Ο δείκτης του χάμπουργκερ

Το κόστος ενός Big Mac σε 120 χώρες δείχνει τη δίκαιη τιμή του νομίσματος Πηγή: Καθημερινή The Economist Ερωτηθέντες οι αξιωματούχοι στη Δύση πώς προτίθενται να παραγάγουν ανάπτυξη από τις υποτονικές οικονομίες τους, οι περισσότεροι εναποθέτουν τις ελπίδες τους στην αύξηση των εξαγωγών. Η έμφαση αυτή καθιστά τις συναλλαγματικές ισοτιμίες ιδιαιτέρως ευαίσθητο θέμα. Το εξασθενημένο νόμισμα βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα μιας χώρας καθιστώντας φθηνότερες τις εξαγωγές. Ενθαρρύνει επίσης τους εγχώριους καταναλωτές να στραφούν από τα ακριβά εισαγόμενα στα εγχώρια αγαθά. Η κατάταξη συναλλαγματικών ισοτιμιών του Economist, ο δείκτης Big Mac, δείχνει ότι τα νομίσματα συνεχίζουν να είναι φθηνά στον αναπτυσσόμενο κόσμο, αλλά το ευρώ παραμένει υπερτιμημένο. Ο δείκτης αυτός είναι μια ανάλαφρη προσπάθεια να υπολογίσουμε πόσο απέχουν τα νομίσματα από την ορθή αξία τους. Στηρίζεται στην ισοτιμία αγοραστικής δύναμης (ΡΡΡ), σύμφωνα με την οποία, σε βάθος χρόνου, οι ισοτιμίες πρέπει να μετατρέπονται έτσι ώστε να εξισώνουν την τιμή ενός ταυτόσημου καλαθιού αγαθών ανάμεσα σε δύο χώρες. Το καλάθι μας αποτελείται από ένα και μόνο αγαθό, το χάμπουργκερ Big Mac, που παράγεται σχεδόν σε 120 χώρες. Το βαρόμετρο της ορθής αξίας είναι η ισοτιμία βάσει της οποίας το χάμπουργκερ κοστίζει το ίδιο στις ΗΠΑ και στον υπόλοιπο κόσμο. Η Ασία παραμένει ο φθηνότερος τόπος να απολαύσει κανείς ένα χάμπουργκερ. Η πρόσφατη απόφαση της Κίνας να ενισχύσει την «ευελιξία» του γουάν δεν έχει ακόμα αισθητές επιπτώσεις. Ενα Big Mac κοστίζει 1,95 δολάρια στην Κίνα βάσει των σημερινών ισοτιμιών, έναντι 3,73 δολαρίων στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τον δείκτη μας, μια ορθή ισοτιμία θα ήταν τα 3,54 γουάν ως προς το δολάριο, έναντι των σημερινών 6,78. Με άλλα λόγια, το γουάν είναι υποτιμημένο κατά 48%. Υποτιμημένα είναι και άλλα ασιατικά νομίσματα, όπως το μπαχτ της Ταϊλάνδης και το γουόν της Νότιας Κορέας. Το βραζιλιάνικο ρεάλ είναι ένα από τα ελάχιστα νομίσματα αναδυόμενων αγορών που βρίσκεται αρκετά υψηλότερα από το βαρόμετρο Big Mac του. Με τα επιτόκια υψηλά -στο 10,75% σήμερα- η Βραζιλία έχει προσελκύσει μεγάλη προσοχή από τους διψασμένους για αποδόσεις επενδυτές. Το ρεάλ είναι κατά 31% υπερτιμημένο. Τα στοιχεία του δείκτη Big Mac θα πρέπει να διαβάζονται με γενναία δόση «αλατιού». Δεν είναι ακριβής οιωνός των συναλλαγματικών διακυμάνσεων. Το συνολικό κόστος του χάμπουργκερ εξαρτάται και από τοπικούς παράγοντες όπως το ενοίκιο και οι μισθοί, αμφότερα χαμηλότερα στις φτωχές χώρες. Επομένως, οι συγκρίσεις των ΡΡΡ είναι πιο αξιόπιστες ανάμεσα σε χώρες με παρόμοια εισοδηματικά επίπεδα. Είναι, λοιπόν, ιδιαίτερα ενδιαφέρον να δούμε ότι, στον δείκτη του χάμπουργκερ, το ευρώ παραμένει υποτιμημένο σε σύγκριση με πολλά άλλα νομίσματα του πλούσιου κόσμου. Οι φόβοι για την κρίση χρέους και η χαμηλή ανάπτυξη συνέβαλαν ώστε το νόμισμα να κινηθεί προς την ορθή του αξία το τελευταίο 12μηνο. Ενα χρόνο πριν, το ευρώ ήταν κατά 29% υπερτιμημένο. Σήμερα, κατά 16%. (Η βρετανική στερλίνα, από ελαφρώς υπερτιμημένη πέρυσι, έχει γίνει τώρα ελαφρώς υποτιμημένη.) Και το κοινό νόμισμα κινήθηκε και πάλι ανοδικά τις τελευταίες εβδομάδες, με την ελπίδα ότι τα αποτελέσματα των τεστ κοπώσεως, που δόθηκαν στη δημοσιότητα στις 23 Ιουλίου, θα αποκαθιστούσαν την εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης. Αλλα νομίσματα είναι ακόμα πιο ακριβά. Οι επενδυτές που αναζήτησαν καταφύγιο για τα χρήματά τους κατέφυγαν στο ελβετικό φράγκο. Παρά τις προσπάθειες της Κεντρικής Τράπεζας της Ελβετίας να αποφύγει την ανατίμηση, το νόμισμα είναι κατά 68% υπερτιμημένο. Οσοι αναζητούν οικονομικό «γεύμα» θα πρέπει επίσης να αποφύγουν τη Σκανδιναβία. Στη Νορβηγία, ένα Big Mac θα σας κόστιζε 45 κορόνες, ήτοι 7,20 δολάρια, τιμή σχεδόν διπλάσια από εκείνη στις ΗΠΑ.