Νέες ανατροπές στα εργασιακά

Πηγή: Κέρδος-online

Ανατροπές στο εργασιακό, αυξήσεις σε τιμολόγια των ΔΕΚΟ και εισιτηρίων σε αστικές συγκοινωνίες, μείωση προσωπικού σε ΟΣΕ, απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και των κλειστών επαγγελμάτων, αλλά και όλα τα μέτρα, που πρέπει να λάβει η κυβέρνηση στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής, περιλαμβάνει το επικαιροποιημένο μνημόνιο διάσωσης, το οποίο άνοιξε τον δρόμο για την εκταμίευση της δεύτερης δόσης από την ΕΕ και το ΔΝΤ. 

Πρόκειται για ένα κείμενο ιδιαίτερα αποκαλυπτικό για τις επερχόμενες μεταρρυθμίσεις και δράσεις, καθώς προαναγγέλλονται σημαντικές ανατροπές στο εργασιακό, όπως η υπερίσχυση των επιχειρησιακών συμβάσεων έναντι των κλαδικών, η μείωση προσωπικού στον ΟΣΕ κατά 35% και στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ κατά 50%, αυξήσεις στα τιμολόγια της ΔΕΗ και είσοδος ιδιωτών στην παραγωγή λιγνίτη και τέλος, συμμετοχή των ασφαλισμένων στα εξωτερικά ιατρεία και τις διαγνωστικές υπηρεσίες.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Δ. ΜΑΥΡΟΜΑΤΗ - Γ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

Πρόκειται για ένα κείμενο ιδιαίτερα αποκαλυπτικό για τις επερχόμενες μεταρρυθμίσεις και δράσεις της ελληνικής κυβέρνησης, καθώς, πέραν της εξειδίκευσης των μέτρων που περιελάμβανε ήδη το αρχικό κείμενο, προαναγγέλλονται σημαντικές ανατροπές στο εργασιακό, όπως η υπερίσχυση των επιχειρησιακών συμβάσεων έναντι των κλαδικών, η μείωση προσωπικού στον ΟΣΕ κατά 35% και στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ κατά 50%, αυξήσεις στα τιμολόγια της ΔΕΗ και είσοδο ιδιωτών στην παραγωγή λιγνίτη και τέλος συμμετοχή των ασφαλισμένων στα εξωτερικά ιατρεία και τις διαγνωστικές υπηρεσίες. Με το μνημόνιο καθίσταται, επίσης, σαφές ότι η κυβέρνηση είναι έτοιμη να λάβει κάθε απαραίτητο μέτρο έτσι, ώστε να μειωθεί το έλλειμμα κατά τουλάχιστον 5,5 μονάδες εφέτος, δηλαδή κάτω από το 8,1% του ΑΕΠ (μπορεί και 7,8% λόγω της μεγαλύτερης αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ από τον υψηλό πληθωρισμό).

Τα μέτρα αυτά, ωστόσο, περιορίζονται σε αυτά που περιλαμβάνει το αρχικό μνημόνιο, δεκαεπτά στον αριθμό για το 2011 ύψους 6,150 δισ. ευρώ και δέκα για το 2012 αξίας 4 δισ. ευρώ, ενώ φαίνεται να αποκλείονται, όπως έγραψε χθες το «Κέρδος», οι νέες περικοπές μισθών και συντάξεων και πρόσθετων φορολογικών μέτρων στην περίπτωση αποκλίσεων. Το βάρος θα δοθεί στην περαιτέρω περιστολή των δαπανών και της μειωμένης εκταμίευσης κονδυλίων στα υπουργεία και τους επιχορηγούμενους φόρους, στο «ψαλίδισμα του ΠΔΕ (μαχαίρι 1 δισ. ευρώ) και παραλαβής εξοπλιστικών προγραμμάτων ύψους 600 εκατ. ευρώ. 

Αίσθηση προκαλεί ωστόσο και η προαναγγελία για επιστροφή στις αγορές τον Σεπτέμβριο με μηνιαίες δημοπρασίες εντόκων γραμματίων από τον Σεπτέμβριο (από τις τριμηνιαίες τοποθετήσεις) για να βελτιωθεί, όπως αναφέρεται στο επικαιροποιημένο κείμενο η διαχείριση των διαθεσίμων. 

