Στην Πορτογαλία η τρόικα κάνει ό,τι έκανε παντού

ΠΗΓΗ: ΕΠΟΧΗ

Όλα δείχνουν ότι η ύφεση στην Πορτογαλία βαθαίνει. Πάγωμα μισθών και συντάξεων,
περικοπές κοινωνικών δαπανών, μηδενικές προσλήψεις στο δημόσιο, λιτότητα.
Για τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις στη χώρα, μιλήσαμε με την συντρόφισσα
Ζοάνα Μορτάγκουα, μέλος του πολιτικού γραφείου του Μπλόκο.

Τη συνέντευξη πήρε
ο Δημήτρης Γκιβίσης
Ποια είναι η σήμερα η κοινωνική πραγματικότητα στην Πορτογαλία;
Αυτό που ουσιαστικά συμβαίνει μετά τον ερχομό του ΔΝΤ, είναι ότι συνεχίζονται από την νέα κυβέρνηση δεξιάς και ακροδεξιάς, όσα είχε ξεκινήσει η σοσιαλιστική κυβέρνηση. Μην ξεχνάμε ότι οι σοσιαλιστές επέβαλαν τα τρία πακέτα σκληρής λιτότητας και προσπάθησαν να περάσουν και το τέταρτο με βασικό επιχείρημα ότι δεν υπάρχουν λεφτά για μισθούς και κρατικές δαπάνες. Έτσι, αυτό που βλέπουμε είναι ότι η κατάσταση συνεχώς επιδεινώνεται.




Πρόσφατα, εκπρόσωποι του ΔΝΤ δήλωσαν ότι δεν θα χρειαστείτε και άλλο πακέτο διάσωσης. Ποια είναι η γνώμη σου;
Δεν ξέρουμε τι θα συμβεί ούτε τους πιστεύουμε, γιατί το ίδιο έλεγαν και για την Ελλάδα. Τώρα όλοι λένε ότι δεν θα χρειαστούμε δεύτερο πακέτο αν συνεχίσουμε αυτό το οικονομικό πρόγραμμα. Το πρόβλημα όμως είναι ότι αυτό το πρόγραμμα βασίζεται σε ένα οικονομικό σύστημα που έχει ήδη αποτύχει όσον αφορά την εσωτερική ανάπτυξη. Έτσι βλέπουμε έναν φαύλο κύκλο, π.χ. είναι χαμηλοί οι μισθοί, δεν υπάρχει κατανάλωση, δεν πληρώνονται οι φόροι, δεν υπάρχουν κρατικά έσοδα. Κάνουν και εδώ ό,τι έκαναν παντού. Ιδιωτικοποιήσεις, περικοπές και αυξήσεις. Τελευταίο κρούσμα είναι η αύξηση στα εισιτήρια των αστικών συγκοινωνιών από 0,85 σε 1,05 ευρώ, που έχει προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις. Αυτή ήταν η πρώτη αύξηση, με τον προϋπολογισμό του 2012 θα ακολουθήσει και άλλη.

Τα κοινωνικά στρώματα που πλήττονται από την κρίση και την κυβερνητική πολιτική πώς αντιδρούν;
Την 1η του Οκτώβρη υπάρχει πρόσκληση για διαδήλωση από τα εργατικά συνδικάτα, ενώ στις 15 του ίδιου μήνα θα βγουν στους δρόμους οι νέοι της επισφάλειας. Στην Πορτογαλία έχουμε μια πολύ καλή εμπειρία από τις 12 Μαρτίου, όταν διαδήλωσαν 300.000 άνθρωποι στην Λισαβόνα και περίπου 500.000 σε όλη την χώρα. Όμως αυτό δεν συνεχίστηκε, και με όσα έχουν γίνει θα έλεγα ότι οι αντιδράσεις δεν είναι τόσο δυναμικές όσο στη Χιλή, την Ελλάδα, την Αγγλία. Το πρόβλημα είναι ότι για πολλούς υπάρχει ακόμα ο φόβος και ο εκβιασμός ότι θα χάσουν τη δουλειά τους, ότι τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα, ότι δεν υπάρχει διέξοδος. Αυτό περνάει βαθιά στους ανθρώπους και πιστεύουν ότι δεν υπάρχει νόημα ούτε να διαμαρτυρηθούν, ούτε να ψηφίσουν. Άλλωστε, αν τους μιλήσεις, θα σου πουν ότι δεν κυβερνάμε εμείς, αλλά το ΔΝΤ.

