Και πάλι για τους μισθούς και τον ΣΥΡΙΖΑ

ΠΗΓΗ: ΕΠΟΧΗ

Του 

Ηλία Ιωακείμογλου

Απο­τε­λεί κοι­νή πε­ποί­θη­ση των α­στι­κών πο­λι­τι­κών δυ­νά­μεων ό­τι κά­θε αύ­ξη­ση των μι­σθών εί­ναι ε­πι­ζή­μια για την οι­κο­νο­μία, ό­τι ο­δη­γεί σε μείω­ση των ε­πεν­δύ­σεων και της πα­ρα­γω­γής, σε ε­πι­δεί­νω­ση της α­ντα­γω­νι­στι­κό­τη­τας και σε αύ­ξη­ση της α­νερ­γίας.

Απέ­να­ντι σε αυ­τόν τον ι­σχυ­ρι­σμό, δια­κρί­νου­με τρεις προ­βλη­μα­τι­κές α­πα­ντή­σεις της Αρι­στε­ράς: Σύμ­φω­να με την πρώ­τη, ο κα­πι­τα­λι­σμός «πράγ­μα­τι έ­τσι εί­ναι», δεν μπο­ρεί να α­πο­δεχ­θεί αυ­ξή­σεις μι­σθών στην πα­ρού­σα συ­γκυ­ρία ά­ρα πά­με τώ­ρα για συ­νο­λι­κή α­να­τρο­πή του ε­νι­σχύο­ντας την πο­λι­τι­κή πρω­το­πο­ρία της ερ­γα­τι­κής τά­ξης. Η δεύ­τε­ρη α­πά­ντη­ση, που εί­ναι μια με­τριο­πα­θής πα­ρέκ­κλι­ση προς το Κέ­ντρο, α­μή­χα­νη μπρο­στά στις υ­πο­τι­θέ­με­νες βλα­βε­ρές αυ­ξή­σεις των μι­σθών θα πει ό­τι ο­φεί­λου­με να δε­σμευ­τού­με ό­χι για την αύ­ξη­ση των μι­σθών, αλ­λά για τη στα­θε­ρο­ποίη­σή τους και τη στα­δια­κή αύ­ξη­σή τους υ­πό την αί­ρε­ση να υ­πάρ­ξει πρώ­τα οι­κο­νο­μι­κή α­νά­πτυ­ξη. Έχει εμ­φα­νι­στεί και μια α­ρι­στε­ρί­στι­κη πα­ρέκ­κλι­ση, η ο­ποία συμ­φω­νεί και αυ­τή ό­τι κά­θε αύ­ξη­ση του μι­σθού ση­μαί­νει αυ­το­μά­τως μείω­ση των κερ­δών, αλ­λά α­πα­ντά ό­τι αυ­τό δεν εί­ναι δι­κό μας πρό­βλη­μα και ό­τι η αύ­ξη­ση του ει­σο­δή­μα­τος της ερ­γα­σίας δεν θα γί­νει για α­να­πτυ­ξια­κούς λό­γους, αλ­λά για να πλη­ρώ­σουν οι πλού­σιοι, α­γνοώ­ντας την α­πό­κρι­ση του συ­στή­μα­τος στην δι­κή μας ε­πί­θε­ση.

Αύ­ξη­ση μι­σθών δεν ση­μαί­νει αυ­τό­μα­τη μείω­ση κερ­δών

Η κοι­νή πα­ρα­δο­χή των κα­θε­στω­τι­κών οι­κο­νο­μι­κών και των τριών πο­λι­τι­κών κα­τευ­θύν­σεων που προ­τεί­νουν δυ­νά­μεις της Αρι­στε­ράς, δη­λα­δή ό­τι κά­θε αύ­ξη­ση των μι­σθών, σε κά­θε δυ­να­τή συ­γκυ­ρία, σε ο­ποιο­δή­πο­τε ση­μείο του οι­κο­νο­μι­κού κύ­κλου, μειώ­νει τα κέρ­δη, εί­ναι ε­σφαλ­μέ­νη. Ξε­κι­νώ­ντας α­πό έ­να ση­μείο βα­θιάς ύ­φε­σης υ­πάρ­χουν τα πε­ρι­θώ­ρια να αυ­ξη­θούν οι μι­σθοί και πα­ράλ­λη­λα με αυ­τούς να αυ­ξη­θούν ή έ­στω να μη μειω­θούν τα κέρ­δη. Πώς γί­νε­ται, ό­μως, αυ­τό, δη­λα­δή να υ­πάρ­χει μια φά­ση του οι­κο­νο­μι­κού κύ­κλου, ό­που η κα­πι­τα­λι­στι­κή πα­ρα­γω­γή ξε­κι­νά­ει α­πό έ­να χα­μη­λό ση­μείο και αυ­ξά­νε­ται με πα­ράλ­λη­λη αύ­ξη­ση της α­πα­σχό­λη­σης, μείω­σης της α­νερ­γίας, ε­πα­κό­λου­θης αύ­ξη­σης των πραγ­μα­τι­κών μι­σθών αλ­λά και των κερ­δώ­ν; Πώς γί­νε­ται οι μι­σθοί να μη με­τα­τρέ­πο­νται αυ­το­μά­τως σε μείω­ση των κερ­δώ­ν;

