Πηγή: Radical Desire
Ανάμεσα στο 1988 και το 1990, μια σειρά κρατών πέρασαν ειρηνικά από τον "υπαρκτό σοσιαλισμό" σε ένα μεταβατικό στάδιο ιδεολογικής "αποσυμπίεσης" που οδήγησε τελικά στη μία ή την άλλη "τοπικά προσαρμοσμένη" μορφή φιλελευθερισμού: το 1988 έγιναν μείζονος σημασίας μεταρρυθμίσεις στο Ουγγρικό Κομμουνιστικό Κόμμα μετά την αντικατάσταση του Γιάνος Καντάρ ως ΓΓ του Κόμματος. Το 1989 νομιμοποιήθηκε η Αλληλεγγύη στην Πολωνία, κερδίζοντας τις εκλογές που ακολούθησαν με το "καθεστωτικό" ποσοστό του 99%. Την ίδια χρονιά έπεσε το τείχος του Βερολίνου, χαλάρωσαν οι συνοριακοί περιορισμοί στην Τσεχοσλοβακία --που γρήγορα οδηγήθηκε στη "βελούδινη επανάσταση" του Γκούσταβ Χουζάκ και του Βάτσλαβ Χάβελ-- ενώ στη Βουλγαρία ο Ζίφκοφ εκπαραθυρώθηκε και αντικαταστάθηκε από τον σαφώς πιο συμφιλιωμένο με την φιλελεύθερη μεταρρύθμιση Μλαντένοφ, ο οποίος με τη σειρά του παραιτήθηκε μετά από φήμες που τον κατηγορούσαν ότι είχε νωρίτερα προτείνει την βίαια καταστολή των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων του 1989. Ήταν μια κατάρρευση δραματικά διαφορετική από αυτή του ναζισμού, με τον οποίο οι ιεραπόστολοι του φιλελευθερισμού εξακολουθούν πεισματικά να συνδέουν τον κομμουνισμό: ενώ οι ναζί ηττήθηκαν σε ένα όργιο αίματος, κλιμακώνοντας τους ρυθμούς εξόντωσης των κρατουμένων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης καθώς το μέτωπο κατέρρεε, τα κομμουνιστικά καθεστώτα της ανατολικής Ευρώπης έπεσαν με πρωτοφανή ευκολία. Τα μοναδικά βίαια περιστατικά σημειώθηκαν στην μη αποσταλινοποιημένη Ρουμανία και περιορίστηκαν ουσιαστικά στην εκτέλεση, με συνοπτικές διαδικασίες, του ανυποχώρητα αυταρχικού Νικολάϊ Τσαουσέσκου και της συζύγου του.
