Το μεγάλο φιάσκο με τις αποκρατικοποιήσεις

ΠΗΓΗ: Το Ποντίκι

Λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές οι Έλληνες πολίτες αντιλαμβάνονται ότι μία από τις μεγαλύτερες δεσμεύσεις των δύο τελευταίων μνημονιακών κυ­βερνήσεων έναντι των δανειστών, οι αποκρατικοποιήσεις (η άλλη είναι η πά­ταξη της φοροδιαφυγής), δεν έχει προ­χωρήσει σχεδόν ούτε βήμα. Και βέβαια κανένας Έλληνας δεν θέλει το ξεπού­λημα της περιουσίας της χώρας του.

Όμως αυτό υπέγραψαν ήδη για λο­γαριασμό μας οι δύο τελευταίες κυ­βερνήσεις. Και μάλιστα το έβαλαν στην εξίσωση του ξεπληρώματος των δανει­κών που ζήτησαν επίσημα με αριθμό και ποσοστό. Κάπως έτσι προέκυψε ο... «μαγικός αριθμός» των 50 δισ. ευρώ από το πακέτο των αποκρατικοποιήσε­ων. Τότε που διαμορφώθηκε, ήταν πά­νω - κάτω το ποσό που... έλειπε.

Σήμερα, δεν φτάνει, αλλά, όπως έχουν προσέξει οι πιο παρατηρητικοί από τους αναγνώστες του «Π», παρ’ ότι τα χρηματιστηριακά δεδομένα αλ­λάζουν και οι αξίες των εταιρειών του κρατικού τομέα εκμηδενίζονται, ο αριθμός - στόχος του προγράμματος παραμένει στα 50 δισ. Και αυτό που αλ­λάζει είναι ο κατάλογος του τι (και πώς) θα πουληθεί για να επιτευχθεί, αλλά και το πόσο θα χρειαστεί μέχρις ότου αυτά πουληθούν.

Κάπως έτσι, πριν από μερικές ημέρες, ο στόχος των 50 δισ. των αποκρατικο­ποιήσεων, ενώ εισπρακτικά παρέμεινε ίδιος, παρατάθηκε χρονικά (αρχικά από το 2015 στο 2019 και στη συνέχεια...) μέχρι το 2022 ως προς τις διαδικασίες για την επίτευξή του. Ουσιαστικά, βέ­βαια, περιορίζεται στα 34 δισ. ευρώ και, για να μπορέσει να φτάσει τα 50 δισ., προστίθενται και τα 16 δισ. των τραπε­ζών. Αντίστοιχα, μειώνεται στα 19 δισ. (από 25) ο εισπρακτικός στόχος για έσο­δα από τα ακίνητα του Δημοσίου.

Όλη αυτή η ανατροπή βέβαια δεν συνέβη μόνη της... Αντίθετα, είναι προ­ϊόν της ασυνάρτητης πρακτικής του αρμόδιου Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), το οποίο, παρά την εμπλοκή καλοπληρω­μένων συμβούλων από όλον τον κό­σμο, οδηγεί σε αμφίβολο αποτέλεσμα το εγχείρημα που του ανατέθηκε και εκνευρίζει αφόρητα την τρόικα.

«Δουλειές» στο πόδι

Μετά τις πρώτες γκρίνιες περί ανα­ποτελεσματικότητας που πρώτος δια­τύπωσε ο επικεφαλής της Ομάδας Δρά­σης (Task Force) της Κομισιόν για την Ελλάδα Χορστ Ράιχενμπαχ, ακολουθούν και άλλοι.

Ο Ράιχενμπαχ πριν από μερικούς μή­νες είχε κατηγορήσει τη διοίκηση του Ταμείου πως ξεκινά διαγωνισμούς πώ­λησης ακινήτων ή άλλων στοιχείων του Δημοσίου χωρίς να έχει προετοιμάσει κατάλληλα τους σχετικούς φακέλους. Έτσι, οι διαγωνισμοί καταλήγουν άγο­νοι ή καθυστερούν. Πολλοί θεώρησαν τότε υπερβολικό τον Γερμανό. Όμως η περίπτωση της Κασσιόπης πριν από με­ρικές ημέρες τους επιβεβαίωσε.

Για την πώληση των 500 συγκεκρι­μένων στρεμμάτων στην Κέρκυρα, που έχουν χαρακτηριστεί ως ένα από τα πλέον περιζήτητα διεθνώς ακίνητα, υποβλήθηκε μόνο μία προσφορά. Αλλά και αυτή δεν αφορούσε υποψήφιο αγο­ραστή διεθνούς βεληνεκούς, όπως εί­χαν προεξοφλήσει οι αρμόδιοι του ΤΑΙ­ΠΕΔ. Γι’ αυτό παράγοντες της αγοράς έλεγαν τις περασμένες ημέρες ότι, εάν το Ταμείο δεν μπορεί να βρει αξιόπιστο αγοραστή για ένα τέτοιο «φιλέτο», ο πήχης των προσδοκιών στις αποκρα­τικοποιήσεις θα πρέπει να παραμείνει πολύ χαμηλά.

