Το τέλος της ενδογερμανικής αλληλεγγύης

Πηγή:www.capital.gr

Του Κώστα Ράπτη

Ήταν ζήτημα χρόνου: η ιερή αγανάκτηση των Γερμανών για τα βάρη που επωμίζονται χάριν των ατάσθαλων νοτίων εταίρων τους αποτελεί μια σταθερά της δημόσιας συζήτησης στη Γερμανία εδώ και τουλάχιστον δύο χρόνια. Πλέον αντικείμενο της αγανάκτησης αυτής γίνονται και οι υπόλοιποι Γερμανοί.

Η μετατροπή της Ε.Ε. σε «μεταβιβαστική ένωση» αποτελεί την απόλυτη «κόκκινη γραμμή» για τη Γερμανία – που όμως αποτελεί η ίδια μια «μεταβιβαστική ένωση» μεταξύ ομόσπονδων κρατιδίων με πολύ διαφορετικά επίπεδα ανάπτυξης, ιδίως μετά την επανένωση των Γερμανιών. 

Ο Horst Seehofer πρωθυπουργός της Βαυαρίας και ηγέτης της CSU (της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης που συγκυβερνά σε ομοσπονδιακό επίπεδο με τους αδελφούς Χριστιανοδημοκράτες της καγκελαρίου Merkel και τους Ελεύθερους Δημοκράτες) πρωταγωνιστεί από καιρό σε εκδηλώσεις ευρωσκεπτικιστικού δημοσιονομικού συντηρητισμού. Όμως την Τρίτη, έφθασε να απειλεί τις σύνθετες ενδογερμανικές ισορροπίες, δηλώνοντας προς το υπουργικού του συμβούλιο ότι η Βαυαρία θα πρέπει να προσφύγει στο Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης προκειμένου να επιτύχει την ελάφρυνσης της συνεισφοράς της προς τα λοιπά κρατίδια.

Ο Länderfinanzausgleich, ο περίπλοκος «μηχανισμός δημοσιονομικής εξισορρόπησης» βασίζεται στη συνταγματική επιταγή ότι όλα τα κρατίδια θα πρέπει να προσφέρουν ανάλογο επίπεδο διαβίωσης στους πολίτες, ωστόσο κατά τον Seehofer, έχει τεθεί εκτός ελέγχου στον βαθμό που η Βαυαρία άνω του μισού (3.363 εκατ. ευρώ) του συνολικού ετήσιου λογαριασμού.  Για την ακρίβεια, επί συνόλου 16 κρατιδίων, μόνο 4 είναι καθαροί εισφορείς: η Βαυαρία, η Βάδη-Βυρτεμβέργη, «καρδιά» της γερμανικής μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, η Έσση  (όπου και η Φραγκφούρτη, χρηματοπιστωτική πρωτεύουσα της Γερμανίας) και το Αμβούργο, ενώ τα υπόλοιπα 12 είναι καθαροί λήπτες, με κορυφαίο όλων το Βερολίνο, που το 2011 έλαβε 3.043 εκατ. ευρώ. 

Η Βάδη-Βυρτεμβέργη και η Έσση έχουν επίσης εκφράσει δυσφορία για το ύψος των συνεισφορών τους, ωστόσο αποφεύγουν οποιοαδήποτε κίνηση δικαστικής αμφισβήτησής τους. 

Άλλωστε, η μεγάλη πλειοψηφία των γερμανικών μέσων ενημέρωσης αντιμετωπίζει την «έκρηξη» του Seehofer ως κίνηση δημαγωγική, που αποβλέπει στις βαυαρικές εκλογές οι οποίες θα διεξαχθούν το Σεπτέμβριο του 2013 – όπως και οι πανεθνικές. Υπενθυμίζουν ότι στο όχι πολύ μακρινό παρελθόν η Βαυαρία αποτελούσε και αυτή έναν από τους ευεργετούμενους του «μηχανισμού δημοσιονομικής εξισορρόπησης», οι ισχύοντες κανόνες του οποίου συμφωνήθηκαν μετά από εντατική διαπραγμάτευση το 2001. Άλλωστε ο συνταγματικά κατοχυρωμένος πλέον κανόνας του «φρένου χρέους» επιβάλλει στα κρατίδια να μηδενίσουν τη δημιουργία νέων διαρθρωτικών ελλειμμάτων μέχρι το 2019, οπότε εξάλλου και να τεθεί υπό αναδιαπραγμάτευση ο «μηχανισμός δημοσιονομικής εξισορρόπησης».

Υπάρχουν όμως και αυτοί που αναγνωρίζουν τα δίκαια των Βαυαρών, σημειώνοντας ότι η συνταγματική επιταγή περί εφάμιλλου επιπέδου διαβίωσης, στον βαθμό που «φτωχά» κρατίδια, προφέρουν κοινωνικές παροχές, οι οποίες δεν υφίστανται στην Βαυαρία που τα επιδοτεί (π.χ. δωρεάν βρεφονηπιακή φροντίδα ή φοίτηση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση χωρίς δίδακτρα)