Η Ελλάδα βγαίνει στο σφυρί σε τιμή ευκαιρίας

Του Δημήτρη Καζάκη

οικονομολόγου αναλυτή

Δημοσιεύτηκε με μικρές περικοπές στο Ποντίκι,  11/3/2010

  

Χαράς ευαγγέλια για την υπερπροσφορά που σημειώθηκε κατά τη διάθεση του νέου ελληνικού κοινοπρακτικού δεκαετούς ομολογιακού δανείου των 5 δισ. ευρώ. Οι αγορές ανταποκρίθηκαν στα μέτρα της κυβέρνησης. Δεν έχει καμιά σημασία αν αυτό το δάνειο των 5 δισ. θα κοστίσει πάνω από 3 δισ. ευρώ μόνο σε τόκους. Αρκεί που ανταποκρίθηκαν οι αγορές. Η μοίρα της Ελλάδας έχει πλέον προγραφεί να επιβιώνει όπως - όπως από δανεισμό σε δανεισμό. Ουσιαστικά από μήνα σε μήνα. Αρκεί να παίρνει μέτρα που ευχαριστούν τις αγορές.

Ωστόσο η ευνοϊκή υποδοχή από τις αγορές του νέου κοινοπρακτικού δανείου – αν μπορεί κανείς να θεωρήσει ευνοϊκή υποδοχή τον δανεισμό με 3 φορές μεγαλύτερο επιτόκιο από εκείνο που δανειζόταν το Ελληνικό Δημόσιο το 2008 – ανέδειξε νέες αντιθέσεις. Το σχέδιο του κ. Άκερμαν και της Deutsche Bank, δηλαδή της άμεσης «διάσωσης» της Ελλάδας με δανεισμό από κοινοπραξία τραπεζών υπό την ηγεσία της γερμανικής τράπεζας με 20 ή 30 δισ. ευρώ, πήγε πίσω, όπως τουλάχιστον γράφει ο γερμανικός Τύπος.

Αυτό υπονόμευσε την πρωτοκαθεδρία της Γερμανίας στο σχέδιο «διάσωσης» της Ελλάδας και επέτρεψε στη Γαλλία να ξαναμοιράσει την τράπουλα. Αυτό εξηγεί αφενός την ψυχρή υποδοχή του Γ. Παπανδρέου από την Ά. Μέρκελ, σε αντίθεση με την ιδιαίτερα θερμή υποδοχή – τουλάχιστον σε επίπεδο επίσημων δηλώσεων – που του επεφύλαξε ο Ν. Σαρκοζί.

Αυτό δεν σημαίνει ότι το σχέδιο «διάσωσης» της Ελλάδας εγκαταλείφθηκε. Απλώς η ανταπόκριση των αγορών στην αναχρηματοδότηση του ελληνικού δημόσιου χρέους επέτρεψε στους τραπεζίτες και τους επιτρόπους εξ Ευρώπης να μπουν πιο γρήγορα στο ψητό. Κι αυτό είναι το ξεπούλημα της χώρας. Οι Ευρωπαίοι επίτροποι και τραπεζίτες δεν έρχονται να «διασώσουν» την Ελλάδα, αλλά για να επιμεληθούν την κατάσχεση της χώρας και τη δήμευσή της. Αυτό είναι το κύριο όφελος που προσδοκούν όσοι θα συμμετάσχουν ή θα στηρίξουν ενεργά το σχέδιο «διάσωσης».

Το όργιο δηλώσεων Γερμανών πολιτικών κατά την επίσκεψη του Γ. Παπανδρέου στην Άγγελα Μέρκελ, που ζητούσαν επιτακτικά και δημοσίως η Ελλάδα να πουλήσει δημόσια περιουσία, επιχειρήσεις και ακατοίκητα νησιά για να μπορέσει να συνεχίσει την αποπληρωμή των δανείων της, έδωσαν το στίγμα της ευρωπαϊκής «διάσωσης».

