Πώς το ασφαλιστικό νομοσχέδιο κατεδαφίζει την κοινωνική ασφάλιση

ΠΗΓΗ: ΑΥΓΗ

του Δ. Στρατούλη

Το νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό-εργασιακό βασίζεται στο μνημόνιο συνεργασίας κυβέρνησης-ΔΝΤ-Ε.Ε. και με αυτό η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προωθεί:

*Την αλλαγή της δομής και του χαρακτήρα του δημοσίου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης στη χώρα μας με την εισαγωγή σ’ αυτό του συστήματος των τριών πυλώνων (βασική σύνταξη, αναλογική, επαγγελματική-ιδιωτική) και κατά συνέπεια τη μετάλλαξη της κοινωνικής ασφάλισης σε ατομική-ιδιωτική. Εισάγεται στη λεγόμενη αναλογική σύνταξη, που θα ισχύει από το 2015, η αρχή της ανταποδοτικότητας, δηλαδή «όσο εισφέρει ο καθένας, τόση σύνταξη θα πάρει». Έτσι μειώνονται οι συντάξεις, αυξάνονται οι εισφορές και τα όρια ηλικίας και μεταλλάσσεται ο δημόσιος, καθολικός, αναδιανεμητικός χαρακτήρας της κοινωνικής ασφάλισης σε κεφαλαιοποιητικό, που λειτουργεί με αρχές ιδιωτικής ασφάλισης.

*Την αντικατάσταση της κατώτερης σύνταξης κατά το μεγαλύτερο μέρος της από τη λεγόμενη βασική σύνταξη επιπέδου ΟΓΑ (360 ευρώ), μέσα στην οποία θα ενσωματωθεί και το ΕΚΑΣ και τη μείωσή της από 17,8 ημερομίσθια του ανειδίκευτου εργάτη σε 15. Αυτό όμως δεν είναι σύνταξη αλλά επίδομα πρόνοιας.

* Τη σταδιακή απόσυρση του κράτους από τη συνταγματική του υποχρέωση για τριμερή χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης, με στόχο οι δημόσιες δαπάνες για το ασφαλιστικό να μην αυξηθούν μέχρι το 2060 πάνω από 2,5% από 4,8 %του ΑΕΠ που είναι σήμερα. Το κράτος μετά το 2015 εγγυάται ότι θα καλύπτει μόνο τη δαπάνη για τη βασική σύνταξη, ενώ δεν αναφέρεται στο νομοσχέδιο τίποτα για την υποχρέωσή του για 1% του ΑΕΠ ετησίως στο ΙΚΑ. Ταυτόχρονα με ρητή διάταξη προβλέπεται ότι το κράτος δεν θα παρέχει πλέον καμία εγγύηση για τις επικουρικές συντάξεις.

*Τη δραστική μείωση των συντάξεων που θα προέλθει με οκτώ τρόπους: α) μέσω της μείωσης των ετήσιων ποσοστών αναπλήρωσης, από 2% το χρόνο σε 0,8% - 1,5% (ανάλογα με τα έτη ασφάλισης) με αποτέλεσμα η συνολική αναπλήρωση να είναι μικρότερη από τη μέχρι σήμερα ισχύουσα (35 έτη επί 2%) για 35 χρόνια ασφάλισης. Για να διατηρήσει κάποιος/α το ίδιο με το σημερινό ποσοστό αναπλήρωσης, δηλαδή το 70%, θα πρέπει να δουλεύει πολύ περισσότερα χρόνια β) Με τη συνεκτίμηση για τον προσδιορισμό του συντάξιμου μισθού των αμοιβών όλου του εργάσιμου βίου αντί των πέντε καλλίτερων ετών των 10 τελευταίων του εργάσιμου βίου που ισχύει σήμερα· γ) Με την επιβολή ΛΑΦΚΑ 3-9% σε όλες τις συντάξεις πάνω από 1400 ευρώ μηνιαία. δ) Με το τριετές πάγωμα των συντάξεων και την περικοπή από τους συνταξιούχους των δώρων Χριστουγέννων-Πάσχα και του επιδόματος αδείας. ε) Με τη δραστική περικοπή των επικουρικών συντάξεων μετά από αναλογιστικές μελέτες μέχρι 31-12-2010. στ) Με τον προσδιορισμό των ετησίων αυξήσεων των συντάξεων με Υπουργικές Αποφάσεις με βάση το 50% της ετήσιας αύξησης του ΑΕΠ και του 50% του δείκτη τιμών καταναλωτή, που σημαίνει ότι ένα η αύξηση του ΑΕΠ είναι αρνητική, τότε οι αυξήσεις θα υπολείπονται του πληθωρισμού. ζ) Με την προβλεπόμενη αναπροσαρμογή των συντάξεων με βάση αναλογιστικές μελέτες που θα γίνονται ανά διετία. η) Με την επιβολή ποινής μείωσης 6% της σύνταξης για κάθε χρόνο που φεύγουν νωρίτερα, όσοι/ες κάνουν χρήση της δυνατότητάς τους για πρόωρη συνταξιοδότηση.

