Η ανακάλυψη κρυφών χρεών απειλεί την Ελλάδα με απόκλιση απ’ τους στόχους

Πηγή: sofokleous10

του Π. Παναγιώτου

Σε παλαιότερο άρθρο είχα παρουσιάσει σε αποκλειστικότητα στοιχεία που έδειχναν πως οι δημοσιονομικοί στόχοι που αναγκάστηκε να θέσει η Ελλάδα, προκειμένου να λάβει το πακέτο στήριξης, ήταν οι πιο δύσκολοι που είχε αναλάβει κράτος στη μοντέρνα οικονομική ιστορία. Δεν υπάρχει κάτι κακό με το να είναι κανείς φιλόδοξος, αρκεί να μην υπάρχουν ρήτρες που να του προκαλούν πρόβλημα στην περίπτωση που οι φιλόδοξοι στόχοι του δεν επαληθευτούν, κάτι που, δυστυχώς, ισχύει στην περίπτωση της Ελλάδας, καθώς κινδυνεύει να θεωρηθεί ότι απέτυχε να υλοποιήσει τους στόχους που έχει θέσει, με αποτέλεσμα να εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του ΔΝΤ, της ΕΚΤ και της ΕΕ το αν και με ποιους νέους όρους θα συνεχιστεί η παροχή οικονομικής στήριξης.

Ένας κανόνας που έχω μάθει ότι ισχύει στον οικονομικό προγραμματισμό λέει ‘μην προγραμματίζεις τις αυριανές σου κινήσεις με βάση τη σημερινή σου κατάσταση αλλά με βάση αυτήν στην οποία προβλέπεις να βρίσκεσαι αύριο’. Πρόκειται για έναν κανόνα τον οποίο η Ελλάδα δε φαίνεται να έλαβε υπόψη της όταν συμφωνούσε για την υιοθέτηση του βασικού στόχου μείωσης του κρατικού ελλείμματος στο 8% στο 2010, καθώς δεν προέβλεψε την πιθανότητα ‘ανακάλυψης’ νέων ελλειμμάτων και χρεών από το ΔΝΤ αλλά ούτε και το ενδεχόμενο μίας διπλής ύφεσης της διεθνούς οικονομίας.

Αν έχει γίνει κάτι απολύτως φανερό στο ευρύ κοινό, εξαιτίας της ελληνικής κρίσης, είναι πως η λογιστική των κρατών είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο, δημιουργική με αυτήν των πολυεθνικών εταιριών. Το κράτος έχει μία σειρά επιλογών για το πώς θα παρουσιάσει, νομίμως, τα οικονομικά του στοιχεία προς τα έξω και μερικές φορές η παρουσίαση μπορεί να παίξει μεγαλύτερο ρόλο στην χρηματοπιστωτική πορεία μίας χώρας απ’ ότι η πραγματική της οικονομική κατάσταση.

Για παράδειγμα, το χρέος των ΗΠΑ ως ποσοστό του ΑΕΠ τους παρουσιάζεται, σήμερα, ως μικρότερο από 80% με το ύψος του να κυμαίνεται, περίπου, στα 13 τρις δολάρια. Ωστόσο, αν συνυπολογιστούν τα ελλείμματα των ΗΠΑ στους τομείς της ασφάλειας και της υγείας και ληφθούν υπόψη οι υποχρεώσεις τους στα αντίστοιχα ταμεία, το πραγματικό χρέος απογειώνεται στα 100 τρις δολάρια, το οποίο ξεπερνά κατά πολύ το 100% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Είναι καθαρά θέμα απόφασης των ΗΠΑ να μην συμπεριλαμβάνουν τα συγκεκριμένα χρέη στο λογιστικό υπολογισμού του τρέχοντος κρατικού χρέους, με αποτέλεσμα η πιστοληπτική αξιολόγηση της χώρας να διατηρείται στο ΑΑΑ και το κόστος δανεισμού της να παραμένει πολύ χαμηλό.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, όμως, οι επιλογές για δημιουργική λογιστική έχουν μειωθεί δραματικά με το ΔΝΤ, την ΕΕ και την ΕΚΤ να αναζητούν ‘κρυμμένα’ ελλείμματα και χρέη ακόμη και κάτω από .. τις πέτρες στις ελληνικές παραλίες. Αυτή η ‘χρεοθηρική’ μανία που συνοδεύεται από πιέσεις για την προσμέτρηση των χρεών αυτών στο επίσημο κρατικό χρέος, ήταν εύκολα προβλέψιμη καθώς αποτελεί πάγια τακτική του ΔΝΤ στα προγράμματα ‘οικονομικής εξυγίανσης’ που θέτει στις χώρες που στρέφονται σε αυτό για δανεισμό.

