ΠΗΓΗ: ΙΣΚΡΑ
του ΓΡΗΓΟΡΗ Θ. ΓΕΡΟΤΖΙΑΦΑ*
Η στάση πληρωμών, η επιστροφή στη δραχμή, και ηέξοδος από την Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσιάζονται από τους καθεστωτικούς μηχανισμούς προπαγάνδας ως οικονομικός και κοινωνικός Αρμαγεδδών, που μεταξύ άλλων θα έχει δραματικές επιπτώσεις και στην υγεία του λαού, μιας και τα φάρμακα είναι μεταξύ των προϊόντων πρώτης ανάγκης που θα βρίσκονται σε έλλειψη στην «αλβανοποιημένη» χώρας μας. Πριν αντιμετωπίσουμε το ζήτημα της διαχείρισης της υγειονομικής κρίσης μετά την επιστροφή στη δραχμή, ας δούμε ποια είναι η υγειονομική κατάσταση της χώρας σήμερα, δύο χρόνια μετά την έναρξη των μνημονιακών «θεραπειών», και πώς προδιαγράφεται το μέλλον της εντός Ευρώ «διαχείρισης» της υγειονομικής κρίσης.
*** Η καπιταλιστική ανασυγκρότηση βλάπτει σοβαρά την υγεία της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων
Σύμφωνα με μεγάλες και έγκυρες επιδημιολογικές μελέτες η συχνότητα εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων και καρκίνου (που είναι τα συχνότερα χρόνια και θανατηφόρα νοσήματα στις δυτικές κοινωνίες) στους εργαζόμενους, στους βιομηχανικούς εργάτες και στους αγρότες είναι τουλάχιστον 2 με 4 φορές υψηλότερη σε σύγκριση με τα ανώτερα διοικητικά στελέχη στον δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα ή τα μέλη της αστικής τάξης (1),(2),(3). Παράγοντες κινδύνου (όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και η αρτηριακή υπέρταση), που σχετίζονται με νοσήματα μεγάλης νοσηρότητας και θνητότητας (εγκεφαλικά επεισόδια, έμφραγμα του μυοκαρδίου) εμφανίζονται σχεδόν 2 φορές συχνότερα σε ανθρώπους των λαϊκών τάξεων σε σύγκριση με ανθρώπους που ανήκουν στην αστική τάξη ή στα στρώματα της διανόησης(4). Τα στοιχεία αυτά προέρχονται από επιδημιολογικές μελέτες που έγιναν σε ευρωπαϊκές χώρες στις δεκαετίες του 1990 και 2000 και αντιστοιχούν σε περιόδους ανάπτυξης των δυτικών καπιταλιστικών κρατών που συνδυάζονται με υψηλό συνολικό επίπεδο χρηματοδότησης και ανάπτυξης των εθνικών συστημάτων υγείας και εφαρμογής καινοτόμων στρατηγικών πρόληψης και θεραπείας στη σύγχρονη ιατρική. Όταν οι δείκτες αυτοί συγκρίνονται με τους αντίστοιχους της δεκαετίες του 1970 παρατηρείται σημαντική επιδείνωσή τους στα λαϊκά στρώματα ενώ δεν αλλάζουν σημαντικά στην αστική τάξη (5),(6). H καπιταλιστική ανασυγκρότηση αναίρεσε τα όποια οφέλη στη νοσηρότητα της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων θα μπορούσαν να προέλθουν από την πρόοδο της ιατρικής επιστήμης και την ανάπτυξη των εθνικών συστημάτων υγείας κατά την περίοδο 1980 – 2000. Αυτή η κατάσταση ήταν η άμεση συνέπεια της ταξικής πολιτικής που εφαρμόσθηκε στην ΕΕ. Στην ίδια χρονική περίοδο, η κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών υγείας αυξήθηκε ταχύτατα, ασκώντας πίεση στα δημόσια οικονομικά. Η λύση που προκρίθηκε για την αντιμετώπιση του προβλήματος ήταν η υποχρηματοδότηση του δημόσιου τομέα υγείας και η ανάπτυξη ενός επιχειρηματικού τομέα που κάλυψε σε σημαντικό βαθμό την αυξανόμενη ζήτηση (7). Η επιλογή αυτή είχε ως συνέπεια την ταχύτατη αύξηση της κερδοφορίας των ιδιωτικών ομίλων παροχής υπηρεσιών υγείας και των ασφαλιστικών εταιρειών που είναι στενά συνδεδεμένες με το τραπεζιτικό και χρηματιστηριακό κεφάλαιο.
*** Τα λαϊκά στρώματα και η εργατική τάξη στην Ελλάδα του μνημονίου εισέρχονται σε μια παρατεταμένη περίοδο υγειονομικού κινδύνου
Μεταξύ των βασικών συνεπειών των Μνημονίων που εφαρμόζονται στην Ελλάδα είναι η ραγδαία αύξηση της ανεργίας, η αύξηση των εργαζομένων που βρίσκονται σε καθεστώς εργασιακής ανασφάλειας και η μείωση των εισοδημάτων της λαϊκής οικογένειας. Η οικονομική κρίση θέτει σε καθεστώς «ευπρόσβλητης εργασίας» σχεδόν το 50% των εργαζομένων, οι οποίοι βρίσκονται σε κίνδυνο απώλειας εργασίας και ως εκ τούτου σε κατάσταση εργασιακής ανασφάλειας. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία το 60% των Ευρωπαίων και το 80% των Ελλήνων εργαζομένων θεωρεί ότι η οικονομική κρίση θα οδηγήσει σε επιδείνωση των συνθηκών ασφάλειας και υγείας στο χώρο εργασίας. Η κατάσταση εργασιακής ανασφάλειας έχει ως αποτέλεσμα όχι μόνο την ένταση φαινομένων κατάθλιψης αλλά και την εκδήλωση «οργανικών» νοσημάτων όπως η αρτηριακή υπέρταση, καρδιοπάθειες, καρκίνος (8). Όσον αφορά στην Ελλάδα, η περισσότερο συζητημένη στη διεθνή βιβλιογραφία συνέπεια της κατάστασης αυτής είναι η σημαντική αύξηση των αυτοκτονιών (αύξηση 17% το 2011 σε σχέση με το 2009) και ακόμη σημαντικότερη αύξηση των ανθρώπων που αποπειράθηκαν να αυτοκτονήσουν (1,1% το 2009 και 1.5% στο 2011). Οπως είναι αναμενόμενο, οι απόπειρες αυτοκτονίας είναι περισσότερο συχνές σε ανθρώπους που έχουν υποστεί μεγάλη υποβάθμιση του εισοδήματός τους ή έχουν μείνει άνεργοι (9),(10). Εκτός όμως από την σημαντική επίπτωση της οικονομικής κρίσης στην ψυχολογική κατάσταση των λαϊκών τάξεων υπάρχει ένα άλλο πρόβλημα της δημόσιας υγείας το οποίο ελάχιστα έχει συζητηθεί μέχρι σήμερα. Πρόκειται για την επιδείνωση των δεικτών νοσηρότητας και θνητότητας που σχετίζονται με οργανικά νοσήματα, όπως ο καρκίνος και η αρτηριακή θρόμβωση (11),(12).
