Το αντίτιμο της συμμετοχής στην ΟΝΕ

πηγή: Sofokleous 10
27 /7/ 2010

Για πρώτη φορά στην ιστορία, οι Έλληνες ακολουθούν τους Ιρλανδούς. Πριν 18 μήνες η Ιρλανδία είχε το μεγαλύτερο δημόσιο έλλειμμα ανάμεσα στα 16 κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και άρχισε να αυξάνει τη φορολογία της, μειώνοντας παράλληλα τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων. Τον περασμένο Μάρτιο όπου η πολύχρονη σπάταλη διαχείριση των ελληνικών κυβερνήσεων απείλησε την επιβίωση του ευρώ, ο Έλληνας πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου ασπάστηκε με καθυστέρηση το ιρλανδικό μοντέλο και αναγνώρισε ότι αν η Ελλάδα δεν συναγωνιστεί το βορειοευρωπαϊκό αυτό κράτος, θα περάσει μια για πάντα στο χρηματοπιστωτικό ... Τρίτο Κόσμο.

«Οι μισθολογικές περικοπές της Ιρλανδίας αποτελούν πρότυπο για την Ελλάδα και τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες που έχασαν την ανταγωνιστικότητά τους», δηλώνει ο Ραλφ Άρενς, που διαχειρίζεται κεφάλαια ύψους 20 δις ως επικεφαλής του τμήματος προϊόντων σταθερού εισοδήματος στην Frankfurt Trust, η οποία έχει επενδύσει σε ιρλανδικά κρατικά ομόλογα.

Μπορεί οι μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωζώνης να είναι η Γερμανία και η Γαλλία, όμως η επιβίωση του κοινού νομίσματος, υπό την παρούσα δομή του, εξαρτάται από το αν οι Έλληνες του Αιγαίου θα καταφέρουν να μιμηθούν την Ιρλανδία του Ατλαντικού.

«Η έκταση των περικοπών αμοιβών και κρατικών δαπανών ήταν χωρίς προηγούμενο σε όλη την Ευρώπη», παρατηρεί ο Γκάρετ Φιτζέραλντ, Ιρλανδός πρωθυπουργός της δεκαετίας του 1980, που μείωσε τις δαπάνες και αύξησε τη φορολογία. «Είμαστε Βορειοευρωπαίοι, είμαστε λιγότερο συναισθηματικοί και δεχόμαστε ευκολότερα ό,τι πρέπει να γίνει για την αντιμετώπιση μιας κρίσης», συνεχίζει. Το κόστος ασφάλισης έναντι κινδύνου πτώχευσης των ιρλανδικών κρατικών ομολόγων μειώθηκε κατά το ένα τρίτο και πλέον αυτούς τους 18 μήνες, ενώ τετραπλασιάστηκε για τα ελληνικά κρατικά χρεόγραφα.

Υψηλά ελλείμματα

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, φέτος το δημόσιο έλλειμμα της Ιρλανδίας θα φτάσει το 11.7% του ΑΕΠ. Η Ελλάδα έχει σαν στόχο την να μειώσει το έλλειμμά της σε 8.9% του ΑΕΠ. Ωστόσο οι αναλυτές δεν πιστεύουν ότι η Ελλάδα, που τα κρατικά της ομόλογα έχουν υποβαθμιστεί στην κατηγορία των ‘σκουπιδιών’, μπορεί να φτάσει την Ιρλανδία, που η αξιοπιστία της, ακόμη και μετά την υποβάθμιση από την Moody’s αυτή την εβδομάδα, βρίσκεται 7 βαθμίδες ψηλότερα.

Η Ιρλανδία προσχώρησε στην Ε.Ε. το 1973, 8 χρόνια πριν την Ελλάδα. Η δεκαετία του 1980 επισφραγίστηκε εν μέρει από τις προσπάθειες του Ιρλανδού πρωθυπουργού για τη σταθεροποίηση της οικονομίας. Σύμφωνα με την ΟΟΣΑ, το 1995, το κατά κεφαλήν εισόδημα της χώρας ήταν 17,200 δολάρια, 12% λιγότερο από το μέσο ευρωπαϊκό κοινοτικό όρο.

