Για ένα μαζικό ευρωπαϊκό κίνημα αλληλεγγύης στον ελληνικό λαό και ενεργής αντίστασης στις πολιτικές λιτότητας*

του Γιώργου Μητραλιά

Αθήνα, 13 Μαρτίου 2012

Γιατί τα δεινά του ελληνικού λαού συγκινούν τόσο τη κοινή γνώμη στην Ευρώπη; Και γιατί, μέρα με τη μέρα, αυτή η όλο και πιο διάχυτη και βαθειά συγκίνηση μεταβάλλεται σε θέληση για δράση, για να κάνεις κάτι που να δείχνει την αλληλεγγύη σου στον ελληνικό πληθυσμό; Η απάντηση δεν είναι δύσκολη: το ελληνικό δράμα συγκινεί ή και εξεγείρει τους ανθρώπους επειδή δεν γίνεται αντιληπτό σαν κάτι το εξωτερικό σε σχέση με τις έγνοιες τους, σαν μια ειδική περίπτωση, μια εξαίρεση του κανόνα. Με λίγα λόγια, επειδή αντιμετωπίζεται σαν αυτό που ήταν πάντα, από την αρχή του, μια περίπτωση/τεστ που εφευρέθηκε και επιβλήθηκε με το ζόρι από τους από πάνω  για να πειραματιστούν και να μετρήσουν πάνω στα ελληνικά πειραματόζωα τις αντοχές και τις αντιστάσεις των θυμάτων των πολιτικών τους λίγο πριν τις γενικεύσουν σε ολάκερη την Ευρώπη!

Δεν είναι λοιπόν έκπληξη ότι ο παραλληλισμός ανάμεσα στην Ελλάδα των ημερών μας και στην Ισπανία του 1936 πέτυχε διάνα και υιοθετείται από τόσους πολιτικούς και κοινωνικούς φορείς στην Ευρώπη. Η αντίσταση του ελληνικού λαού το 2012 γίνεται φράγμα στην επέκταση της ολομέτωπης επίθεσης του κεφαλαίου ενάντια στο κόσμο της εργασίας στην Ευρώπη ακριβώς όπως η αντίσταση των λαών του Ισπανικού κράτους εμπόδιζε το 1936 την επέκταση της φαιάς πανούκλας  - και την έκρηξη του πολέμου- παντού στην Ευρώπη και στο κόσμο! Αν υποχωρήσει τώρα το ελληνικό ανάχωμα, τότε σύντομα θα πλημμυρίσει  σχεδόν όλη η ευρωπαϊκή πεδιάδα…

Το ότι υπάρχουν όλο και περισσότεροι ευρωπαίοι πολίτες, εργατικά συνδικάτα, πολιτικοί σχηματισμοί και κοινωνικά κινήματα που αντιλαμβάνονται το ελληνικό δράμα ως εμβληματικό γεγονός μιας  νέας ιστορικής εποχής του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού  αποτελεί κάτι εντελώς πρωτόγνωρο με πάρα πολύ σημαντικές συνέπειες. Πράγματι, αυτό σημαίνει ότι γυρνάει ο άνεμος σε αυτή την Ευρώπη παρά και ενάντια στην, στηριζόμενη τα μεγάλα ΜΜΕ, επίσημη προπαγάνδα που συνεχίζει να διαλαλεί (εδώ και δυο χρόνια!) ότι «για όλα φταίνε αποκλειστικά και μόνον οι Έλληνες». Όμως, σημαίνει κυρίως ότι υπάρχουν πια όλο και πιο μεγάλα τμήματα των ευρωπαϊκών κοινωνιών που είναι πρόθυμα, αν όχι έτοιμα, να προσδώσουν στα αισθήματα αλληλεγγύης τους προς τον ελληνικό λαό νέο νόημα και περιεχόμενο: εκείνο που κάνει την ελληνική αντίσταση στη καπιταλιστική βαρβαρότητα να είναι τοΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΟ ΦΥΛΑΚΙΟ μιας πιο οικουμενικής κοινής πάλης, που τους αφορά άμεσα επειδή είναι η δικιά τους πάλη ενάντια στις ίδιες πολιτικές του ίδιου ταξικού εχθρού!

