Ισλανδία: πρώην πρωθυπουργοί και μεγαλοτραπεζίτες κατηγορούνται ευθέως για την κρίση

Πηγή: Κουτί της Πανδώρας

Για επίδειξη «βαριάς αμέλειας» κατηγορεί πρώην πρωθυπουργούς και μεγαλοτραπεζίτες ειδική  επιτροπή η οποία επί πολλούς μήνες έψαξε να βρει τι έφταιξε και η οικονομία της Ισλανδίας, που  κάποτε εθεωρείτο από τις πιο ισχυρές, οδηγήθηκε στην κατάρρευση πριν από ενάμιση χρόνο. Η 2.300 σελίδων έκθεση αναφέρει λεπτομερώς τα λάθη και τις παραλείψεις που οδήγησαν στην κατάρρευση των τριών μεγαλύτερων τραπεζών της χώρας τον Οκτώβριο του 2008. Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην έκθεση, η οποία βασίστηκε σε συνεντεύξεις με 300 ανθρώπους που κατείχαν υψηλές θέσεις εκείνη την εποχή, οι μεγαλομέτοχοι των τραπεζών αυτών είχαν δανειστεί τεράστια χρηματικά ποσά για άλλες δραστηριότητές τους, αποκρύπτοντας πόσο ευάλωτα ήταν πραγματικά τα συγκεκριμένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Η Επιτροπή Αλήθειας, όπως ονομάστηκε, επικεφαλής της οποίας είναι ανώτατος δικαστής της Ισλανδίας, αναφέρει ονομαστικά επτά πρώην αξιωματούχους, μεταξύ των οποίων τους πρώην πρωθυπουργούς Γκάιρ Χάαρντε και Ντέιβιντ Οντσον, ο οποίος διετέλεσε και πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας της χώρας. «Αυτοί οι επτά επέδειξαν βαριά αμέλεια στην εκτέλεση των καθηκόντων τους», αναφέρεται. «Είχαν τις απαραίτητες πληροφορίες αλλά δεν έδρασαν όπως έπρεπε και ο ένας έδειχνε με το δάχτυλο τον διπλανό του». Η έκθεση δόθηκε σε ειδικό ανακριτή ο οποίος διεξάγει ξεχωριστά έρευνα για ποινικές ευθύνες όσων προκάλεσαν την κρίση. Οταν ολοκληρωθούν οι έρευνες θεωρείται πιθανή η σύγκληση του συνταγματικού δικαστηρίου, το οποίο θα τιμωρήσει κυβερνητικούς αξιωματούχους που ευθύνονται για την κρίση. Ενα από τα πιο ενδιαφέροντα πορίσματα της έρευνας είναι ότι ο τραπεζικός τομέας ξέφυγε από κάθε έλεγχο. Κύρια ευθύνη γι΄ αυτό φέρεται να έχει ο Οντσον, πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας την περίοδο της κατάρρευσης, ο οποίος ως πρωθυπουργός της χώρας των 320.000 κατοίκων την περίοδο 1991 και 2004 είχε προωθήσει την ταχύτατη ιδιωτικοποίηση των τραπεζών. Καθώς δεν υπήρχαν περιορισμοί οι ιδιοκτήτες και στελέχη των τριών μεγάλων τραπεζών της χώραςτους οποίους ο Τύπος είχε χαρακτηρίσει «καταδρομείς Βίκινγκς»- «είχαν υπερβολικά εύκολη πρόσβαση σε δάνεια από τις τράπεζές τους» προκειμένου να χρηματοδοτήσουν άλλες επενδύσεις τους, όπως το μεγάλο κατάστημα παιχνιδιών στο Λονδίνο «Ηamleys» και την ομάδα ποδοσφαίρου