Η αγγλοσαξονική συνταγή για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ και ο Δεκάλογος υπέρ μιας αντιμνημονιακής πολιτικής εντός ευρώ

πηγή: avanti popolo

του Κ.Καλλωνιάτη

Με τίτλο «Πως ο ελληνικός τίγρης θα μάθει πάλι να βρυχάται..» ο επικεφαλής οικονομολόγος της HSBC, Stephen King δημοσίευσε την Τετάρτη μία φανταστική ιστορία με θέμα την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ (βλ http://www.euro2day.gr/news/economy/124/articles/691424/Article.aspx) , σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα ισχυροποιώντας τις σχέσεις της με την Κίνα και την Ρωσία, θα γνωρίσει μια εντυπωσιακή ανάπτυξη της οικονομίας της.

Το βρετανικό σενάριο που θέλει την Ελλάδα εκτός Ευρωζώνης να βρίσκει αναπτυξιακή δυναμική μέσω εξαγωγών σε άλλες εκτός Ευρώπης αγορών υποθέτει πως το αρχικό σοκ μιας υποτίμησης της νέας δραχμής κατά 50%, μιας τραπεζικής κρίσης λόγω απόσυρσης καταθέσεων και μιας μείωσης του ΑΕΠ κατά -8%, θα ξεπεραστεί σε μερικούς μήνες μέσω συναλλαγματικών και κεφαλαιακών ελέγχων στις ροές, με τις διεθνείς αγορές να δανείζουν και πάλι την Ελλάδα με χαμηλά επιτόκια και αφού προηγουμένως έχει αποσοβηθεί η εκτίναξη του εισαγόμενου – λόγω υποτίμησης - πληθωρισμού με την πειθώ των ελλήνων πολιτών για μισθολογική αυτοσυγκράτηση (λιτότητα) και των ξένων πιστωτών για επιτυχή ανταλλαγή ομολόγων (αναδιάρθρωση/κούρεμα χρέους).




Ούτε λίγο ούτε πολύ, δηλαδή, εκτιμάται πως η ανάκαμψη των εξαγωγών και η προσέλκυση ξένων κεφαλαίων μέσω της υποτίμησης θα μετατρέψουν την αρχική ‘καταστροφή’ της ελληνικής οικονομίας σε αναπτυξιακό θαύμα.
Στο παραπάνω σενάριο, ωστόσο, δεν λαμβάνονται υπόψη μερικές κρίσιμοι παράμετροι που ανατρέπουν όλο το σκηνικό. Αναφέρω ενδεικτικά :

