ΜΙΑ ΑΤΕΡΜΟΝΗ ΑΛΥΣΙΔΑ χρεών απλώνεται σε όλη τη χώρα, με τους πολίτες να δοκιμάζουν τα όρια της αντοχής τους μέσα σε πρωτόγνωρες συνθήκες οικονομικής ασφυξίας. Ο επαναπροσδιορισμός των προτεραιοτήτων μοιάζει συχνά να μην αποτελεί μια κάποια λύση. Ο οικογενειακός προγραμματισμός συνεχώς τελεί υπό αναθεώρηση, χωρίς να υπάρχουν διαθέσιμες εύκολες λύσεις, όταν ο ένας χρωστάει στον άλλον. Οι επιχειρήσεις στους εργαζόμενους και στο κράτος, το Δημόσιο στα ταμεία, οι φορείς στους προμηθευτές... Και όλοι στους δανειστές της χώρας. Αποτέλεσμα;
Διπλασιάστηκε το ποσοστό όσων καθυστερούν την πληρωμή του ενοικίου τους και όσων αλλάζουν σπίτι, αφήνοντας απλήρωτους λογαριασμούς του ρεύματος και της ύδρευσης στους ιδιοκτήτες. Ενας στους δέκα αδυνατεί να πληρώσει τα φροντιστήρια των παιδιών του. Επτά στις 10 μηνυτήριες αναφορές στην επιθεώρηση εργασίας αφορούν καθυστερήσεις της καταβολής των δεδουλευμένων. Περί τις 40.000 επιχειρήσεις εκτιμάται ότι θα βρεθούν σε αδυναμία τακτοποίησης των ασφαλιστικών τους υποχρεώσεων προς τα δημόσια ταμεία. Ο δείκτης των ανασφάλιστων αυτοκινήτων έχει αυξηθεί κατά 50% την τελευταία τριετία.
Οι ακάλυπτες επιταγές έχουν εκτοξευθεί στα ύψη, τα δάνεια στις τράπεζες χτυπάνε κόκκινο και τα επιπλέον έσοδα του κράτους εξακολουθούν να αποτελούν άπιαστους στόχους, που απλώς αναγράφονται στα χαρτιά...
ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Γονείς και φρονιστήρια σε νευρική κρίση
Στα φροντιστήρια, κατά την προηγούμενη σχολική χρονιά, σχεδόν ένας στους 10 γονείς επικαλέστηκαν αδυναμία πληρωμής των διδάκτρων λόγω οικονομικής αδυναμίας. «Λόγω απόλυσης στον ιδιωτικό τομέα ή περικοπής μισθών στο Δημόσιο», εξηγεί ο Κ. Πετρόπουλος, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εκπαιδευτικών Φροντιστών Ελλάδος. «Είδαμε με κατανόηση το πρόβλημα, ήρθαμε σε διακανονισμό, ακόμη και στη συνέχιση δωρεάν των μαθημάτων», απαντά.
Ο ίδιος συμπληρώνει ότι παράλληλα εμφανίστηκε ένα άλλο μεγάλο ποσοστό (7% έως 8%), που μάλλον υποκριτικά δήλωναν αδυναμία πληρωμής, αγνοώντας εντελώς οποιαδήποτε προσπάθεια αποπληρωμής ή διακανονισμού. Ανακατατάξεις παρατηρούνται και στη νέα χρονιά. Στην Γ' λυκείου, σε ποσοστό 30% έως 40% όσοι έκαναν ιδιαίτερα μαθήματα πλέον γράφονται σε τμήματα φροντιστηρίων. Της ίδιας τάξης μεγέθους είναι μειωμένο το ποσοστό όσων δεν θα παρακολουθήσουν κανένα φροντιστήριο, καθώς επιλογή τους είναι να πάρουν απλώς απολυτήριο λυκείου (σ.σ.: με το νέο σύστημα δεν είναι πλέον απαραίτητη η συμμετοχή σε πανελλήνιες εξετάσεις). Συγκρατημένοι είναι οι γονείς τα παιδιά των οποίων είναι στη Β' λυκείου. Φέτος, ελάχιστοι έχουν αποφασίσει τι θα κάνουν, πιεζόμενοι από την οικονομική συγκυρία.
Μείωση κατά 10% καταγράφεται φέτος και στις εγγραφές σε ιδιωτικά γυμνάσια και λύκεια, σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Ιδρυτών Ελληνικών Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων. Μικρότερες, όπως εκτιμούν, είναι οι απώλειες για τα ιδιωτικά νηπιαγωγεία και δημοτικά, που είναι της τάξης του 2%.
