Από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη

Πηγή: Καθημερινή (13/7/2010)

Tου Σταυρου Λυγερου

Η στήλη έχει επανειλημμένως ταχθεί υπέρ της ανάγκης εξυγιαντικών τομών σ’ όλο το πλέγμα της οικονομίας, μη εξαιρουμένων του ασφαλιστικού συστήματος και των εργασιακών σχέσεων. Είναι κοινός τόπος ότι υπάρχουν πολλά καρκινώματα, ένα μόνο τμήμα των οποίων είναι αποτέλεσμα συντεχνιακών στρεβλώσεων. Το πρόβλημα είναι, όμως, ότι ο εκσυγχρονιστικός ζήλος φαίνεται να είναι μονόπλευρα προσανατολισμένος εναντίον του κόσμου της εργασίας… Ουσιαστικά πρόκειται για έναν ταξικά ιδιοτελή εκσυγχρονισμό». «Στη δεκαετία του 1980, οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ ενίσχυσαν τα χαμηλού εισοδήματος στρώματα κυρίως μέσω μιας πολιτικής παροχών… Το αποτέλεσμα ήταν όχι μόνο η μεγάλη αύξηση του δημόσιου χρέους, αλλά και ένα πλήθος καταχρήσεων, που εντάσσονταν περισσότερο σ’ ένα πελατειακό σύστημα, παρά σε μια κοινωνική πολιτική. Η αρνητική εικόνα από τις καταχρήσεις έχει τροφοδοτήσει το αίτημα για εξυγίανση όλου αυτού του αμαρτωλού πλέγματος και για νοικοκύρεμα».

«Αλλο αυτό, όμως, κι άλλο μια κυβέρνηση να εκμεταλλευθεί το ευνοϊκό κλίμα για να συρρικνώσει το κοινωνικό κράτος, επικαλούμενη υπαρκτές αναγκαιότητες της οικονομίας. Στις συνθήκες της παγκοσμιοποίησης, το ευαγγέλιο είναι η ανταγωνιστικότητα. Μόνο που οι νεοφιλελεύθεροι την επιζητούν κυρίως στο σκέλος της μείωσης του κόστους της εργασίας. Με το ίδιο επιχείρημα ζητούν να ανατραπούν οι εργασιακές ισορροπίες των τελευταίων δεκαετιών και να αναβιώσουν καταχρηστικές πρακτικές του κεφαλαίου έναντι της εργασίας… Μας λένε ότι για να πέσει ο πληθωρισμός πρέπει να συρρικνωθεί η αγοραστική δύναμη των λαϊκών τάξεων. Δεν αναφέρονται, όμως, ούτε στους τοκογλύφους των κρατικών ομολόγων ούτε στην προκλητική σπατάλη μεσαίων και ανώτερων στρωμάτων, που φοροδιαφεύγουν».

«Οι νεοφιλελεύθεροι κέρδισαν έδαφος στο πεδίο της ιδεολογίας, κυρίως λόγω των πολλαπλών καταχρήσεων και της επικράτησης αντιπαραγωγικών νοοτροπιών και πρακτικών… Χαρακτηρίζονται από ιδεολογικό φονταμενταλισμό. Την ώρα που θεοποιούν τη δημοκρατία, τον πλουραλισμό και τον σεβασμό στο διαφορετικό, την ίδια ώρα δεν αναγνωρίζουν ότι υπάρχει διαφορετική οικονομική πολιτική! Ο ιδεολογικός ολοκληρωτισμός στο απόγειό του! Δεν αφήνει περιθώριο για άλλη άποψη. Οσοι αποκλίνουν από τη “μία και μοναδική αλήθεια” δεν ρίχνονται στην πυρά από την Ιερά Εξέταση. Η ειρωνεία της υπόθεσης είναι ότι σ’ όλο αυτό το ρεύμα της “μίας και μοναδικής σκέψης” πρωτοστατούν κι ανακυκλωμένοι αριστεροί, που ανακάλυψαν καθυστερημένα τις “νομοτέλειες” της οικονομίας!».

Τα ανωτέρω είναι αποσπάσματα από ξεχασμένο άρθρο του Απριλίου 1997, που βρήκα τακτοποιώντας παλαιά γραπτά μου. Ηταν η εποχή, που ορισμένοι κύκλοι θεωρούσαν την πρωθυπουργία Σημίτη ευκαιρία για να προωθήσουν το νεοφιλελεύθερο σχέδιο στο όνομα του εκσυγχρονισμού. Οι κυβερνήσεις Σημίτη και Καραμανλή δεν εφάρμοσαν νεοφιλελεύθερη πολιτική, αλλά ούτε και ισόρροπες παραγωγικές μεταρρυθμίσεις. Εξέθρεψαν και βολεύθηκαν με το κλεπτοκρατικό, σπάταλο και ανορθολογικό μοντέλο, ανοίγοντας διάπλατα τον δρόμο για την επιβολή της πιο στυγνής και ακραίας νεοφιλελεύθερης “θεραπείας” του Μνημονίου.