Το συμπέρασμα βγάζει μάτια: υπάρχουν πια συγκεντρωμένα τα συστατικά για να προσπαθήσουμε να οικοδομήσουμε στην Ευρώπη ένα μαζικό κίνημα αλληλεγγύης στον ελληνικό λαό και ταυτόχρονα ενάντια στις πολιτικές λιτότητας που εφαρμόζουν οι ηγεσίες της ΕΕ. Όμως, θα ρωτήσουν, για τι κίνημα μιλάμε; Ποιο θα μπορούσε να είναι το εύρος  και η διάρκειά του, οι δομές και η ριζοσπαστικότητά του;

Καταρχήν, εκτιμούμε ότι αυτό το κίνημα θα μπορούσε και θα έπρεπε να οικοδομηθεί στη βάση των ακόλουθων θεμελιωδών χαρακτηριστικών: να είναι ευρωπαϊκό, δηλαδή να εκτείνεται σε όλη την ήπειρό μας, να είναι ενωτικό, «πολύπλευρο», μαζικό, μακράς πνοής και να διαθέτει σταθερές δομές στη βάση των κοινωνιών μας (αυτοδιαχειριζόμενες και δικτυωμένες επιτροπές βάσης).  Εξηγούμαστε…

Α) Η απαίτηση να είναι απόλυτα ενωτικό θεμελιώνεται πάνω στη διαπίστωση ότι οι παρούσες πολιτικές λιτότητας στοχεύουν ένα ευρύτατο φάσμα κοινωνικών τομέων, απειλώντας μερικούς από αυτούς με αληθινή εξάλειψη! Με λίγα λόγια, ακόμα κι αν υπάρχει υπερβολή στον ισχυρισμό των καλών αμερικανών φίλων μας ότι μιλούν για λογαριασμό του περίφημου 99% της κοινωνίας, είναι γεγονός ότι ποτέ δεν είδαμε τόσους πολλούς ανθρώπους αντικειμενικά και μερικές φορές ακόμα και «υποκειμενικά» ενωμένους ενάντια στον ίδιο ταξικό εχθρό που όχι μόνον είναι κοινός αλλά και –αυτό είναι πολύ σημαντικό- γίνεται αντιληπτός σαν τέτοιος.  Είναι ακριβώς πάνω σε αυτή τη «κοινότητα» συμφερόντων που θα πρέπει να οικοδομηθεί η βαθύτατα ενωτική φύση αυτού του κινήματος, αποφεύγοντας κάθε σεχταρισμό και «αβανγκαρντισμό». Πρέπει να κυριαρχεί το «όλοι μαζί».

Β) Είναι προφανές ότι μια τέτοια –μάλλον πρωτόγνωρη- κατάσταση ευνοεί τη δημιουργία ενός μαζικού κινήματος καθώς το ζητούμενο είναι να κινητοποιηθούν και να συσπειρωθούν όλα τα θύματα αυτού του πραγματικού «κοινωνικού πολέμου» του κεφαλαίου ενάντια στη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών.  Αυτό το χαρακτηριστικό οξύνεται από το γεγονός ότι η αντιδραστική επίθεση δεν είναι πια μόνον «οικονομική» αλλά και κοινωνική, πολιτική ή ακόμα και πολιτιστική και ηθική. Με άλλα λόγια, είναι συνολική και θέτει αληθινά υπαρξιακά διλήμματα  στη κοινωνία και στους πολίτες.