* Την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Ο νέος ασφαλιστικός νόμος ορίζει ως γενικό όριο ηλικία συνταξιοδότησης για όλους και όλες το 65^ο έτος ή το 60^ο εφόσον έχουν συμπληρώσει 40 χρόνια εργασίας και ασφάλισης. Καταργείται δηλαδή η 35ετία ή η 37ετία που ίσχυε μέχρι σήμερα εκτός από τους ασφαλισμένους του δημοσίου που μπήκαν στην ασφάλιση πριν το 1983. Με ανεργία σήμερα 18%, ανασφάλιστη εργασία 25% και ελαστικές μορφές απασχόλησης 24% είναι πρακτικά αδύνατον ένας νέος εργαζόμενος να συμπληρώσει 40 χρόνια εργασίας σε ασφάλιση και να πάρει πλήρη σύνταξη. Η δυνατότητα αναγνώρισης πλασματικής υπηρεσίας μέχρι 7 χρόνια είναι «δώρο άδωρο», γιατί συνεπάγεται μεγάλη δαπάνη για τους ασφαλισμένους. Οι γυναίκες στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα εντάσσονται στο γενικό όριο συνταξιοδότησης των 65 ετών, ενώ τιμωρείται παραδειγματικά η μητρότητα, αφού καταργούνται οι θετικές διακρίσεις των εργαζομένων μητέρων με ανήλικο παιδί και το όριο ηλικίας συνταξιοδότησής τους ανεβαίνει από τα 50 στα 65 έτη. Αυξάνονται από τα 55 στα 60 έτη τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα και προωθούνται περικοπές σ’ αυτά για παλιούς και νέους εργαζόμενους μέχρι 31.7.2011 με απλή υπουργική απόφαση. Προωθούνται επίσης περικοπές και στις αναπηρικές συντάξεις. Θα υπάρχει επίσης μετά το 2021 αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης κάθε τρία χρόνια ανάλογα με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής στη χώρα μας.

Η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης θα αυξήσει την ανεργία των νέων, επειδή πολλοί/ές θα προτιμήσουν την παραμονή στην εργασία από μια σύνταξη που δεν θα τους καλύπτει τις στοιχειώδεις ανάγκες. Ταυτόχρονα θα λειτουργεί ως τροχοπέδη στην παραγωγικότητα της εργασίας.

Εάν αυξηθούν τα όρια ηλικίας κατά δύο χρόνια, η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος βελτιώνεται κατά 7 μήνες. Αντιθέτως, εάν μειωθεί η εισφοροδιαφυγή από το 35% στο 20%, το ασφαλιστικό σύστημα κερδίζει επτά χρόνια ζωής. Επομένως, υπάρχει άλλος δρόμος από αυτόν που ακολουθεί η κυβέρνηση.

* Την εισαγωγή της ιδιωτικής ασφάλισης στο ασφαλιστικό σύστημα. Λόγω της αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και της μείωσης των συντάξεων πολλοί θα στραφούν στην ιδιωτική ασφάλιση για να αναπληρώσουν τις μειώσεις των συντάξεών τους.

* Καθιέρωση πάγιου συστήματος ρύθμισης των οφειλών των επιχειρήσεων προς τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης. Αντί να καταργηθούν οι χαριστικές ρυθμίσεις στους «μπαταχτσήδες» εργοδότες, θεσπίζουν μόνιμη πλέον ρύθμιση των χρεών τους προς τα ασφαλιστικά ταμεία. Οδηγούν έτσι τους συνεπείς στις ασφαλιστικές υποχρεώσεις τους εργοδότες να αλλάξουν στάση βλέποντας ότι η εισφοροδιαφυγή όχι μόνο δεν τιμωρείται αλλά επιβραβεύεται.

Οι κυβερνητικές προτάσεις για την κατεδάφιση της κοινωνικής ασφάλισης δεν έχουν καμία σχέση με τις προεκλογικές δεσμεύσεις του ΠΑΣΟΚ. Είναι σκληρά νεοφιλελεύθερες, κοινωνικά άδικες και αδιέξοδες. Είναι πολύ χειρότερες από αυτές του Τ. Γιαννίτση, που είχαν αποσυρθεί μετά τη γενικευμένη κοινωνική κατακραυγή. Η κυβέρνηση μειώνει την κρατική χρηματοδότηση στην κοινωνική ασφάλιση, συρρικνώνει την κατώτερη σύνταξη, μειώνει δραστικά όλες των συντάξεις, αυξάνει τα όρια ηλικίας, αφαιρεί ακόμα περισσότερα ασφαλιστικά δικαιώματα από τους νέους και κυρίως από τις εργαζόμενες γυναίκες, τιμωρεί τη μητρότητα και μετατρέπει τη δημόσια κοινωνική ασφάλιση σε ανταποδοτική, δηλαδή σε ατομική-ιδιωτική ασφάλιση.