Στην Κασσιόπη αποδεικνύεται ότι «έπαιξαν» πολλά πράγματα. Πέραν της ασάφειας, στον σχετικό επενδυτικό φάκελο σχετικά με τα περιθώρια δόμησης, το Ταμείο επέμενε στον θεσμό της «επιφάνειας», κάτι που δημι­ούργησε πλήθος νομικών κενών. Ο θε­σμός της επιφάνειας είναι ένα νομικό πλαίσιο που νομοθετήθηκε την περίο­δο ευθύνης Παμπούκη και Χρυσοχοΐδη και εφαρμόζει το βρετανικό δίκαιο στις πωλήσεις και παραχωρήσεις ακινή­των, βάσει του οποίου διατηρείται από το Δημόσιο η κυριότητα του εδάφους, ενώ παραχωρείται για συγκεκριμένα χρόνια (συνήθως για 99) η χρήση και αξιοποίηση της επιφάνειας.

Η επιλογή αυτή, που τότε οι δύο υπουργοί του Παπανδρέου προπαγάν­διζαν ως «απαιτητή από τους ξένους», φαίνεται πως τελικά ήταν αυτή που... συγκράτησε αρκετούς επενδυτές από το να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για την Κασσιόπη. Άλλωστε «εδώ είναι Ελλάδα και όχι το Μέιφερ του Λονδίνου» έλε­γαν πικρόχολα κάποιοι ξένοι σύμβου­λοι επενδύσεων.

Όσο - όσο;

Το φιάσκο στην Κασσιόπη σχεδόν προδιαγράφει την τύχη ακόμη πιο σύν­θετων διαγωνισμών που θα ακολουθή­σουν, ιδιαίτερα για το Ελληνικό. Εκεί όπου ο πρώτος γύρος - ο οποίος δια­φημίστηκε συστημικά ως θρίαμβος -δεν ήταν τίποτε άλλο από μια πρόσκλη­ση για... χαμόγελα και καλές δημόσιες σχέσεις, με τη διαδικασία να ολοκλη­ρώνεται χωρίς κανέναν δεσμευτικό όρο συμμετοχής. Δηλαδή οι ενδιαφε­ρόμενοι δεν πλήρωσαν ούτε ένα ευρώ για να συμμετάσχουν. Και βέβαια, δεν παρέλαβαν καν επενδυτικό φάκελο, όπως συνηθίζεται σε ανάλογους διε­θνείς διαγωνισμούς.

Και μπορεί ο διαγωνισμός για το Διεθνές Κέντρο Ραδιοτηλεόρασης (IBC) να είχε διαφορετική τύχη από την Κασσιόπη (εκδηλώθηκε ενδιαφέρον από τρεις Έλληνες), αλλά αυτό δεν θα πρέπει να ξεγελά, καθώς το IBC εί­ναι από τα «ευκολότερα» χαρτιά (από πλευράς πιθανών εμπλοκών) του χαρ­τοφυλακίου ακινήτων που βγαίνουν για εκποίηση.

Και βέβαια, το θέμα δεν είναι μόνο η Κασσιόπη. Το 2011 έπρεπε να μαζευ­τούν περίπου 5 δισ. ευρώ από τις απο­κρατικοποιήσεις, αλλά τελικά συγκε­ντρώθηκαν μόλις 1,7 δισ. Το μεγαλύτε­ρο μέρος προήλθε από την επέκταση της άδειας του ΟΠΑΠ και τα «φρουτάκια». Το 2012 η πρώτη εκτίμηση ανέ­φερε έσοδα 11 δισ. ευρώ, αλλά έπε­σε στα 4,7 δισ. ευρώ στις αρχές του χρόνου, ενώ πριν από μερικές ημέρες επαναπροσδιορίστηκε μόλις στα 3 δισ. ευρώ. Το αστείο είναι ότι περισσότερα από τον στόχο του έτους είναι η υστέ­ρηση (3,2 δισ. ευρώ) του περυσινού...

Έτσι λοιπόν ήταν αναπόφευκτο να ξανασχεδιαστεί το πρόγραμμα. Ιδιαίτε­ρα καθώς οι μετοχικές αποτιμήσεις των περισσότερων εταιρειών έχουν γκρεμι­στεί, παρασύροντας την αξία των κρα­τικών συμμετοχών στα χαμηλότερα δυ­νατά επίπεδα. Γι’ αυτό και όσοι τολμού­σαν πριν από μήνες να μιλήσουν προέ­βλεπαν ξεπούλημα όσο - όσο...

