Καλό ή κακό το κούρεμα;

ΠΗΓΗ: RedNoteBook

Του Σπύρου Λαπατσιώρα Το «κούρεμα» του ελληνικού δημόσιου χρέους είναι αναγκαίο συνεπακόλουθο των οικονομικών πολιτικών του Μνημονίου που κατέστησαν το ελληνικό δημόσιο χρέος μη-βιώσιμο. Πρόκειται για πολιτικές που χρησιμοποιούν την ύφεση και τα ελλείμματα ενάντια στο κοινωνικό κράτος και στον κόσμο της εργασίας, που στηρίζονται στις ιδέες της μη-αλληλεγγύης (διεθνούς και εγχώριας) με αποτέλεσμα την αναγκαία πλέον απόφαση της Συνόδου για μεγάλο «κούρεμα».  Το «κούρεμα», διαγραφή μέρους του χρέους, δεν συνεπάγεται ότι το χρέος θα καταστεί βιώσιμο. Η βιωσιμότητα δεν εξαρτάται μόνο από το μέγεθος χρέους αλλά και από το αν δημιουργούνται εισοδήματα στην οικονομία (ρυθμοί μεγέθυνσης), το ύψος των επιτοκίων και από τη σχέση εσόδων-δαπανών, εφόσον αφήσουμε τις συνθήκες αναχρηματοδότησης του χρέους στην άκρη. Ενα κούρεμα της τάξης του 60% στους ιδιώτες κατόχους ομολόγων, με βάση του υπολογισμούς του ΔΝΤ θα μειώσει το δημόσιο χρέος στο 140% του ΑΕΠ για το 2012. Αν όλα πάνε καλά, με τις σχετικά αισιόδοξες υποθέσεις που υιοθετούνται από το ΔΝΤ, θα έχουμε 110% χρέος το 2020. Α) Ωστόσο, επειδή το ΔΝΤ ως τώρα μόνιμα υποεκτιμά τις επιπτώσεις των υφεσιακών πολιτικών που ακολουθούνται και επειδή πολύ εύκολα μπορούν να αλλάξουν οι παράμετροι που επηρεάζουν την πορεία του χρέους ακόμη και ένα 60% κούρεμα δεν εγγυάται τη βιωσιμότητα του χρέους. Η αποκατάσταση της βιωσιμότητας όχι μόνο του χρέους αλλά και της ελληνικής κοινωνίας (επειδή τίθεται εν αμφιβόλω η βιωσιμότητα της ελληνικής κοινωνίας με τις μνημονιακές πολιτικές) απαιτεί άλλες πολιτικές, όχι μόνο «κούρεμα»: πολιτική φορολόγησης του πλούτου και όχι των μισθωτών, δημόσιες δαπάνες για να τιθασεύει η ανεργία, προσανατολισμό σε μορφές οργάνωσης της οικονομίας που βάζουν τις κοινωνικές ανάγκες πάνω από τα κέρδη, εν ολίγοις τις προτάσεις της Αριστεράς. Β) Με δεδομένες τις ακολουθούμενες πολιτικές όσο μεγαλύτερο είναι το κούρεμα τόσο καλύτερη επιλογή θα αποτελεί. Μεγάλο κούρεμα σημαίνει λιγότερες πιέσεις για εξοικονόμηση χρημάτων από μισθούς, συντάξεις και κοινωνικά αγαθά στο νέο Μνημόνιο που θα ψηφιστεί. Το οποίο θα ψηφιστεί όχι επειδή κουρευόμαστε, αλλά επειδή θα ψηφιζόταν έτσι και αλλιώς ως συνέχεια των πολιτικών της εσωτερικής υποτίμησης. Το ότι αυτή η μείωση των πιέσεων μπορεί να μη περάσει στη κοινωνία είναι σχεδόν αναμενόμενο. Γ) Με δεδομένες αυτές τις πολιτικές, το κούρεμα έπρεπε να είχε γίνει εξ’ αρχής. Ας σκεφτούμε: με κούρεμα αντί 50% στο 60% της ονομαστικής αξίας των ομολόγων, το ΔΝΤ υπολογίζει μείωση του χρέους κατά 25δισ.περίπου, περισσότερα από τα χρήματα όλων των μέτρων του Μεσοπρόθεσμου ενώ συγχρόνως μειώνονται οι πληρωμές τόκων κατά 1,5 δις. κάθε χρόνο που είναι οι απαιτήσεις μείωσης των μισθών και των συντάξεων στο Μεσοπρόθεσμο.  Δ) Οι επιπτώσεις που θα έχει ένα κούρεμα δεν αφορούν τις καταθέσεις ή την χρηματοδότηση των αναγκών της ελληνικής οικονομίας. Αφορούν το αν οι τραπεζίτες θα βάλουν το χέρι στην τσέπη για να στηρίξουν τις τράπεζές τους από τις απώλειες που θα έχουν (συνολικά 15δισ υπολογίζονται οι απώλειες στις ελληνικές τράπεζες σε ένα κούρεμα της τάξης του 50%) ή αν θα οδηγηθούν οι τράπεζες στην κρατικοποίηση. Ας θυμόμαστε ότι για τη Dexia διαγράφηκαν 90δις εν μία νυχτί χωρίς να σπαταληθεί το μελάνι που σπαταλιέται για το 1,5 δις που πρέπει να κοπεί από μισθούς για «να σωθεί η Ελλάδα». Αφορούν τα ασφαλιστικά ταμεία, για τα οποία δεν υπάρχει καμία επίσημη συζήτηση, που πλήττονται από την εισφοροδιαφυγή, την ύφεση, τη χρήση των αποθεματικών τους στο χρηματιστηριακό παιχνίδι και την διαχείριση με γνώμονα το κριτήριο ότι «αφού θα ιδιωτικοποιηθεί που θα ιδιωτικοποιηθεί το σύστημα ασφάλισης τι τα θέλουμε τα υγιή ταμεία»; Αφορά μικροαποταμιευτές επίσης. Ε) Τέλος, ειδικά για την Ελλάδα, οι όροι βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους περνάνε μέσα από την επιλογή της σχέσης εσόδων και δαπανών που θα μηδενίσει τα ελλείμματα: θα πληρώσουν οι πλούσιοι ώστε να έχουμε κοινωνικό κράτος ή δε θα πληρώσουν και θα οδηγηθούμε σε αποδόμησή του και κοινωνική ερημοποίηση;  Επιλογές που οδηγούν στην κοινωνική πόλωση και σύγκρουση δε παραπέμπουν σε τίποτα βιώσιμο. Η ιδέα της κοινωνικής και διεθνούς αλληλεγγύης είναι μία ιδέα που αντιστέκεται στον εξορκισμό της και επιστρέφει με όλες τις μορφές ενάντια στις απόπειρες διαγραφής της. Αυτό βιώνει και το πολιτικό προσωπικό της Ευρώπης συνολικά που βλέπει την αντίστασή της, μαζί με τους τραπεζίτες, ως εφιάλτη. Το άρθρο δημοσιεύεται ταυτόχρονα στις Συναντήσεις της Αυγής