Για να αντιληφθούμε τους κινδύνους στους οποίους εκτίθεται η υγεία των εργαζόμενων στη χώρα μας εφόσον εξελίσσεται η καπιταλιστική κρίση και εφαρμόζονται οι πολιτικές των μνημονίων θα ανατρέξουμε σε πρόσφατες έγκυρες επιδημιολογικές μελέτες που εξετάζουν την επίπτωση της ανεργίας στη νοσηρότητα του πληθυσμού.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη που έγινε στην Αργεντινή, η ανεργία είναι ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου εμφάνισης ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου (ΑΕΕ). Η βαρύτητα του ΑΕΕ και η θνητότητα κατά τη διάρκεια της νοσηλείας είναι 3.5 φορές υψηλότερη στους άνεργους σε σχέση με τους εργαζόμενους ασθενείς (13). Οι άνεργοι παρουσιάζουν συχνά αρκετά συνυπάρχοντα νοσήματα και δυσχέρεια πρόσβασης στο σύστημα πρωτοβάθμιας περίθαλψης με αποτέλεσμα το κόστος νοσηλείας στους να είναι ιδιαίτερα υψηλό (14). Η ανεργία σχετίζεται με αύξηση της θνητότητας οποιασδήποτε αιτιολογίας. Ο κίνδυνος θανάτου είναι 63% υψηλότερος στους ανέργους σε σύγκριση με τους εργαζόμενους. Ο κίνδυνος αυτός είναι σημαντικά μεγαλύτερος στους ανθρώπους που βρίσκονται στην αρχή ή στη μέση της καριέρας τους σε σύγκριση με τους ανέργους που βρίσκονται στο τέλος της καριέρας τους (15).
Οι οικονομικές, εργασιακές και κοινωνικές συνθήκες που διαμορφώνονται στην Ελλάδα της μνημονιακής εποχής είναι επικίνδυνες για την υγεία και τη ζωή των λαϊκών νοικοκυριών και της εργατικής τάξης. Στις συνθήκες αυτές η ζήτηση των υπηρεσιών υγείας θα αυξηθεί. Το κύριο βάρος θα πέσει στο δημόσιο και ασφαλιστικό σύστημα υγείας. Η εκτίμηση αυτή επιβεβαιώνεται από επίσημα στοιχεία που ανακοινώθηκαν πρόσφατα από το Υπουργείο Υγείας και δείχνουν ότι από την έναρξη εφαρμογής του Μνημονίου ελαττώθηκε κατά 15% η χρήση των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας και αυξήθηκε κατά 20% η χρήση των υπηρεσιών των δημόσιων νοσοκομείων (τα ποσοστα αυτά είναι ο μέσος όρος σε εθνικό επίπεδο) (16).
Το ερώτημα όμως που προκύπτει είναι εάν η οικονομική κατάσταση και η οργάνωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας και των ασφαλιστικών φορέων μπορεί να καλύψει τις ανάγκες περίθαλψης της εργατικής τάξης, των αγροτικών και μικρομεσαίων λαϊκών στρωμάτων.
Η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι, και αυτό οφείλεται σε τρεις λόγους.
Ο πρώτος είναι ότι το δημόσιο (εθνικό και ασφαλιστικό) σύστημα υγείας πριν την εισβολή της τρόικας και του μνημονίου έπασχε από υποχρηματοδότηση, διαρθρωτικά προβλήματα και διαφθορά που σε σημαντικό βαθμό συνέβαλε στη διόγκωση του παράνομου και δυσβάστακτου χρέους. Ενδεικτικά αναφέρουμε οτι η Ελλάδα κατατάσσεται μεταξύ των τριών πρώτων χωρών που παρουσιάζουν ενδονοσοκομειακά στελέχη μικροβίων που είναι ανθεκτικά*. στα τελευταίας γενιάς, πανάκριβα, αντιβιοτικά φάρμακα (17),(18),(19) . Το γεγονός αυτό δεν είναι αποτέλεσμα της ιδιομορφίας του ελληνικού κλίματος που ευνοεί την ανάπτυξη ανθεκτικών μικροβιακών στελεχών αλλά συνέπεια εκτεταμένης και μη ενδεικνυόμενης χρήσης πανάκριβων αντιβιοτικών φαρμάκων. Συνέπεια της κατάστασης αυτής είναι η μεγένθυνση των ελλειμμάτων των νοσοκομείων, η απογείωση των κερδών των πολυεθνικών και ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών που τα παράγουν και γεμίζουν με μαύρο χρήμα τις τσέπες των γιατρών που τα χορηγούν και των διοικήσεων που εγκρίνουν τη χορήγησή τους. Αντίστοιχά παραδείγματα μπορούμε να βρούμε και στους χώρους άλλων φαρμάκων ή βιολογικών υλικών και αντιδραστηρίων (σας παραπέμπω στα δημοσιεύματα του τύπου σχετικά με τις αυξημένες τιμές και τις άσκοπες τοποθετήσεις ενδαρτηριακών ενδοναρθήκων (stent) βηματοδοτών, προθέσεων σε αρθροπλαστικές επεμβάσεις, τις τιμές και την κατανάλωση αντιδραστηρίων αιματολογικών και βιοχημικών εργαστηρίων, την υπερκατανάλωση υποκαταστάτων παραγόντων πήξης του αίματος σε αιμορροφιλικούς ασθενείς ...). Ωστόσο η ενδελεχής ανάπτυξη αυτού του θέματος είναι έξω από το αντικείμενο του παρόντος άρθρου (θα πρέπει όμως να γίνει αντικείμενο της Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου για τη διαγραφή του χρέους).