ΤΙ... ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΕΙΤΑΙ

- Μεταφορές: Με νόμο τον Σεπτέμβριο θα κλείσουν οι ζημιογόνες γραμμές του ΟΣΕ, θα αυξηθούν τα εισιτήρια, θα πουληθεί το 49% της ΤΡΑΙΝΟΣΕ σε στρατηγικό επενδυτή, θα μειωθεί το προσωπικό κατά 35% (50% στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ ), ενώ θα μειωθεί ο βασικός μισθός 20%, 10% θα μειωθούν τα επιδόματα και οι υπερωρίες. Αύξηση εισιτηρίων, μείωση επιδομάτων και υπερωριών προβλέπει το μνημόνιο και για τις αστικές συγκοινωνίες 

- Ενέργεια: Αναμένεται αύξηση των τιμολογίων, απελευθέρωση αγοράς και πρόσβαση σε ιδιώτες στην παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη.

- Εργασιακό: Εως το τέλος Σεπτεμβρίου θα ληφθούν περαιτέρω μέτρα για τη μεταρρύθμιση των συλλογικών διαπραγματεύσεων συμπεριλαμβανομένης της αυτόματης επέκτασης των τομεακών συμφωνιών σε εκείνους που δεν εκπροσωπούνται στις διαπραγματεύσεις αλλά και για την καθιέρωση «συμμετρίας» στη διαιτησία. Επιπλέον, προβλέπεται επέκταση του ελαστικού ωραρίου και περικοπή υπερωριών. Η μεγαλύτερη ανατροπή έρχεται στις συμβάσεις όπου με νόμο θα ορίζεται ότι υπερισχύουν οι επιχειρησιακές των κλαδικών, οι οποίες με τη σειρά τους υπερισχύουν έναντι των επαγγελματικών. 

- Ασφαλιστικό: Στο μέτωπο του ασφαλιστικού, θα εκπονηθούν δύο αναλογιστικές μελέτες. Η μία μέχρι τον Δεκέμβριο για τα ταμεία κύριας ασφάλισης και η δεύτερη έως τον Μάρτιο για τα επικουρικά. Από τα αποτελέσματα των μελετών αυτών θα προκύψουν τα πιθανά νέα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν έως τον Ιούνιο του 2011. 

- Κλειστά επαγγέλματα: Μέχρι τον Δεκέμβριο θα έχει προωθηθεί στη Βουλή και το νομοσχέδιο για το άνοιγμα των «κλειστών» επαγγελμάτων (νομικοί, φαρμακοποιοί, συμβολαιογράφοι, αρχιτέκτονες, μηχανικοί, ορκωτοί λογιστές κ.λπ.). 

- Υγεία: Στον τομέα της περίθαλψης η κυβέρνηση θα επιταχύνει τις πληρωμές για να αποφευχθεί η συσσώρευση καθυστερούμενων οφειλών και να περιοριστεί η μεταφορά των υποχρεώσεων στο 2011. Παράλληλα, προωθείται περαιτέρω η μείωση του κόστους των φαρμάκων (με την επέκταση της λίστας φαρμάκων, τη χρήση των γενόσημων φαρμάκων, καθώς και την καθιέρωση της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης), ενώ θα εφαρμοσθεί η είσπραξη της συμμετοχής των 3 ευρώ για τις τακτικές υπηρεσίες εξωτερικών ιατρείων στα δημόσια νοσοκομεία. Στο πλαίσιο της βελτίωσης των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης και αύξησης των εσόδων των νοσοκομείων προβλέπεται η επέκταση της ολοήμερης λειτουργίας των νοσοκομείων (απογευματινή βάρδια) και η αύξηση της συμμετοχής των ασφαλιζόμενων στα εξωτερικά ιατρεία και στις διαγνωστικές υπηρεσίες. 

ΤΙ ΜΑΣ ΦΕΡΝΕΙ ΤΟ 2011 

Πράσινοι φόροι, εισφορές «κρίσης» από κερδοφόρες επιχειρήσεις, αυξήσεις αντικειμενικών αξιών, φόροι σε αμοιβές σε είδος, αυξήσεις σε φόρους πολυτελείας και έσοδα από τακτοποίηση ημιυπαίθριων χώρων και αυθαίρετων κτισμάτων αποτελούν μερικά από τα 17(!) μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής ύψους 6,150 δισ. ευρώ που θα προβλέπει ο νέος προϋπολογισμός, με βάση αυτά που προβλέπονται στο επικαιροποιημένο μνημόνιο.