1. Ο Γιόζεφ Σάρλμαν, στέλεχος της κυβερνώσας Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης της Μέρκελ, δήλωσε ότι «κάποιος που έχει χρεωκοπήσει πρέπει να χρησιμοποιήσει ό,τι έχει και δεν έχει για να βρει τα λεφτά προκειμένου να πληρώσει τους δανειστές του» (Bloomberg, 4 Μαρτίου).

Ο κύριος αυτός δεν είναι καθόλου τυχαίος ούτε γραφικός. Είναι ο... Μίχαλος της Γερμανίας. Εκπροσωπεί ένα από τα ισχυρότερα λόμπι της Γερμανίας, όπου συμμετέχουν 40 χιλιάδες από τους πιο σημαντικούς Γερμανούς επιχειρηματίες και διευθυντικά στελέχη επιχειρήσεων που έχουν συνασπιστεί για τη στήριξη της κυβέρνησης Μέρκελ. «Η Ελλάδα κατέχει κτίρια, επιχειρήσεις και πολλά ακατοίκητα νησιά, που τώρα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να πληρωθεί το χρέος», δήλωσε ο Σάρλμαν.

2. Ο Φρανκ Σέφλερ, ειδικός επί των δημοσιονομικών του Κόμματος των Ελευθέρων Δημοκρατών, το οποίο συγκατοικεί με τη Μέρκελ στην κυβέρνηση της Γερμανίας, δήλωσε ότι η Ελλάδα πρέπει να «ξεφορτωθεί συνολικά τις μετοχές από επιχειρήσεις και να πουλήσει επίσης ακίνητα και γη, όπως π.χ. ακατοίκητα νησιά».

Οι κύριοι αυτοί απαιτούν αυτό που έχει ήδη συμφωνηθεί στο παρασκήνιο.

* Είναι αυτό που κυρίως απασχόλησε τις συζητήσεις του κ. Παπανδρέου με τους Μέρκελ, Σαρκοζί και Ομπάμα.

* Είναι αυτό που συζήτησε ο Άκερμαν με τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς του όταν βρέθηκε στην Αθήνα.

* Είναι αυτό που περιμένουν πώς και πώς οι κερδοσκόποι σαν τον Πόλσον, ο οποίος βρέθηκε τον Ιανουάριο στην Αθήνα για να διερευνήσει ευκαιρίες.

* Είναι αυτό που εξηγεί και την αμήχανη απάντηση του Γ. Παπανδρέου στην ερώτηση Γερμανού δημοσιογράφου περί ενδεχόμενης πώλησης ελληνικών νησιών: «Όσον αφορά τη μείωση του χρέους, πρέπει να σας πω ότι υπάρχουν πολύ πιο ενδιαφέροντες τρόποι και αποτελεσματικοί, τολμώ να πω, για να αντιμετωπίσουμε το χρέος, από το να πουλάμε ελληνικά νησιά! Κατ' αρχάς, πρέπει να σας πω ότι εμείς οι Έλληνες αγωνιστήκαμε εδώ και χρόνια, ώστε τα δικά μας νησιά να είναι πραγματικά ελεύθερα ελληνικά νησιά. Και τολμώ να πω ότι θέλουμε να είναι ανεξάρτητα ελληνικά νησιά, και τα αγαπάμε. Οπότε το να τα πουλήσουμε, ή να τα ξεπουλήσουμε, είναι κάτι το οποίο δεν σκεφτόμαστε καν».

Αυτό που κάνει εντύπωση είναι ότι ο Γ. Παπανδρέου δεν απαντά στην ερώτηση ως ηγέτης ανεξάρτητου κυρίαρχου κράτους, του οποίου η εθνική κυριαρχία είναι αδιαπραγμάτευτη, αλλά ως... επιχειρηματίας.