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι σύμφωνα με τη συνθήκη του μνημονίου για το 2012 προβλέπεται μείωση της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης στο ΕΣΥ και τους ασφαλιστικούς οργανισμούς από 5 δις € σε 2 δις €. Επίσης περίπου 26000 εργαζόμενοι στο δημόσιο τομέα υγείας -. από τους οποίους 9100 γιατροί – θα χάσουν τη δουλειά τους (20).
Ο τρίτος λόγος είναι οτι από την πυροδότηση της κρίσης χρέους από τον ΓΑΠ και έναρξη εφαρμογής του μνημονίου από το ΠΑΣΟΚ έως και σήμερα, υπό την πραξικοπηματική κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ/ΝΔ/ΛΑΟΣ, τα ελληνικά νοσοκομεία υπολειτουργούν με ελλείψεις βασικών και απαραίτητων φαρμάκων, αντιδραστηρίων νοσηλευτικών υλικών, υλικών που απαιτούνται για την εφαρμογή μοντέρνων χειρουργικών μεθόδων (π.χ. όργανα λαπαροσκοπικών επεμβάσεων, όργανα ενδοσκοπικών διαγνωστικών εξετάσεων, ανταλλακτικά αξονικών, μαγνητικών τομογράφων ή οργάνων που χρησιμοποιούνται στις σύγχρονες απεικονιστικές διαγνωστικές μεθόδους αλλά και βασικών υλικών απαραίτητων για την περίθαλψη των ασθενών (π.χ. ράμματα, γάντια, γάζες, υλικά αποστείρωσης). Υπό το πρόσχημα του χρέους οι ελληνικές διοικήσεις των πολυεθνικών φαρμακευτικών εταιρειών (Sanofi-.Aventis, NovoNordisc, Pfizer, GSK, Roche κ.α.) και εταιρειών που προμηθεύουν χειρουργικά υλικά υψηλής τεχνολογίας (Covidien, Mansfield, MA, USA, da Vinci; Intuitive Surgical, Sunnyvale, CA, USA ), εκβιαστικά εφάρμοσαν την διαταγή των πολυεθνικών αφεντικών τους και διέκοψαν για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα την προμήθεια των ελληνικών νοσοκομείων με βασικά και απαραίτητα φάρμακα, όπως αντιπηκτικά, αντικαρκινικά, αντιβιοτικά, αντιδιαβητικά, (σε ορισμένα νοσοκομεία η διακοπή παροχής ιατροφαρμακευτικού υλικού συνεχίζεται και σήμερα) προσβλέποντας σε μεγαλύτερα κέρδη από την ιδιωτική αγορά και στον εξαναγκασμό των γκαουλάιτερ της ελληνικής διοίκησης ώστε να τις συμπεριλάβουν με ευνοϊκούς όρους στο ξαναμοίρασμα της ελληνικής φαρμακευτικής αγοράς που πραγματοποιείται με βάση τη νέα κατάσταση της χώρας.
Αποτέλεσμα των οικονομικών περικοπών, της έλλειψης φαρμάκων και υλικών είναι ότι οι ασθενείς που νοσηλεύονται σήμερα στα δημόσια νοσοκομεία της χώρας δεν παίρνουν τις θεραπείες που συνιστώνται από τις διεθνείς και εθνικές κατευθυντήριες οδηγίες. Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρουμε τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν σε πρόσφατη δημοσίευση ιατρικής ομάδας του Λαϊκού νοσοκομείου της Αθήνας που δείχνει ότι εξαιτίας των περικοπών που επιβλήθηκαν από την τρόικα και την κυβέρνηση του μνημονίου, το κόστος της θεραπείας με ενδοαυλικές προθέσεις σε ασθενείς με αορτικό ανεύρυσμα μειώθηκε κατά από 350000 € σε 7000 € από το 1ο στο 2ο τρίμηνο του 2010* (21). Η τεράστια αυτή μείωση της δαπάνης ξεπερνά την αναμενόμενη μείωση των τιμών των ενδοαυλικών προθέσεων και της πιθανής διαφθοράς που σχετίζεται με τη χρησιμοποίηση αυτή της τεχνικής στην αντιμετώπιση των αορτικών ανευρυσμάτων. Συνέπεια είναι η γενικευμένη αντικατάσταση ελάχιστα επεμβατικών χειρουργικών τεχνικών (που όταν εφαρμόζονται με βάση τς κατευθυντήριες οδηγίες εξασφαλίζουν μικρό χρόνο νοσηλείας και χαμηλό κίνδυνο μετεγχειρητικών επιπλοκών) με μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις οι οποίες απαιτούν μεγάλο χρόνο μετεγχειρητικής νοσηλείας σε συνθήκες που δεν εξασφαλίζουν τις διεθνείς προδιαγραφές ασφάλειας και αποτελεσματικότητας.
