ΠΗΓΗ: Το Βήμα
του Ν. Χριστοδουλάκη
Η ελληνική οικονομία απειλείται σήμερα από έναν παράγοντα που έχει αβάσιμα υπερτιμηθεί και από έναν άλλον που έχει αλόγιστα υποτιμηθεί. Ο υπερτιμημένος παράγων είναι ο κίνδυνος μη εξόφλησης του χρέους, πράγμα που τροφοδοτεί κάθε λογής σενάρια πτώχευσης, εξόδου από το ευρώ και χρεοκοπίας. Ο παράγων που υποτιμάται είναι η ύφεση του 2011, η οποία αντιμετωπίζεται απλώς ως άλλη μια γκρίζα σελίδα της κρίσης, παραγνωρίζοντας τις διαλυτικές συνέπειες που θα έχει στην απασχόληση, στις επιχειρήσεις και στην κοινωνία συνολικά. Και στα δύο αυτά ζητήματα η κυβέρνηση πρέπει να παρέμβει αποφασιστικά και να μην αφήσει ούτε το ένα ούτε το άλλο να οδηγήσουν τη χώρα σε μια επικίνδυνη περιδίνηση.
Το πρώτο ζητούμενο είναι να καταδείξει στις διεθνείς αγορές τις πραγματικές διαστάσεις του χρέους. Μια κρίσιμη ιδιαιτερότητα του χρέους είναι ότι σε αυτό περιλαμβάνονται σημαντικά ποσά τα οποία δεν μεταβιβάζονται σε τρίτους και δεν κινδυνεύουν από άμεση ρευστοποίηση. Για παράδειγμα, τα κοινοπρακτικά δάνεια που έγιναν προς τράπεζες ή για εξοπλισμούς των Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς και όσα χρησιμοποιούνται ως ενέχυρα στην ΕΚΤ. Στην πραγματικότητα, απ΄ όλο το ελληνικό δημόσιο χρέος περίπου μόνο το μισό είναι εκτεθειμένο στον κίνδυνο μαζικής ρευστοποίησης, αλλά και αυτό σε μεγάλο βαθμό το καλύπτει ο μηχανισμός διάσωσης της τρόικας.
Βεβαίως και η ίδια η βοήθεια είναι ένα νέο δάνειο προς τη χώρα, αλλά χωρίς τον κίνδυνο άμεσης ρευστοποίησης. Πρακτικά το επίφοβο μέρος του χρέους που είναι εκτεθειμένο στην πίεση των αγορών μπορεί να μειωθεί εντός του 2011 κατά περίπου 50% του ΑΕΠ, όσα δηλαδή αντιπροσωπεύουν τα 110 δισ. ευρώ της βοήθειας, αρκεί να διασφαλιστούν τα εξής:
1. Η αυτονόητη επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής της που πρέπει να αρχίσει μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος σταθεροποίησης, δηλαδή επέκεινα του 2015.
2. Η κεχωρισμένη καταγραφή της βοήθειας ως πληρωτέας μεν υποχρέωσης της χώρας, εκτός όμως αγορών και διακριτά από τις λοιπές δανειακές υποχρεώσεις της προς τους ιδιώτες επενδυτές.
Στην ίδια λογική, η Ελλάδα δεν πρέπει να αποδέχεται νέες πρωτοβουλίες για αδικαιολόγητη διόγκωση του χρέους, όπως έγινε με τη μεταφορά πολλών εγγυημένων δανείων των ΔΕΚΟ και άλλων οργανισμών στο χρέος της κεντρικής κυβέρνησης, το οποίο έτσι εκτοξεύθηκε αιφνιδίως και αναιτίως κατά άλλα 10% του ΑΕΠ. Κανένα από αυτά δεν ήταν κρυφό, άγνωστο ή μη εξυπηρετούμενο και γι΄ αυτό άλλωστε οι τόκοι στον προϋπολογισμό δεν μετεβλήθησαν ούτε κατά ένα ευρώ. Σε καμία άλλη χώρα της ΕΕ τα ομαλώς εξυπηρετούμενα δάνεια των κρατικών επιχειρήσεων δεν λογίζονται ως μέρος του δημόσιου χρέους. Ταυτόχρονα η κυβέρνηση πρέπει να δείξει και μια ρεαλιστική προοπτική εξόδου από την ύφεση. Αν η ύφεση συνεχιστεί κατά-3,5%, τότε την τριετία 2009-2011 η ελληνική οικονομία θα έχει συρρικνωθεί πάνω από 10% του ΑΕΠ σε πραγματικούς όρους, ποσοστό που υπερβαίνει κάθε άλλο πλήγμα που υπέστη στη μεταπολεμική περίοδο.