Ο επανασχεδιασμός προβλέπει τη μετακύλιση πολλών αποκρατικοποι­ήσεων από το 2012 στο 2013. Για του χρόνιου πάνε ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών «Ελ. Βενιζέλος», η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, τα περιφερειακά Αεροδρόμια, η Υπε-ράκτια Εγκατάσταση Αποθήκευσης Φυσικού Αερίου, ο ΟΛΠ, ο ΟΛΘ, τα 10 περιφερειακά Λιμάνια και το Ψηφιακό Μέρισμα.

Στο «περίμενε» είναι και οι διαγωνι­σμοί για τον ΟΠΑΠ και τους Ελληνικούς Αυτοκινητόδρομους, ενώ οι εκλογές δημιουργούν αμφιβολία για το αν θα μπορέσει να τηρηθεί ο στόχος του Ιου­νίου για την προκήρυξη των διαγωνι­σμών για τον ΟΔΙΕ, τα ΕΛΠΕ, τα ΕΛΤΑ, τις ΕΑΣ, το Καζίνο Πάρνηθας, την Εγνατία Οδό, την ΕΥΔΑΠ, την ΕΥΑΘ και τη ΔΕΗ, όπως είχε προγραμματιστεί.

Οι εκλογές ζορίζουν τους ξένους μουστερήδες, που φοβούνται κάθε μέρα και περισσότερο την εμπλοκή στην Ελλάδα. Εάν το πράγμα οδηγηθεί σε... επανάληψη της αναμέτρησης, θα περάσουν μήνες μέχρι να ξαναβρεθούν υποψήφιοι επενδυτές. Άλλωστε τα προβλήματα που διαμόρφωσε η «ξαφνική» αποκάλυψη των κρατικών ενισχύσεων 300 εκατ. ευρώ σε ΟΠΑΠ, ΕΑΣ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ΟΔΙΕ, ΛΑΡΚΟ και Καζί­νο Πάρνηθας, καταδεικνύουν τον εύ­λογο προβληματισμό των ξένων για τις συνθήκες του παιχνιδιού στις ελληνι­κές αποκρατικοποιήσεις.

Προχειρότητα

Το ΤΑΙΠΕΔ μπορεί να μην αποδεικνύ­εται αποτελεσματικό όσον αφορά την κύρια δραστηριότητά του, αλλά απα­σχολεί συχνά - πυκνά την επικαιρότητα με θέσεις και δηλώσεις στελεχών του που προκαλούν... αμηχανία.

Χαρακτηριστικότερη η πρόσφατη πε­ρίπτωση της... πρόσκλησης που απηύ­θυνε στους Τούρκους (σε ημερίδα του ΣΕΒ στην Κωνσταντινούπολη) να αγο­ράσουν ελληνική γη και νησιά. Τα πράγματα πήραν πιο κωμική διάσταση μετά το δημοσίευμα της τουρκικής εφημερί­δας «Hurriyet», με τίτλο «Το ένα τρίτο της ελληνικής γης προς πώληση», που αποδιδόταν σε στελέχη του ΤΑΙΠΕΔ.

Το άρθρο εκείνο (που είχε αναδει­χθεί μεταξύ ολίγων ΜΜΕ και από το «Π»), επικαλούνταν δηλώσεις του επικεφαλής του Προγράμματος Αποκρα­τικοποιήσεων του ΤΑΙΠΕΔ Πάνου Πρω­τοψάλτη πως «η Ελλάδα, υπό την πίε­ση των πιστωτών, ζητά από τουρκικές εταιρείες να συμμετέχουν σε διαγωνι­σμούς για πώληση περιουσιακών στοι­χείων της αξίας 50 δισ. ευρώ».

Τελικά, το ΤΑΙΠΕΔ απέστειλε επιστο­λή προς την τουρκική εφημερίδα κάνο­ντας λόγο για «μεταφραστικό λάθος» διευκρινίζοντας ότι το ποσοστό της ελ­ληνικής γης προς πώληση είναι της τά­ξεως του 3% (3.400 τετραγωνικά χιλιό­μετρα) και όχι 30%. Πάλι καλά...

Πολιτική «καμαρίλα» και ο ρόλος του Μίλτου Καμπουρίδη

Και στην κύρια δραστηριότητά του, όμως, η αποτελεσματικότητα είναι τουλάχιστον αμφίβολη. Η θεωρούμενη «έτοιμη» ιδιωτικοποίηση του ΟΠΑΠ «σκόνταψε» και αυτή σε τεχνικές λε­πτομέρειες, ενώ η υπόθεση μπλέχτη­κε περισσότερο μετά τις δηλώσεις του επικεφαλής του ΤΑΙΠΕΔ Κωνσταντίνου Μητρόπουλου πως η διαδικασία διάθε­σης του μετοχικού ποσοστού του Δη­μοσίου θα γίνει πριν από τις εκλογές.