Η σύνθεση των παραμέτρων που εν συντομία περιγράψαμε οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η εφαρμογή των μνημονιακών πολιτικών προκειμένου να διασωθεί το Ευρώ και η μέρος της ελληνικής αστικής τάξης έχει ως άμεση συνέπεια την πυροδότηση μείζονος υγειονομικής κρίσης στο εθνικό σύστημα υγείας την οποία θα πληρώσει κυριολεκτικά με τη ζωή της η εργατική τάξη και τα μικρομεσαία λαϊκά στρώματα της πατρίδας μας. Αυτή είναι «κλασική» συνέπεια σε όσες χώρες παραδόθηκαν στο ΔΝΤ και εφάρμοσαν μνημονιακού τύπου πολιτικές (22).
Το κόστος σε ανθρώπινες ζωές που προκαλείται από την εφαρμογή των πολιτικών της τρόικας και των δοσιλογικών ελληνικών κυβερνήσεων είναι τεράστιο.
Από τα πρόσφατα ιστορικά προηγούμενα της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης και της πτώχευσης της Αργεντινής υπολογίζεται οτι η ενδογενής διάλυση (implosion) του εθνικού συστήματος υγείας ως επακόλουθο της οικονομικής κρίσης έχει ως συνέπεια τη ραγδαία αύξηση κατά 20% της συνολικής θνητότητας του πληθυσμού και τη μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης των λαϊκών στρωμάτων. Αυτό το νούμερο σημαίνει χιλιάδες προβλεπόμενους θανάτους που αγγίζουν το επίπεδο των εμπόλεμων περιόδων. Όπως αναλύσαμε στις προηγούμενες παραγράφους τα θύματα κατά πλειονότητα προέρχονται από την εργατική τάξη και τα μικρομεσαία λαϊκά στρώματα. Άρα ανεξάρτητα από την πορεία και τη μορφή πτώχευσης της χώρας, ο κοινωνικός Αρμαγεδδών είναι εδώ και απειλεί την υγεία και τη ζωή των εργαζόμενων των αγροτών και των μικρομεσαίων. Η ίδια η πραγματικότητα αποδυναμώνει κάθε επιχείρημα ή προβληματισμό – έστω και καλόπιστο – σχετικά την πιθανή καταστροφή που θα φέρει η έξοδος της χώρας από το Ευρώ και την ΕΕ. Η πάλη για την εγκατάλειψη του Ευρώ, την έξοδο από την ΕΕ και την οικοδόμηση της Ελλάδας σε θεμέλια κοινωνικής δικαιοσύνης και αλληλεγγύης γίνεται σήμερα καθήκον για την επιβίωση της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων.
Στις συνθήκες αυτές οι ευθύνες μας είναι τεράστιες. Δεν αφορούν μόνο στην ευθύνη των πολιτικών και συνδικαλιστικών δυνάμεων στην καθοδήγηση του αγώνα, αφορούν επίσης στο συντονισμό των επιστημονικών προοδευτικών δυνάμεων της χώρας και του εξωτερικού ώστε να αναχαιτιστεί η διάλυση του συστήματος περίθαλψης των εργαζομένων και να οικοδομηθεί ένα αποτελεσματικό σύστημα υγείας.
H προμήθεια ιατροφαρμακευτικού υλικού είναι κομβικής σημασίας για την αποτελεσματική λειτουργία του εθνικού συστήματος υγείας και την περίθαλψη του λαού. Προκειμένου να σχεδιαστεί ένα ρεαλιστικό πρόγραμμα κάλυψης των υγειονομικών αναγκών του λαού πρέπει να ανατραπούν τρεις μύθοι σχετικά με το φάρμακο και τα υψηλής τεχνολογίας υλικά που χρειάζονται για την κάλυψη των υγειονομικών αναγκών του λαού
1. Τα αποτελεσματικά και ασφαλή φάρμακα και υλικά βιοτεχνολογίας παράγονται και διακινούνται από πολυεθνικές φαρμακοβιομηχανίες.
Αυτός ο μύθος αναπαράγεται από τις πολυεθνικές φαρμακοβιομηχανίες προκειμένου να διατηρήσουν και να εκβιάσουν την πρωτοκαθεδρία τους στην αγορά (χρησιμοποιώντας βεβαίως και τους πάντα αποδοτικούς μηχανισμούς λαδώματος). Προέρχεται από τη δεκαετία του '90 αλλά δεν ισχύει πια. Κατά την περίοδο 2010 -. 2011 τελείωσε η ηγεμονία των πολυεθνικών φαρμακοβιομηχανιών στην αγορά του φαρμάκου επειδή έληξε η προστασία της πατέντας για τα περισσότερα από τα φάρμακα-.blockbusters που καταξιώθηκαν ως βασικά εργαλεία για τη θεραπεία πολλών νοσημάτων και χρησιμοποιούνται από μεγάλες ομάδες πληθυσμού (αντιθρομβωτικά, αντιλιπιδαιμικά, αντιβιοτικά, αντιυπερτασικά, αντιδιαβητικά, φάρμακα κατά του ιού του AIDS κλπ) ή χρησιμοποιούνται σε νοσήματα όπως ο καρκίνος, η νεφρική ανεπάρκεια ή αυτοάνοσα νοσήματα (23). Τα περισσότερα από τα φάρμακα αυτά παράγονται πλέον και ως γενόσημα. Τα γενόσιμα (ή όμοια ή αντίγραφα φάρμακα) είναι σημαντικά φθηνότερα σε σύγκριση με τα πρωτότυπα (24). Η παραγωγή γενόσημων φαρμάκων γίνεται σε χώρες της ΕΕ (μεταξύ των οποίων και ή Ελλάδα), σε χώρες τις Λατινικής Αμερικής, στη Ρωσία, στην Κίνα, στην Ινδία και στις ΗΠΑ. Η ποιότητα του καθενός από τα γενόσημα φάρμακα που διατίθεται στην παγκόσμια αγορά μπορεί να ελεγχθεί τόσο από τα κρατικά εργαστήρια πιστοποίησης όσο και από πανεπιστημιακά εργαστήρια φαρμακολογίας, κλινικής χημείας κλπ.
2. Οι πολυεθνικές φαρμακοβιομηχανίες είναι πανίσχυρες και η ελληνική αγορά αντιπροσωπεύει ένα ελάχιστο ποσοστό των παγκοσμίων πωλήσεων.