1. Καμία από τις τρεις προηγούμενες υποτιμήσεις της δραχμής που έγιναν τις δύο τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα δεν κατόρθωσε να προσδώσει εξαγωγική και αναπτυξιακή δυναμική στην ελληνική οικονομία, ενώ τα όποια οφέλη εξαντλήθηκαν μέσα σε 1-2 χρόνια.
2. Η βιομηχανική και εξαγωγική βάση της ελληνικής οικονομίας είναι πολύ περιορισμένη (η βιομηχανική παραγωγή δεν υπερβαίνει το 10-12% του ΑΕΠ) με συνέπεια μία νομισματική ώθηση να μην επιτρέπει στους τομείς αυτούς να παίξουν αποτελεσματικά το ρόλο της ατμομηχανής για το σύνολο της οικονομίας.
3. Το 60% των ελληνικών εξαγωγών κατευθύνεται στην Ευρώπη, πως είναι δυνατόν να υποκατασταθεί η ευρωπαϊκή από την κινεζική και ρωσική αγορά που είναι πολύ χαμηλότερου εισοδηματικού επιπέδου ;
4. Επιβολή συναλλαγματικών και κεφαλαιακών ελέγχων συνεπάγεται όχι μόνον έξοδο από το ευρώ αλλά και από την ΕΕ με συνέπεια την επιδείνωση του ισχύοντος ελεύθερου εμπορικού καθεστώτος. Αυτό σημαίνει πως οι ελληνικές εξαγωγές θα επιβαρυνθούν από δασμούς και ποσοστώσεις (όπως τα περισσότερα προϊόντα τρίτων χωρών που εισάγονται στην ΕΕ) με συνέπεια να απολεσθεί σημαντικό μέρος των ωφελειών από την νομισματική υποτίμηση.
5. Αναδιάρθρωση και διαγραφή μεγάλου μέρους του χρέους δεν έχει νόημα παρά μόνον εάν προηγούμενα αυτό μετατραπεί σε δραχμές από ευρώ που είναι σήμερα, διαφορετικά θα διπλασιασθεί αυτομάτως με μία υποτίμηση της δραχμής κατά 50% κι ότι κερδηθεί από μία αναδιάρθρωση θα χαθεί με το παραπάνω από την υποτίμηση. Τέτοια αναδιάρθρωση χρέους όμως δεν θα δεχθούν οι πιστωτές εκτός και εάν τους επιβληθεί με παύση πληρωμών, αλλά και πάλι αυτό δεν είναι εφικτό χωρίς σοβαρά ανταλλάγματα (μαζική εκποίηση δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας) γιατί πλέον το μεγαλύτερο μέρος του χρέους έχει μεταβιβασθεί στα κράτη-μέλη και την ΕΚΤ της Ευρωζώνης που θα δράσουν συλλογικά σε βάρος μας.
6. Η δραχμική υποτίμηση θα μπορούσε να συνοδευτεί από κοινωνική συναίνεση σε μία μισθολογική λιτότητα εάν δεν είχε προηγηθεί η εσωτερική υποτίμηση κατά 50% περίπου του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων (μέσω μείωσης μισθών/συντάξεων, ανεργίας, εντατικοποίησης ρυθμών και ελαστικοποίησης σχέσεων εργασίας, φοροεπιδρομής, περικοπών στις κοινωνικές δαπάνες κλπ) τη τελευταία διετία. Κακώς λοιπόν προεξοφλείται από τους αναλυτές παρόμοια κοινωνική συναίνεση και αποδοχή της νέας πολιτικής.
7. Η τόνωση των εξαγωγών μέσω υποτίμησης θα είχε ίσως κάποια προοπτική εάν η παγκόσμια οικονομία συνέχιζε να αναπτύσσεται απερίσπαστη ώστε να μπορεί να απορροφήσει τις αυξημένες ελληνικές εξαγωγές. Όμως, η παγκόσμια οικονομία επιβραδύνει σημαντικά και κινδυνεύει να περιπέσει σε νέα χρηματοπιστωτική κρίση ανά πάσα στιγμή. Επιπλέον, υπάρχουν δομικοί λόγοι (βλ πιστωτική φούσκα και ανάγκη απομόχλευσης τραπεζών και εταιρειών που ιστορικά αποτελεί χρονοβόρα διαδικασία) που δεν επιτρέπουν μία δυναμική επέκταση των ελληνικών εξαγωγών.
8. Τελευταία έχουν αρχίσει και πολλαπλασιάζονται διεθνώς τα κρούσματα του προστατευτισμού μεταξύ των μεγάλων οικονομικών περιφερειών της υδρογείου. Αυτό σημαίνει πως θα είναι πολύ επισφαλές για μία χώρα να βρεθεί εκτός ενός εμπορικού μπλοκ όπως είναι η Ευρώπη, ενώ σε μία νομισματική υποτίμηση είναι πολύ πιθανόν οι εμπορικοί εταίροι να απαντήσουν με αντισταθμιστικά προστατευτικά μέτρα ψαλιδίζοντας τα εξαγωγικά μας οφέλη.
9. Σε ότι αφορά την Ευρωζώνη, μία έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ είναι πολύ πιθανόν να σημάνει την κορύφωση της κρίσης που έχει ήδη μεταδοθεί στην Ισπανία και Ιταλία οδηγώντας έτσι σε διάλυση όλη την Ευρωζώνη. Σε μία τέτοια περίπτωση, την υποτίμηση της δραχμής θα ακολουθήσουν αντίστοιχες υποτιμήσεις και των άλλων νέων εθνικών νομισμάτων ακυρώνοντας τα ελληνικά ανταγωνιστικά οφέλη και πυροδοτώντας έναν νέο ευρωπαϊκό εμπορικό πόλεμο…
10. Για τους έλληνες εργαζόμενους το κρίσιμο ζήτημα δεν είναι εάν θα υπάρξει καπιταλιστική ανάπτυξη εντός ή εκτός ευρώ, αλλά η προάσπιση των δικαιωμάτων τους στην εργασία και τη ζωή έναντι της ταξικής εκμετάλλευσης, των επιθέσεων κατάλυσης του κοινωνικού κράτους και ενός αντιδημοκρατικού και πιθανού μιλιταριστικού εκτροχιασμού.