Τι περιμένουν οι αγορές την επόμενη ημέρα

H ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΣΤΗΡΙΞΗΣ

Πώς τη σκιαγραφούν 11 κορυφαίοι ειδικοί και τι προβλέπουν για τις μετοχές, τα ομόλογα και την πραγματική οικονομία

ΤΑΣΟΣ ΜΑΝΤΙΚΙΔΗΣ | Κυριακή 25 Απριλίου 2010 Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ

Με τους επενδυτές να δίνουν 40% πιθανότητες χρεοκοπίας της ελληνικής οικονομίας και τις αγορές να τιμολογούν ως έναν βαθμό με τη συμπεριφορά τους ακραία σενάρια, την ώρα που οι εκδόσεις κρατικού χρέους ύψους 4,5 τρισ. δολ. στον δυτικό κόσμο για το 2010 απειλούν να «στραγγίξουν» την παγκόσμια ρευστότητα, η ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης ΕΕ-ΔΝΤ ήταν μάλλον μονόδρομος για τη χώρα μας. Για τις αγορές βέβαια, η ενεργοποίηση του μηχανισμού μπορεί μεν να επιλύει τα βραχυπρόθεσμα προβλήματα ρευστότητας, ωστόσο τόσο το μακροχρόνιο έλλειμμα ανταγωνιστικότητας όσο και το αυξανόμενο χρέος παραμένουν δυσεπίλυτοι γρίφοι. Με τις ανάγκες χρηματοδότησης της χώρας να ξεπερνούν εξάλλου τα 220 δισ. ευρώ ως το 2013, η προσφυγή στον μηχανισμό δεν σηματοδοτεί το τέλος, αλλά την αρχή μιας επώδυνης περιόδου για την ελληνική οικονομία και την κοινωνία, με άγνωστες σήμερα προεκτάσεις. 

Το κρίσιμο θέμα από εδώ και πέρα, σημειώνει ο Νότης Α. Μηταράκης , αντιπρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Τραπεζιτών Μ. Βρετανίας και στέλεχος της εταιρείας διαχείρισης Fidelity Ιnternational, είναι να καταφέρουμε να προωθήσουμε τις διαρθρωτικές αλλαγές, να περιορίσουμε τη σπατάλη του άναρχου κρατικού τομέα ώστε να περιοριστούν και τα επώδυνα μέτρα. Αν η αισιοδοξία κάνει και πάλι την εμφάνισή της στην κοινωνία και οι αγορές επανακτήσουν την εμπιστοσύνη τους προς τη χώρα, τότε το κόστος δανεισμού θα μπορούσε να μειωθεί το 2011, με αποτέλεσμα η χώρα να επανέλθει στον «ορθό δρόμο». Αν αποτύχουμε, όπως υποστηρίζει, τότε έρχονται μάλλον δύσκολες ώρες για όλους.