Άλλο ένα ψέμα που ευρέως διακινείται κυρίως από τους εκπροσώπους των πολυεθνικών φαρμακοβιομηχανιών στην Ελλάδα και λειτουργεί ως εργαλείο πίεσης και άσκησης εκβιαστικών και ανήθικων πολιτικών έναντι του ελληνικού λαού, όπως η υπερτιμολόγηση ή η απόσυρση αναγκαίων φαρμάκων από τα δημόσια νοσοκομεία με πρόφαση το χρέος. Ο μύθος αυτός συνδυάζεται συνήθως με την απειλή ότι τυχόν πίεση εκ μέρους του ελληνικού κράτους για μείωση των τιμών των πρωτότυπων φαρμάκων σε τιμές χαμηλότερες από τον μέσο όρο των 3 χωρών της ΕΕ με τις αντίστοιχες χαμηλότερες τιμές, συνεπάγεται μείωση των θέσεων εργασίας. Η πρόσφατη κρίση απέδειξε ότι η πολιτική των απολύσεων καμία σχέση δεν έχει με τις τιμές των φαρμάκων αφού τον Μάιο του 2010 οι πολυεθνικές φαρμακοβιομηχανίες στην Ελλάδα προχώρησαν σε απολύσεις της τάξης του 25% των εργαζομένων τους χωρίς ακόμη να εφαρμοστεί καμία σημαντική αλλαγή της τιμής των φαρμάκων. Στην πραγματικότητα οι πολυεθνικές φαρμακοβιομηχανίες είναι «χάρτινες τίγρεις». Τα ηγετικά επιτελεία τους τρέμουν από την πτώση της αξίας των μετοχών που προκαλείται από τη διαρκή πτώση του ποσοστού κέρδους η οποία ξεκίνησε μέσα στη δεκαετία του '90 (25),(26). Αγωνίζονται για την καρέκλα, τους παχυλούς μισθούς και τα προνόμοιά τους. Οι αγορές φαρμάκου σε παγκόσμιο επίπεδο αναπτύσσονται με βραδείς ρυθμούς, αυξάνοντας σημαντικά τις πιέσεις στις μετοχές των φαρμακοβιομηχανιών. Αυτό αποτυπώνεται στο ποσοστό αλλαγής των καθαρών κερδών το 2011 σε σχέση με το 2009 για τις 7 μεγαλύτερες φαρμακοβιομηχανίες που βρίσκονται στον κατάλογο των 500 μεγαλύτερων επιχειρήσεων στον κόσμο(27). Σε 4 από τις 7 το ποσοστό κέρδους του 2011 σε σχέση με το 2009 έχει αρνητικό πρόσημο (Πίνακας Ι). Το πρόβλημα της πτώσης του ποσοστού κέρδους θα μετατραπεί σε πραγματική κρίση μετά το 2011 επειδή όπως αναλύσαμε στην προηγούμενη παράγραφο σχεδόν όλα τα φάρμακα χάνουν την προστασία της πατέντας ενώ τα νέα φάρμακα του παράγονται είναι λίγα για να υποκαταστήσουν τις απώλειες και επίσης δεν είναι πραγματικά καινοτόμα σε σύγκριση με αυτά που παράχθηκαν στην περίοδο 1970 -. 2000 και φιλοδοξούν να υποκαταστήσουν (28). Ο δεύτερος παράγοντας που θα επιδεινώνει τη θέση και θα μειώνει την ισχύ των πολυεθνικών φαρμακοβιομηχανιών είναι η μείωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης στη Μεγάλη Βρετανία, στη Γαλλία και τη Γερμανία. Άρα για όλες τις πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα στην πραγματικότητα έχει ζωτική σημασία κάθε χάπι και κάθε ένεση που πουλιέται. Υπάρχουν λοιπόν οι αντικειμενικές προϋποθέσεις προκειμένου οι θέσεις να αντιστραφούν ώστε να προμηθεύεται ο ελληνικός λαός φθηνό πρωτότυπο φάρμακο όταν αυτό δεν υπάρχει σε γενόσημη μορφή.
3. Η παραγωγική δύναμη της Ελλάδας είναι ισχνή ως προς την παραγωγή φαρμάκων και προϊόντων βιοτεχνολογίας.
Σύμφωνα με την Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας οι ελληνικές παραγωγικές μονάδες απασχολούν σήμερα περίπου 8.500 εργαζόμενους υψηλής κατάρτισης και το κύριο αντικείμενό τους είναι η παραγωγή γενόσημων φαρμάκων που δυνητικά καλύπτουν ένα μεγάλο μέρος των θεραπευτικών αναγκών. Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία σήμερα αντιπροσωπεύει επενδύσεις 700 εκατομμυρίων € και παράγει/διακινεί φάρμακα που εξάγονται σε 80 χώρες με αξία εξαγωγών που ανέρχεται σε 555 εκατομμύρια € (29). Εφόσον τα στοιχεία αυτά είναι αληθινά και αφού επιβεβαιωθεί με μια ενδελεχή ανάλυση ποια φάρμακα, τι ποιότητα και σε ποια ποσότητα ετησίως μπορεί να παράγει η υφιστάμενη υποδομή της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας, θα έχουμε σαφή εικόνα για τη δυνατότητα επάρκειας ως προς τα αναγκαία για τη θεραπεία με βάση τις σύγχρονες προδιαγραφές και κατευθυντήριες οδηγίες. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που διαθέτουμε, στην Ελλάδα δεν παράγονται προιόντα ιατρικής βιοτεχνολογίας όπως ενδαγγειακοί ενδονάρθηκες (stent), μεμβράνες και συσκευές αιμοκάθαρσης και εξωσωματικής κυκλοφορίας, προθέσεις για αρθροπλαστικές επεμβάσεις, διαγνωστικά όργανα. Μια καταγραφή των διεθνών προμηθευτών τέτοιων υλικών, κυρίως από χώρες της Λατινικής Αμερικής, τη Ρωσία, την Κίνα και την Ινδία είναι αναγκαία προκειμένου να διερευνηθεί η δυνατότητα προμήθειας των υλικών αυτών σε χαμηλό κόστος και εξασφαλίζοντας τον ποιοτικό τους έλεγχο.