Για να συμ­βαί­νει αυ­τό, πρέ­πει να πλη­ρού­ται μια βα­σι­κή προϋπό­θε­ση, στην ο­ποία α­να­φέ­ρε­ται ο Μαρξ στον τρί­το τό­μο του Κε­φα­λαίου: πρέ­πει η πα­ρα­γω­γι­κό­τη­τα της ερ­γα­σίας να προο­δεύει μα­ζί με τον ό­γκο της πα­ρα­γω­γής, να αυ­ξά­νε­ται κα­θώς αυ­ξά­νε­ται ο ό­γκος του πα­ρα­γό­με­νου προϊό­ντος. Αυ­τό ση­μαί­νει ό­τι κά­θε πρό­σθε­τος ερ­γα­ζό­με­νος που προσ­λαμ­βά­νε­ται, αυ­ξά­νει τον ό­γκο του προϊό­ντος πε­ρισ­σό­τε­ρο α­πό τον προ­η­γού­με­νο ερ­γα­ζό­με­νο. Άρα, για στα­θε­ρό μέ­σο μι­σθό, το κό­στος ερ­γα­σίας α­νά μο­νά­δα προϊό­ντος θα μειώ­νε­ται και το κέρ­δος θα αυ­ξά­νε­ται, έως ό­του η πα­ρα­γω­γή φτά­σει στο ση­μείο της πλή­ρους ε­ξάν­τλη­σης του αρ­γού­ντος πα­ρα­γω­γι­κού δυ­να­μι­κού. Αυ­τή η αύ­ξη­ση του κέρ­δους α­φή­νει πε­ρι­θώ­ρια και για την αύ­ξη­ση του μέ­σου πραγ­μα­τι­κού μι­σθού.

 

Ανά­πτυ­ξη διά των μι­σθών

Η α­ρι­στε­ρή κυ­βέρ­νη­ση μπο­ρεί να αυ­ξή­σει τον ε­λά­χι­στο μι­σθό στο προ­η­γού­με­νο ε­πί­πε­δό του και να κα­ταρ­γή­σει τους α­ντερ­γα­τι­κούς μνη­μο­νια­κούς νό­μους, να προ­σφέ­ρει συν­δι­κα­λι­στι­κή, νο­μι­κή, ι­δε­ο­λο­γι­κή και πο­λι­τι­κή κά­λυ­ψη στους ερ­γα­ζό­με­νους που θα χρεια­στεί να δώ­σουν σκλη­ρές μά­χες με την ερ­γο­δο­σία για το μι­σθό. Το πρώ­το κύ­μα μι­σθο­λο­γι­κών αυ­ξή­σεων, που θα έ­χει προέλ­θει α­πό την αύ­ξη­ση του ε­λά­χι­στου μι­σθού και τη με­ταρ­ρύθ­μι­ση των θε­σμών της α­γο­ράς ερ­γα­σίας, θα προ­κα­λέ­σει (εν­δε­χο­μέ­νως σε συν­δυα­σμό και με άλ­λες α­πο­φά­σεις της κυ­βέρ­νη­σης) αύ­ξη­ση της ι­διω­τι­κής κα­τα­νά­λω­σης, της ε­σω­τε­ρι­κής ζή­τη­σης, της πα­ρα­γω­γής, της α­πα­σχό­λη­σης, των κερ­δών. Επο­μέ­νως, ε­δώ η αύ­ξη­ση των μι­σθών τί­θε­ται ως προϋπό­θε­ση της αύ­ξη­σης του Α­ΕΠ (wage-led growth), σε α­ντί­θε­ση με την άλ­λη α­ντί­λη­ψη που θεω­ρεί την αύ­ξη­ση του Α­ΕΠ ως προ­α­παι­τού­με­νο για την αύ­ξη­ση των μι­σθών. Η μείω­ση της α­νερ­γίας που θα προέλ­θει στα πρώ­τα στά­δια της α­νά­καμ­ψης, θα ε­νι­σχύ­σει α­κό­μη πε­ρισ­σό­τε­ρο τους μι­σθούς και την α­πα­σχό­λη­ση και ο ε­νά­ρε­τος κύ­κλος της α­νά­πτυ­ξης θα συ­νε­χί­ζε­ται έως ό­του ε­ξαν­τλη­θεί το α­χρη­σι­μο­ποίη­το πα­ρα­γω­γι­κό δυ­να­μι­κό. Για ό­σο και­ρό θα διαρ­κεί αυ­τή η δια­δι­κα­σία, η α­νερ­γία θα μειώ­νε­ται και θα πα­ρα­τη­ρού­με μια στα­δια­κή, πλην ό­μως γε­νι­κή ά­νο­δο των πραγ­μα­τι­κών μι­σθών στον ε­πι­χει­ρη­μα­τι­κό το­μέα.