της Γουέστ Χαμ. Επίσης, μεγάλο μέρος των δανείων χρησιμοποίησαν για να αγοράσουν μετοχές στις τράπεζές τους, γεγονός που οδήγησε στη διόγκωση των μετοχών. Σύμφωνα με την επιτροπή, σχεδόν το 1/4 του συνολικού κεφαλαίου των τριών τραπεζών είχε χρηματοδοτηθεί από ίδια δάνεια. Η πρωθυπουργός της Ισλανδίας Γιοχάνα Σιγκουρνταρντοτίρ δήλωσε ότι «η οδυνηρή αλήθεια» θα βοηθήσει να τεθεί τέλος στο θέμα αυτό. «Σίγουρα έγιναν σφάλματα», είπε. «Οι ιδιωτικές τράπεζες απέτυχαν, το σύστημα επίβλεψης απέτυχε, οι πολιτικοί απέτυχαν, η κυβέρνηση απέτυχε, τα ΜΜΕ απέτυχαν και κυρίως απέτυχε η ιδεολογία μιας ελεύθερης αγοράς χωρίς κανόνες». Τώρα θα τιμωρηθεί κάποιος; αναρωτιούνται οι Ισλανδοί. Τουλάχιστον η Ισλανδία, με μια έρευνα που ολοκληρώθηκε και μια άλλη που συνεχίζεται, έχει κάνει περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα για να ρίξει φως στο τι πήγε λάθος στο οικονομικό σύστημά της...  Οι ηθοποιοί διαβάζουν τις 2.300 σελίδες Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ της Επιτροπής Αλήθειας πρότεινε, την ώρα που παρέδιδε στον πρόεδρο της Βουλής το πόρισμα, να κηρυχθεί η επόμενη ημέρα αργία στην Ισλανδία προκειμένου οι πολίτες- οι οποίοι επί μήνες διαδήλωναν στους κεντρικούς δρόμους ζητώντας να μάθουν την αλήθεια για τους λόγους που οδήγησαν τη χώρα στην οικονομική κατάρρευση- να έχουν τον χρόνο να διαβάσουν το πόρισμα και να κατανοήσουν τι ακριβώς έγινε. Οι ηθοποιοί του Θεάτρου του Ρέικιαβικ αποφάσισαν να βοηθήσουν με τον δικό τους τρόπο. Το βράδυ της Δευτέρας, διακόπτοντας τις παραστάσεις του «Βασιλιά Λιρ» και του «Περιμένοντας τον Γκοντό», άρχισαν να διαβάζουν την έκθεση χωρίς διάλειμμα. Οι ηθοποιοί εναλλάσσονται διαβάζοντας κάθε λέξη των 2.300 σελίδων της «μαύρης έκθεσης» όπως χαρακτηρίστηκε λόγω του περιεχομένου της. Θα συνεχίσουν χωρίς διάλειμμα μέχρι την ολοκλήρωση της ανάγνωσης, η οποία αναμένεται ότι θα πάρει περίπου 5 ημέρες. Ο βασικός σκηνοθέτης του Θεάτρου του Ρέικιαβικ ανακοίνωσε ότι οι ηθοποιοί δεν θα προσπαθήσουν να αποδώσουν το κείμενο, θεωρώντας πως οι λεπτομέρειες για τη διάλυση της ισλανδικής οικονομίας είναι από μόνες τους συγκλονιστικές. Νατάσα Μπαστέα http://www.tanea.gr Να το κάνουµε κι εµείς. Αφού εκτονωθούµε καίγοντας φωτογραφίες της Μέρκελ στους δρόµους, να προχωρήσουµε κι εµείς στη δική µας, την πραγµατική, την ουσιαστική κάθαρση. Η ανάγνωση άρχισε στις 12 Απριλίου, στις 11 το πρωί. Μία ώρα νωρίτερα, οι πόρτες του Δηµοτικού Θεάτρου του Ρέικιαβικ είχαν ανοίξει και η αίθουσα είχε αρχίσει