Συνολικά, φέτος τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια έχουν μείωση στις εγγραφές περί το 6% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, με τις απώλειες να ξεπερνούν το 10% την τελευταία διετία. «Η κρίση δεν έχει αγγίξει τόσο πολύ την ιδιωτική εκπαίδευση, όπως άλλους κλάδους της οικονομίας», διαπιστώνει ο Αθ. Ζαχόπουλος, πρόεδρος του συνδέσμου.
ΔΑΝΕΙΑ
Στο «κόκκινο» οι επισφάλειες
Οι 22 στους 100 δεν αποπληρώνουν τα καταναλωτικά τους δάνεια. Το 1 στα 10 επιχειρηματικά δάνεια είναι στο κόκκινο ενώ ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων έχει ήδη φτάσει στο 10,7%. Κι όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι οι τράπεζες έχουν ήδη αναχρηματοδοτήσει περί τα 680.000 δάνεια σε μια προσπάθεια, μέσα από τη «διευκόλυνση» των δανειοληπτών, να συγκρατήσουν τις επισφάλειες στους ισολογισμούς τους.
Τα ποσοστά των δανείων σε καθυστέρηση που αναφέρθηκαν, αφορούν το πρώτο τρίμηνο του 2011 και είναι τα πλέον πρόσφατα της ΤτΕ. Οι πάντες περιμένουν περαιτέρω επιδείνωση, καθώς η ύφεση το 2011 εξαπλώνεται. Αν μάλιστα γίνει αναγωγή των ποσοστών της ΤτΕ σε απόλυτους αριθμούς, προκύπτει ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των νοικοκυριών διαμορφώνονται στα 16 δισεκατομμύρια ευρώ και των επιχειρήσεων περίπου στα 12 δισεκατομμύρια ευρώ.
Τα τμήματα των τραπεζών που ασχολούνται με τις αναχρηματοδοτήσεις των δανείων έχουν πολύ δουλειά το τελευταίο διάστημα. Τουλάχιστον 680.000 Ελληνες, σύμφωνα με στοιχεία που ανακοίνωσε στη Βουλή ο Βασίλης Ράπανος, πρόεδρος της Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών, έχουν ζητήσει διευκολύνσεις προκειμένου να σταματήσουν να πληρώσουν. Ειδικά στα καταναλωτικά, οι τράπεζες δεν διστάζουν να διαγράψουν ακόμη και τμήμα του κεφαλαίου, ειδικά αν απέναντί τους έχουν έναν δανειολήπτη χωρίς περιουσιακά στοιχεία.
Η σπουδή των τραπεζών να προχωρούν μαζικά πλέον στην αναχρηματοδότηση των δανείων οφείλεται και στην ψήφιση του νόμου για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές των νοικοκυριών. Ηδη οι προσφυγές στα δικαστήρια ιδιωτών με στόχο τη διαγραφή χρεών έχουν προσεγγίσει τις 5.000, ενώ περισσότεροι από 10.000 έχουν καταφύγει στις καταναλωτικές ενώσεις με στόχο να ζητήσουν -εξωδικαστικώς- μείωση των χρεών τους. Οι τράπεζες, προκειμένου να αποφύγουν μακροχρόνιες δικαστικές διενέξεις (πόσο μάλλον όταν οι πρώτες αποφάσεις που έχουν εκδοθεί είναι υπέρ των δανειοληπτών), καταφεύγουν σε απευθείας διαπραγματεύσεις με τους δανειολήπτες.
ΕΠΙΤΑΓΕΣ
Στα 2 δισ. ευρώ οι ακάλυπτες
Μέσα στους πρώτους επτά μήνες του έτους «έσκασαν» επιταγές συνολικού ύψους 1,4 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η χρονιά θα κλείσει με τις ακάλυπτες να ξεπερνούν τα δύο δισεκατομμύρια ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι η φετινή θα είναι η δεύτερη πιο «μαύρη» χρονιά της τελευταίας δεκαετίας (το πρώτο αρνητικό ρεκόρ κρατάει από το 2009, όταν το «σοκ» της παγκόσμιας ύφεσης προκάλεσε και το σκάσιμο επιταγών συνολικού ύψους τριών δισεκατομμυρίων ευρώ).