Γ) Με δεδομένο ότι αυτές οι πολιτικές λιτότητας πλήττουν –έστω και με διαφορετικές εντάσεις- όλους τους ευρωπαϊκούς πληθυσμούς, είναι ευνόητο ότι αυτό το κίνημα μπορεί και πρέπει να είναι πανευρωπαϊκό –κι ότι πρέπει να οργανωθεί ως τέτοιο- διαφορετικά είναι προκαταβολικά καταδικασμένο σε αποτυχία… 

Δ) Η μακρά διάρκεια αυτού του κινήματος γίνεται υποχρεωτική επειδή πρέπει να αντιπαρατεθεί σε μια μακρόπνοη επίθεση  του παγκόσμιου ταξικού εχθρού, η οποία μας εισάγει σε μια νέα ιστορική περίοδο. Αυτή η μακρά διάρκεια ενισχύεται από την –εντελώς πραγματική- προοπτική ότι η ελληνική κρίση θα τείνει να διαιωνίζεται χωρίς να μπορεί να οδηγήσει μικροπρόθεσμα σε κάποια διέξοδο προς όφελος του ενός ή του άλλου στρατοπέδου.

Ε) Η λογική συνέπεια είναι ότι το μαζικό ευρωπαϊκό κίνημα πρέπει να προετοιμαστεί για έναν αγώνα μακράς διάρκειας, να σχεδιάσει τις δραστηριότητές του και να επενδυθεί σε ένα μακρόπνοο σχέδιο. Αυτό σημαίνει επίσης ότι πρέπει να αποκτήσει δομές που δεν είναι εφήμερες αλλά διαθέτουν μια κάποια συνέχεια και σταθερότητα.

ΣΤ) Αυτό το κίνημα πρέπει να είναι και «πολύπλευρο», δηλαδή να μην περιορίζεται σε μια μερική αντίσταση (π.χ. στενά οικονομική) ενάντια σε μια «συνολική» αντιδραστική επίθεση καθώς αυτή είναι ταυτόχρονα οικονομική, κοινωνική, πολιτισμική, πατριαρχική, περιβαλλοντική ή ακόμα και «φιλοσοφική» και ηθική. Πρέπει λοιπόν, να συσπειρώνει κάτω από την ίδια οργανωτική στέγη όλες τις αντιστάσεις, προσπαθώντας               –πράγμα που δεν είναι δοσμένο εκ των προτέρων- να τους προσφέρει ένα κοινό παρονομαστή προκειμένου να τις ενώσει μέσα στη πάλη.

Μετά από όλα αυτά απομένει να ορίσουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια το ρόλο που θα πρέπει να παίξει σε ένα τέτοιο κίνημα η αλληλεγγύη προς τον ελληνικό λαό. Καταρχήν, πρέπει να πούμε ότι αυτή η αλληλεγγύη  στην Ελλάδα  δεν είναι ένα βάρος αλλά αποτελεί μάλλον ένα ατού διαστάσεων για τη δημιουργία και ανάπτυξη ενός μαζικού κινήματος ενάντια στις πολιτικές λιτότητας. Η αντίσταση του ελληνικού λαού συγκινεί -δίκαια- εκατομμύρια ευρωπαίους και αυτό διευκολύνει αφάνταστα τη συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι τα δεινά των ελλήνων περιγράφουν με ακρίβεια τη τύχη που οι ισχυροί αυτού του κόσμου επιφυλάσσουν σε όλους μας. Αντιδρώντας αρχικά με το ένστικτο απέναντι στο ελληνικό δράμα, οι μισθωτοί και οι άλλοι πολίτες συνειδητοποιούν αμέσως μετά ότι είναι και οι ίδιοι μέρος αυτού του δράματος, πέρα από σύνορα και τα λεγόμενα «εθνικά» συμφέροντα, πέρα και ενάντια σε κάθε επίσημη προπαγάνδα. Με λίγα λόγια, ανακαλύπτουν τη κοινότητα συμφερόντων  των από κάτω και τον έμπρακτο διεθνισμό, πράγμα που είναι καθοριστικής σημασίας σε μια εποχή τόσο κατακλυσμικής  συστημικής κρίσης που  ανασταίνει τους (εθνικιστικούς, ρατσιστικούς ή ακόμα και …πολεμοχαρείς) «δαίμονες»  της δεκαετίας του 1930 σε πολλές φατρίες της ευρωπαϊκής αστικής τάξης…

