Η ΕΕ μας πάει συντεταγμένα στο ΔΝΤ

 26/3/2010

Δημήτρης Καζάκης

«Η Ελλάδα τού ευρώ είναι ασφαλής», δήλωσε περιχαρής ο Γ. Παπανδρέου αμέσως μετά τη σύνοδο κορυφής στις 25/3. Βέβαια, αυτό που δεν εξήγησε ο κ. Παπανδρέου είναι γιατί η «Ελλάδα του ευρώ» για να είναι «ασφαλής» χρειάζεται το ΔΝΤ; Και πώς έγινε και η πανίσχυρη ευρωζώνη, το ισχυρό ευρώ, να βρεθεί τελικά στην ανάγκη να καλέσει σε βοήθεια το ΔΝΤ; Κι αν τέλος πάντων μια τόσο πανίσχυρη ένωση, όπως παρουσιαζόταν μέχρι πρότινος η ΟΝΕ και η ΕΕ, χρειαζόταν εξωτερική βοήθεια, γιατί δεν το ξεκαθάριζε εξαρχής, δηλαδή όταν στις 15/2 οι ηγέτες της ευρωζώνης δήλωναν ότι θα «συμπαρασταθούν» στην Ελλάδα; Γιατί δεν το δήλωσαν στις 16/3 οι υπουργοί οικονομικών του Ecofin που διαβεβαίωναν ότι έχουν ήδη επεξεργαστεί μηχανισμό στήριξης της Ελλάδας; Πότε προέκυψε το ΔΝΤ;

Ο ρόλος του ΔΝΤ είναι υποδεέστερος στο όλο σχέδιο, ισχυρίζεται η διατεταγμένη «ενημέρωση», που λίγο έλειψε να ανοίξει σαμπάνιες για τη «διάσωση» της χώρας από τους εταίρους της ευρωζώνης. Ακόμη κι έτσι να είναι, η συμμετοχή του ΔΝΤ στο σχέδιο στήριξης της Ελλάδας κι όχι μόνο, αποτελεί πρωτοφανής ομολογία από τους ηγέτες της ευρωζώνης ότι το πανίσχυρο ευρώ είναι τόσο ευάλωτο, τόσο ασταθές και τόσο αδύναμο, που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνο του τα εσωτερικά του προβλήματα, και χρειάζεται επειγόντως εξωτερική βοήθεια. Όσο για τη «διάσωση» της Ελλάδας δεν υπήρξε καμμιά ουσιαστική δέσμευση των ηγετών της ευρωζώνης, πέρα από τις γνωστές δηλώσεις στήριξης.

Τα μόνα στοιχεία που ξεκαθαρίστηκαν σ’ αυτή τη σύνοδο κορυφής είναι τα εξής:

Πρώτο: Ξεκαθαρίστηκε ότι χωρίς την άμεση συμμετοχή του ΔΝΤ, έστω και δευτερογενώς, δεν μπορεί να υπάρξει σχέδιο στήριξης των υπερχρεωμένων χωρών της ευρωζώνης, όπως είναι η Ελλάδα.

Δεύτερο: Ξεκαθαρίστηκε ότι ο περίφημος μηχανισμός στήριξης της ευρωζώνης δεν είναι τίποτε περισσότερο από ένας «συντονισμένος διμερής δανεισμός», ό οποίος «συμπληρώνοντας την χρηματοδότηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, πρέπει να θεωρείται ως ultima ratio», δηλαδή ως τελευταίας ανάγκης, όταν «η χρηματοδότηση από την αγορά είναι ανεπαρκής.» Ο διμερής αυτός δανεισμός «θα αποφασίζεται από τα κράτη μέλη της ευρωζώνης με ομοφωνία και θα υπόκειται σε αυστηρές προϋποθέσεις…»

Τρίτο: Ξεκαθαρίστηκε ότι ακόμη κι αν επιτραπεί ο διμερής δανεισμός αυτός δεν θα γίνει για να διευκολύνει το κράτος που βρίσκεται σε ανάγκη, αλλά για να τιμωρηθεί. Έτσι «στόχος αυτού του μηχανισμού δεν θα είναι να παράσχει χρηματοδότηση στο μέσο επίπεδο των επιτοκίων στη ζώνη του ευρώ, αλλά να θέσει κίνητρα ώστε να υπάρξει επιστροφή το ταχύτερο δυνατό στην χρηματοδότηση από την αγορά μέσα από μια κατάλληλη αποτίμηση ρίσκου.»