Οι ακάλυπτες επιταγές έχουν γίνει φόβος και τρόμος στην αγορά. Οι λήπτες από τη μια δεν μπορούν να εισπράξουν και από την άλλη υποχρεούνται να καταβάλλουν ΦΠΑ και φόρο εισοδήματος. Οι επιταγές αντικατάστασης (νέες επιταγές που εκδίδονται με στόχο να αντικαταστήσουν άλλες που λήγουν) δίνουν και παίρνουν, ενώ ο μέσος χρόνος εξόφλησης έχει ξεπεράσει του οκτώ μήνες.
Ο εφιαλτικότερος μήνας του χρόνου ήταν ο Ιούλιος, με την Τειρεσίας Α.Ε. να καταγράφει και μεγάλα κανόνια. Από τα 392 εκατομμύρια ευρώ των ακάλυπτων επιταγών του Ιουλίου, τα 208 εκατομμύρια αφορούσαν μόλις 156 επιταγές, οι οποίες προφανώς προήλθαν από μεγάλες εταιρείες.
ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΑ
50% αύξηση στα ανασφάλιστα Ι.Χ.
Η οικονομική κρίση έχει οδηγήσει πολλά νοικοκυριά σε αδυναμία κάλυψης των ασφαλιστήριων που είχαν σε ιδιωτικές εταιρείες. Από το 2000 έως και το 2009 ο κλάδος της ιδιωτικής ασφαλιστικής αγοράς κινούνταν με αυξητικό ρυθμό 4%-5% κάθε χρόνο. Τα δύο τελευταία χρόνια υποχωρεί σε αντίστοιχα ποσοστά.
Στον κλάδο αυτοκινήτου, ο δείκτης των ανασφάλιστων έχει εκτοξευτεί κατά 50% την τελευταία τριετία και εκτιμάται ότι τα οχήματα που είναι ανασφάλιστα ανέρχονται σε 1,5 με 1,6 εκατ., ποσοστό 15%-16% του συνόλου των οχημάτων από 10% που ήταν την προηγούμενη δεκαετία. Οπως επισημαίνει από την Ενωση Ασφαλιστικών Εταιρειών ο Κ. Μπερτσιάς, «μεταξύ των ανασφάλιστων οχημάτων είναι και επαγγελματικά αλλά ακόμα και αγροτικά».
Σε υποχώρηση βρίσκεται και ο κλάδος ασφάλισης ζωής-σύνταξης, που είναι ο δεύτερος κρίσιμος δείκτης για την πορεία των ασφαλιστικών εταιρειών. Από τη μείωση του κύκλου εργασιών που εμφάνισαν πέρυσι οι εταιρείες (γύρω στο 5%) και από τα στοιχεία του πρώτου εξαμήνου φέτος, που δείχνουν ανάλογη υποχώρηση, φαίνεται ότι ο αριθμός των συμβολαίων έχει μειωθεί γύρω στο 10%.
Στελέχη του κλάδου τονίζουν ότι πολλοί ασφαλισμένοι ζητούν διευκολύνσεις πληρωμής, ενώ καθυστερήσεις διαπιστώνονται και στη μεταβίβαση των ασφαλίστρων από τους ανταποκριτές και τους πράκτορες. Η αλυσίδα αυτών των καθυστερήσεων καθιστά δύσκολη την εκκαθάριση των συμβολαίων. Πάντως, εκτιμάται ότι οι εξαγορές θα ξεπεράσουν κάθε προηγούμενο, αφού για πολλούς ασφαλισμένους οι ασφαλιστικοί λογαριασμοί αποτελούν την τελευταία δυνατότητα που έχουν να αντλήσουν ρευστό.
Πιέσεις υπάρχουν και στον κλάδο των επαγγελματικών και εταιρικών ασφαλίσεων, με αναπροσαρμογή των ασφαλίστρων και αντίστοιχη μείωση των προβλεπόμενων παροχών.
ΕΦΟΡΙΑ
Ληξιπρόθεσμες οφειλές 42 δισ. ευρώ
Με αλλεπάλληλες ρυθμίσεις και απειλές για κατασχέσεις, ακόμη και φυλακίσεις, προσπαθεί να ανακόψει το υπουργείο Οικονομικών το κύμα «δεν μπορώ να πληρώσω» που έχει πλήξει και τις εφορίες. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές έχουν ξεπεράσει και τα 42 δισεκατομμύρια ευρώ, καθώς ειδικά στον ΦΠΑ οι εταιρείες προτιμούν να πληρώσουν τις προσαυξήσεις παρά να θυσιάσουν τα όποια μετρητά έχουν απομείνει στο ταμείο τους.
