Με την πλάτη στον τοίχο και η Γερμανία;

Πηγή: Sofokleous 10

Η Ευρώπη περνά την πιο σκληρή δοκιμασία. Η κρίση χρέους έχει χτυπήσει τον πυρήνα της Ευρωζώνης και πλέον στην επιφάνεια έχουν βγει ζοφερά σενάρια για το μέλλον της Ε.Ε.  Η εμμονή της Γερμανίας, που διακατέχεται από το σύνδρομο της Βαϊμάρης, στη σταθερότητα των τιμών κινδυνεύει να τινάξει στον αέρα το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, ενώ το περιβόητο μπαζούκας του EFSF αποδεικνύεται νεροπίστολο μπροστά στον όγκο του προβλήματος χρέους, καθώς τα κεφάλαια που διαθέτει χωρίς αμφιβολία δεν είναι επαρκή ούτε για την κάλυψη των αναγκών της Ιταλίας, πολύ περισσότερο δε, της Γαλλίας. 

Ακόμα χειρότερο είναι το γεγονός ότι το EFSF στηρίζεται πάνω στη λογική της μόχλευσης των κεφαλαίων του, τα οποία στη συνέχεια θα αναμοχλεύονται για να παρέχουν στήριξη σε οικονομίες και τράπεζες υψηλού κινδύνου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αν δεν ευοδωθούν οι προσπάθειες η καταστροφή θα είναι μεγαλύτερη ακόμα και από αυτή των subprimes, τα οποία επίσης ήταν αποτέλεσμα πολλαπλής μόχλευσης. Και αυτή τη φορά η καταστροφή θα έχει άμεσο αποδέκτη τους Ευρωπαίους φορολογουμένους. Φυσικά το EFSF θα είναι άνευ αντικειμένου όταν η κρίση θα ενταθεί πέρα από τα PIIGS και στη Γαλλία και το Βέλγιο και την Αυστρία αλλά και πιθανώς σε άλλες χώρες,  καθώς ουσιαστικά θα έχουμε ένα pool κεφαλαίων, το οποίο σε μεγάλο ποσοστό θα αποτελείται από κεφάλαια χωρών με προβληματική πρόσβαση στις αγορές. Αυτό πρακτικά θα μειώσει την αξιοπιστία του αλλά και τις δυνατότητες μόχλευσης.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, το ζητούμενο για τις αγορές είναι η ΕΚΤ να καταστεί φόβητρο. Και για να συμβεί αυτό, η απόκτηση των εξουσιών και των αρμοδιοτήτων που έχει η FED αποτελεί μονόδρομο. Τη θέση αυτή έχουν αρχίσει πλέον να διατυπώνουν και ορισμένες χώρες της Ε.Ε. Είναι χαρακτηριστικό ότι το θέμα έθεσε χωρίς περιστροφές ο Ιρλανδός πρωθυπουργός Enda Kenny στον Γερμανό υπουργό Οικονομικών Σόιμπλε, με τον τελευταίο να το απορρίπτει, επικαλούμενος το χρέος της Ευρωζώνης. Η ουσία όμως είναι ότι αν αύριο το πρωί η ΕΚΤ μπορούσε να αγοράσει ομόλογα κάποιων τρισ.  ευρώ,  θα λυνόταν το τεράστιο πρόβλημα ρευστότητας που αρχίζει να αποκτά το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα. Επίσης, αν υπήρχε η δυνατότητα έκδοσης ευρωομολόγου, είναι προφανές ότι δεν θα βλέπαμε το καθημερινό μακελειό με τις αγορές ομολόγων.

Ομως τα ευρωομόλογα ίσως αύξαναν το κόστος δανεισμού για τη Γερμανία και προσωρινά μπορεί να είχε επιπτώσεις στην οικονομία της χώρας. οι κοντόφθαλμοι Γερμανοί δείχνουν να αγνοούν τις επιπτώσεις που θα έχει μια μακροχρόνια ύφεση αρκετών χωρών της Ε.Ε. και η κατάρρευση μεγάλων οικονομιών και κυρίως αυτή της Γαλλίας. Πάντως τις τελευταίες ώρες όλο και περισσότεροι ευρωπαίοι στρέφονται κατά της Άνγκελας Μέρκελ και της ζητούν να υποχωρήσει στο ζήτημα της έκδοσης των ευρωομολόγων. Σύμφωνα με δηλώσεις του περιβάλλοντος της κ. Merkel, η καγκελάριος είναι έτοιμη να αποδεχτεί τη λύση απευθείας αγοράς χρέους από την ΕΚΤ ή της έκδοσης ευρωομολόγων, υπό την απαραίτητη προϋπόθεση, όμως, ενισχυθούν τα δικαιώματα παρέμβασης στους εθνικούς προϋπολογισμούς.

