Παραοικονομία. Το παραπαίδι του συστήματος

Πηγή: Αριστερά και Πολιτική

Οι υπόγειοι ύμνοι στη παραοικονομία υπήρχαν από πάντα. Το ΔΝΤ δεν πρωτοτυπεί. Ομοίως παραοικονομία υπήρχε σε όλες τις χώρες. Στη δεκαετία του ’80 κάθε φορά που έγραφα ότι και στις λεγόμενες ανεπτυγμένες οικονομίες η παραοικονομία οργιάζει, έπεφταν να με φάνε γιατί το ήθελαν «ελληνικό παράπτωμα» σε έναν αγγελικό καπιταλιστικό κόσμο!

Για τη Γερμανία που προβάλλονταν από τότε ως παράδειγμα χωρίς παραοικονομία λέω πάντα το ίδιο. Όχι μόνο έχει παραοικονομία αλλά πρωτοπορεί και στη παγκόσμια διαφθορά, πρωτοπορεί και στη περίθαλψη εγκληματιών – φοροφυγάδων και διαφθορέων τύπου Χριστοφοράκου ή προέδρου της Τελεφούνκεν.

Στην αρχή της δεκαετίας του ’90 είχα υπολογίσει ότι αν στην Ελλάδα εφαρμόζονταν επακριβώς η φορολογική νομοθεσία, οι φόροι (+ ασφ. Εισφορές) θα έφταναν από το 35% στο 54-55% του ΑΕΠ, πράγμα πρωτοφανές σε όλο τον κόσμο! Η ανώτερη Σουηδία τότε είχε 52-53%.

Με άλλα λόγια έλεγα ότι τους φόρους οι έλληνες φορολογούμενοι τους πληρώνουν αφού μόλις 2-3% υπολείπονταν από τον μ.ο. της ΕΕ. Άρα η φορολογία ήταν εντελώς άδικη γιατί τη πλήρωναν οι νόμιμοι δηλαδή οι εργαζόμενοι, οι συνταξιούχοι και οι «συνεπείς» που αδυνατούσαν να φοροδιαφύγουν. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και σήμερα.

Το να έχουν κάποιοι Έλληνες 1 τρισεκ. καταθέσεις στην Ελβετία (δεύτεροι στον κόσμο!) σε εποχές κρίσης, λέει πολλά. Δεν είναι καταθέσεις της κυρά Κατίνας της καφετζού που απέκρυψε το εισόδημα από το καφέ. Ούτε καν λεφτά των διεφθαρμένων πολιτικών που έλαβαν «δωράκια» από τη Ζήμενς, τη ΜΑΝ και τη TORM1. Τόσα χρήματα μόνο από παράνομα και νομιμοφανή κέρδη του μονοπωλιακού κεφαλαίου μπορούν να συσσωρευτούν. Αυτή είναι η κάρδια της παραοικονομίας και της φοροδιαφυγής.

Πριν λίγα χρόνια παραβρισκόμενος σε μια συνάντηση για τις τιμές των καυσίμων είπα ότι η πάταξη του λαθρεμπορίου προέχει για την ομαλοποίηση της αγοράς για να λάβω μουρμουρητά την απάντηση «τι λες τώρα και ποιος θα πιέζει τις τιμές, θέλεις να εκτιναχθεί ο πληθωρισμός;»!!! Να και η ηθική δικαίωση της παραοικονομίας. Βοηθάει το λαό να πληρώνει λιγότερα! Με βάση όμως την αλήθεια ότι οι φόροι τελικά πληρώνονται, ιδίως με έμμεσους φόρους, παραβλέπουν ότι αυτός που αγοράζει «φθηνά» λόγω παραοικονομίας το πληρώνει διπλά. Αυτά όμως ήταν πάντα «ψιλά γράμματα» για τους διώκτες της παραοικονομίας.