Όσο για το ποιοι είναι αυτοί οι «πιο ενδιαφέροντες τρόποι και αποτελεσματικοί για να αντιμετωπίσουμε το χρέος», το ξεκαθάρισε ο ίδιος ο πρωθυπουργός στη συνέχεια:

Το ξεπούλημα των νησιών «δεν θα βοηθούσε να αντιμετωπίσουμε και το πρόβλημα, ξέρετε, θα ήταν απλά μια κίνηση την οποία θα κάναμε, ενώ εμείς θέλουμε να έχουμε μια οικονομία η οποία να λειτουργεί. Μια οικονομία η οποία λειτουργεί, η οποία είναι βιώσιμη, σημαίνει να επενδύσει κανείς περισσότερο σ’ αυτά τα νησιά.

Ας πούμε, μιλάμε για συνεργασία με τη Γερμανία. Εσείς έχετε πολύ ενδιαφέρουσες τεχνολογίες, όσον αφορά την ηλιακή ενέργεια και την αιολική ενέργεια. Σκεφτείτε τα ελληνικά νησιά, τα οποία μπορεί να γίνουν κάποια στιγμή πράσινα νησιά... Θα ήταν μια πιθανή στενή συνεργασία μεταξύ ημών και της Γερμανίας.

Σκεφτείτε όμως πώς θα μπορούσε αυτό να παίξει και ένα ρόλο στην τουριστική μας βιομηχανία, και να κάνει την τουριστική βιομηχανία όχι μόνο βιώσιμη, αλλά να παίζει έναν ουσιαστικότερο ρόλο απ' ό,τι μέχρι σήμερα, στο πλαίσιο της οικονομικής βοήθειας την οποία προσφέρει. Αυτός είναι ο δρόμος τον οποίο θα ακολουθήσουμε».

Με άλλα λόγια το ξεπούλημα των νησιών δεν αποκλείεται εξαρχής, αλλά θεωρείται «απλά μια κίνηση» που δεν θα αποφέρει πολλά. Τουλάχιστον τόσα όσα ελπίζει ο κ. πρωθυπουργός να αποφέρει το «να επενδύσει κανείς περισσότερο σ' αυτά τα νησιά»...

Μεσότιτλος

Με τα μέτρα της κυβέρνησης όχι μόνο οι εργαζόμενοι Έλληνες καλούνται σε αιματηρές «θυσίες» προκειμένου να συνεχίσει η χώρα να δανείζεται επ’ άπειρον και να πληρώνει τον φόρο αίματος τους διεθνείς κερδοσκόπους δανειστές της, αλλά προετοιμάζεται και η εκχώρηση της χώρας με αποικιοκρατικές συμβάσεις στους διεθνείς κερδοσκόπους επενδυτές. Αυτό είναι το κυρίως γεύμα για το οποίο ετοιμάζονται όλοι: τραπεζίτες, κερδοσκόποι, επενδυτές και επίτροποι.

Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύονται ήδη στον διεθνή οικονομικό τύπο η οργανωμένη εκποίηση της χώρας προς όφελος των δανειστών της από το καθεστώς κηδεμονίας από την Ε.Ε. και την Κομισιόν περιλαμβάνει:

1. Την τιτλοποίηση των βασικών χρηματικών ροών του ελληνικού κράτους. Αυτό σημαίνει ότι μια σειρά σταθερές χρηματικές ροές του δημοσίου (δημόσια έσοδα) θα δεσμευτούν από τράπεζες και αγορές προκειμένου να εκδοθούν ομόλογα που θα βοηθήσουν το κράτος να συνεχίσει να εξυπηρετεί τα δάνειά του. Η τιτλοποίηση αυτή δεν γνωρίζει όρια. Πρακτικά όλα τα πραγματικά και εν δυνάμει έσοδα του δημοσίου μπορούν να τιτλοποιηθούν.

Για παράδειγμα μια ιδέα που αρέσει ιδιαίτερα στις αγορές είναι η παλιά σκέψη του υπουργού Οικονομίας των κυβερνήσεων Σημίτη, Νίκου Χριστοδουλάκη, ο οποίος είχε θελήσει να τιτλοποιήσει τα έσοδα από την Ακρόπολη.