Για να μαζέψει χρήματα, το υπουργείο Οικονομικών κάνει τη μία ρύθμιση μετά την άλλη. Αναβίωσε η ευεργετική διάταξη για όσους έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές, μια διάταξη που επιτρέπει σε όσους χρωστούν, να αποπληρώσουν ακόμη και ύστερα από τρία χρόνια, γλιτώνοντας ταυτόχρονα και από ένα μεγάλο μέρος των προσαυξήσεων. Για τον ΦΠΑ, έχει ήδη ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός καταβολής σε τρεις δόσεις.
Την προηγούμενη εβδομάδα, το υπουργείο Οικονομικών αποφάσισε τελικά να δώσει τα ονόματα των οφειλετών σε μια προσπάθεια να λειτουργήσει η δημοσίευση των ονομάτων ως μοχλός πίεσης. Η αρχή έγινε με τα νομικά πρόσωπα, ενώ για να ακολουθήσουν τα φυσικά πρόσωπα, πρέπει να συμφωνήσει η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων.
Στην Καραγιώργη Σερβίας, δεν κρύβουν την αγωνία τους για το πώς θα ανταποκριθούν οι φορολογούμενοι με το που θα παραλάβουν τα πολυεκκαθαριστικά μέσω των οποίων πρέπει να εισπραχτούν 1,8 δισ. ευρώ. Πόσω μάλλον όταν αυτό θα είναι το πρώτο από τα «χτυπήματα» που θα δεχτούν οι φορολογούμενοι μέχρι το τέλος του έτους, καθώς ακολουθούν και άλλοι φόροι.
Προωθείται ο συμψηφισμός του ποσού που πρέπει να πληρώσουμε μέσω του πολυεκκαθαριστικού, με τα ποσά επιστροφής φόρου που έχουν να λαμβάνουν 500.000 φορολογούμενοι. Με αυτό τον τρόπο το υπουργείο θα εισπράξει εφάπαξ το ποσό του πολυεκκαθαριστικού, ψαλιδίζοντας ταυτόχρονα τα χρήματα που πρέπει να εκταμιεύσει για να καλύψει τα πιστωτικά εκκαθαριστικά.
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
Μπαράζ καθυστερήσεων στην καταβολή δεδουλευμένων
Θεαματική αύξηση, που αγγίζει το 40%, εμφανίζουν στο πρώτο εξάμηνο της χρονιάς σε σχέση με το αντίστοιχο του 2009 οι μηνυτήριες αναφορές προς την επιθεώρηση εργασίας. Συνολικά, 7 στις 10 περιπτώσεις αφορούν καθυστέρηση της καταβολής των δεδουλευμένων από τις επιχειρήσεις, που είναι μεταξύ των κυριότερων παραβάσεων που διαπιστώνουν οι κοινωνικοί επιθεωρητές του ΣΕΠΕ.
Η καθυστέρηση πληρωμών αφορά κυρίως εμπορικά καταστήματα, αλλά δεν είναι το μόνο: απολύσεις χωρίς αποζημίωση, οφειλές επιδομάτων αδείας, άρνηση χορήγησης αναλυτικών εκκαθαριστικών σημειωμάτων σε μισθωτούς, εξαναγκασμός σε υπογραφή εξοφλητικών αποδείξεων με μικρότερα ποσά αποδοχών, παραβίαση ωραρίου (ιδιαίτερα συχνά σε τράπεζες, οι οποίες επικαλούνται δήθεν ταμειακό λάθος)...
Αξιοσημείωτο είναι και το ποσοστό αύξησης των εργατικών διαφορών. Το πρώτο εξάμηνο φέτος ήταν περισσότερες κατά 8,9% σε σχέση με το αντίστοιχο του 2009 και κατά 2,76% την ίδια περίοδο το 2010. Ωστόσο, το 53% των περιπτώσεων επιλύεται, απαλλάσσοντας έτσι εργαζόμενους και εργοδότες από τις δικαστικές αντιδικίες. Οπως καταγράφεται στα στατιστικά στοιχεία, ολοένα και περισσότερο φαίνεται να επιλέγεται η οδός της συμφιλίωσης σε σχέση με προηγούμενες χρονιές. Ισως γιατί σε περίοδο κρίσης όλο και περισσότεροι έχουν μεγαλύτερη ανάγκη να καλύψουν τρέχουσες ανάγκες, παρά να προσβλέπουν στη δικαίωσή τους μέσω χρονοβόρων δικαστικών διεκδικήσεων.