Και τώρα που βγήκαν παγανιά για κτύπημα της φοροδιαφυγής παίζεται το ίδιο έργο. Να πιαστούν τα μικρά ψάρια για να καλύψουμε κάποια ελλείμματα με κερασάκι κάποιους επώνυμους και να τελειώσει το πράγμα. Όπως έγινε και με τους υψηλόμισθους ΔΥ που κτυπήθηκαν δια της καρατόμησης όλων των μισθών(!) και των υψηλο/χαριστικών συντάξεων που πατάχθηκαν με καρατόμησης όλων των συντάξεων…

Ωστόσο τόσα χρόνια, παράλληλα με την εξάπλωση της διαφθοράς προς τα κάτω εξάπλωσαν και τη παραοικονομία και τη φοροδιαφυγή. Συμμέτοχοι με το αζημίωτο και οι επίορκοι ΔΥ. Εκμαυλίστηκαν και εξαγοράστηκαν έμμεσα συνειδήσεις εξαγοραστών, εξαγοραζομένων και παρανόμων. Δημιούργησαν ένα τεράστιο στρώμα ενόχων φοροφυγάδων που μέσω της συλλογικής ενοχής μεταβλήθηκαν σε υπερασπιστές της φοροδιαφυγής όλων και κυρίως του μεγάλου κεφαλαίου. Ήταν «μαγκιά» και κατόρθωμα η φοροδιαφυγή. Την εξέθρεψε και το σύστημα με τη σφαγιαστική φορολογία των άτυχων κορόιδων που δεν μπορούσαν να την αποφύγουν. Η συλλογική ενοχή από μεγάλο μέρος του λαού, υπήρξε ο μεγαλύτερος σύμμαχος των μεγάλων φοροφυγάδων.

Το ΔΝΤ κάτι ξέρει! 

Το τραγικό της υπόθεσης είναι ότι τίμιος επιχειρηματίας κατά κανόνα σημαίνει πτωχευμένος επιχειρηματίας. Πώς να ανταγωνισθεί αυτόν που κλέβει φόρους, ένσημα και μισθούς και τα μετατρέπει σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα; Όποιος έχει κάνει μικρός επιχειρηματίας που όταν τον βλέπουν αλλάζουν δρόμο γιατί θα τους ζητήσει δελτίο αποστολής και τιμολόγιο, θα καταλάβει πως η παραοικονομία είναι μια δροσιστική χαβούζα μέσα στην οποία όποιος δεν πέφτει τον στέλνουν στη κόλαση! 

Για τα κράτη που δείχνουν μικρή παραοικονομία δεν είναι βέβαιο ότι έτσι είναι. Πχ τα ναρκωτικά και τα έσοδα της μαφίας στις ΗΠΑ πως μετρώνται; Οι νόμιμες φοροαπαλλαγές τεραστίων «επενδύσεων» δεν είναι έμμεσα παραοικονομία; Στην Ελλάδα μια επένδυση 20.000 ευρώ, επιχείρησης με βιβλία Β΄ κατηγορίας θα έχει φορολογηθεί προηγούμενα ως κέρδος με συντελεστή 30-35% ενώ η ίδια επένδυση μιας ΑΕ με 25% και σε 4 χρόνια με 20% συν τα «αναπτυξιακά κίνητρα» και τα «προγράμματα». Να βάλω τη διαφορά στη «νόμιμη» παραοικονομία ή στη φορολογική δικαιοσύνη; 

Τέλος εκτός της κλεπτοπαραοικονομίας υπάρχει και η «παραοικονομία επιβίωσης». Αν εφαρμοσθεί ο νόμος πλήρως, χωρίς να αλλάξει το φορολογικό πλαίσιο, απλά κάποιοι θα κλείσουν και η ανεργία θα εκτιναχθεί. Μιλάμε για δεκάδες, ίσως εκατοντάδες χιλιάδες μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Πίσω από αυτό το επιχείρημα κρύβεται η ασυλία της μεγάλης φοροδιαφυγής και κτίζεται η ηθικοποίηση της ένοχης συλλογικής συνείδησης που υπερασπίζει τη φοροδιαφυγή. Αντί το σύστημα να εκλογικευθεί νομίμως διαχωρίζοντας την ήρα από το στάρι, εκλογικεύει και «νομιμοποιεί» ατύπως τη παραοικονομία και τη φοροδιαφυγή στο όνομα των αδυνάτων με σκοπό να κρατάει τους τελευταίους πάντα ομήρους.

