Ελληνικές τράπεζες παγιδευμένες στα συντρίμμια των «junk bonds»

ΠΗΓΗ: Καθημερινή

ZEZA ZHKOY

Εγκλωβισμένοι λαοί στα βρώμικα παιχνίδια των οίκων πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody’s, Standard & Poor’s και Fitch –που και οι ίδιες εν πολλοίς είναι υπεύθυνες για την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση όταν εξέδιδαν με την πάσα ευκολία τα άριστα ratings για τα «τοξικά» ομόλογα των αμερικανικών τραπεζών– έχουν γίνει έρμαια της υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας των οικονομιών τους.

Και εγκλωβισμένες τράπεζες στα συντρίμμια των ελληνικών ομολόγων. Αναπόφευκτα, χθες, στην υποβάθμιση των αξιολογήσεων πέντε ελληνικών τραπεζών προχώρησε η Fitch Ratings, ως συνέχεια της υποβάθμισης στην κατηγορία «σκουπίδια» (junk bonds) – των ελληνικών ομολόγων την Παρασκευή. Πρόκειται για τις τράπεζες Εθνική, Alpha, Eurobank, Πειραιώς και Αγροτική. Ο οίκος υποβάθμισε τη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική αξιολόγηση των τραπεζών σε «BB+», από «BBB-» και τη βραχυπρόθεσμη σε «B», από «F3» πριν.

Δυστυχώς, καθυστερούμενα δάνεια, εκροές καταθέσεων και βαριά έκθεση σε κρατικά ομόλογα καθιστούν αναπόφευκτη την περαιτέρω υποβάθμισή τους. Η επιδείνωση της ποιότητας του ενεργητικού και η διατήρηση των δυσμενών συνθηκών δανεισμού για τις ελληνικές τράπεζες είναι κοινός τόπος. Οι προοπτικές τους παραμένουν αρνητικές (negative outlook), ενώ οι αξιολογήσεις αφαιρέθηκαν από τη λίστα παρακολούθησης (ratings watch negative), επισημαίνει η Fitch.

Οι ελληνικές τράπεζες ενσωματώνουν όλες τις αρνητικές εκτιμήσεις που έχουν σχέση με το ελληνικό Δημόσιο και εξισώνονται με την αξιολόγηση των ελληνικών ομολόγων. Η μη «ελεγχόμενη» κατάσταση της ελληνικής οικονομίας με τη ραγδαία αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η μαζική φυγή των τραπεζικών καταθέσεων και το βαρύ φορτίο των κρατικών ομολόγων που σωρηδόν αγοράζουν οι τράπεζες ύστερα από τις πιέσεις της ελληνικής κυβέρνησης, πυροδοτούν συνεχή μπαράζ πωλήσεων των τραπεζικών μετοχών. Η πτώση χθες του επιμέρους δείκτη των τραπεζών συνεχίστηκε στο Χρηματιστήριο.

Το πώς θα εξελιχθεί η ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών, καθώς η κρίση επιδρά αρνητικά στο κόστος δανεισμού και στην καθαρή θέση των τραπεζών, είναι μείζον πρόβλημα που εντάθηκε με τις πρόσφατες μαζικές εκροές των καταθέσεων. Εκτός αυτού οι τράπεζες δυσκολεύονται να αντλήσουν ρευστότητα από τη διεθνή αγορά, αφού η πιστοληπτική τους ικανότητα περιορίζεται από τη μηδενική πιστοληπτική ικανότητα του ελληνικού Δημοσίου.

Αμείλικτο προβάλλει τώρα το ερώτημα: μέχρι πότε θα σώζει η ΕΚΤ τις τράπεζες; Ομως, αντί οι τραπεζίτες της ΕΚΤ να προσπαθούν συνεχώς να εφευρίσκουν τρόπους για να αυξάνουν τη ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα, τουλάχιστον θα πρέπει να επιλέγουν λύσεις που ωφελούν την πραγματική οικονομία.

Οντως, είναι πραγματικός ο κίνδυνος παράλυσης που έχει ξεκινήσει για τις ελληνικές τράπεζες από την πιθανότητα της σταθερής μείωσης της κεφαλαιακής τους επάρκειας λόγω των επισφαλειών. Κίνδυνος και για τις ευρωπαϊκές τράπεζες. Στην Ιρλανδία έχουν χρεοκοπήσει, στην Πορτογαλία και την Ισπανία οι επιθέσεις που δέχονται είναι αφόρητες. Οπως αναφέρει στέλεχος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, EBRD, «ο υπαρκτός κίνδυνος είναι να καταλήξουμε με ένα πάγωμα της οικονομικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας, όπως συνέβη στην Ιαπωνία. Ομως, δεν ανησυχούμε για μια τραπεζική κρίση».

Το Eurogroup, αφού ενέκρινε το δάνειο των 85 δισ. στην Ιρλανδία, στην προσπάθειά του να πείσει τις αγορές, αποφάσισε τη διενέργεια νέων stress tests στις τράπεζες. Αυτά που δημοσιεύτηκαν στο τέλος του περασμένου Ιουλίου θεωρούνται αναξιόπιστα, καθώς υποεκτίμησαν την έκθεση των τραπεζών σε κρατικά ομόλογα υψηλού ρίσκου. Επίσης, ένα από τα βασικά σημεία κριτικής των τεστ ήταν ότι δεν συμπεριλήφθηκε το ακραίο σενάριο μιας εθνικής χρεοκοπίας.

Οι δραματικές εξελίξεις στην Ιρλανδία κλόνισαν ακόμη περισσότερο την αξιοπιστία των stress tests, αφού οι ιρλανδικές τράπεζες τα πέρασαν επιτυχώς! Μόνο επτά τράπεζες της Ε.Ε. απέτυχαν στα τεστ αντοχής, η Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος, η Hypo Real Estate και πέντε τράπεζες στεγαστικού ταμιευτηρίου της Ισπανίας. Εγινε θέμα, όταν η Μπ. Μάθιους, πρώην διπλωματική ακόλουθος των ΗΠΑ στην Ε.Ε., δήλωσε ότι το περίπλοκο ρυθμιστικό πλαίσιο που διέπει την Ευρώπη, οι στενότεροι δεσμοί μεταξύ τραπεζών και κυβερνήσεων και το «ειδικό βάρος» των τραπεζών εντός του χρηματοπιστωτικού συστήματος καθιστούν αναξιόπιστη κάθε προσπάθεια.