σιγά σιγά να γεµίζει. Οι οδηγίες προς τους ηθοποιούς ήταν σαφείς. Δεν θα σχολιάζετε, µόνο θα διαβάζετε. Δεν θα σταµατάτε: θα διαβάζετε ανά ζευγάρια, είκοσι λεπτά ο καθένας για δύο ώρες, κι ύστερα θα δίνετε τη θέση στους επόµενους. Δεν θα επηρεάζεστε από τη συµπεριφορά του κοινού, ο κόσµος µπορεί να µπαινοβγαίνει, να γελάει, να κλαίει, να χειροκροτεί, να αντιδρά, τέλος πάντων, όπως θέλει. Και δεν θα πληρωθείτε, η δουλειά αυτή είναι εθελοντική. «Το να διαβάζουµε για ολόκληρο το έθνος ήταν καθήκον µας ως πολίτες», λέει στη Λιµπερασιόν ο Βίκινγκουρ Κριστιάνσον, ένας από τους ηθοποιούς που ανέλαβαν να διαβάσουν τις 2.900 σελίδες της «Εκθεσης για την Αλήθεια». Η εννιάτοµη έκθεση αποδίδει ευθύνες για την οικονοµική κατάρρευση της Ισλανδίας τον Οκτώβριο του 2008. Δείχνει πώς οι τρεις εθνικές τράπεζες της χώρας «προσφέρθηκαν» το 2003 σε µια οµάδα επιχειρηµατιών που βρίσκονταν κοντά στην κυβέρνηση. Πώς οι άνθρωποι αυτοί υποθήκευσαν, χωρίς καµιά αναστολή, το ενδεκαπλάσιο του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος της χώρας. Πώς κέρδιζαν εκατοντάδες εκατοµµύρια ευρώ µένα και µόνο SΜS. Πώς καµιά αρχή δεν παρενέβη για να τους ελέγξει. Πώς οι δηµοσιογράφοι όχι µόνο δεν ερεύνησαν τις δραστηριότητες των «Βίκινγκς» αλλά τους υµνούσαν κι από πάνω. Και πώς, τελικά, το ισλανδικό τραπεζικό σύστηµα γκρεµίστηκε σαν πύργος από τραπουλόχαρτα µέσα σε λίγες ώρες. «Χρειάστηκε µερικές φορές να σταµατήσω να διαβάζω για µερικά δευτερόλεπτα ώστε να συνέλθω από το σοκ», τονίζει η ηθοποιός Γιόχανα Βίγκντις. «Δεν µπόρεσα να µη βάλω τα γέλια την ώρα που διάβαζα ένα απόσπασµα όπου ένας τραπεζίτης διηγείται πως έµαθε ότι όλα κατέρρεαν τη στιγµή που καταβρόχθιζε ένα τεράστιο γλυκό. Κόντεψε κυριολεκτικά να πνιγεί», λέει µια άλλη ηθοποιός, η Μαρία Παλσντοτίρ. Την πρώτη νύχτα, η αίθουσα έµεινε γεµάτη µέχρι τις 4 το πρωί. Στο κοινό υπήρχαν καθηγητές, φοιτητές, υπάλληλοι, εργάτες, έµποροι, ναυτικοί. Χιλιάδες άνθρωποι παρακολουθούσαν την ανάγνωση από το σπίτι τους, αφού µεταδιδόταν ζωντανά από την ιστοσελίδα του θεάτρου. Η άσκηση εθνικής κάθαρσης έλαβε τέλος την Κυριακή 18 Απριλίου, στη µία το µεσηµέρι. «Οι ηθοποιοί ήταν εξαντληµένοι», σηµειώνει ο διευθυντής του θεάτρου Μάγκνους Γκέιρ Τόρνταρσον. Μεταξύ των θεατών, πολλοί προσπαθούσαν να συγκρατήσουν τα δάκρυά τους. Και η γενική απαίτηση ήταν: Ποτέ ξανά. Είµαστε πολύ φτωχότεροι, αλλά και πολύ σοφότεροι. Και περιµένουµε, φυσικά, κάποιοι να πάνε φυλακή. Μιχάλης Μητσός  http://diastaseis.blogspot.com