Τα πιο σημαντικά αρχαιολογικά και τουριστικά αξιοθέατα της χώρας είναι πρώτα στις λίστες των διεθνών επενδυτών για τέτοιου τύπου συμφωνίες (business deals). Φυσικά σε μια τέτοια περίπτωση μπορεί η τυπική κυριότητα να παραμένει στο ελληνικό δημόσιο, αλλά ο επενδυτής έχει καθοριστικό λόγο στην αξιοποίηση του τιτλοποιημένου παγίου, ώστε να εισπράξει τουλάχιστον αυτά που του έχουν υποσχεθεί.

2. Τη μετοχοποίηση του δημοσίου, των οργανισμών και των υπηρεσιών του. Αυτό που ζητούν επισταμένα οι συντελεστές του σχεδίου «διάσωσης» είναι όχι μόνο η διάθεση του πακέτου των μετοχών που κατέχει το δημόσιο, αλλά και η δημιουργία εταιριών χαρτοφυλακίου στις οποίες θα ανατεθεί η διαχείριση δημόσιων οργανισμών, υποδομών και παρεχομένων υπηρεσιών.

Τυπικό παράδειγμα η ανακοινωθείσα από την κυβέρνηση εταιρεία χαρτοφυλακίου (holding) που θα αναλάβει τα λιμάνια του Πειραιά, της Ελευσίνας, του Λαυρίου και της Ραφήνας. Οι εταιρείες αυτές διεθνώς στήνονται για δυο λόγους:

* Πρώτον, επιτρέπουν την ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης και αξιοποίησης υποδομών, οργανισμών και έργων με μόνη την παραχώρηση ενός  πακέτου μετοχών σε ιδιώτες με συμφωνίες συχνά κάτω από το τραπέζι.

* Δεύτερον, συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των πιο κερδοσκοπικών κεφαλαίων διεθνώς, που αποβλέπουν σε μια γρήγορη μπάζα παίζοντας με την χρηματιστική αξία της επένδυσης και όχι με το όποιο τυχόν επιχειρηματικό κέρδος. Η πράξη έχει αποδείξει ότι οι εταιρείες αυτές, μαζί με τις υπεράκτιες εταιρείες (off shore), είναι οι καλύτεροι τρόποι ξεπλύματος πολιτικού και μη χρήματος διεθνώς. Ενώ μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε κάθε μορφή επένδυσης.

Στις υπερχρεωμένες χώρες της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής εταιρείες Ηolding, μέσω των οποίων το κράτος εγγυάται τα κέρδη των ιδιωτών επενδυτών, χτίζονται νοσοκομεία, σχολεία, δρόμοι, αεροδρόμια, λιμάνια κ.ο.κ.

3. Την εκποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου, την οποία οι εκτιμήσεις της αγοράς ανεβάζουν στα 300 δισ. ευρώ. Κι εδώ δεν πρόκειται απλώς για κτήρια και εγκαταστάσεις που ανήκουν στο Δημόσιο, αλλά και για το σύνολο της δημόσιας γης. Εδώ εντάσσεται και η απαίτηση για πώληση των ακατοίκητων νησιών της χώρας, η οποία δεν είναι τωρινή πρόταση.

Αυτός που πρώτος την έθεσε στο τραπέζι ήταν ο Στ. Μάνος ως υπουργός της κυβέρνησης Μητσοτάκη, ο οποίος θεώρησε ότι έτσι όχι μόνο θα εισέρρεαν λεφτά για τους δανειστές, αλλά θα ξεκαθάριζε μια και καλή το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας και των «γκρίζων ζωνών» με την όμορη Τουρκία.