Σε συνθήκες ύφεσης η απόδοση των φορολογικών μέτρων και η αποτελεσματικότητα των περικοπών είναι φθίνουσες. Ετσι στον επόμενο γύρο θα απαιτηθεί τα μέτρα να γίνουν πιο αυστηρά, αλλά στην πράξη θα αποδειχθούν ακόμη πιο ατελέσφορα και η κρίση θα βαθύνει κι άλλο. Γίνεται έτσι απολύτως απαραίτητο να υπάρξει έστω και μικρή ανάπτυξη το 2011. Δυστυχώς όμως δεν υπάρχει διαθέσιμη και άμεσα αξιοποιήσιμη φλέβα επιχειρηματικότητας που θα μπορούσε να την προκαλέσει, οπότε θα απαιτηθεί και πάλι η παρέμβαση του κράτους.
Η αναζωπύρωση της κατοικίας με φορολογικά και πολεοδομικά κίνητρα, οι αποκρατικοποιήσεις και οι δημόσιες επενδύσεις είναι οι μόνες άμεσα διαθέσιμες πολιτικές. Οι αποκρατικοποιήσεις όμως με την καθίζηση των αγορών δύσκολα θα αποφέρουν τα αναμενόμενα έσοδα.
Αρα η κύρια απομένουσα επιλογή είναι τα δημόσια έργα και το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, αν και ως τώρα και τα δύο έχουν περικοπεί σημαντικά προκειμένου να μειωθεί η λεγόμενη «δημόσια συμμετοχή» και να συμπιεστεί το δημοσιονομικό έλλειμμα. Λύση όμως στο πρόβλημα αυτό έχει δώσει ήδη εδώ και δύο χρόνια η ΕΕ, η οποία για να βοηθήσει τα κράτη-μέλη να αντιμετωπίσουν την ύφεση του 2008 τούς επέτρεψε την προεκταμίευση κοινοτικών κονδυλίων για πληρωμές έργων χωρίς να πιέζονται για ταυτόχρονη δική τους συμμετοχή στη δαπάνη. Η ευνοϊκή αυτή ρύθμιση, που δεν την αξιοποίησε ως σήμερα η Ελλάδα, αποτελεί την πιο ισχυρή αναπτυξιακή ευκαιρία της χώρας.
Αν, για παράδειγμα, η κυβέρνηση καταφέρει και διαπραγματευθεί την εκταμίευση 6 δισ. ευρώ επιπλέον και χρηματοδοτήσει νέα έργα το πρώτο εξάμηνο του έτους θα προκαλέσει ανάπτυξη ικανή να αποσοβήσει πλήρως την ύφεση του 2011. Αν μάλιστα ληφθεί υπόψη το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα των επενδύσεων στην οικονομία, η ανάπτυξη αντί για το 2012 μπορεί να εμφανιστεί έναν χρόνο νωρίτερα. Από μόνο του αυτό το γεγονός θα κάνει το δημόσιο χρέος να σταθεροποιηθεί ως ποσοστό του ΑΕΠ στα σημερινά επίπεδα και να μην πλησιάσει τα απειλητικά όρια του 160% που προβλέπουν τα επίσημα σενάρια.