Με χαμηλή φορολογία, η χώρα προσέλκυσε επενδύσεις, για παράδειγμα την αμερικανική Dell, που κατασκευάζει υπολογιστές κι έτσι ξεκίνησε η αύξηση των εξαγωγών. Το 1999 η Ιρλανδία ήταν η ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία της δυτικής Ευρώπης και αποτέλεσε ιδρυτικό μέλος του ευρώ, γεγονός που της έδωσε ευκολότερη πρόσβαση στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές. Η Ελλάδα προσχώρησε στο ευρώ το 2009.

Η φούσκα των ακινήτων

Και στη συνέχεια, καθώς έσκαγε η φούσκα της ιρλανδικής αγοράς ακινήτων το 2007, ήρθε η ύφεση. Οι τιμές των ακινήτων βυθίστηκαν σχεδόν κατά 50% και οι μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας, με επικεφαλής την Anglo Irish Bank, έφτασαν στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Για τη διάσωση των τραπεζών η κυβέρνηση δαπάνησε 7 δις ευρώ και στη συνέχεια άρχισε να περικόπτει τις κρατικές δαπάνες.

«Η Ιρλανδία μιλούσε για μέτρα σταθεροποίησης όταν οι άλλες χώρες ούτε καν τα είχαν ονειρευτεί», παρατηρεί ο Κριστόφ Βέιλ, ανώτερος οικονομολόγος στη Commerzbank της Φρανκφούρτης. «Η χώρα αποτελεί τώρα πρότυπο για την Ελλάδα», προσθέτει.

Κατόπιν τούτων, η ιρλανδική οικονομία άρχισε να ανακάμπτει από τη μεγαλύτερη ύφεση που την έπληξε στην ιστορία της μετά τη Μεγάλη Ύφεση και, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 2011 θα έχει υψηλότερη ανάπτυξη από κάθε άλλο κράτος μέλος της Ευρωζώνης.

Αντίθετα, η Ελλάδα που την ίδια στιγμή υποστήριζε ότι είχε τον προϋπολογισμό της υπό έλεγχο και κατέγραφε ανάπτυξη, αντιμετωπίζει τώρα τη μεγαλύτερη ύφεση από τη δεκαετία του 1980 και τον χειρότερο πληθωρισμό σε επίπεδο 10ετίας.

Οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων

Η ιρλανδική κυβέρνηση θα μειώσει το – πολεμικών διαστάσεων – δημόσιο έλλειμμά της κατά 50% το 2011, καθώς θα μειωθούν τα κονδύλια που κάλυπταν το κόστος διάσωσης των χρηματοπιστωτικών της ιδρυμάτων, ανέφερε στις 14 Ιουλίου το Ινστιτούτο Οικονομικής και Κοινωνικής Έρευνας με έδρα το Δουβλίνο. Η μείωση του ελλείμματος θα υποστηριχθεί με την επιβολή πρόσθετης φορολογίας εισοδήματος και με τη μείωση των αμοιβών των δημοσίων υπαλλήλων κατά 13%. Αντίθετα, η ελληνική κυβέρνηση μόλις τον περασμένο Νοέμβριο σχεδίαζε να αυξήσει τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων κατά 1.5%. «Έχουμε το πλεονέκτημα ότι κινήθηκαμε πρώτοι», δήλωσε ο Ιρλανδός πρωθυπουργός σε συνέντευξή του στο Bloomberg Television στις 12 Ιουλίου. «Για μια μικρή ανοικτή οικονομία δεν υπάρχουν άλλες επιλογές».