Μια άλλη πρόταση που έχει ήδη πέσει στο τραπέζι και συζητά σοβαρά η αγορά είναι ο δανεισμός του κράτους με εγγύηση τη δημόσια γη. Στο πακέτο περιλαμβάνονται και προτάσεις αξιοποίησής της με ποικίλους τρόπους από θεματικά πάρκα μέχρι ιδιωτικά θέρετρα. Σε αυτή την περίπτωση η γη θα δεσμευτεί εξαρχής από τους επενδυτές προς αξιοποίηση μέχρις ότου το κράτος αποπληρώσει τις υποχρεώσεις του.

4. Την εφαρμογή καθεστώτος Fast Track για ιδιωτικές επενδύσεις στον ελληνικό χώρο. Αυτό σημαίνει την αξιοποίηση της Ελλάδας για ιδιωτικές επενδύσεις υψηλής όχλησης για το περιβάλλον και την κοινωνία. Πρόκειται για επενδύσεις που κανονικά η εθνική νομοθεσία θα απαγόρευε ρητά την υλοποίησή τους για λόγους δημόσιας υγείας, προστασίας του περιβάλλοντος, ή ωμής παραβίασης των ανθρωπίνων και εργατικών δικαιωμάτων.

Η νομοθεσία Fast Track ψηφίστηκε ήδη το προηγούμενο καλοκαίρι από την κυβέρνηση Καραμανλή και με βάση αυτή κινείται η Λούκα Κατσέλη, που αναζητά τέτοιου είδους επενδύσεις ανά τον κόσμο.

Με βάση αυτόν τον νόμο οι προσφυγές πολιτών, αλλά και οι αποφάσεις των δικαστηρίων, μπορούν να παρακάμπτονται ως «γραφειοκρατικά εμπόδια» προκειμένου να προχωρήσουν αυτές οι επενδύσεις γρήγορα. Στη διεθνή αγορά σήμερα ακμάζει η έκδοση ομολόγων για την υποστήριξη της βιομηχανίας μεταποίησης πυρηνικών και τοξικών αποβλήτων.

5. Την εκχώρηση των πιο σημαντικών πλουτοπαραγωγικών πόρων της χώρας. Σ’ αυτούς εντάσσεται πρώτα και κύρια ο ορυκτός πλούτος. Τον περασμένο μήνα στο Λονδίνο έγινε άτυπη σύσκεψη επενδυτών όπου σύμφωνα με πληροφορίες υπήρξε ενδιαφέρον για την ιδιωτική αξιοποίηση των λιγνιτικών αποθεμάτων της Ελλάδας. Για τον σκοπό αυτόν προτάθηκε να συσταθούν εταιρείες με έδρα το Μπαχρέιν και τα Αραβικά Εμιράτα.

Αυτού του τύπου τις επενδύσεις προτίθεται να προσελκύσει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Ιδιώτες κερδοσκόπους που θα αναλάβουν να πουλούν στην Ελλάδα τον δικό της φυσικό πλούτο. Αν και το κύριο ενδιαφέρον επικεντρώνεται στα γνωστά, αλλά και στα πιθανά κοιτάσματα υδρογονανθράκων στο Αιγαίο και αλλού.

Ενδιαφέρον γι’ αυτά εκδηλώνουν κατά κύριο λόγο αμερικανικές εταιρείες που θεωρούν ότι σ’ αυτό το επίπεδο της διεθνούς τιμής του πετρελαίου, αλλά και στην προοπτική ανόδου της, ακόμη και κοιτάσματα που είχαν εκτιμηθεί παλιότερα ως ασύμφορα προς εκμετάλλευση σήμερα κρίνονται διαφορετικά.

6. Την ιδιωτικοποίηση ολόκληρων περιφερειών της χώρας, όπως συμβαίνει εδώ και χρόνια σε μια σειρά υπερχρεωμένες χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής, όπου εκχωρείται σε πολυεθνικές ή σε διεθνείς οίκους η διαχείριση και εκμετάλλευση περιοχών ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για την παγκόσμια αγορά.