Ανάμεσα λοιπόν στις επίφοβες αγορές και στη φοβισμένη κοινωνία πρέπει, όπως έλεγε ο Κέινς, να ανοιχτεί ένας «διάδρομος εμπιστοσύνης» για να αποφύγουμε όχι την οφειλόμενη αντιμετώπιση των προβλημάτων αλλά τη δυσοίωνη υπερβολή τους.
Ο κ. Ν. Χριστοδουλάκης είναι πρώην υπουργός.
7 σχόλια:
Βρε δεν παει να πνιγει ο αλητης, ενας απο τους κατασκευαστες της κρισης ειναι.
O R. Wolff για τα κρατικά ελλείμματα και την Ελλάδα
http://www.youtube.com/watch?v=AG0zL1ZIw08
o Χριστοδουλακης οντως δεν "δικαιουται" δια να ομιλει.
Επειδη βρισκεται εκτος πολιτικης εδω και καιρο, και επειδη πιστευω οτι δεν σκοπευει να ξαναγυρισει, εχω την εντυπωση οτι μπορει να έχει ενα πιο ψυχραιμo και ...ακαδημαικο λογο.
Αν προσεξατε, επικρινει τη eurostat για τον τροπο που επελεξε να αυξησει το ελλειμμα. Δεν ακουσα κανεναν αλλο να το λεει.
Ανωνυμε,
το εν λογω βιντεο θα το βρεις, μερικες αναρτησεις ...πισω...
Cynical ο άνθρωπος μιλάει για "αναζωπύρωση της κατοικίας" είναι δηλαδή εκτός τόπου και χρόνου.
Η "αναζωπύρωση της κατοικίας" που αναφέρει είναι εντελώς λάθος.
Ίσα, ίσα θα πρέπει να γίνει το αντίθετο, δηλαδή επιβολή φόρου (και όχι φορολογικές ελαφρύνσεις) σε όσους έχουν από μια αξία ακίνητης περιουσίας και πάνω (υπό την μορφή τελών όπως τα αυτοκίνητα) όχι όμως για τα τέλη αυτά καθεαυτά αλλά για να αναγκάσει τους μεγαλο-ιδιοκτήτες να τα νοικιάσουν και έτσι να πέσουν οι τιμές.
Σήμερα τα έχουν ανοίκιαστα επειδή κάθονται σε κέρδη 15 ετών ζητώντας τιμές εκτός αγοράς επειδή δεν έχουν πίεση και έτσι έχει παγώσει το εμπόριο.
Νομίζω όμως ότι ο Χριστοδουλάκης εννοεί το ακριβώς αντίθετο και άρα είναι εντελώς σε λάθος κατεύθυνση. Τέτοια συμφέροντα έχουν μόνο όσοι ανήκουν στο άνω 8% των πιο πλουσίων στην Ελλάδα.
Σημειώνω ότι οι όποιες λύσεις δεν συμφέρουν όλους αλλά κάθε είδους λύση ωφελεί περισσότερο ή λιγότερο κάποια κοινωνική τάξη.
Θα πρέπει όλοι τους να ξεφύγουν από την οικονομία της φούσκας, του wealth effect, των χαμηλών δανεικών και των αυτόματων πιλότων και να αρχίσουν να σκέφτονται την ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ οικονομία με στρατηγικό σχεδιασμό.
Για τις δημόσιες επενδύσεις συμφωνώ. Υπάρχουν όμως πόροι; Και εκτός αυτού έχω την εντύπωση ότι είμαστε σε μια οικονομική τρυπούλα που μόνο η νομισματική πολιτική μπορεί να μας τραβήξει εκτός ύφεσης σε πρώτη φάση αφού δεν έχουμε και άλλους πόρους.
Greek Rider,
Oι κατασκευες και ειδικα η κατοικια θεωρουνται απο τις χρυσες αγελαδες της ελληνικης οικονομιας. Δεν ξερω και γω ποσα επαγγελματα ζουνε απο τις οικοδομες. Και επι πλεον ειναι η αγαπημενη επενδυση των ελληνων διαχρονικα. "Να βαλουμε κεραμιδι πάνω απ' το κεφαλι μας!"
