Δύο Ευρώπες αντιμέτωπες

πηγή: ΤΑ ΝΕΑ

της Ελίζας Παπαδάκη

Πανευρωπαϊκή κινητοποίηση µε το σύνθηµα: «Οχι στη λιτότητα! Προτεραιότητα στην απασχόληση και την ανάπτυξη!», έχει κηρύξει σήµερα η Συνοµοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων. Αντιπροσωπείες από 30 χώρες αναµένονται στην κεντρική διαδήλωση στις Βρυξέλλες, ποικίλες δράσεις διοργανώνονται από την Ιρλανδία µέχρι την Ελλάδα, από την Εσθονία µέχρι την Πορτογαλία, µε κορυφαία τη γενική απεργία των ισπανών εργαζοµένων. Πόσο µαζικές θα είναι άραγε; Αλλού καλύτερα και αλλού χειρότερα, συνολικά δεν περνάει φάση ακµής το συνδικαλιστικό κίνηµα. 

Πότε άλλοτε όµως δικαιολογούνταν τόσο συντονισµένες διαµαρτυρίες και διεκδικήσεις απ’ άκρη σ’ άκρη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπου κοντά 25 εκατ. ανέργους καταγράφουν φέτος οι στατιστικές (7 εκατ. περισσότερους σε σύγκριση µε πριν από δύο χρόνια, προτού ξεσπάσει η χρηµατοπιστωτική κρίση); Ο ένας στους τρεις ανέργους πέρυσι είχε µείνει πάνω από δώδεκα µήνες χωρίς δουλειά και η αναλογία χειροτερεύει, εφόσον δεν δηµιουργούνται περισσότερες θέσεις εργασίας από όσες καταστρέφονται.

Για το 2011 ουσιαστική βελτίωση δεν προβλέπεται, εδώ οµοφωνούν Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΟΟΣΑ, ΔΝΤ και ΔΓΕ. Αλλά η απαισιόδοξη προοπτική συναρτάται µε την πολιτική που ακολουθείται, την οποία τα συνδικάτα προσπαθούν να αµφισβητήσουν. 

Ενόσω χιλιάδες εργαζόµενοι θα διαδηλώνουν στους δρόµους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αναγγέλλει τις προτάσεις της για την οικονοµική πολιτική στην ευρωζώνη, στην αντίθετη ακριβώς λογική: µιας λιτότητας χωρίς τέλος. Για την πιστή τήρησή της µάλιστα προβλέπει µέτρα πολύ αυστηρότερα και πιο δογµατικά µονόπλευρα από όσο είχαν διανοηθεί ποτέ οι πατέρες του ευρώ, οι συντάκτες της συνθήκης του Μάαστριχτ και του αρχικού Συµφώνου Σταθερότητας.

Η εισήγηση του αρµόδιου επιτρόπου Ολι Ρεν, έγραφε η «Ηandelsblatt», αποκλείει αύξηση των δηµοσίων δαπανών µεγαλύτερη από την αύξηση του ΑΕΠ µιας χώρας. Αν καθιερωνόταν, θα αφαιρούσε από τις κυβερνήσεις παντελώς το εργαλείο της δηµοσιονοµικής πολιτικής για ανάπτυξη ή για άµβλυνση κοινωνικών ανισοτήτων, ακόµα και µε ελεγχόµενο έλλειµµα: για παράδειγµα, θα απαγόρευε σε µια χώρα να γίνει «Σουηδία», να αυξήσει τις δηµόσιες δαπάνες για την παιδεία, την υγεία, τις επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ, ακόµα και εφόσον θα αύξανε αντίστοιχα τους φόρους για να τις χρηµατοδοτήσει. Αν παρέβαινε τον κανόνα θα υποχρεωνόταν να καταθέσει µέχρι 0,2% του ΑΕΠ της, το οποίο θα της επιστρεφόταν έντοκα όταν θα µείωνε τις δαπάνες στο επιτρεπόµενο επίπεδο. Επιπλέον κάθε χώρα θα πρέπει να συµµορφώνεται προς τις υποδείξεις της Επιτροπής και των άλλων χωρών ως προς το έλλειµµα τρεχουσών συναλλαγών που τυχόν παρουσιάζει. Αν υστερήσει σε διορθωτικά µέτρα, θα µπορεί να τις επιβάλλεται πρόστιµο µέχρι 0,1% του ΑΕΠ της, σε αυτή την περίπτωση υπέρ των άλλων χωρών.