Αποκαλυπτικό είναι το αναθεωρημένο κείμενο για τη διάσωση της ελληνικής οικονομίας, στο οποίο, όπως τονίζεται χαρακτηριστικά, θα πρέπει ο προϋπολογισμός του 2011 να παρέχει πληροφορίες και αξιόπιστες προβλέψεις για ολόκληρη τη γενική κυβέρνηση. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να στοχεύει στην περαιτέρω μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης και να περιέχει αναλυτική παρουσίαση των μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής ύψους 3,2% του ΑΕΠ ή 4,3% του ΑΕΠ, αν ληφθούν υπόψη μεταφορές από μέτρα που εφαρμόστηκαν το 2010, καθώς, επίσης, και αναλυτικές πληροφορίες για την κατάσταση των δημόσιων επιχειρήσεων.

Το μέγεθος της συνολικής προσαρμογής ανέρχεται στα 9,6 δισ. ευρώ εκ των οποίων τουλάχιστον 6,150 δισ. ευρώ θα προέλθουν από τα ακόλουθα δεκαεπτά μέτρα, όπως σχεδιάστηκαν στην αρχική έκδοση αυτού του μνημονίου. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μπορούν να ληφθούν υπόψιν μέτρα που αποφέρουν ανάλογη εξοικονόμηση ύστερα από στενή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ΔΝΤ και την ΕΚΤ. Ειδικότερα:

- Εφαρμογή του κανόνα αντικατάστασης μόνο του 20% των συνταξιοδοτούμενων εργαζομένων στον δημόσιο τομέα (κυβέρνηση, δημόσιες επιχειρήσεις, Τοπική Αυτοδιοίκηση, κρατικές υπηρεσίες και άλλοι δημόσιοι οργανισμοί).

- Μείωση της ενδιάμεσης κατανάλωσης της γενικής κυβέρνησης κατά τουλάχιστον 300 εκατομμύρια ευρώ σε σχέση με το 2010, επιπλέον της προβλεπόμενης εξοικονόμησης στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της Δημόσιας Διοίκησης και της αναδιοργάνωσης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (βλέπε επόμενο μέτρο).

- Η κυβέρνηση ξεκινά την εφαρμογή της νομοθεσίας για τη μεταρρύθμιση της Δημόσιας Διοίκησης και την αναδιοργάνωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με στόχο τη μείωση του κόστους κατά τουλάχιστον 1.500 εκατομμύρια ευρώ από το 2011 έως το 2013, από τα οποία τουλάχιστον 500 εκατομμύρια ευρώ μέσα στο 2011.

- Μη χορήγηση της τιμαριθμικής προσαρμογής των συντάξεων, με στόχο την εξοικονόμηση 100 εκατομμυρίων ευρώ.

- Μείωση των επενδύσεων που χρηματοδοτούνται από εγχώριους πόρους κατά τουλάχιστον 500 εκατομμύρια ευρώ, δίνοντας προτεραιότητα στα επενδυτικά προγράμματα που χρηματοδοτούνται από Κοινοτικά κονδύλια.

- Προσωρινές «εισφορές κρίσης» στις πολύ κερδοφόρες επιχειρήσεις, οι οποίες θα αποφέρουν επιπλέον έσοδα ύψους τουλάχιστον 600 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο για το 2011, 2012 και 2013.

- Κίνητρα για τη ρύθμιση των παραβιάσεων χρήσης γης, οι οποίες θα αποφέρουν επιπλέον έσοδα 

1.500 εκατομμύρια ευρώ από το 2011 ως το 2013, από τα οποία τουλάχιστον 500 εκατομμύρια ευρώ μέσα στο 2011.

- Ενεργοποίηση των τεκμηρίων φορολόγησης των επαγγελματιών με απόδοση τουλάχιστον 400 εκατομμύρια ευρώ το 2011 και αυξανόμενες αποδόσεις το 2012 και 2013.

- Διεύρυνση της βάσης του ΦΠΑ μέσω της εφαρμογής σε υπηρεσίες, οι οποίες σήμερα εξαιρούνται και μεταφορά σημαντικού ποσοστού (τουλάχιστον 30%) των αγαθών και υπηρεσιών που σήμερα εμπίπτουν στον μειωμένο κανονικό συντελεστή, με απόδοση 1.000 εκατομμυρίων ευρώ, ή μέτρο ισοδύναμης απόδοσης που θα συμφωνηθεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ΔΝΤ και την ΕΚΤ.