Όλα αυτά σε κοινά ελληνικά σημαίνουν πώς αν η Ελλάδα, ή όποια άλλη χώρα βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να ζητήσει δανεικά από το μηχανισμό της ευρωζώνης, τότε έχει να αντιμετωπίσει, καταρχάς, τις πολύ αυστηρές προϋποθέσεις που θα θέσουν οι ισχυροί εταίροι προκειμένου να επιτρέψουν τη διμερή χρηματοδότηση. Δεύτερο, έχει να αντιμετωπίσει τις κερδοσκοπικές ορέξεις των εταίρων της, οι οποίοι προκειμένου να προχωρήσουν σε διμερή δανεισμό έχουν το ελεύθερο να ζητήσουν ότι θέλουν ως αντάλλαγμα. Τρίτο, έχει να αντιμετωπίσει το αυξημένο κόστος αυτού του δανεισμού, ο οποίος θα είναι σημαντικά υψηλότερος του μέσου επιτοκίου της αγοράς, ώστε, όπως λένε, να έχει η χώρα κίνητρο για να επιστρέψει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα στο δανεισμό μέσω της αγοράς.

Βέβαια, πώς γίνεται και μια χώρα που θα βρεθεί σε τέτοια ανάγκη δανεισμού ώστε να δεχτεί να υποστεί όλα αυτά τα βασανιστήρια, θα μπορέσει να ορθοποδήσει τελικά για να γλυτώσει από τα νύχια των εταίρων της, αυτό αποτελεί απορίας άξιο. Ο σχεδιασμός αυτός του «μηχανισμού» της ευρωζώνης, έγινε με τέτοιον τρόπο ώστε κάθε χώρα που θα βρεθεί σε ανάγκη στήριξης, να γίνεται βορά των ισχυρών εταίρων της. Πρόκειται για έναν μηχανισμό «δημιουργικής καταστροφής» ολόκληρων χωρών προς όφελος των ισχυρών εταίρων – πρώτα και κύρια της Γερμανίας, η οποία επιχειρεί ανοιχτά να προσαρτήσει τα πιο δυναμικά στοιχεία της ευρωζώνης και να μετατρέψει το ευρώ από κοινό νόμισμα, σε δικό της νόμισμα. Όσοι δεν αδυνατούν να ακολουθήσουν τους περιμένει η αλεστική μηχανή του «μηχανισμού» στήριξης και το ΔΝΤ.     

Η τελευταία σύνοδος ξεκαθάρισε πια ότι δεν υπάρχει σωτηρία για υπερχρεωμένες χώρες σαν την Ελλάδα εντός της ευρωζώνης. Δεν υπάρχει καμμιά δυνατότητα να δοθεί μόνιμη λύση στο δημόσιο δανεισμό της Ελλάδας, του οποίου η εξυπηρέτηση έχει φτάσει να απορροφά το 35% του ΑΕΠ της χώρας. Γι’ αυτό άλλωστε και οι «δημοσιογραφικές πληροφορίες» μιλούν μόνο για 20-25 δις ευρώ σχετικά με το πρόγραμμα χρηματοδότησης από την ΕΕ. Ακόμη κι αν δοθούν δωρεάν, τα χρήματα αυτά μόλις που φτάνουν να καλύψουν τις ανάγκες του ελληνικού δημοσίου μέχρι το Μάιο. Μετά τι γίνεται; Για να αποφύγει η ελληνική κυβέρνηση την επίσημη πτώχευση για φέτος χρειάζεται τουλάχιστον άλλα 50-55 δις ευρώ για το φθινόπωρο. Θα τα βρει; Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν πρόκειται να τα βρει από την ευρωζώνη.