Τα μέτρα της κυβέρνησης για το ασφαλιστικό εκτός από κατεδαφιστικά είναι και αδιέξοδα. Αυτά που χάνουν οι ασφαλισμένοι πάνε στην επιβράβευση και στήριξη των εργοδοτών, στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες και μέσω του δημοσίου ταμείου κατευθείαν στους πιστωτές της χώρας. Δεν δίνουν προοπτική στο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης, αφού δεν αντιμετωπίζονται οι αιτίες των οικονομικών και κοινωνικών ελλειμμάτων του. Τα προβλήματα του ασφαλιστικού στη χώρα μας δεν σχετίζονται με τις δαπάνες του, που η κυβέρνηση επιδιώκει δραστικά να μειώσει --αφού οι συντάξεις και οι παροχές υγείας είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα-- αλλά με τα έσοδά του.

Τα υπαρκτά προβλήματα της κοινωνικής ασφάλισης είναι τα λεηλατηθέντα αποθεματικά τους, η μεγάλη εισφοροδιαφυγή, η μαύρη ανασφάλιστη εργασία (1.100.000 ανασφάλιστοι), η ελλιπής κρατική χρηματοδότησή της, τα χρέη του κράτους και των ιδιωτών προς τα ταμεία, η λεηλασία των κλάδων υγείας από φαρμακευτικές εταιρείες και ιδιωτικά νοσοκομεία. Η αύξηση της ανεργίας και των ελαστικών μορφών απασχόλησης που μειώνουν δραστικά τα έσοδα. Ζητούμενα είναι η σταδιακή επιστροφή των κλεμμένων αποθεματικών της, η ασφαλής διαχείριση όσων απέμειναν και η θέσπιση νέων πόρων χρηματοδότησής της.

Η απεργία της 29^ης Ιούνη δεν συνοδεύτηκε από τη μαζικότητα των συγκεντρώσεων των απεργιών στις 5 και 20 Μαΐου. Λόγω κόπωσης των εργαζομένων από το πυκνό πρόγραμμα απεργιακών κινητοποιήσεων, μη αποτελεσματικότητας των μέχρι σήμερα αγώνων, φόβου και αβεβαιότητας για το αύριο, μη ύπαρξης άμεσης εναλλακτικής πολικής διεξόδου, αλλά και αρνητικών εξελίξεων στο χώρο της Αριστεράς.

Η οργή όμως παραμένει και είναι σίγουρό ότι από το φθινόπωρο θα αγριέψουν τα πράγματα και πιθανόν να έχουμε και βίαια και ανεξέλεγκτα κοινωνικά ξεσπάσματα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ αυτή την περίοδο στηρίζει τις αντιστάσεις των εργαζομένων στη Βουλή και στους δρόμους και προσπαθεί να δώσει πολιτική προοπτική στους αγώνες τους με μια δική του εναλλακτική πρόταση εξόδου από την κρίση.

Πρώτος στόχος μας είναι να μην περάσουν τα ασφαλιστικά εργασιακά νομοσχέδια με ένταση των λαϊκών και εργατικών πιέσεων στους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ.

Δεύτερος στόχος μας είναι, εάν τελικά το νομοσχέδιο ψηφιστεί, να μην εφαρμοστεί. Γι’ αυτό θα ζητήσουμε για δημοψήφισμα για το ασφαλιστικό με βάση και σχετική δυνατότητα που δίνει το Σύνταγμα και θα στηρίξουμε και δικαστικές προσφυγές επιστημονικών ή εργατικών φορέων στα δικαστήρια για την ακύρωση αυτών των διατάξεων.

Θα επανέλθουμε για νέα αγωνιστική αρχή στις αρχές Σεπτέμβρη στη διαδήλωση στη ΔΕΘ.

Κεντρική μας προτεραιότητα είναι να στηρίξουμε με πολιτική καμπάνια την πρώτη στην ιστορία πανεργατική πανευρωπαϊκή απεργία των συνδικάτων στις 29/9. Να συμβάλλουμε σοβαρά στην ανασυγκρότηση του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ και στην οικοδόμηση στους δήμους και στις γειτονιές ενός ευρύτατου δικτύου κοινωνικής αλληλεγγύης.

* Ο  Δημήτρης Στρατούλης είναι μέλος της Π.Γ του ΣΥΝ