Στο ση­μείο αυ­τό δια­τυ­πώ­νο­νται μια σει­ρά α­ντιρ­ρή­σεων, ό­πως ό­τι οι αυ­ξή­σεις των μι­σθών θα προ­κα­λέ­σουν αυ­ξή­σεις των τι­μών ή ό­τι θα α­πο­τρέ­ψουν τις ε­πεν­δύ­σεις ή ό­τι θα ο­δη­γή­σουν σε α­κό­μη πε­ρισ­σό­τε­ρη μαύ­ρη ερ­γα­σία. Ωστό­σο, γνω­ρί­ζου­με ό­τι ξε­κι­νώ­ντας α­πό έ­να ση­μείο βα­θιάς ύ­φε­σης, ό­που οι ε­πι­χει­ρή­σεις δια­θέ­τουν ά­φθο­νο α­χρη­σι­μο­ποίη­το πα­ρα­γω­γι­κό δυ­να­μι­κό, τις συμ­φέ­ρει να αυ­ξή­σουν τον ό­γκο πα­ρα­γω­γής για να μειώ­σουν το κό­στος, α­πο­κο­μί­ζο­ντας έ­τσι έ­να με­γα­λύ­τε­ρο ό­φε­λος α­πό μιαν αύ­ξη­ση των τι­μών που θα μείω­νε τις πα­ραγ­γε­λίες. Όσο για τις  ε­πεν­δύ­σεις, δεν ε­ξαρ­τώ­νται α­πό τους μι­σθούς: με­σο­πρό­θε­σμα ε­ξαρ­τώ­νται α­πό την ζή­τη­ση, την κερ­δο­φο­ρία, και τα ε­πι­τό­κια. Μια α­νο­δι­κή φά­ση του κύ­κλου θα βελ­τιώ­σει την ζή­τη­ση και δεν θα μειώ­σει την κερ­δο­φο­ρία, κα­θώς στην ελ­λη­νι­κή οι­κο­νο­μία οι μειώ­σεις των μι­σθών α­ντι­σταθ­μί­ζο­νται α­πό τις αυ­ξή­σεις των πω­λή­σεων. Να θυ­μη­θού­με στο ση­μείο αυ­τό ό­τι στην Ελλά­δα οι ε­πι­χει­ρή­σεις έ­χουν, κα­τά μέ­σο ό­ρο, τα υ­ψη­λό­τε­ρα πε­ρι­θώ­ρια κέρ­δους με­τα­ξύ των α­να­πτυγ­μέ­νων χω­ρών της Ευ­ρώ­πης.

Εάν δεν θέ­λουν οι κα­πι­τα­λι­στές μας να δου­λέ­ψουν με πε­ρι­θώ­ρια κέρ­δους που σε άλ­λες α­να­πτυγ­μέ­νες χώ­ρες θεω­ρού­νται λο­γι­κά, μπο­ρού­με ε­μείς. Για τον λό­γο αυ­τό, η κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς θα πρέ­πει να αλ­λά­ξει την νο­μο­θε­σία ώ­στε οι ε­πι­χει­ρή­σεις να περ­νά­νε στα χέ­ρια των ερ­γα­ζο­μέ­νων, ό­ταν τα α­φε­ντι­κά θέ­λουν να στα­μα­τή­σουν τη λει­τουρ­γία της ε­πι­χεί­ρη­σης. Τέ­λος, η αύ­ξη­ση των μι­σθών θα μπο­ρού­σε να ο­δη­γή­σει σε α­κό­μη πε­ρισ­σό­τε­ρη μαύ­ρη και α­δή­λω­τη ερ­γα­σία ή ει­κο­νι­κές μι­σθο­λο­γι­κές κα­τα­στά­σεις, μό­νον εάν ε­μείς α­δρα­νή­σου­με. Η ε­πα­νί­δρυ­ση της Επι­θεώ­ρη­σης Εργα­σίας θα πρέ­πει να εί­ναι έ­να α­πό τα πρώ­τα, ά­με­σα κα­θή­κο­ντα μιας α­ρι­στε­ρής κυ­βέρ­νη­σης. Θα πρέ­πει να φρο­ντί­σου­με και ε­μείς, στη βά­ση, να α­πο­τρέ­ψου­με τις πα­ρά­νο­μες πρα­κτι­κές των ερ­γο­δο­τών ξε­ση­κώ­νο­ντας τον κό­σμο της ερ­γα­σίας να διεκ­δι­κή­σει τα δι­καιώ­μα­τά του και ρί­χνο­ντας στον α­γώ­να τις α­ξιό­λο­γες τα­ξι­κές συν­δι­κα­λι­στι­κές μας δυ­νά­μεις.