Μέχρι σήμερα, η Γερμανία εμφανίζεται κάθετα ενάντια στη χρήση μέτρων όπως απευθείας αγορές ομολόγων από την ΕΚΤ ή έκδοση ευρωομολόγου. Όμως καθώς μέλη του πυρήνα της ευρωζώνης, όπως η Ιταλία αλλά και η Γαλλία, βγαίνουν στην πρώτη γραμμή του πυρός της κρίσης χρεών, η Κομισιόν και άλλες ευρωπαϊκές αρχές αυξάνουν τις πιέσεις στο Βερολίνο να υποχωρήσει. Έτσι, με βάση δηλώσεις συμβούλου της καγκελαρίου, που επικαλείται η εφημερίδα La Tribune, εάν η κ. Merkel εξασφαλίσει τη συμφωνία των εταίρων στην Ε.Ε. για αλλαγές στις ευρωπαϊκές συμφωνίες, έτσι ώστε να περιλαμβάνουν το δικαίωμα παρέμβασης στους προϋπολογισμούς των... άτακτων μελών ενδεχομένως να αποδεχτεί την προώθηση δυναμικών μέτρων.

Aναλυτές και οικονομολόγοι επισημαίνουν πως μπορεί μέχρι στιγμής τα «ασφαλή» γερμανικά ομόλογα να είναι κερδισμένα από την κρίση χρέους, ωστόσο υπάρχουν κάποιες ενδείξεις το τελευταίο διάστημα, σύμφωνα με τις οποίες ενδέχεται να υποστεί σοβαρό πλήγμα και η γερμανική οικονομία.

Καταρχήν την περασμένη εβδομάδα αν και αυξάνονταν σημαντικά οι αποδόσεις των ομολόγων του ευρωπαϊκού νότου αλλά και της Γαλλίας, οι αντίστοιχες των γερμανικών ομολόγων δεν υποχώρησαν. Η ζήτηση για ομόλογα διάρκειας άνω του 1 έτους έχει περιοριστεί, ενώ το spread των αμερικανικών και των βρετανικών ομολόγων έχει συρρικνωθεί, καθώς επενδυτές δείχνουν προτίμηση για κρατικά ομόλογα από μεγάλες χώρες που δεν είναι μέλη του ευρώ.

Εκπληξη προκάλεσε επίσης το γεγονός, ότι στη δημοπρασία 2ετών ομολόγων που προχώρησε την περασμένη εβδομάδα, η Γερμανία, παρά του ότι προσέφερε το χαμηλότερο επιτόκιο που έχει δώσει ποτέ, η ζήτηση ήταν πολύ χαμηλή, με αποτέλεσμα να αποσυρθεί μεγάλο ποσό από την προσφορά.

Και τα δύο βασικά σενάρια για το μέλλον του ευρώ, δημοσιονομική ένωση ή διάλυση της Ευρωζώνης έχουν αρνητικές επιπτώσεις για τη Γερμανία. Στην πρώτη περίπτωση, το κόστος δανεισμού θα ήταν υψηλότερο, ενώ στη δεύτερη περίπτωση θα έχει ένα εθνικό νόμισμα (μάρκο) που θα ανατιμάτο ραγδαία, πλήττοντας τις εξαγωγές στις οποίες στηρίζεται η γερμανική οικονομία.

Τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι αν η Γερμανία δεν κινηθεί γρήγορα προς τη «μεγάλη λύση» και κυρίως την ενεργοποίηση της ΕΚΤ, τότε θα αντιμετωπίσει πολύ σύντομα και η ίδια τις επιπτώσεις της κρίσης, σε ένα βαθμό που μάλλον η κυβέρνηση Μέρκελ δεν έχει αντιληφθεί ακόμα.