- Σταδιακή εισαγωγή «πράσινου φόρου» στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, με απόδοση 300 εκατομμυρίων ευρώ στο 2011.

- Συλλογή εσόδων από αδειοδότηση τυχερών παιγνίων: Τουλάχιστον 500 εκατομμύρια ευρώ από πώληση αδειών και 200 εκατομμύρια ευρώ από ετήσια δικαιώματα.

- Διεύρυνση της φορολογικής βάσης ακίνητης περιουσίας αναπροσαρμόζοντας τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων με στόχο την αποκόμιση τουλάχιστον 400 εκατομμύρια ευρώ επιπρόσθετα έσοδα.

- Αύξηση της φορολόγησης αμοιβών σε είδος, συμπεριλαμβανομένης της φορολόγησης αυτοκινήτων με χρονομίσθωση (τουλάχιστον 150 εκατομμύρια ευρώ).

- Συλλογή του ειδικού τέλους για ημιυπαίθριους χώρους (τουλάχιστον 800 εκατομμύρια τον χρόνο).

- Αύξηση φόρου στα είδη πολυτελείας με απόδοση τουλάχιστον 100 εκατομμύρια ευρώ.

ΚΑΙ Ο ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΟΥ 2012 

Δεκάλογο μέτρων αξίας τουλάχιστον 4 δισ. ευρώ για το 2012 προβλέπει το επικαιροποιημένο μνημόνιο διάσωσης με στόχο την περαιτέρω μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης.

Τα μέτρα προσαρμογής θα πρέπει να αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον 2,2% του ΑΕΠ και, σύμφωνα με το αποκαλυπτικό προκαταρκτικό σχέδιο, θα αφορούν μεταξύ άλλων, ειδικούς φόρους κατανάλωσης για τα μη αλκοολούχα ποτά, επέκταση της βάσης για τον φόρο ακίνητης περιουσίας, μείωση των επιδοτήσεων σε ΔΕΚΟ, επιδόματα ανεργίας με κριτήριο τα ελάχιστα απαιτούμενα μέσα διαβίωσης και περαιτέρω διεύρυνση της βάσης του ΦΠΑ.

Ειδικότερα, τα μέτρα τα οποία θα επιτρέψουν τη συνέχεια της δημοσιονομικής προσαρμογής και το όφελος που θα αποφέρουν είναι:

- Μείωση της απασχόλησης στον δημόσιο τομέα επιπροσθέτως του κανόνα της μίας πρόσληψης ανά πέντε συνταξιοδοτήσεις. Αυτό θα επιτρέψει εξοικονόμηση τουλάχιστον 600 εκατ. ευρώ.

- Ειδικό φόρο κατανάλωσης για τα μη αλκοολούχα ποτά, συνολικής απόδοσης τουλάχιστον 300 εκατ. ευρώ.

- Συνέχιση της επέκτασης της βάσης για τον φόρο ακίνητης περιουσίας με την αναθεώρηση των αντικειμενικών αξιών απόδοσης τουλάχιστον 200 εκατ. ευρώ πρόσθετων εσόδων.

- Συνέχιση της αναδιοργάνωσης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την εξοικονόμηση τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ.

- Αναστολή στις ονομαστικές αυξήσεις συντάξεων.

- Συνέχιση της αύξησης της αποτελεσματικότητας των τεκμηρίων φορολόγησης των επαγγελματιών με στόχο τη συλλογή τουλάχιστον 100 εκατ. ευρώ επιπλέον.

- Μείωση των επιδοτήσεων σε δημόσιες επιχειρήσεις κατά τουλάχιστον 800 εκατ. ευρώ, ως αποτέλεσμα της αναδιάρθρωσής τους.

- Επιδόματα ανεργίας με κριτήριο τα ελάχιστα απαιτούμενα μέσα διαβίωσης. Στόχος είναι η εξοικονόμηση 500 εκατ. ευρώ.

- Η εξασφάλιση επιπρόσθετων εσόδων από την αδειοδότηση τυχερών παιγνίων: Τουλάχιστον 225 εκατ. ευρώ από την πώληση αδειών και 400 εκατ. ευρώ από ετήσια δικαιώματα.