Που πά­με α­πό ’δω, σύ­ντρο­φε;

Μια τέ­τοια πο­λι­τι­κή α­νά­καμ­ψης της οι­κο­νο­μίας θα ό­φει­λε να πε­ρι­λαμ­βά­νει και μια σει­ρά συ­νο­δευ­τι­κών μέ­τρων, ό­πως η αύ­ξη­ση της ρευ­στό­τη­τας, το κού­ρε­μα στα χρέη των νοι­κο­κυ­ριών, η νο­μο­θε­τι­κή και διοι­κη­τι­κή προώ­θη­ση συ­νερ­γα­τι­κών μορ­φών ορ­γά­νω­σης της πα­ρα­γω­γής κλπ. Ο κοι­νω­νι­κός α­ντα­γω­νι­σμός για την αύ­ξη­ση του μι­σθού, δεν ε­ξαρ­τά­ται μό­νο α­πό το πο­σο­στό α­νερ­γίας, αλ­λά και α­πό τους θε­σμούς που ο­ρί­ζουν το πλαί­σιο του τα­ξι­κού α­ντα­γω­νι­σμού. Ιδιαί­τε­ρη ση­μα­σία έ­χουν οι θε­σμοί της α­γο­ράς ερ­γα­σίας, οι ο­ποίοι α­πο­τε­λούν α­πο­κρυ­στάλ­λω­ση του πα­ρελ­θό­ντος τα­ξι­κού συ­σχε­τι­σμού δύ­να­μης που έ­χει εν­σω­μα­τω­θεί στις σχέ­σεις ε­ξου­σίας, και για αυ­τό πρέ­πει να τους αλ­λά­ξου­με.

Στο τέ­λος μιας τέ­τοιας πο­ρείας με προ­φα­νές α­ρι­στε­ρό πρό­ση­μο και σο­σια­λι­στι­κή προο­πτι­κή, το πο­σο­στό α­νερ­γίας θα εί­χε μειω­θεί, εν­δε­χο­μέ­νως και με τη βοή­θεια άλ­λων πλευ­ρών της κυ­βερ­νη­τι­κής πο­λι­τι­κής, οι μι­σθοί θα εί­χαν αυ­ξη­θεί, το πα­ρα­γω­γι­κό δυ­να­μι­κό θα εί­χε ε­ξαν­τλη­θεί, οι ερ­γα­ζό­με­νες τά­ξεις θα εί­χαν με­γα­λύ­τε­ρη συ­νεί­δη­ση του ε­αυ­τού τους, ι­σχυ­ρές πο­λι­τι­κές και συν­δι­κα­λι­στι­κές ορ­γα­νώ­σεις, και τό­τε πια η κερ­δο­φο­ρία θα άρ­χι­ζε να μειώ­νε­ται (ό­πως μας το ε­ξή­γη­σε τό­σο υ­πο­μο­νε­τι­κά ο Μαρξ στο Κε­φά­λαιο). Αυ­τή προ­φα­νώς θα εί­ναι μια δια­φο­ρε­τι­κή συ­γκυ­ρία, ό­που θα δού­με τη βα­σι­κή α­ντί­θε­ση της κοι­νω­νίας μας, δη­λα­δή την α­ντί­θε­ση κε­φα­λαίου και ερ­γα­σίας, να πη­δά­ει γυ­μνή στην κε­ντρι­κή πο­λι­τι­κή σκη­νή και να ρω­τά­ει: «Ποιος ορ­γα­νώ­νει και διευ­θύ­νει την πα­ρα­γω­γή;»

•