Σε ανάλογο πνεύµα, υπέρ ενός αυστηρότερου προληπτικού µηχανισµού και κυρώσεων που θα επιβάλλονται «οιονεί αυτόµατα» τάχθηκε τη Δευτέρα ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν-Κλοντ Τρισέ. Την αυτόµατη διακοπή των χρηµατοδοτήσεων από όλα τα διαρθρωτικά Ταµεία της Ενωσης (Γεωργικό, Περιφερειακό, Κοινωνικό) πρότεινε εξάλλου στο Συµβούλιο Εcofin ο γερµανός υπουργός Οικονοµικών Βόλφγκανγκ Σόιµπλε για όποια χώρα εµφανίζει υπερβολικό έλλειµµα (έως τώρα προβλεπόταν αναστολή πληρωµών µόνο από το Ταµείο Συνοχής και ουδέποτε εφαρµόστηκε). Παραπλήσιες αναµένονται οι προτάσεις της οµάδας του προέδρου της Ενωσης Χέρµαν βαν Ρόµπαϊ.

Σε τέτοια µέτρα επικεντρώνονται κυβερνήσεις και θεσµικές αρχές της Ευρώπης όταν η Ιρλανδία µε ήδη τρεις προϋπολογισµούς δραστικών περικοπών διέξοδο δεν βλέπει, η Ισπανία κόβει κοινωνικά επιδόµατα, ενώ η ανεργία της δεν πέφτει από το 20% και η Πορτογαλία εξαναγκάζεται να αυξήσει φόρους µόλις άρχιζε η ανάκαµψη – χώρες δηµοσιονοµικά πολύ πιο ενάρετες από εµάς. 

Προπέρσινες ελπίδες ότι η πολιτική θα χαλιναγωγούσε τις αγορές διαψεύστηκαν: όπου θέλουν επιτίθενται, η πολιτική πασχίζει «να ανακτήσει την εµπιστοσύνη τους» συµπιέζοντας εισοδήµατα, αφήνοντας την απασχόληση να µειώνεται, τις κοινωνικές υπηρεσίες να υποβαθµίζονται.

Ετσι όµως κινδυνεύουµε να οδηγηθούµε σε παρατεταµένη ύφεση, η στήριξη των κοινωνιών προς το ευρώ να υπονοµευτεί και η αστάθεια να απειλήσει την ίδια την ύπαρξη της ΟΝΕ, προειδοποιούσαν χθες από τους «Financial Τimes» τέσσερις σηµαντικοί Ευρωπαίοι, οι Πέτερ Μπόφινγκερ, Χένρικ Εντερλαϊν, Τοµάζο Πάντοα-Σιόπα και Αντρέ Σαπίρ. Και πρότειναν να ενεργοποιηθεί το Ευρωπαϊκό Ταµείο Χρηµατοοικονοµικής Σταθερότητας, να αποκτήσει µόνιµο χαρακτήρα και µε την υψηλή πιστοληπτική του ικανότητα (ΑΑΑ) να δανείζει χαµηλότοκα θέτοντας όρους οικονοµικής πολιτικής – εισηγήθηκαν µάλιστα να µειωθούν τα επιτόκια µε τα οποία δανείζεται η Ελλάδα από τον µηχανισµό. 

Αν εισακούονταν θα ανάσαιναν κάπως οι δοκιµαζόµενες ευρωπαϊκές κοινωνίες, ακόµα και σε εµάς το χρέος θα ελάφραινε, θα διαγράφονταν κάποιες ελπίδες. Σύµφωνοι µε το άρθρο δήλωσαν οι Ζακ Ντελόρ, Γιόσκα Φίσερ, Ροµάνο Πρόντι και Γκι Βερχόφστατ.