Ωστόσο, πρέπει να παραδεχτούμε ότι αυτό το αίσθημα αλληλεγγύης δεν είναι αιώνιο, ότι πρέπει να τροφοδοτείται μέρα με τη μέρα ώστε να είναι αρκετά ισχυρό και διάχυτο για να μπορεί να «συντηρήσει» ένα μακρόπνοο κίνημα αλληλεγγύης, που διαθέτει μάλιστα επιτροπές βάσης παντού στην Ευρώπη.  Κατά πόσο λοιπόν, οι προοπτικές του ελληνικού «εργαστηρίου» ευνοούν τη συντήρηση του ενδιαφέροντος, της συγκίνησης και κυρίως του αισθήματος έμπρακτης αλληλεγγύης που προκαλεί αυτό το ελληνικό δράμα;

Η απάντηση σε αυτό το καίριο ερώτημα είναι ένα κατηγορηματικό Ναι. Ναι, μπορούν να εγγυηθούν όλα αυτά για δυο λόγους: α) επειδή όλα δείχνουν πως δεν υπάρχει ορατή διέξοδος στο ελληνικό δράμα καθώς κανείς από τους δυο πρωταγωνιστές του (οι από πάνω και από κάτω) δεν διαθέτει τα μέσα για να συντρίψει τον άλλο. Πράγμα που μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η παρούσα ασταθής ισορροπία θα μπορούσε να διαιωνιστεί οδηγώντας είτε στο σάπισμα της κατάστασης είτε σε όλο και πιο βίαιες αλλά χωρίς επαύριο εκρήξεις. Σε κάθε περίπτωση, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι η ελληνική κρίση θα υπάρχει για καιρό και ότι θα κυριαρχήσει στην ευρωπαϊκή (και διεθνή) επικαιρότητα για πολύ ακόμα. β) επειδή  η οργή της τεράστιας πλειοψηφίας του ελληνικού πληθυσμού είναι τόσο βαθειά ριζωμένη ώστε να εξασφαλίζει ότι η συνέχεια της ιστορίας θα διανθιστεί από κάθε λογής γεγονότα και εκρήξεις ικανά να κρατήσουν κινητοποιημένη την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη που υποστηρίζει τον αγώνα του ελληνικού λαού. Σίγουρα θα υπάρξουν «νεκρά διαστήματα» αλλά δεν θα είναι σε θέση να μειώσουν την ένταση του κινήματος αλληλεγγύης καθώς μάλιστα μπορούμε ήδη να προβλέψουμε ότι θα υπάρξουν όλο και περισσότερα ανάλογα «γεγονότα» σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Είναι εξάλλου η ελληνική κρίση και η μάχη του ελληνικού λαού που προσφέρουν, εντελώς φυσικά, το κεντρικό αίτημα και σύνθημα  του ευρωπαϊκού κινήματος: άρνηση και καταγγελία του χρέους που δεν είναι δικό μας χρέος και ολοκληρωτική άρνηση των μέτρων και των σχεδίων λιτότητας.  Και όλα αυτά υπό την εξαιρετικά ηθική σκέπη  της θεμελιώδους έννοιας της «κατάστασης ανάγκης» του διεθνούς δικαίου που επιβάλει ότι η ικανοποίηση των στοιχειωδών αναγκών των ανθρώπινων όντων έχει απόλυτη προτεραιότητα έναντι της ικανοποίησης των πιστωτών. Στη παρούσα κατάσταση διαρκώς εντεινόμενης πόλωσης ανάμεσα σε εκείνους που πρεσβεύουν την υποταγή στη λιτότητα στο όνομα της αποπληρωμής του χρέους και σε εκείνους που απορρίπτουν κατηγορηματικά αυτό τον εκβιασμό, αυτά τα δυο αιτήματα/συνθήματα θα επαρκούσαν κατά πολύ τουλάχιστον για το ξεκίνημα αυτού του ευρωπαϊκού κινήματος.  Και αυτό καθώς μάλιστα ο καθένας (κοινωνικό κίνημα, συνδικάτο, πολιτική δύναμη ή απλό άτομο) θα ήταν ελεύθερος στο εσωτερικό αυτού του κινήματος να υπερασπιστεί και να προτείνει τις δικές του αντιλήψεις για το περιεχόμενο και τη μορφή των αγώνων υπό τον όρο, φυσικά, ότι συμμερίζεται και υπερασπίζεται τα δυο προαναφερθέντα κεντρικά αιτήματα.