Όλοι εύχονται να τα βρει από την αγορά. Όμως η αγορά χρειάζεται εξευμενισμό με μέτρα που θα κάνουν την οικονομία και την κοινωνία να στενάζει. Άλλωστε οι επενδυτές ξεκαθάρισαν ήδη από τις παραμονές της συνόδου ότι δεν θα ησυχάσουν αν δεν δουν την Ελλάδα στο ΔΝΤ. «Το ΔΝΤ είναι που θα αναλάβει, αλλά πρόκειται να είναι μια ανώμαλη διαδικασία», είπε στις 24/3 ο Μοχάμεντ Ελ Εριάν επικεφαλής της PIMCO, ενός από τους μεγαλύτερους επενδυτικούς ομίλους σε χρεώγραφα και κρατικά ομόλογα.  

Σ’ αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε και η απόφαση της ΕΚΤ του κ. Τρισέ να συνεχίσει να διευκολύνει με ρευστότητα τις ελληνικές τράπεζες ακόμη κι χάσουν την ΑΑΑ πιστοληπτική τους ικανότητα, ώστε να δημιουργήσει κίνητρο να συνεχίσουν να αγοράζουν ομόλογα του ελληνικού δημοσίου. Όμως η πολιτική αυτή έχει πολύ κοντά ποδάρια. Σε συνθήκες όπου η καταθετική και η δανειστική βάση των τραπεζών συρρικνώνεται γρήγορα, η διαρκής αύξηση των χαρτοφυλακίων τους με ομόλογα θα επιδεινώσει ραγδαία την αστάθεια του πιστωτικού συστήματος. Πολύ σύντομα η κυβέρνηση θα βρεθεί στην ανάγκη να βάλει πλαφόν στις αναλήψεις από τις τράπεζες και να πάρει μέτρα προστασίας τους, που θα θέσουν σε κίνδυνο τις αποταμιεύσεις του κοινού. Κάτι που έχει ήδη αρχίσει να συζητά με τους τραπεζίτες. Δεν είναι καθόλου τυχαίο, που η κυβέρνηση αρνείται να εγγυηθεί – έστω και στα λόγια – τις καταθέσεις στις τράπεζες, όπως π.χ. έκανε η κυβέρνηση Καραμανλή πέρυσι. Παρά το γεγονός ότι το τελευταίο τρίμηνο οργιάζει η φυγή καταθέσεων στο εξωτερικό.

Για όλους αυτούς τους λόγους η σύνοδος κορυφής της 25^ης Μαρτίου αποτελεί πράγματι ορόσημο. Μ’ αυτήν οι ηγέτες της ευρωζώνης αποδέχτηκαν επίσημα την ήττα τους από τις αγορές και σύστησαν επίσημα την Ελλάδα στο ΔΝΤ. Δεν της υπέδειξαν απλά το ΔΝΤ, ούτε την έσπρωξαν απλά προς τα εκεί. Ανέλαβαν να την οδηγήσουν συντεταγμένα στο ΔΝΤ. Μόνο και μόνο για να πάψουν οι πιέσεις των αγορών προς το ευρώ. «Ελπίζουμε ότι αυτό θα καθησυχάσει όλους τους κατόχους των Ελληνικών ομολόγων ότι η ευρωζώνη δεν θα αφήσει την Ελλάδα να αποτύχει», όπως είπε ο Χέρμαν Βαν Ρομπέι μετά τη Σύνοδο. Κι αυτό αποτελεί το πρώτο βήμα της Ελλάδας στο δρόμο εξόδου από το ευρώ, υπό την κηδεμονία του ΔΝΤ. 

Υ.Γ. Το κείμενο αυτό έχει επίσης αποσταλεί και δημοσιεύεται στο http://anemogastri.blogspot.com/2010/03/blog-post_3162.html