Πρόσφατα, έγινε μεγάλη συζήτηση σε εθνικό επίπεδο σχετικά με την φορολογία. Ποια είναι η θέση του Μπλόκο;
Εμείς από το 2004 έχουμε καταθέσει μέσα στη βουλή πολλές προτάσεις για τη φορολόγηση του πλούτου. Δεν μιλάμε για φορολόγηση των υψηλών μισθών, αλλά για φορολόγηση των πλουσίων. Την προηγούμενη εβδομάδα η κυβέρνηση ψήφισε τη φορολόγηση των μισθών, και πολλοί ένιωσαν ότι όποιος έχει μεγαλύτερο εισόδημα πληρώνει και περισσότερα, πράγμα που είναι και το πιο δίκαιο. Αυτό όμως έγινε για να αποφύγει η κυβέρνηση την ουσία, που είναι η φορολόγηση του κεφαλαίου, των off shore, κλπ. Εμείς μιλάμε για την επιβολή του φόρου Τόμπιν, καθώς και άλλων φόρων που θα έλεγχαν πραγματικά το κεφάλαιο και θα το έκαναν να πληρώσει.

Η κρίση έχει αναδείξει τα ταξικά χαρακτηριστικά της ΕΕ. Πώς βλέπεις το μέλλον της και το μέλλον της ευρωζώνης;
Αυτό το ερώτημα όλοι προσπαθούν να απαντήσουν. Προσωπικά πιστεύω ότι σήμερα αναδεικνύονται όλα τα προβλήματα που είχε από τη δημιουργία της. Όπως το ότι χτίστηκε πάνω σε μη δημοκρατική βάση, πάνω στις τεράστιες διαφορές ανάμεσα στις χώρες. Αλλά δεν το έλαβαν υπόψη τους. Σήμερα στην πραγματικότητα η ΕΕ κυβερνάται από το γερμανικό κεφάλαιο και τα γερμανικά οικονομικά συμφέροντα. Μελλοντικά, πιστεύω ότι πολλά θα κριθούν από το τι θα κάνει η Ισπανία και από το αν αφήσουν την Ελλάδα να χρεοκοπήσει. Αν μια χώρα βγει από την ευρωζώνη, τότε όλο το πράγμα θα αρχίσει να διαλύεται. Μιλάνε για οικονομική διακυβέρνηση, αλλά δεν υπάρχει περίπτωση ανάπτυξης, αν δεν λυθούν όλα όσα μένουν πίσω, όπως στην Πορτογαλία, στην Ιταλία, στην Ελλάδα ή και στο Βέλγιο που και αυτό έχει μολυνθεί λίγο από την κρίση χρέους. Εκτιμώ όμως ότι δεν θα κάνουν τίποτα και αυτό είναι το ενδιαφέρον.

Μπορεί να υπάρχει σήμερα μια αριστερή εναλλακτική λύση σε ευρωπαϊκό επίπεδο που θα δίνει προοπτική στους αγώνες των λαών;
H ΕΕ είναι μια πολιτική αποτυχία. Εκτός όμως από τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, υπάρχει και ένα πρόβλημα ηγεσίας, και αυτό σχετίζεται με την αποτυχία των σοσιαλιστικών κομμάτων. Γιατί αν κοιτάξουμε τον ευρωπαϊκό χάρτη βλέπουμε ότι τα σοσιαλιστικά κόμματα δεν είναι αριστερά σε καμία χώρα της Ευρώπης. Έχουν συμμετοχή με κάποιον τρόπο στα μέτρα λιτότητας και τις περικοπές. Είναι δύσκολο να ορίσουμε ποιος είναι ο χώρος της αριστεράς που έχει απομείνει. Σίγουρα όμως είναι στα αριστερά των σοσιαλιστικών κομμάτων, και δεν μπορείς να κάνεις καμία συμφωνία ή τη μεγάλη αριστερά μαζί τους.

