητες της χώρας στην περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο επιστρέψει στη δραχμή και προβεί μονομερώς σε μία περαιτέρω αναδιάρθρωση του χρέους της. Αναφέρεται ότι θα είναι υποχρεωμένη πλέον να αποπληρώσει σε ευρώ.

Θεωρείτε ότι μεσοπρόθεσμα θα δούμε ένα Ευρώ με λιγότερα μέλη ή με δύο ταχύτητες;

Εξακολουθώ να πιστεύω ότι προσπαθούν να διασώσουν το Ευρώ στην υφιστάμενη μορφή του. Ωστόσο, βρισκόμαστε μακριά από την επίλυση της κρίσης. Η Πορτογαλία, για παράδειγμα, δεν θα μπορέσει να επιστρέψει στις αγορές. Φοβάμαι ότι θα χρειαστεί να ληφθούν και άλλα μέτρα και πως η κρίση του Ευρώ ακόμη δεν πλησιάζει στο τέλος της.

Πώς επηρεάζουν όλα αυτά την τοποθέτηση της Ευρωζώνης στο διεθνή ανταγωνισμό; Τι συνεπάγεται η υποτίμηση η οποία επιχειρείται, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Ελλάδα;

Όταν σε ένα σύστημα κρατών τα οποία μοιράζονται το ίδιο νόμισμα, μία χώρα προχωρά σε υποτίμηση, αυτό άμεσα ανοίγει ένα δρόμο ώστε να «μολυνθεί» και η «διπλανή» χώρα. Αυτή τη στιγμή, θα αναγκαστεί σε υποτίμηση και η Πορτογαλία. Σε διαφορετικό ρυθμό, και η Ιρλανδία και η Ιταλία. Ας μη ξεχνάμε ότι η ανταγωνιστικότητα της Ευρωζώνης, από το 2001 και μετά, κινήθηκε σε δύο αντίθετους δρόμους: Ό,τι κέρδιζε σε ανταγωνιστικότητα η Γερμανία, το έχαναν σε μεγάλο βαθμό χώρες του Νότου. Και όχι μόνο (βλ.Γαλλία). Αν κάποιος βγει κερδισμένος από ένα «χαμηλό» Ευρώ, αυτός θα είναι η Γερμανία. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, όμως, αφενός απαιτείται μεγάλο βάθος χρόνου, αφετέρου είναι υψηλό το ρίσκο για άλλες χώρες, όπως η Ιταλία, η Ελλάδα, η Πορτογαλία κ.ο.κ.

Είναι σαφές τι θα συμβεί αν βγούμε από το Ευρώ;

Το μόνο σίγουρο είναι ότι, ως είθισται, η Ελλάδα δεν έχει σχέδιο Β. Χρειάστηκαν -υποτίθεται- τόσα χρόνια προετοιμασίας για την είσοδο στο Ευρώ. Και βλέπουμε σήμερα πού οδηγηθήκαμε. Σκεφτείτε τι θα συνέβαινε σήμερα, την ώρα που δεν έχουν ιδέα πώς να διαχειριστούν μία Ελλάδα στη δραχμή. Επομένως, για να πειστώ προσωπικά ότι η Ελλάδα μπορεί να τα καταφέρει έξω από το Ευρώ, θα ήθελα να δω καταρχάς μια στοιχειώδη οικονομική διπλωματία που θα μπορούσε να διαχειριστεί αυτά τα θέματα. Ανθρώπους οι οποίοι θα εγγυηθούν ότι υπάρχει ένα σχέδιο Β. Φοβάμαι, λοιπόν, πάρα πολύ το ενδεχόμενο επιστροφής στη δραχμή, αλλά ανησυχώ και με την παραμονή μας στο Ευρώ υπό αυτές τις συνθήκες. Είμαστε αντιμέτωποι με μία πολύ προβληματική κατάσταση.