Σ’ αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η περίφημη αξιοποίηση των «πράσινων νησιών» του κ. Παπανδρέου. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που η κυβέρνηση βιάζεται να προωθήσει το σχέδιο «Καλλικράτης», μιας και η επιβολή καθεστώτος περιφερειακής αυτονομίας ή ημιαυτονομίας – «τοπικών κυβερνήσεων» – υπήρξε πάντα το πρώτο βήμα γι’ αυτού του είδους τις ιδιωτικοποιήσεις.

Το σχέδιο «Καλλικράτης» δεν αποδυναμώνει την κεντρική εξουσία υπέρ μιας δήθεν αποκέντρωσης των περιφερειών. Στην πραγματικότητα έχει στόχο να δυναμώσει τον αντικοινωνικό χαρακτήρα της κεντρικής εξουσίας, απαλλάσσοντάς την από την υποχρέωσή της να ασκεί εθνική πολιτική υγείας, παιδείας, πρόνοιας και υποδομών. Έτσι οι περιφέρειες θα πρέπει να κόψουν τον λαιμό τους να βρουν χρήματα για να ασκήσουν πολιτικές υγείας, παιδείας, πρόνοιας και για να επενδύσουν σε αναγκαίες υποδομές. Με αυτόν τον τρόπο η κεντρική εξουσία θα απομείνει ένας καθαρός φοροεισπρακτικός μηχανισμός χωρίς κοινωνικές ή εθνικές υποχρεώσεις.

Στον διεθνή οικονομικό Τύπο δημοσιεύονται όλο και περισσότερες πληροφορίες για συμφωνίες που βρίσκονται στα σκαριά σχετικά με ορισμένες περιφέρειες της χώρας, ιδίως για εκείνες με υψηλή τουριστική ανάπτυξη, όπως π.χ. είναι τα Δωδεκάνησα, αλλά και για περιοχές ιδιαίτερου στρατηγικού ενδιαφέροντος, όπως π.χ. είναι η Θράκη.

Ο «Καλλικράτης» έχει σχεδιαστεί για να διευκολύνει τέτοιου είδους συμφωνίες. Διαμελίζει το ενιαίο της ελληνικής επικράτειας, της ασκούμενης εθνικής κυριαρχίας, και διευκολύνει έτσι την αποδέσμευση εθνικού εδάφους πρώτα και κύρια για οικονομικούς λόγους. Η διεθνής πρακτική έχει δείξει ότι οι «τοπικές κυβερνήσεις», ιδίως των ακριτικών περιφερειών, προκειμένου να βρουν τα αναγκαία χρήματα, είναι πιο επιρρεπείς και ανοιχτές σε συμφωνίες αυτού του είδους.

Το σχέδιο «διάσωσης» της Ελλάδας που έχει εκπονήσει η Ε.Ε. δεν θα βάλει μόνο τους Έλληνες εργαζόμενους, ιδίως τους μισθοσυντήρητους και συνταξιούχους, να πληρώσουν ακριβά, αλλά θα αφήσει το κράτος και τη χώρα σε χειρότερα χάλια από τα σημερινά. Με ακόμη μεγαλύτερο χρέος και υπό καθεστώς γενικευμένης διάλυσης. Αυτός είναι ο λόγος που η συντριπτική πλειονότητα των ανεξάρτητων οικονομικών αναλυτών διεθνώς, που δεν έχουν άμεσο συμφέρον από το πώς θα πάνε τα ελληνικά ομόλογα ούτε από το αν θα χρεωκοπήσει ή όχι η Ελλάδα, είναι σχεδόν ομόφωνοι στην κρίση τους για το σχέδιο «διάσωσης».

Το εκφράζει καθαρά ένας από αυτούς, ο Μάρσαλ Άουερμπακ από τη γνωστή διεθνώς εταιρεία επενδυτικών συμβούλων RAB Capital Plc, όταν στις 15 Φεβρουαρίου έγραψε για τη συμφωνία της Ελλάδας με το Eurogroup: «Η Ελλάδα υπογράφει τη συμφωνία της Εθνικής Αυτοκτονίας της».