Στην Ελλάδα παρακολουθούμε με μεγάλο ενδιαφέρον το διάλογο που ξεκινήσατε με το Κομμουνιστικό Κόμμα. Πώς συνεχίζεται, και σε τι μπορούμε να ελπίζουμε;
Πάντα υπήρχαν διαφορές, για παράδειγμα πολλές φορές ασκούσαμε κριτική σε θέματα δημοκρατίας, κριτικάραμε την Κούβα, την Κίνα, κλπ. Αυτά τα θέματα μας χωρίζουν ακόμα, αλλά δουλεύουμε μαζί μέσα στη βουλή και συχνά το Κ.Κ. ψηφίζει μαζί μας και εμείς μαζί τους. Όταν ξεκίνησαν οι συζητήσεις, έγιναν οι συνηθισμένες επαφές που όλα τα αριστερά κόμματα πρέπει να έχουν μεταξύ τους, αλλά αυτό δεν σημαίνει  πολιτική συμμαχία. Αλλάξαμε ιδέες και προτάσεις για το τι πρέπει να γίνει, για κοινές δράσεις, για το πώς να βγάλουμε τους ανθρώπους στο δρόμο, για το πώς η αριστερά θα αντιμετωπίσει την κρίση. Όλα αυτά συνεχίζονται.

Τρεις μήνες μετά τις εκλογές, και την πτώση που είχατε, ποια είναι σήμερα η κατάσταση στο Μπλόκο;
Πρέπει να πούμε ότι εκλογές έγιναν μέσα σε ειδικό περιβάλλον. Στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, ήταν ήδη βέβαιο ότι η καταστροφή ερχόταν. Έτσι, προσπαθήσαμε να στρέψουμε την καμπάνια μας ενάντια στα μέτρα του ΔΝΤ και να πούμε στους ανθρώπους ότι υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις για την οικονομία και τρόποι για να βρούμε λεφτά χωρίς να επιβληθούν μέτρα λιτότητας. Είχαμε εναλλακτικό οικονομικό πρόγραμμα, το πρόβλημα ήταν ότι οι άνθρωποι δεν πίστεψαν ότι ήταν πολιτικά εφικτό. Σήμερα, το αστείο είναι ότι πολλά από αυτά που προτείναμε, όπως επαναδιαπραγμάτευση του χρέους, ευρωομόλογο, φορολόγηση του μεγάλου κεφαλαίου, τα προτείνουν αυτοί που μας κατηγορούσαν. Προσωπικά θεωρώ ότι οι άνθρωποι θα δουν ότι η κατάσταση αυτή είναι αδιέξοδη και θα αναζητήσουν εναλλακτικές λύσεις προς τα αριστερά.

Στο Σοσιαλιστικό Κόμμα τι κατάσταση επικρατεί; υπάρχουν φυγόκεντρες δυνάμεις μετά την εκλογική του πανωλεθρία;
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα ήταν στην κυβέρνηση πολλά χρόνια πριν την κρίση. Πριν έρθει το ΔΝΤ, κάποια μέλη του είχαν εκφράσει διαφωνίες για την πολιτική του κόμματος. Αλλά μόλις ήρθε το ΔΝΤ και το κόμμα άρχισε να έχει προβλήματα, αυτοί σταμάτησαν. Τώρα, μετά τις εσωτερικές εκλογές και την ανάδειξη της νέας ηγεσίας, παρουσιάζονται ενωμένοι, αλλά με τις ίδιες προτάσεις που είχαν παλιά.

Στην Ελλάδα γίνονται προσπάθειες επανεμφάνισης του κινήματος των πλατειών. Εδώ υπάρχουν αντίστοιχες κινήσεις;
Όχι, τον Αύγουστο δεν έγινε τίποτα. Το κίνημα της πλατείας Ρόσιο δεν είχε συνέχεια. Ίσως γιατί τα μέτρα δεν είναι ακόμα τόσο σκληρά όσο στην Ελλάδα. Εμείς υποστηρίξαμε και συμμετείχαμε στο κίνημα. Στόχος μας είναι η ενοποίηση των αγώνων για να δοθεί η ελπίδα στην κοινωνία ότι υπάρχει συγκεκριμένη εναλλακτική λύση απέναντι σε ένα οικονομικό μοντέλο που έχει αποτύχει.