Φανταζομαι γιαυτο το λεει.
Τα τελευταία 2-3 χρόνια που οι τιμές ήταν σχετικά σταθερές υπήρχε ανισορροπία κατά την πιο τυπική οικονομική έννοια διαφοράς προσφοράς και ζήτησης.
Όσοι θέλουν να αγοράσουν δεν είναι διατεθειμένοι να δώσουν τόσα χρήματα όσα ζητούσαν οι πωλητές και οι ιδιοκτήτες. Οι ιδιοκτήτες από την άλλη μεριά δεν λένε να ρίξουν τις τιμές και έτσι πράξεις ΔΕΝ γίνονται.
Γι' αυτό έχει παγώσει η αγορά και δεν υπάρχουν σήμερα μεροκάματα.
Όσο πιο γρήγορα καταρρεύσουν οι τιμές της γης και των ακινήτων τόσο πιο γρήγορα θα αρχίσει να λειτουργεί και πάλι αυτή η αγορά.
Αυτά που λέω είναι βασική οικονομική άλφαβήτα για πρωτάκια....
Επιπλέον, οι τιμές των ακινήτων είναι μια τεράστια φούσκα παγκοσμίως, και μάλιστα μια φούσκα που βασίστηκε πάνω στις χρηματοοικονομικές φούσκες.
Παντού -μερικώς ή ολικώς- έσκασαν αυτές οι φούσκες εκτός από την Ελλάδα. Γιατί δεν έσκασαν ακόμη στην Ελλάδα; Είμαστε τόσο ανθεκτικοί εμείς; Ή οι φτωχοί έχουν άνετα να πληρώνουν τα 600ρια τα 500ρια κτλ που τους ζητάνε για ενοίκια; Γιατί άραγε κλείνουν τόσα μαγαζάκια αν μπορούν να πληρώνουν τα υπέρογκα ενοίκια που ακόμη τους ζητάνε;
Το κράτος είναι κράτος των μεσαίων ΚΑΙ ΠΑΝΩ και γι' αυτό προωθεί κατά αποκλειστικότητα μόνο τα δικά τους συμφέροντα. Συνεπώς, δεν θέλει να σκάσει αυτή η φούσκα γιατί όλες οι αξίες των τραπεζών είναι επενδυμένες στα ακίνητα.
Και τι πρόβλημα έχει μια φτωχή οικογένεια αν πέσουν οι τιμές των ακινήτων; Κανένα! Εκτός αν έχει πολλά ακίνητα για πώληση ή ενοικίαση και άρα δεν θα είναι φτωχή.
Όταν καταρρεύσουν οι τιμές επιτέλους θα αρχίσει και πάλι η οικοδομή να δουλεύει, οι άνθρωποι να βρίσκουν δουλειές, οι μεταβιβάσεις να αυξάνονται, το κράτος θα παίρνει πιο πολλούς φόρους, οι άνθρωποι θα δίνουν λιγότερα ποσά για ενοίκια και σπίτια και κυρίως πολύ λιγότερα χρήματα για πάγια έξοδα λειτουργίας του μαγαζιού τους, γραφείου του κτλ.
Σε κάθε άλλη περίπτωση που οι τιμές δεν πέσουν (κάτι πλέον τεχνικά αδύνατον), οι μόνοι κερδισμένοι θα είναι οι τράπεζες και οι κάτοχοι μεγάλης ακίνητης περιουσίας.
Συνεπώς αυτό που λέει ο Χριστοδουλάκης είτε είναι στοιχειωδώς λάθος από οικονομική εγκυρότητα ή απλά αποκαλύπτει έμμεσα υπέρ ποιανού το συμφέρον μιλάει....
Στην κοινωνία αυτή οι φτωχοί με τους πλούσιους δεν έχουν τα ίδια συμφέροντα.
Δημοσίευση σχολίου