Έγραφα 19 χρόνια πριν….

Φοροδιαφυγή:

Η πολυπλοκότητα ενός προβλήματος

(Αποσπάσματα από άρθρο που δημοσιεύτηκε 

σε ειδικό ένθετο της «Ναυτεμπορικής» - 1.12.1991)

"Η φοροδιαφυγή και γενικά η παραοικονομία αποτελούν ένα πολύπλοκο οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα που μαστίζει τη Χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες. Ίσως δεν είναι υπερβολή να συγκριθεί με το πρόβλημα της ανάπτυξης, του πληθωρισμού και των δημοσίων ελλειμμάτων με τα οποία προφανώς συνδέεται ποικιλότροπα.

Είναι μάλλον δύσκολο να βρει κανείς σήμερα μία χώρα σε όλο τον πλανήτη όπου δεν υπάρχει φοροδιαφυγή, εκτός ίσως από αυτήν όπου οι φόροι είναι ανύπαρκτοι. Είναι γενικά παραδεκτό ότι σε όλες τις δυτικές χώρες γίνεται εκτεταμένη φοροδιαφυγή τόσο στο εσωτερικό τους όσο και στις διεθνείς συναλλαγές, με υπο-υπερτιμολογήσεις ή άλλες μέθοδες φοροδιαφυγής από τις πολυεθνικές εταιρείες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα παραοικονομίας είναι αυτό της Ιταλίας, όπου φτάνει στο 35% του ΑΕΠ και ακολουθείται φυσικά από τη φοροδιαφυγή. Δεν είναι μάλιστα λίγοι αυτοί που ισχυρίζονται ότι η ανάπτυξη και η ανταγωνιστικότητα της Ιταλίας στηρίχθηκε κατά πολύ στο εύρος της παραοικονομίας. Η σοβαρή αυτή επισήμανση δείχνει -αν μη τι άλλο- ότι το πρόβλημα της φοροδιαφυγής δεν είναι μονοσήμαντο και έχει ισχυρά κοινωνικοοικονομικά και πολιτικά στηρίγματα.

(…)

Είναι δυνατόν, όμως, αυτή (η φοροδιαφυγή) να γίνεται μόνο από τις ΜΜΕ; Φυσικά όχι. Όπως αδύνατο είναι να γίνεται και από τους μισθωτούς που ελάχιστα μπορούν να αποκρύψουν. Μοιραία πρέπει να αναζητήσουμε τη φοροδιαφυγή στα μεγάλα εισοδήματα, λ.χ., στις 10.2.1990 είχε ανακοινωθεί ότι σε 10 μεγάλες εταιρείες αποκρύφτηκαν κέρδη 6,8 δις, τη στιγμή που είχαν δηλώσει ζημίες 2,8 δις! Φυσικά είναι περιττό να πούμε για τις νόμιμες φοροαπαλλαγές που έχουν σαν τελικό αποτέλεσμα οι μεγάλες Α.Ε. να πληρώνουν μόνο 14% περίπου φόρο στα συνολικά καθαρά κέρδη.

Η πολυπλοκότητα του προβλήματος

Είναι εύκολο να είσαι κατά της φοροδιαφυγής των… άλλων και να μην υπάρξει καμιά συνέπεια! Δηλαδή να μην γίνει τίποτα. Αυτή τη συνταγή ακολουθούν επί χρόνια οι κυβερνήσεις. ΟΧΙ μόνο αυτό. Όταν οι παρεμβάσεις και η φοροδιαφυγή διογκώνονται, τότε οι φοροφυγάδες νομιμοποιούνται προς δόξα και απελπισία των ειλικρινών φορολογουμένων! Όχι λίγες φορές, όσοι καθυστερούσαν λίγες μέρες ή έκαναν μικροπαραβάσεις πλήρωναν υπέρογκα πρόστιμα, ενώ όσοι καθυστερούσαν χρόνια και έκαναν μεγάλες παραβάσεις, ή είχαν εκπτώσεις (ευνοϊκοί συμβιβασμοί) ή δεν πλήρωναν ποτέ (πρόστιμο χαλυβουργικής κ.λπ.). Με τέτοια κρατική συμπεριφορά πώς να μην ‘εκτρέφεται’ η φοροδιαφυγή;