Πώς θα ξεπεραστεί η υγειονομική κρίση στη χώρα και θα σωθούν ζωές από τις τάξεις του εργαζόμενου λαού;
Η οικονομική κρίση έχει περάσει στη φάση διάλυσης του δημόσιου συστήματος περίθαλψης ενώ ταυτόχρονα κερδοσκοπούν στην υγεία και τη ζωή του εργαζόμενου λαού οι πολυεθνικές βιομηχανίες φαρμάκων και προϊόντων βιοτεχνολογίας, οι Έλληνες φαρμακοβιομήχανοι που μεταφέρουν τα αφορολόγητα κέρδη τους στο εξωτερικό, τα κυκλώματα των μεγάλο-. και μικρομεσαίων γιατρών που συνταγογραφούν με βάση τις σχέσεις με τις φαρμακευτικές εταιρείες και τη συνοδό μίζα. Διέξοδος στην υγειονομική καταστροφή δεν υπάρχει όσο η χώρα είναι δεμένη στις αλυσίδες των μνημονίων και κυβερνιέται από τα ανδρείκελα της παρασιτικής ελληνικής αστικής τάξης αφού και οι δύο αυτοί παράγοντες είναι γενεσιουργά αίτια του προβλήματος.
Ωστόσο διέξοδος στην υγειονομική κρίση δεν υπάρχει και εξαιτίας της παραμονής της χώρας στο Ευρώ και στην ΕΕ για τους εξής λόγους :
1. Η περικοπή των δημοσίων δαπανών για την υγεία είναι μεταξύ των βασικών προϋποθέσεων προκειμένου να παραμείνει η χώρα στο Ευρώ είτε σε καθεστώς εσωτερικής υποτίμησης είτε σε καθεστώς ελεγχόμενης πτώχευσης. Άρα η παραμονή στο Ευρώ και η διάσωσή του πληρώνεται πια κυριολεκτικά με την υγεία και τη ζωή του εργαζόμενου λαού.
2. Η χώρα είναι υποκείμενο άθλιων εκβιασμών από τους ντόπιους εκπροσώπους των πολυεθνικών φαρμακοβιομηχανιών που έχουν μετατραπεί στο ιστορικό αντίστοιχο των κουκουλοφόρων συνεργατών των ναζί, οι οποίοι αφού έχουν ξεζουμίσει, και παράλληλα λαδώσει τα διεφθαρμένα στελέχη του ΕΣΥ και της πανεπιστημιακής ιατρικής κοινότητας, στοχεύουν στην προνομιακή αφαίμαξη των εργαζόμενων και των ασφαλιστικών ταμείων δια της ιδιωτικής περίθαλψης και ελεύθερης αγοράς.
3. Λόγω των δεσμεύσεων της χώρας από τις συνθήκες της ΕΕ αλλά και εξαιτίας του ραγιαδισμού των κυβερνητικών στελεχών δεν είναι νοητό σήμερα ούτε να ακυρωθούν ως παράνομα και επαχθή τα χρέη προς τις πολυεθνικές ούτε και να αντικατασταθούν πανάκριβα πρωτότυπα φάρμακα από φθηνότερα βιοισοδύναμα και γενόσημα φάρμακα τόσο στο δημόσιο όσο και στο ιδιωτικό σύστημα περίθαλψης.
4. Λόγω της ελεύθερης διακίνησης προϊόντων εντός της ΕΕ, γίνονται κερδοσκοπικά παιχνίδια των φαρμακαποθηκών που οδηγούν σε ελλείψεις πρωτότυπων και απαραίτητων φαρμάκων.Ένα από τα κλασικά παιχνίδια είναι η εξαγωγή από τις φαρμακαποθήκες των φαρμάκων που στην ελληνική αγορά έχουν χαμηλότερη τιμή σε σχέση με ορισμένες χώρες της ΕΕ. Το φαινόμενο αυτό έχει ενταθεί. Πρόσφατα υπήρχε έλλειψη ασπιρίνης στην ελληνική αγορά !!!
5. Επίσης λόγω των συνθηκών της ΕΕ η εισαγωγή φαρμάκων και προϊόντων βιοτεχνολογίας από τρίτες χώρες διέπεται από περιοριστικούς όρους οι οποίοι έχουν ως συνέπεια την αδυναμία αγοράς φθηνότερων και εξίσου αποτελεσματικών προϊόντων, ακόμη και στην περίπτωση που μια προοδευτική κυβέρνηση θα επιθυμούσε να κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση.
Η σύνθεση των στοιχείων που παρουσιάστηκαν στις προηγούμενες παραγράφους μας οδηγεί στα εξής συμπεράσματα:
• Οι δυνάμεις της αριστεράς, οι πατριωτικές ριζοσπαστικές δυνάμεις, τα συνδηκάτα και οι ριζοσπάστες επιστήμονες έχουν άμεσο καθήκον να προστατέψουν την υγεία και τη ζωή της εργατικής τάξης και των λαϊκών και μικρομεσαίων νοικοκυριών.
• Ο στόχος της γενικευμένης ταξικής σύγκρουσης και της κατάληψης της εξουσίας πρέπει να τεθεί άμεσα ώστε να αναδιοργανωθούν οι παραγωγικές δυνάμεις της χώρας και να προστατευθεί ο λαός.
• Είναι άμεση ανάγκη η επεξεργασία ενός συγκεκριμένου και ρεαλιστικού προγράμματος ανόρθωσης -. λειτουργίας του ΕΣΥ, και παραδειγματικής τιμωρίας των στελεχών των οργανωμένων κυκλωμάτων που πλουτίζουν από το φάρμακο και το εμπόριο των δημόσιων υπηρεσιών υγείας.