Ο κίνδυνος παραμένει

Όλα αυτά ωστόσο δεν σημαίνουν ότι η Ιρλανδία έχει ξεπεράσει τον κίνδυνο, παρατηρεί ο Καρλ Γουέλαν, καθηγητής στο University College Dublin και πρώην οικονομολόγος της αμερικανικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας. Με την έκρηξη της φούσκας των ακινήτων που μεγενθύνονταν επί 10 χρόνια, η ιρλανδική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 10% μέσα στην προηγούμενη 2ετία, και σε αντίθεση με της Ελλάδας, το τραπεζικό της σύστημα έφτασε στο χείλος της καταστροφής. «Δίχως την κρατική πολιτική θα είχαμε καταλήξει προτεκτοράτο του ΔΝΤ», λέει ο καθηγητής, «και ο κίνδυνος δεν έχει εκλείψει πλήρως».

Το κόστος ασφάλισης έναντι κινδύνου πτώχευσης των ιρλανδικών κρατικών ομολόγων μειώθηκε στις 260 μονάδες βάσης από τα επίπεδα ρεκόρ των 396 μονάδων που έπιασε στις 17 Φεβρουαρίου 2009. Κατά την ίδια περίοδο το κόστος ασφάλισης των ελληνικών κρατικών χρεογράφων αυξήθηκε από τις 235 μονάδες βάσης στις 1087. Η διαφορά αποδόσεων μεταξύ των 10ετών ιρλανδικών κρατικών ομολόγων και των αντίστοιχων γερμανικών βρίσκεται στις 277 μονάδες βάσης, έναντι 39 που ήταν κατά μέσο όρο την περασμένη 10ετία. Η ελληνική διαφορά αποδόσεων έναντι των γερμανικών είναι στις 772 μονάδες βάσης. «Δεν είναι σίγουρο ότι ξεπεράσαμε τα χειρότερα, αλλά η θέση μας σε σχέση με άλλες χώρες είναι τώρα πιο ευνοϊκή», λέει ο Άρενς της Frankfurt Trust.

Mε την πλάτη στον τοίχο

Οι περικοπές αμοιβών διαχύθηκαν σε ολόκληρη την Ισλανδία. Οι εργάτες σε ένα εργοστάσιο της Kingspan, που αποτελεί το μεγαλύτερο κατασκευαστή δαπέδων και μονώσεων της Ευρώπης, αποδέχτηκαν αυτό το μήνα μειώσεις μισθών για να διασφαλίσουν τη λειτουργία του. Με βάση τη συμφωνία, οι αμοιβές για τους νεοπροσλαμβανόμενους μειώνονται κατά 13% σε 11 ευρώ την ώρα. Οι παλιοί 130 εργάτες είδαν το καθαρό ωρομίσθιο τους να πέφτει σε 12 ευρώ, 40% κάτω από το 2007 επειδή μειώθηκε πολύ η αμοιβή των υπερωριών.

«Είμαστε με την πλάτη στον τοίχο», λέει ο Ντέκλαν Φέρι, συνδικαλιστής που διαπραγματεύτηκε τη συμφωνία. «Πολλές άλλες εταιρείες στην περιοχή παρακολούθησαν τι γινόταν σε μας και την επόμενη μέρα κιόλας δεχτήκαμε τηλεφώνημα από διπλανή εταιρία που ήθελε να κάνει το ίδιο». Το εργατικό κόστος στην Ιρλανδία μειώθηκε κατά 13% από το 2009 ως το 2011, έναντι αύξησης 3 ως 4% που είχε σε όλη την Ευρώπη.

Χωρίς διέξοδο

Για την Ελλάδα οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κάνουν λόγο για αύξηση του εργατικού κόστους κατά 6,7% μέσα στην επόμενη 3ετία, αν και η μεγαλύτερη συνδικαλιστική ένωση των υπαλλήλων εκτός δημόσιου τομέα συμφώνησε την περασμένη βδομάδα στο πάγωμα των μισθών για φέτος. «Αν δεν μπορείς να υποτιμήσεις το νόμισμά σου δεν υπάρχει άλλη διέξοδος» λέει ο Μάκ Κουάιντ, επικεφαλής οικονομολόγος της Bloxham Stockbrokers του Δουβλίνου.

 «Πληρώνεις το επώδυνο κόστος».