(…)

Η ιδεολογία της ενοχής

Όχι λίγοι θεωρητικοί και ηθικολόγοι της πάταξης της φοροδιαφυγής βάλλουν συλλήβδην κατά των φοροφυγάδων, ιστάμενοι, τάχα, υπεράνω συμφερόντων. Κανείς, βέβαια, δεν μπορεί να υπερασπίζεται τη φοροδιαφυγή. Η ισοπεδωτική και άκριτη καταδίκη, όμως, όλων των φοροφυγάδων δημιουργεί ένα μέτωπο κοινωνικής ενοχής, κατά συνέπεια αλληλεγγύης, ανάμεσα σε τεράστιο αριθμό του πληθυσμού. Όποιος δεν πήρε απόδειξη, όποιος πούλησε κουλούρι χωρίς παραστατικά, όποιος έκανε μια δουλειά χωρίς απόδειξη, όποιος μάζεψε ελιές χωρίς να δηλώσει το εισόδημα κ.λπ., μαζί με τους λαθρέμπορους και τους φοροφυγάδες που αποκρύπτουν δισεκατομμύρια, νιώθουν ένοχοι και αλληλέγγυοι! Έτσι, αντί να στηθεί ένα μέτωπο για την πάταξη της μεγάλης φοροδιαφυγής στήνεται ένα μέτωπο προστασίας της. Είναι, συνεπώς, ανάγκη να διαχωριστεί ακριβώς ποια φοροδιαφυγή πρέπει πρώτα και κύρια να παταχθεί, ώστε να σχηματισθεί το μέτωπο εκείνο των κοινωνικών δυνάμεων που θα στηρίζει μια τέτοια πολιτική".

Αυτά πριν 19 χρόνια! 

Σήμερα η κυβέρνηση ακολουθεί ακριβώς τον ίδιο δρόμο «πάταξης» της φοροδιαφυγής, δημιουργώντας μέτωπο υπεράσπισής της από τα χιλιάδες αδύναμα θύματά της ενώ πολλαπλασιάζει συνεχώς τις φοροαπαλλαγές και τα επενδυτικά κίνητρα (παροχές) προς το μεγάλο κεφάλαιο. Στο τέλος όλοι ξέρουν ποιοι θα πληρώσουν. Οι έμμεσοι φόροι καραδοκούν….

Εκτός αν επί τέλους πούμε φτάνει πια, άι στο διάολο «νύχτα και με ελικόπτερο»!!!

Συγκρίσεις 

Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης των φόρων, τα νομικά πρόσωπα (ΑΕ, ΕΠΕ κλπ) πλήρωσαν το 2009 φόρους ύψους 3,8 δισεκ. ευρώ. Αυτά αποτελούν το 17% των άμεσων φόρων, το 7,51% των φόρων του ελληνικού λαού και το 1,49 του ΑΕΠ! Τόσο ωραία!

Όποιος θέλει μπορεί να κάνει το οποιοδήποτε σχόλιο περί νόμιμης η μη φοροδιαφυγής αλλά δεν μπορεί να αμφισβητήσει τα νούμερα (Κρατικός προϋπολογισμός 2010) που κραυγάζουν για τι είδους φορολογική δικαιοσύνη έχουμε. 

Στα υπόψη ότι με το νέο φορολογικό νόμο οι συντελεστές φορολογίας των μη διανεμομένων κερδών που διογκώνουν τα κεφαλαιοποιημένα κέρδη των ΑΕ, μειώνονται στα επόμενα χρόνια κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες, την ίδια ώρα που μας ξεσκίζουν στη φορολογία!

Μας νοιάζει πολύ αν όλα αυτά γίνονται στη νόμιμη ή παράνομη οικονομία; Μονά ζυγά εμείς θα πληρώσουμε!!!!