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ
Ερχεται και η νέα γενιά οφειλετών
Την ώρα που τα ασφαλιστικά ταμεία καταφεύγουν στο μέτρο της αναγκαστικής είσπραξης των παλαιών οφειλών, μπροστά τους έχουν τον κίνδυνο μιας νέας γενιάς οφειλετών. Στη δυσχερέστερη θέση βρίσκονται ο κλάδος των κατασκευών και της μεταποίησης, που εμφανίζουν τη μεγαλύτερη πτώση, και ακολουθούν οι μικρές εμπορικές και βιοτεχνικές επιχειρήσεις.
Το ασφαλιστικό σύστημα εμφάνισε το πρώτο εξάμηνο υστέρηση εσόδων 5% από τις προβλέψεις, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην τρόικα. Ωστόσο και οι προβλέψεις ήταν χαμηλότερες σε σχέση με πέρυσι κατά 5% και ανάλογα αναμένεται να διαμορφωθούν οι προβλέψεις για το 2012. Το ΙΚΑ προϋπολογίζει για φέτος εισφορές 9 δισ. ευρώ, πλην όμως αυτή η πρόβλεψη θεωρείται παρακινδυνευμένη, καθώς η αύξηση της ανεργίας και η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων μειώνουν τις εισροές. Η μεγαλύτερη μείωση καταγράφεται στον κλάδο των κατασκευών. Τον Ιούνιο του 2009 συνεισέφερε στο ΙΚΑ 134 εκατ. ευρώ, ενώ τον Ιούνιο του 2011 μόλις 45 εκατ. ευρώ.
Για τους παλαιούς οφειλέτες, περίπου 300.000 επιχειρήσεις, η διοίκηση του ΙΚΑ έχει κινήσει διαδικασίες αναγκαστικής είσπραξης και προϋπολογίζει ότι στον ισολογισμό του τρέχοντος οικονομικού έτους θα εγγράψει έσοδα στο 1 δισ. ευρώ. Και πάλι όμως είναι αμφίβολο εάν θα εισπραχθούν. Καλύτερη ήταν το πρώτο εξάμηνο η εικόνα του ΟΑΕΕ, πλην όμως, σύμφωνα με τις έρευνες της ΓΣΒΕΕ και της Ομοσπονδίας Εμπορίου, στο επόμενο διάστημα 40.000 επιχειρήσεις θα βρεθούν σε αδυναμία τακτοποίησης των ασφαλιστικών τους υποχρεώσεων. Ηδη, πάντως, η υστέρηση των εσόδων έχει συνέπειες στην απονομή των συντάξεων και ο χρόνος αναμονής σε όλα τα ταμεία έχει αυξηθεί από δύο μήνες έως και ένα χρόνο, γι' αυτό και αποφασίστηκε από το υπουργείο Εργασίας η εισαγωγή της προσωρινής σύνταξης.
ΚΑΤΟΙΚΙΑ-ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΤΕΓΗ
Καθυστερήσεις σε ενοίκια και ΔΕΚΟ
Εκρηξη στις καθυστερήσεις καταβολής των ενοικίων διαπιστώνουν από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων. Σύμφωνα με τον πρόεδρο των ιδιοκτητών Στρ. Παραδιά, το πρόβλημα έχει δύο πτυχές:
Η πρώτη αφορά σε εκείνους που λόγω της οικονομικής κρίσης δικαιολογημένα καθυστερούν τις πληρωμές τους. Η δεύτερη έχει να κάνει με όσους, εκμεταλλευόμενοι τη δυσλειτουργία της δικαιοσύνης, συνειδητά δεν πληρώνουν και από χρονιά σε χρονιά μεταφέρονται σε άλλο σπίτι.
Οι τελευταίοι αφήνουν μεγάλα φέσια στους ιδιοκτήτες, που δεν περιορίζονται μόνο σε απλήρωτους λογαριασμούς κοινοχρήστων, αλλά αφορούν κυρίως λογαριασμούς ύδρευσης, οι οποίοι είναι πάντα στο όνομα του ιδιοκτήτη, αλλά και τη ΔΕΗ, για την οποία τα ανείσπρακτα τέλη ο δήμος καλεί εκ των υστέρων να πληρώσει ο ιδιοκτήτης.
«Οι ιδιοκτήτες δείχνουν κατανόηση και ανοχή σε ενοικιαστές που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα», απαντά ο κ. Παραδιάς, ωστόσο το κύριο πρόβλημα είναι με όσους εκμεταλλεύονται τα κενά της νομοθεσίας και επιλέγουν να μην πληρώνουν. Συνολικά, σύμφωνα με τον ίδιο, τα κρούσματα έχουν διπλασιαστεί μέσα στην τελευταία τριετία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου