“Τέταρτος δρόμος” και πάλι δεξιά...

Πηγή: ΑΥΓΗ

Έχουν περάσει πάνω από 10 χρόνια από τότε που η Κεντροαριστερά (στα πάνω της στην Ε.Ε. και τις ΗΠΑ) επιδιδόταν στο σπορ των μανιφέστων. Κεντρικό πρόσωπο ο Μπλερ, ο οποίος με μέντορα τον κοινωνιολόγο Άντονι Γκίντενς είχε υπογράψει μανιφέστο με τον Σρέντερ για τον περιβόητο “τρίτο δρόμο”. Από κοντά, φτωχός συγγενής και ο Κ. Σημίτης.

Τα μανιφέστα αυτά ιδεολογικοποιούσαν τη μετάλλαξη της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, τον εξαμερικανισμό της και τη μετατόπισή της προς το Κέντρο, όπου πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραμάτιζε ο Κλίντον. Ήταν η εποχή των νεοφιλελεύθερων νομοτελειών ότι επήλθε το τέλος της ιστορίας και ότι οι συναινέσεις πρέπει να μετατοπιστούν από το κράτος πρόνοιας στην αγορά. Οι κεντρώοι ηγέτες υποκλίνονταν, μάλιστα, στον νεοφιλελεύθερο δογματισμό ότι οι αγορές αυτορρυθμίζονται και συνεπώς δεν χρειάζεται δημόσια παρέμβαση. Θα προξενούσε βλάβες, μάλιστα!

Πέρασαν αρκετά χρόνια από τότε. Και η επαγγελία μιας παγκοσμιοποίησης στηριγμένη στην αδιάκοπη ανάπτυξη του εμπορίου και την απελευθέρωση των αγορών, με τα σκήπτρα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, ξεθώριασε. Στην αρχή με τον πόλεμο στο Ιράκ, που θύμισε ότι η ιστορία, και μάλιστα με το πιο αποκρουστικό πρόσωπό της, επανέρχεται. Και μετά, το 2008, ο άλλος πόλεμος, η οικονομική κρίση που ζούμε. ΟΙ θεσμοί-σύμβολα της 20ετίας, οι τράπεζες, όχι μόνο δεν αυτορρυθμίστηκαν, αλλά σωριάστηκαν και διασώθηκαν τελικά με κρατική παρέμβαση.

Μέσα από τα ερείπια της οικονομικής κρίσης, οι εναπομείναντες κεντροαριστεροί επιχειρούν να ανοίξουν τον “τέταρτο δρόμο”. Ο Γ. Παπανδρέου, σε συνέντευξή του στην αμερικανική εφημερίδα Christian Science Monitor, παραδέχεται ότι ο περίφημος “τρίτος δρόμος”, ο οποίος ισοδυναμούσε με τον συμβιβασμό του σοσιαλισμού με τον καπιταλισμό, απέτυχε. Και τώρα, ο ΓΑΠ και οι συνδαιτυμόνες του, αναζητούν τον “τέταρτο δρόμο”, όπου “οι αγορές θα έχουν την ελευθερία να καινοτομούν και να αναπτύσσονται, χωρίς όμως αυτά να γίνονται σε βάρος της δημοκρατίας”. Προσβλέπει, μάλιστα ο ΓΑΠ σε θεσμούς όπως οι G20 και ο ΟΗΕ, ώστε “η παγκόσμια αλληλεγγύη να μπαίνει πάνω από τα εθνικά συμφέροντα”.

Ο ΓΑΠ είναι πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς και δικαιολογείται να ξεσκάει που και που με ενοράσεις για το μέλλον της ανθρωπότητας, μπαϊλντισμένος με την κρίση του μικροκόσμου της Ελλάδας όπου, κακή του τύχη, είναι πρωθυπουργός. Άλλωστε, πώς να φαντασιώνεται τον διεθνή ρόλο του, πώς να εννοεί “την παγκόσμια αλληλεγγύη πάνω από τα εθνικά συμφέροντα”, αν δεν ψάχνει για τον επόμενο δρόμο...

Θα έχει ενδιαφέρον να μάθουμε πώς μεταφράζεται ο “τέταρτος δρόμος” στην ελληνική περίπτωση. Διότι, με όχημα την “απειλή χρεωκοπίας”, στη χώρα εφαρμόζονται πολιτικές που δεν τόλμησαν να περιγράψουν ούτε ο “τρίτος δρόμος”, ούτε οι πιο πούροι πολιτικοί και οικονομολόγοι της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης.

Ν.Φ.