Η πορεία των spreads

Από την άλλη πλευρά, ακόμη και μετά τη «βοήθεια» ΕΕ-ΔΝΤ, τα περίφημα spreads, το «καπέλο» δηλαδή με το οποίο δανειζόμαστε σε σχέση με το αντίστοιχο επιτόκιο αναφοράς της ευρωζώνης, όπως σημειώνει και ο Β. Πατίκης του Wealth Μanagement της Τράπεζας Πειραιώς, δεν πρόκειται να αποκλιμακωθούν άμεσα δραματικά, καθώς η ύπαρξη χαμηλότοκου δανεισμού δεν σημαίνει απαραίτητα και σύγκλιση των αποδόσεων των ομολόγων προς τα επίπεδα αυτά. Για τη χρονική διάρκεια του σχεδίου και στον βαθμό που η παρουσία του ΔΝΤ μειώνει σημαντικά την πιθανότητα χρεοκοπίας αυτό θα μπορούσε να συμβεί ως έναν βαθμό. Μακροχρόνια όμως, ενόσω υπάρχει αβεβαιότητα, τα spreads θα μπορούσαν να αποκλίνουν σημαντικά, καθώς οι θεσμικοί δανειστές (ΔΝΤ, ΕΕ) προηγούνται των αγορών σε περίπτωση χρεοκοπίας, και έτσι οι αγορές αναμένεται να ζητήσουν επιπλέον αποζημίωση (extra risk premium) αυξάνοντας τα spreads. Παράλληλα κοινή συνισταμένη των αναλυτών είναι ότι, ενώ βραχυχρόνια οι μετοχές μπορεί να οδηγηθούν σε μια ανοδική κίνηση «ανακούφισης», μεσοπρόθεσμα ωστόσο οι αγορές θα επικεντρωθούν τόσο στο εύρος της ύφεσης (-5% το 2010) στην οποία οδηγείται η ελληνική οικονομία μέσω και των μέτρων που θα επιβάλουν οι θεσμικοί δανειστές (ΔΝΤ, ΕΕ), όσο και στις προοπτικές κερδοφορίας των εταιρειών οι οποίες αναμένεται να συνεχίσουν να διάγουν τη δική τους στενωπό, περιορίζοντας έτσι και τα όποια περιθώρια ανόδου του Χρηματιστηρίου Αθηνών. Τηνίδια στιγμή η ανοδική αναθεώρηση του δημοσιονομικού ελλείμματος σημαίνει ότι θα είναι πια πιο δύσκολο για την Ελλάδα να πετύχει τους στόχους της, ενώ μία ακόμη ανησυχία προστίθεται στις ήδη υπάρχουσες, και ιδίως για τη μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική εικόνα της χώρας, σημείωσε στο Reuters και ο Μπεν Μέι, οικονομολόγος της Capital Εconomics. Για την αναλύτρια Σάρα Κάρλσον της Μoody΄s Ιnvestor Service, είναι απίθανο η αξιολόγηση της Ελλάδας να παραμείνει στο «Α3» αν η χώρα δεν ανακτήσει την εμπιστοσύνη των αγορών και δεν εξουδετερώσει τα υπερβολικά υψηλά επιτόκια και τη χαμηλή ανάπτυξη που μπορούν να υπονομεύσουν τελικά τη δυνατότητά της να πετύχει διατηρήσιμη μείωση του επιπέδου του χρέους. 

Ο Μπεν Ασμπι της ΗSΒC Βank Ρlc. σημειώνει τον κίνδυνο, οδεύοντας προς το β΄ εξάμηνο του έτους, οι τεράστιες ομολογιακές εκδόσεις που έρχονται να «στραγγίξουν» τη ρευστότητα στο παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα και αυτός ήταν ένας επιπλέον λόγος για να οδηγηθούμε προς τον μηχανισμό στήριξης. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ΗSΒC, οι εκδόσεις κρατικών ομολόγων αναμένεται ότι θα ξεπεράσουν τα 4,5 τρισ. δολ. στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ το 2010, προσεγγίζοντας μάλιστα τα 5,8 τρισ. δολ. αν προστεθούν και οι εκδόσεις ομολόγων υπερεθνικών οργανισμών, κρατικών οργανισμών, ομολόγων εγγυημένου κεφαλαίου και καλυμμένων ομολογιών τραπεζών. Οταν εξάλλου το 2008 ο υπερχρεωμένος χρηματοπιστωτικός κλάδος βρέθηκε στη δίνη της κρίσης, διασώθηκε από τις κυβερνήσεις, οι οποίες είδαν το χρέος τους ως ποσοστό του ΑΕΠ να αυξάνεται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 50 ετών. Αυτή η κληρονομιά του χρέους φέρνει πιο κοντά, σύμφωνα με τους αναλυτές, την πιθανότητα μιας κρίσης κρατικού χρέους στον δυτικό κόσμο. 

Για τον Τζόναθαν Βίλμοτ της Credit Suisse, όπως με το εταιρικό χρέος έτσι και με το κρατικό, οι βαριά χρεωμένοι φτωχότεροι και μικρότεροι οφειλέτες, και ειδικά στις περιπτώσεις που δεν μπορούν να τυπώσουν το νόμισμα στο οποίο έχουν δανειστεί, κινδυνεύουν περισσότερο με χρεοκοπία. Στον σημερινό αλληλοεξαρτώμενο κόσμο πάντως η χρεοκοπία ακόμη και μιας μικρής βαριά χρεωμένης χώρας θα μπορούσε να προκαλέσει μεγάλη οικονομική αναταραχή. Αν και, όπως σημειώνει, από το 1973 καμία πλούσια χώρα δεν έχει χρεοκοπήσει, μετά την τελευταία κρίση ωστόσο είναι δυνατόν να φανταστεί κάποιος ένα κύμα χρεοκοπιών ή ένα κύμα υποτιμήσεων από τις πλούσιες χώρες, με ουσιαστικές οικονομικές, πολιτικές και γεωπολιτικές συνέπειες. 

Ερωτήματα περί χρεοκοπίας

Ο Τζον Τσέιμπερς της Standard & Ρoor΄s πάντως δεν πιστεύει ότι η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει. Ωστόσο προειδοποίησε, μιλώντας στο Reuters, ότι αν κάτι τέτοιο συμβεί, τότε οι επιπτώσεις θα επεκταθούν και σε άλλες χώρες, πλήττοντας κυρίως τα ευρωπαϊκά τραπεζικά συστήματα. 

Από την άλλη πλευρά ο Ερικ Νίλσεν της Goldman Sachs «βλέπει» την Ελλάδα στο κατώφλι της αναδιάρθρωσης του χρέους, θεωρώντας πιθανό έναν εθελοντικής βάσης διακανονισμό (αποκλείει δηλαδή την αναγκαστική αναδιάρθρωση) με τους δανειστές της μεσοπρόθεσμα. Η Ελλάδα, σημειώνει, θα πρέπει να πετύχει δημοσιονομική εξοικονόμηση 10 δισ. ευρώ ετησίως για τα επόμενα τρία χρόνια και να συγκεντρώσει 150 δισ. για να πληρώσει ομόλογα που λήγουν και τόκους. Την ίδια ώρα θα πρέπει να αποκατασταθεί η ανάπτυξη ώστε να παραχθούν φορολογικά έσοδα. 

Η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους δεν είναι πανάκεια, εκτίμησε ο Στέφεν Ντιούλεϊκ της JΡ Μorgan, σημειώνοντας ότι κάτι τέτοιο, ακόμη και αν τελικά υπάρξει, δεν θα είναι σε θέση να οδηγήσει την Ελλάδα πολύ μακρύτερα, αφού όσο η χώρα εξακολουθεί να εμφανίζει μεγάλο έλλειμμα προϋπολογισμού το χρέος της μένει σε ναρκοπέδιο. Ωστόσο η αναδιάρθρωση δεν μπορεί να αποκλειστεί σε ένα περιβάλλον όπου οι κίνδυνοι ρευστότητας και οι κίνδυνοι φερεγγυότητας γίνονται όλο και πιο θολοί. 

Για τον Χόλγκερ Σμίεντινγκ της Βank of Αmerica- Μerrill Lynch, το επόμενο διάστημα θα ληφθούν τελικά επιπρόσθετα μέτρα για τη βελτίωση της δημοσιονομικής εικόνας της Ελλάδας, ενώ η χώρα έχει τις δυνατότητες να φθάσει τελικά σε ένα σημείο όπου η δημοσιονομική της κατάσταση θα είναι βιώσιμη. 

Για τον Νάιτζελ Μπόλτον της ΒlackRock, τέλος, στη διάρκεια των επόμενων πέντε ή δέκα ετών αναμένονται σημαντικές αλλαγές στους ρυθμούς ανάπτυξης όλων των ευρωπαϊκών χωρών και πλήρης αναστροφή των τάσεων που κυριάρχησαν την τελευταία δεκαετία στη Γηραιά Ηπειρο. Π.χ., στις χώρες όπου σημειώθηκε η ισχυρότερη ανάπτυξη τα προηγούμενα χρόνια (Αυστρία, Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, Ιρλανδία και Μ. Βρετανία) θα καταγραφεί μείωση σε αντίθεση με τις οικονομίες του «πυρήνα» της Ευρώπης (Γερμανία, Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Σουηδία και Ελβετία).