Αυτό φέρεται να μην ήταν σε γνώση ούτε του αρχηγού της Ν.Δ. ούτε του νέ­ου προέδρου του ΠΑΣΟΚ.

Όλα αυτά τα επεισόδια δημιουρ­γούν πλέον έντονη ανησυχία στα ηγε­τικά στελέχη του ΤΑΙΠΕΔ, τα οποία βλέπουν πλέον την επομένη των εκλο­γών να πλησιάζει και γνωρίζουν ότι, όπως τοποθετήθηκαν στις θέσεις τους από την κυβέρνηση Γιώργου Παπαν­δρέου (με μερικές μετεγγραφές από τον Παπαδήμο), η μακροημέρευσή τους θα εξαρτηθεί από τους πολιτι­κούς συσχετισμούς της επομένης των εκλογών.

Σχετικά με αυτούς οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο προερχόμενος από τον όμιλο Λάτση επικεφαλής του Ταμείου Κωνσταντίνος Μητρόπουλος έχει ρίξε ι γέφυρες στο περιβάλλον του Αντώνη Σαμαρά και περιμένει απάντη­ση. Αντίθετα, πολλά από τα μέλη του Δ.Σ. του ΤΑΙΠΕΔ, που ανήκουν στο πε­ριβάλλον είτε του Γιώργου Παπανδρέ­ου είτε του Γιώργου Παπακωνσταντίνου, έχουν αρχίσει να ανησυχούν.

Σε αυτό το πλαίσιο, τις τελευταίες εβδομάδες πληθαίνουν τα ερωτήμα­τα για τον ακριβή ρόλο του Μίλτου Καμπουρίδη - ιδιοκτήτη της Dolphin Capital - (που μέσω της σχέσης του με την Axia Ventures ) φέρεται να διαδρα­ματίζει ουσιαστικό ρόλο στα σχέδια εκποίησης της δημόσιας περιουσίας. Ο Καμπουρίδης είναι στέλεχος γνωστό στον τομέα της αξιοποίησης ακινήτων και εκμετάλλευσης γης. Έχει διατελέ­σει στέλεχος του τμήματος επενδυτι­κών συναλλαγών της Goldman Sachs, ενώ παλαιότερα είχε προσφέρει τις υπηρεσίες του στον George Soros .

Τα τελευταία χρόνια έχει εμπλακεί σε σημαντικά τουριστικά προγράμ­ματα όπως η κατασκευή του Aman Resort στo Πόρτο Χέλι και η δημιουργία του Sitia Bay Golf Resort , ενώ πριν από σχεδόν δύο χρόνια απασχόλησε την επικαιρότητα μπαίνοντας στο παι­χνίδι της αγοράς γης στον Βόλο, όπου πόνταρε στη διοργάνωση των Μεσο­γειακών, που ακυρώθηκαν με αρκετά παρατράγουδα. Το ενδιαφέρον για την περίσταση είναι ο τρόπος με τον οποίο η εταιρεία του Καμπουρίδη μπήκε στο παιχνίδι του ΤΑΙΠΕΔ.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι αυ­τό έγινε μετά τη μονομερή καταγγε­λία της διοίκησης του Ταμείου εις βάρος της πολυεθνικής Houlihan Lokey , η οποία είχε ρόλο συμβούλου. Στην υπόθεση δεν είχε δοθεί ιδιαίτερη δημοσιότητα παρά μόνο είχε γίνει αναφορά της καταγγελίας, που βα­σίστηκε στο ότι στέλεχος του ξένου ομίλου είχε δηλώσει πως «...η αξιο­ποίηση της δημόσιας περιουσίας σε αυτήν τη συγκυρία δεν είναι οικονομικά συμφέρουσα για το ελληνικό κράτος».

Δηλαδή το αυτονόητο! Παρ’ όλα αυτά, η σύμβαση του συμβούλου κα­ταγγέλθηκε και ανέλαβε ο Καμπουρίδης... Γαμπρός της γνωστής εφοπλιστικής οικογένειας Βερνίκου, φί­λος του πρώην πρωθυπουργού, χαί­ρει της απόλυτης εμπιστοσύνης του προερχόμενου από την EFG Equities Κ. Μητρόπουλου.

Το ζήτημα είναι ότι, με όλα αυτά, το έργο του Ταμείου δεν προωθήθη­κε. Οι εκλογές έφτασαν και το μόνο που έχει γίνει είναι οι παρατάσεις και η πληρωμή των συμβούλων. Θα πείτε ίσως ότι τη γλίτωσε η κρατική περιουσία. Όχι βέβαια. Η περιουσία θα ξεπουληθεί ακόμη και με μηδενι­κό όφελος...