Είναι ευνόητο ότι η αποδοχή ενός τόσο λιτού προγραμματικού πλαισίου  εμπεριέχει ρίσκα και κινδύνους για την ανάπτυξη αυτού του κινήματος. Ωστόσο, αυτά τα ρίσκα πρέπει να τα αποδεχτούμε και να τα επωμιστούμε συνειδητά μια και αυτό που έχει σήμερα τη μεγαλύτερη σημασία είναι να υπάρξει το συντομότερο δυνατό η πλατύτερη δυνατή συσπείρωση κάθε λογής δυνάμεων πίσω από την ξεκάθαρη και κατηγορηματική απόρριψη των πολιτικών λιτότητας της ευρωπαϊκής αντίδρασης. Αυτή η μέγιστη συσπείρωση επιβάλλεται από τηνκατεπείγουσα ανάγκη να κάνει την εμφάνισή της σε ευρωπαϊκό επίπεδο μια μαζική δύναμη ικανή να αποτελέσει το αντίπαλο δέος στον τόσο ρονταρισμένο, οργανωμένο, έμπειρο, συντονισμένο, υπεροπλισμένο και κυρίως αποφασισμένο να ξεμπερδεύει με τη πλέμπα κοινό ταξικό μας εχθρό. Εδώ ο παράγοντας χρόνος παίζει αποφασιστικό ρόλο και αν τον αγνοήσουμε σημαίνει ότι ανοίγουμε κιόλας τη πόρτα στη συντριβή μας: Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στον εαυτό μας τη πολυτέλεια να περιμένουμε να ωριμάσουν ούτε οι περίφημες «αντικειμενικές συνθήκες  ούτε οι μυστηριώδεις «υποκειμενικές συνθήκες»  επειδή ο ταξικός εχθρός δεν περιμένει  και εξαπολύει ήδη μια ολομέτωπη επίθεση ενάντια στην οποία πρέπει να αμυνθούμε πριν είναι πολύ αργά. Δηλαδή, πριν το λαϊκό κίνημα ηττηθεί και χάσει κάθε ικανότητα αντίστασης –ίσως- για δεκαετίες !...

Ιδού λοιπόν μια πρώτη σκιαγράφηση ενός σχεδίου που αφορά την επείγουσα ανάγκη να οικοδομηθεί και να αναπτυχτεί στην Ευρώπη η απάντηση των από κάτω στο πόλεμο που τους έχει κηρύξει η Ιερά Συμμαχία της ΕΕ, του ΔΝΤ και του κεφαλαίου. Η συζήτηση ξεκίνησε. Ας περάσουμε στις πράξεις…

* Το παραπάνω κείμενο που γράφτηκε κατευθείαν στα γαλλικά, έχει ήδη μεταφραστεί στα ισπανικά και στα ιταλικά και ετοιμάζεται στα αγγλικά, στα πορτογαλικά και στα γερμανικά.