- Περαιτέρω διεύρυνση της βάσης του ΦΠΑ στοχεύοντας στη συλλογή τουλάχιστον επιπλέον 300 εκατ. ευρώ. 

ΤΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΣΤΟΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΤΟΜΕΑ

Τα θέματα της ρευστότητας και της σταθερότητας στο τραπεζικό σύστημα αλλά και η πρόθεση της κυβέρνησης να δρομολογήσει εξελίξεις στον τραπεζικό χώρο, αρχής γενομένης από τις κρατικού ελέγχου τράπεζες, αναδεικνύονται κυρίαρχα στην ατζέντα κυβέρνησης και τρόικας σε ό,τι αφορά τον τραπεζικό τομέα. Στο κείμενο επισημαίνεται ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει ένα περιβάλλον με προκλήσεις και ότι οι συνθήκες ρευστότητας παραμένουν δύσκολες αν και η αστάθεια στις αγορές έχει μειωθεί. 

Οπως αναφέρεται, κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους, ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας του τραπεζικού συστήματος μειώθηκε κατά 0,05 ποσοστιαίες μονάδες στο 11,7% επειδή τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αυξήθηκαν στο 8,2% από 7,7% στο τέλος του 2009. Οι αυξήσεις των προβλέψεων και των ζημιών από την υποτίμηση στο χαρτοφυλάκιο συναλλαγών προκάλεσε ζημιά για το σύστημα σε ενοποιημένη βάση.

Ολες, πάντως, οι τράπεζες είναι συνεπείς με τις ελάχιστες απαιτήσεις κεφαλαιακής επάρκειας του 8%. Τα πρόσφατα τεστ κοπώσεως κάλυψαν πάνω από το 90% των στοιχείων του ενεργητικού του τραπεζικού συστήματος και όλες οι τράπεζες εκτός από μία (εννοεί την ΑΤΕ) πέρασαν. Τα αποτελέσματα συνέβαλαν στη μείωση της αστάθειας των αγορών.

Εντούτοις, το θέμα της ρευστότητας παραμένει σοβαρότατο και, όπως επισημαίνεται, οι ελληνικές τράπεζες δεν έχουν αποκαταστήσει την πρόσβασή τους στη διατραπεζική αγορά και η ωρίμανση των διατραπεζικών υποχρεώσεών τους ασκούν πίεση στις θέσεις ρευστότητάς τους. Η υποβάθμιση της Ελλάδος από τον οίκο Moody's τον Ιούνιο άσκησε περαιτέρω πίεση στις αποτιμήσεις των εγγυήσεων και για να διατηρηθούν επαρκή αποθέματα ρευστότητας στον κλάδο, αποφασίστηκε η αύξηση των παρεχόμενων εγγυήσεων στις τράπεζες για την έκδοση τραπεζικών ομολόγων ύψους 25 δισ. ευρώ. 

Εκφράζεται δε η θέση ότι οι εγγυήσεις αυτές θα εξασφαλίσουν επαρκή παροχή δανείων από την ΕΚΤ/Ευρωσύστημα προς τις ελληνικές τράπεζες και την οικονομία, καθώς και για να αντεπεξέλθουν σε ενδεχόμενες περαιτέρω αναταραχές στην αγορά.

Θέμα προτεραιότητας είναι και η ολοκλήρωση των διαδικασιών για τη λειτουργία του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, η οποία προβλέπεται για τα μέσα Σεπτεμβρίου. Στο επικαιροποιημένο μνημόνιο υπάρχει επίσης δέσμευση για την ενίσχυση της εποπτείας του τραπεζικού συστήματος. 

Τέλος, γίνεται αναφορά στις προωθούμενες διαδικασίες σχετικά με τις κρατικής συμμετοχής τράπεζες. Οπως είναι γνωστό, αναμένεται η ανακοίνωση των ονομάτων των συμβούλων που θα αναλάβουν την εκτίμηση της χρηματοοικονομικής κατάστασης (due diligence) για όλες τις χρηματοπιστωτικές οντότητες στις οποίες το κράτος έχει σημαντική συμμετοχή. Τόσο η μελέτη και το due diligence θα ολοκληρωθούν μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου. Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα της μελέτης και του due diligence, η κυβέρνηση, σε διαβούλευση με εμπειρογνώμονες, θα διαμορφώσει ένα πρόγραμμα για τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του τραπεζικού συστήματος.

Κέρδος 21/8/2010