Έτσι, ζητείται, πλέον, από την Ελλάδα η προσμέτρηση στο κρατικό χρέος των χρεών του ΟΣΕ και τον εποπτευόμενων από τον ΟΑΣΑ φορέων (ΕΘΕΛ, ΗΛΠΑΠ, ΗΣΑΠ), τα οποία υπολογίζονται πως στο κλείσιμο του έτους θα αγγίζουν τα 14 δις ευρώ. Αν η Ελλάδα αναγκαστεί να αποδεχτεί αυτόν τον υπολογισμό τότε το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ κινδυνεύει να αυξηθεί, τουλάχιστον, κατά 5,5%, ιδιαίτερα καθώς η μείωση του ρυθμού ανάπτυξης του ΑΕΠ κατά 4%, φέτος, γίνεται πιθανότερη εξαιτίας της επιδείνωσης της διεθνούς οικονομίας ενώ παράλληλα αυξάνεται η πιθανότητα το κρατικό έλλειμμα να διαμορφωθεί πάνω από το 10% στο τέλος του χρόνου (με το χειρότερο σενάριο να το υπολογίζει στο 13%), δηλαδή σε μεγάλη αρνητική απόκλιση από το στόχο του 8%.

Συμπεριλαμβάνοντας το κόστος της συμφωνίας για την πληρωμή των προμηθευτών νοσοκομείων το ‘νέο’ κρατικό χρέος αυξάνεται κοντά στα 20 δις, γεγονός που είναι πιθανό να οδηγήσει σε αύξηση του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ στο 142% στο τέλος του 2010. Αν η Ελλάδα υποκύψει στις πιέσεις του ΔΝΤ τότε θα ανοίξει το δρόμο για το συνυπολογισμό και άλλων ‘κρυφών’ ελλειμμάτων και χρεών, τα οποία με έναν πρόχειρο υπολογισμό ξεπερνούν τα 30 δις ευρώ.

Σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να γίνει νέα αρνητική αναθεώρηση των τεθειμένων για τα επόμενα χρόνια στόχων, με τη χώρα να κινδυνεύει να αναγκαστεί να υιοθετήσει νέα μέτρα περικοπής δαπανών μέχρι το 2014, τα οποία θα πρέπει να εξοικονομήσουν επιπλέον 10 δις ευρώ το χρόνο.

Βέβαια, αν όλες οι αναπτυγμένες χώρες αναγκαστούν να υιοθετήσουν ανάλογες λογιστικές πρακτικές υπολογισμού του κρατικού χρέους, με αυτήν που προωθείται στην Ελλάδα, η δημοσιονομική εικόνα του κόσμου θα αλλάξει άρδην εν μία νυκτί. Σε μία τέτοια περίπτωση όμως και μετά το πρώτο σοκ, θα γινόταν φανερό πως η Ελλάδα είναι σε πολύ ‘καλύτερη’ θέση έναντι των υπόλοιπων κρατών, από αυτήν που παρουσιάζεται σήμερα, κάτι που θα βελτίωνε τη χρηματοπιστωτική της εικόνα.

Αντίθετα, αυτό που συμβαίνει από την αρχή της τρέχουσας κρίσης είναι η μεγέθυνση των ελληνικών προβλημάτων, με τον κίνδυνο αυτή η τάση να ενδυναμωθεί στο άμεσο μέλλον αν υιοθετηθεί η νέα πρόταση του ΔΝΤ, επιδεινώνοντας τη χρηματοπιστωτική εικόνα της χώρας ακόμη περισσότερο, με όσες αρνητικές συνέπειες μία τέτοια εξέλιξη συνεπάγεται.

Πάνος Παναγιώτου – διευθυντής ΕΚΤΑ, 3FVIP.com