Η σύνθεση των στοιχείων που παρουσιάστηκαν στις προηγούμενες παραγράφους μας οδηγεί στα εξής συμπεράσματα:
• Οι δυνάμεις της αριστεράς, οι πατριωτικές ριζοσπαστικές δυνάμεις, τα συνδηκάτα και οι ριζοσπάστες επιστήμονες έχουν άμεσο καθήκον να προστατέψουν την υγεία και τη ζωή της εργατικής τάξης και των λαϊκών και μικρομεσαίων νοικοκυριών.
• Ο στόχος της γενικευμένης ταξικής σύγκρουσης και της κατάληψης της εξουσίας πρέπει να τεθεί άμεσα ώστε να αναδιοργανωθούν οι παραγωγικές δυνάμεις της χώρας και να προστατευθεί ο λαός.
• Είναι άμεση ανάγκη η επεξεργασία ενός συγκεκριμένου και ρεαλιστικού προγράμματος ανόρθωσης -. λειτουργίας του ΕΣΥ, και παραδειγματικής τιμωρίας των στελεχών των οργανωμένων κυκλωμάτων που πλουτίζουν από το φάρμακο και το εμπόριο των δημόσιων υπηρεσιών υγείας.
Η προμήθεια φθηνών και ποιοτικών φαρμάκων και βιοτεχνολογικών προϊόντων είναι βασικό μέρος του προγράμματος ανόρθωσης – λειτουργίας του ΕΣΥ. Αυτό μπορεί να εξασφαλισθεί:
1. Με την προμήθεια γενόσημων και βιολογικά ισοδύναμων φαρμάκων και από την την ελληνική φαρμακοβιομηχανία και τη διεθνή αγορά.
2. Με την οργάνωση του δημόσιου δικτύου ποιοτικού ελέγχου των προϊόντων αυτών χρησιμοποιώντας τα κρατικά εργαστήρια πιστοποίησης, τα πανεπιστημιακά ιδρύματα και κλινικές και τη διεθνή εμπειρία.
3. Με την πίεση στις πολυεθνικές εταιρείες φαρμάκων και βιοτεχνολογικών υλικών για την αγορά σε χαμηλή τιμή των πρωτότυπων προϊόντων που δεν υπάρχουν σε γενόσημη μορφή
4. Με την αναδιοργάνωση/κρατικοποίηση της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας ώστε η υπάρχουσα παραγωγή να καλύπτει κατά προτεραιότητα τις εσωτερικές ανάγκες.
Στις σημερινές συνθήκες τα προβλήματα γίνονται ζωτικής σημασίας, οι λύσεις φαίνονται απλές αλλά απαιτούν σχέδιο και αποφασιστικότητα. Η ευθύνη της αριστεράς, των ριζοσπαστικών και πατριωτικών δυνάμεων του λαϊκού κινήματος είναι τεράστια. Δεν αφορά μόνο στη διάσωση της χώρας που την έχουν ρημάξει οι ξένοι και ντόπιοι καπιταλιστές. Αφορά στη διάσωση του εργαζόμενου λαού. Στην Ελλάδα του 2012 οι εργαζόμενοι και οι άνεργοι, οι μικρομεσαίοι και οι αγρότες θα εξεγερθούν γιατί δε θα έχουν να χάσουν τίποτα και το πρώτο που θα κερδίσουν θα είναι η ίδια τους η ζωή.
Πίνακας Ι. Κέρδη των 7 μεγαλύτερων φαρμακοβιομηχανιών στον πλανήτη κατά το 2011 και διακύμανση των κερδών σε σχέση με το 2009.
*Η χρησιμοποίηση ισχυρών αντιβιωτικών φαρμάκων για την αντιμετώπιση κοινών μικροβιακών λοιμώξεων έχει ως συνέπεια την εμφάνιση μεταλλαγμένων μικροβιακών στελεχών που είναι ανθεκτικά στα αντιβιωτικά αυτά. Τα μικρόβια αυτά ενδημούν στα νοσκομεία (π.χ. στις μονάδες εντατικής νοσηλείας, στα χειρουργεία, στους θαλάμους νοσηλείας) και ευθύνονται για τα υψηλά ποσοστά δύσκολα αντιμετωπισιμων ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, την υψηλή θνητότητα ή τη μεγάλη διάρκεια νοσηλείας που παρατηρείται σε πολλά ελληνικά νοσοκομεία. Tο αορτικό ανεύρυσμα είναι μια επικίνδυνη για τη ζωή παθολογική κατάσταση του τοιχώματος της αορτής. Αντιμετωπίζεται είτε με ανοικτή χειρουργική επέμβαση είτε με την τοποθέτηση ενδοαγγειακού νάρθηκα. Η πρώτη τεχνική σχετίζεται με μεγαλύτερη διάρκεια νοσηλείας και κίνδυνο μετεγχειρητικών επιπλοκών σε σχέση με τη δεύτερη ενώ η δεύτερη έχει μεγαλύτερο κόστος. Κάθε μία από τις δύο τεχνικές έχει συγκεκριμένες ενδείξεις και υπάρχουν διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες που ορίζουν σε ποιούς ασθενείς πρέπει να γίνεται ο ένας ή ο άλλος τύπος επέμβασης. Οταν προκειμένου να μηδενισθεί το κόστος η ενδοαυλική αποκατάσταση του ανευρύσματος πρακτικά καταργείται σημαίνει οτι ασθενείς που θα ωφελούντο από την επέμβαση αυτή εκτίθενται στους κινδύνους ενός μεγάλου χειρουργείου.
*Αναπληρωτής Καθηγητής Αιματολογίας-Αιμόστασης στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Paris VI
Μέρος του άρθρου δημοσιεύεται στο '' ΕΚΤΟΣ ΓΡΑΜΜΗΣ'' τ. 29
*Βιβλιογραφία
1 Anton E. Kunst. Inegalites sociales de mortalite prematuree : la France comparee aux autres pays europeens. Editions La Decouverte 2000.
