Η μάχη της… φραντζόλας και οι δεκάδες «αθέατες» αυξήσεις

πηγή: ΔΡΟΜΟΣ
του Γιώργου Κατερίνη

Πριν καλά-καλά σβήσουν οι φωτιές στην Ρωσία και εμφανιστούν οι συνέπειες στην παραγωγή σιτηρών, οι αλευροβιομηχανίες στην Ελλάδα ετοιμάζουν αυξήσεις μέχρι και 50% στα άλευρα που θα πουλήσουν στους φούρνους. Όλα τα καλά της παγκοσμιοποίησης και του... ανταγωνισμού σε συσκευασία του ενός.

Τι συμβαίνει πραγματικά; Η τιμή των σιτηρών, που είναι είδος χρηματιστηριακό, σαφώς και δεν καθορίζεται από την επάρκεια ή την έλλειψη σε παγκόσμιο επίπεδο. Μιλάμε για μια μονοπωλημένη παγκόσμια αγορά που αυθαίρετα επιβάλλει τις όποιες αυξήσεις τιμών στις επιμέρους εθνικές αγορές, εκμεταλλευόμενη γεγονότα και καταστάσεις, όπως η πρόσφατη καταστροφή στην Ρωσία. Από την άλλη, στη χώρα μας 7 μύλοι διακινούν το 70% των αλεύρων, ενώ οι υπάρχοντες μικρότεροι μύλοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στην ποικιλία που απαιτεί η σύγχρονη αρτοποιία. Είναι χαρακτηριστικό ότι και οι μεγάλοι μύλοι ανήκουν σε ξένους ομίλους (η Αλλατίνη ανήκει στην Κόκα-κόλα, οι μύλοι Λούλη είναι αυστριακών συμφερόντων). Η πολύ μικρή ελληνική παραγωγή σιτηρών δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες, αφού το λεγόμενο «μαλακό σιτάρι» που κυρίως χρησιμοποιείται στην αρτοποίηση δεν παράγεται στη χώρα μας. Είναι τέτοια η μονοπώληση των αρτοποιητικών πρώτων υλών, που ακόμα και τη μαγιά πανευρωπαϊκά τη διακινούν 2-3 εταιρίες.

Τι συμβαίνει, όμως, με την τιμή του ψωμιού και απασχολεί τόσο χρόνο στα κεντρικά δελτία ειδήσεων; «Το ψωμί στη χώρα μας πουλιέται φθηνά», επιμένει ο πρόεδρος των αρτοποιών της Αθήνας, Ανδρέας Χρήστου. Και παραθέτει τα επιχειρήματα του κλάδου: «Το ψωμί στη χώρα μας παράγεται βιοτεχνικά, που σημαίνει κόστος, ετοιμάζεται κάθε πρωί –δεν υπάρχει στοκ, δεν είναι κατεψυγμένο. Αυτό το αυξημένο κόστος παραγωγής σε καμιά περίπτωση δεν ανταποκρίνεται στην τιμή των 0,70 λεπτών που πουλιέται κατά μέσο όρο η φραντζόλα». «Μάλιστα», όπως λέει ο κ. Χρήστου, «στην Γερμανία το βιοτεχνικό ψωμί πουλιέται σε διπλάσια τιμή από το βιομηχανικό που πουλιέται στα σούπερ μάρκετ».

Η αλήθεια είναι ότι στη χώρα μας η συγκριτικά μεγαλύτερη ποσότητα ψωμιού παράγεται στους συνοικιακούς φούρνους, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη. Παρά τις προσπάθειες των αρτοβιομηχανιών δεν έχουν μπορέσει ακόμη να ανταγωνιστούν το φρέσκο ψωμί που αγοράζει ο καταναλωτής από το φούρνο της γειτονιάς του. Μάλιστα, το ψωμί που πουλιέται στο σούπερ μάρκετ πολλές φορές είναι ακριβότερο από αυτό που πουλιέται στο φούρνο.

Τελικά ακριβαίνει ή όχι το ψωμί; Ο πρόεδρος των αρτοποιών της Αθήνας είναι σαφής: «Αυτή τη στιγμή έχουμε μια αύξηση του καυσίμου που χρησιμοποιούν οι φούρνοι, που σημαίνει επιβάρυνση 400-500 ευρώ το μήνα. Αύξηση της τιμής του ρεύματος, άλλα 200-300 ευρώ το μήνα. Εδώ και δυο χρόνια είχαμε αύξηση του ΦΠΑ κατά 3%. Αυτό το κόστος δεν το έχουμε μετακυλήσει στην τιμή του ψωμιού, αλλά έχουμε… τρελαθεί. Ήδη έχουν αρχίσει να κλείνουν φούρνοι. Ακούμε εδώ και δέκα μέρες τους αλευροβιομήχανους να μιλούν για αυξήσεις και δεν ξέρουμε τι να κάνουμε».

Η επικέντρωση της συζήτησης σε ένα είδος, το οποίο αν και απαραίτητο συμμετέχει με ελάχιστο ποσοστό στον οικογενειακό προϋπολογισμό, μάλλον δεν μπορεί παρά να κρύβει σκοπιμότητα. Τη στιγμή που δεκάδες αυξήσεις επιβαρύνουν καθημερινά τις τσέπες των καταναλωτών, ο «εκνευρισμός» των τηλεπαρουσιαστών από την ενδεχόμενη αύξηση της φρατζόλας μας προβληματίζει. Αλήθεια, γιατί δεν στηλιτεύεται η ενδεχόμενη αύξηση του ΦΠΑ στα είδη διατροφής; Γιατί δεν προβάλλεται η ανάγκη μείωσης του ΦΠΑ σε βασικά είδη, όπως το ψωμί, το γάλα, το κρέας; Κι ακόμα, τι συμβαίνει με την τιμή των καυσίμων, με τις αυξήσεις της ΔΕΗ;

Το… κλειστό επάγγελμα των αλευροβιομηχάνων

Πολύς λόγος γίνεται για τα κλειστά επαγγέλματα και την ανάγκη ύπαρξης ανταγωνισμού. Ας προσθέσουμε, λοιπόν, μερικά πολύ κλειστά «επαγγέλματα» που πρέπει να ανοίξουν πάραυτα:

• Το επάγγελμα του αλευροβιομήχανου: 7 μύλοι ελέγχουν το 70% της αγοράς.

• Το επάγγελμα του γαλακτοβιομήχανου: 3 βιομηχανίες ελέγχουν σχεδόν το σύνολο του συσκευασμένου φρέσκου γάλακτος.

• Το επάγγελμα του ιδιοκτήτη σούπερ μάρκετ: οι 10 μεγαλύτερες επιχειρήσεις έχουν το 77% του τζίρου όλων των επιχειρήσεων του κλάδου.

• Το επάγγελμα του βιομηχάνου σιδήρου: Οι τρεις βιομηχανίες που ελέγχουν το σύνολο της παραγωγής αύξησαν σε ένα επτάμηνο κατά 34% την τιμή του σιδήρου.