2 Al-.Dakkak I, Khadra M. Socio-.economic status and upper aerodigestive tract cancer. Evid Based Dent. 2011;12:87-.8.
3 Suadicani P, Hein HO, Gyntelberg F. Occupational noise exposure, social class, and risk of ischemic heart disease and all-.cause mortality -. a 16-.year follow-.up in the Copenhagen Male Study. Scand J Work Environ Health. 2011 Oct 10. pii: 3200. doi: 10.5271/sjweh.3200.
4 European registry MONICA, Leclerc et al. Les inegalites sociales de sante., Ed La Decouverte/INSERM Paris 2000
5 Lang T, Ducimetiere P. Premature cardiovascular mortality in France: divergent evolution between social categories from 1970 to 1990. Int J Epidemiol. 1995;24:331-.9.
6 Kunst A. Cross-.national comparisons of socio-.economic differencies in mortality. Thesis Erasmus University Rotterdam 1997.
7 Ιωακείμογλου Η. Η υγεία και η νέα βαρβαρότητα. Αυγή 5/4/2011.http://youpayyourcrisis.blogspot.com/2011/04/blog-.post_7607.html#more
8 Ferrie JE, Shipley MJ, Stansfeld SA, Marmot MG. Effects of chronic job insecurity and change in job security on self reported health, minor psychiatric morbidity, physiological measures, and health related behaviours in British civil servants: the Whitehall II study. J Epidemiol Community Health. 2002;56:450-.4.
9 Economou M, Madianos M, Theleritis C, Peppou LE, Stefanis CN. Increased suicidality amid economic crisis in Greece. Lancet. 2011;378:1459.
10 Stuckler D, Basu S, Suhrcke M, Coutts A, McKee M. Effects of the 2008 recession on health: a first look at European data. Lancet. 2011;378:124-.5.
11 Martin-.Moreno JM, Alfonso-.Sanchez JL, Harris M, Lopez-.Valcarcel BG. The effects of the financial crisis on primary prevention of cancer. Eur J Cancer. 2010;46:2525-.33.
12 Conway DI, McKinney PA, McMahon AD, Ahrens W, Schmeisser N, Benhamou S, Bouchardy C, Macfarlane GJ, Macfarlane TV, Lagiou P, Minaki P, Bencko V, Holcatova I,
Merletti F, Richiardi L, Kjaerheim K, Agudo A, Castellsague X, Talamini R, Barzan L, Canova C, Simonato L, Lowry RJ, Znaor A, Healy CM, McCartan BE, Marron M, Hashibe M, Brennan P. Socioeconomic factors associated with risk of upper aerodigestive tract cancer in Europe. Eur J Cancer. 2010;46:588-.98.
Merletti F, Richiardi L, Kjaerheim K, Agudo A, Castellsague X, Talamini R, Barzan L, Canova C, Simonato L, Lowry RJ, Znaor A, Healy CM, McCartan BE, Marron M, Hashibe M, Brennan P. Socioeconomic factors associated with risk of upper aerodigestive tract cancer in Europe. Eur J Cancer. 2010;46:588-.98.
13 Sposato LA, Ioli P, Povedano G, Esnaola Y Rojas MM, Saposnik G; on behalf of the Argentinean Neurological Society and ReNACer Investigators. Unemployment: A Social Risk Factor Associated with Early Ischemic Stroke Mortality? Results from the Argentinean National Stroke Registry (ReNACer). J Stroke Cerebrovasc Dis. 2011 [Epub ahead of print]
14 Walid MS, Robinson EC, Robinson JS Jr. Higher comorbidity rates in unemployed patients may significantly impact the cost of spine surgery. J Clin Neurosci. 2011;18:640-.4.
15 Roelfs DJ, Shor E, Davidson KW, Schwartz JE. Losing life and livelihood: a systematic review and meta-. analysis of unemployment and all-.cause mortality. Soc Sci Med. 2011;72:840-.54.
Kyriopoulos I (2010) National School of Public Health, 16th Panhellenic Congress on Internal Medicine, Athens. http://www. internalmedicine.gr/files/OIKONOMIKH-.KRISH-.KAI-.YGEIA-. PAROYSIASH-.13-.10-. 2010-.SYNEDRIO-.ESWTERIKHS-.PATHO
17 Adriaenssens N, Coenen S, Versporten A, Muller A, Minalu G, Faes C, Vankerckhoven V, Aerts M, Hens N, Molenberghs G, Goossens H; ESAC Project Group. European Surveillance of Antimicrobial Consumption (ESAC): outpatient antibiotic use in Europe (1997-.2009). J Antimicrob Chemother. 2011 Dec;66 Suppl 6:vi3-.12.
18 Felmingham D, Canton R, Jenkins SG. Regional trends in beta-.lactam, macrolide, fluoroquinolone and telithromycin resistance among Streptococcus pneumoniae isolates 2001-.2004. Infect. 2007;55:111-.8.
19http://www.mlo-.online.com/features/201105/cover-.story/the-.anarchy-.of-.antibiotic-.resistance-.the-. mechanisms-.of-.bacterial-.resistance.aspx
20 Triantafyllou Κ, Angeletopoulou C IMF and European co-.workers attack public health in Greece. Lancet. 2011;378:1459.
21 Karidis Ν, Dimitroulis D, Kouraklis G. Global Financial Crisis and Surgical Practice: The Greek Paradigm. World J Surg (2011) 35:2377–2381.
22 Stuckler D, Basu S. The International Monetary Fund's effects on global health: before and after the 2008 financial crisis. Int J Health Serv. 2009;39:771-.81.
24http://archive.globes.co.il/searchgl/The%20global%20economic%20crisis%20is%20accelerating%20the%20transfer_s_hd_2L34nDJ4qCLmnC30mD3SqE3SnBcXqRMm0.html
25 Angel M. The truth about the drug companies. Random house N. York, 2004; p:10-.13.
26 The Fortune 500', Fortune, April 2002, F26.
http://www.scientificamerican.com/blog/post.cfm?id=financial-.crisis-.how-.will-.it-.affect-.2008-.10-.27.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου