Οι τράπεζες τούς… έβγαλαν στον δρόμο

ΙΣΠΑΝΙΑ Με έξυπνα σλόγκαν και έχοντας ήδη μια πρώτη νίκη, η Πλατφόρμα των Πληγέντων από την Υποθήκη οργανώνει ένα κίνημα κατά των εξώσεων

ΠΗΓΗ: Εφημερίδα των Συνταντών 

Της Κορίνας Βασιλοπούλου 

«Το άτομο που ζει σ” αυτό το κτίριο δεν τηρεί τις υποσχέσεις του εδώ και 15 μήνες. Πότε θα του κάνουν έξωση;» Το σύνθημα αυτό, κάτω από τη φωτογραφία του πρωθυπουργικού μεγάρου της Μονκλόα (το αντίστοιχο Μαξίμου), κυκλοφορεί τις τελευταίες μέρες στο ισπανικό διαδίκτυο στο πλαίσιο της καμπάνιας κατά των εξώσεων. Το κίνημα, αφού πριν από λίγες μέρες πέτυχε την πρώτη του νίκη, καθώς η πρότασή του για πάγωμα των εξώσεων είχε την πρώτη έγκριση από τη Βουλή, σήμερα πραγματοποιεί πορείες διαμαρτυρίας σε ολόκληρη τη χώρα με συνθήματα κατά των τραπεζών και με αίτημα «αξιοπρεπή κατοικία για όλους».

«Ενάντια στη γενοκτονία από τους τραπεζίτες, υποδεικνύουμε τους ενόχους», αναμένεται να φωνάξουν σήμερα χιλιάδες διαδηλωτές σε τουλάχιστον 52 πόλεις της Ισπανίας. Η όλη ιδέα και διοργάνωση ανήκει στην «Πλατφόρμα των Πληγέντων από την Υποθήκη» (Plataforma de Afectados por la Hipoteca/ΡΑΗ), μια πρωτοβουλία πολιτών που γεννήθηκε ως απάντηση στις δραματικές διαστάσεις που έχει λάβει το πρόβλημα των εξώσεων σε δανειολήπτες οι οποίοι, εξαιτίας της σοβαρής οικονομικής κρίσης, αδυνατούν να πληρώσουν το στεγαστικό τους.

Συμπτωματικά, αυτή η κινητοποίηση συμπίπτει με τη συμπλήρωση 10 χρόνων από τις μεγάλες μαζικές διαδηλώσεις κατά του πολέμου στο Ιράκ. Η πρώτη τέτοια διαδήλωση είχε πραγματοποιηθεί στις 15 Φεβρουαρίου του 2003. Εκατομμύρια Ισπανοί είχαν βγει στους δρόμους για να απαιτήσουν την απεμπλοκή της Ισπανίας από την επέμβαση στο Ιράκ στην οποία την είχε σύρει ο τότε πρωθυπουργός Χοσέ Μαρία Αθνάρ, γερά προσδεδεμένος στο άρμα του Μπους. «Τότε ήταν εποχές ευημερίας. Η οικονομία αναπτυσσόταν με ρυθμό 3% και η ανεργία δεν ξεπερνούσε το 11%», σχολιάζει η διαδικτυακή αριστερή εφημερίδα El Publico. «Τότε διαδηλώναμε για τον πόλεμο του Αθνάρ. Σήμερα, για τις περικοπές του Ραχόι».

Αλλες οι ανάγκες και τα προβλήματα σήμερα, σε μια Ισπανία όπου οι άνεργοι κοντεύουν τα έξι εκατομμύρια, και μαζί τους αυξάνεται και ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας και των παιδιών που υποσιτίζονται. Οσο για το φαινόμενο των νεοάστεγων, όσο πάει και φουντώνει. Σύμφωνα με τη διαδικτυακή εφημερίδα Tercera Informacion, κάθε μέρα πραγματοποιούνται στην Ισπανία 500 εξώσεις κατά μέσο όρο! Οι άνθρωποι που έχασαν τα σπίτια τους λόγω αδυναμίας πληρωμής του δανείου (στην πλειονότητά τους) ή του ενοικίου ξεπερνούν το μισό εκατομμύριο. Στο μεταξύ, στο δράμα των αστέγων έρχεται να προστεθεί και το δράμα των αυτοκτονιών.

Οπως στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες που πλήττονται από τα μνημόνια και τις συνταγές της λιτότητας, οι αυτοκτονίες που συνδέονται με την κρίση, αν και θέμα ταμπού για την επίσημη πολιτεία, πρωταγωνιστούν πλέον σε όλα τα ΜΜΕ. Οσο για τις αυτοκτονίες που σχετίζονται με το πρόβλημα των εξώσεων, αποτελούν ειδική κατηγορία. Μέσα στο 2012, έθεσαν τέρμα στη ζωή τους 119 άνθρωποι οι οποίοι διώχτηκαν ή επρόκειτο να διωχτούν από τα σπίτια τους λόγω χρεών προς τις τράπεζες. Οι αυτοκτονίες των εξώσεων συνεχίζονται δυστυχώς και το 2013. Οι τρεις τελευταίες, μέσα στην εβδομάδα που κλείνει, με θύματα έναν 55χρονο άντρα στο Αλικάντε, στη Νότια Ισπανία, κι ένα ζευγάρι συνταξιούχων στη Μαγιόρκα.

Παράλληλα όμως με το δράμα, ανθίζει η αλληλεγγύη. Οι πολίτες οργανώνονται και αντιδρούν στην αυθαιρεσία κυβέρνησης και τραπεζών. Η ΡΑΗ αποτελεί την πιο ηχηρή μορφή οργανωμένης αντίδρασης. Αλλοι προστρέχουν σε πιο «εναλλακτικές» λύσεις. Τα δύο τελευταία χρόνια διευρύνεται το φαινόμενο των καταλήψεων εγκαταλειμμένων σπιτιών από «νεοάστεγους». Οι νέοι καταληψίες είναι συνήθως νέοι άνθρωποι, μόνοι, ζευγάρια με ή χωρίς παιδιά, οι οποίοι έμειναν άνεργοι ή απλήρωτοι από τη δουλειά τους (η μόδα της απλήρωτης εργασίας επεκτείνεται και στην Ισπανία) και, εν συνεχεία, άστεγοι.

Οι «βίλες Αμαλίας» της σύγχρονης Ισπανίας είναι πολλά από τα χιλιάδες διαμερίσματα ή ολόκληρα οικοδομικά συγκροτήματα που έμειναν απούλητα, ξενοίκιαστα ή και μισοτελειωμένα, αφότου έσκασε η φούσκα της οικοδομής την περίοδο 2007–2008. Τέτοιες περιπτώσεις κατειλημμένων κτιρίων συναντά πια κανείς σε διάφορα σημεία της χώρας. Η πιο πρόσφατη, στην οποία αφιέρωσε το ρεπορτάζ της η El Pais, απαντά στη Σεβίλη. Εκεί, καμιά 70αριά άνθρωποι έχουν στήσει το σπιτικό τους σε πέντε άδεια οικοδομικά συγκροτήματα, αναβιώνοντας κατά κάποιο τρόπο, όπως σχολιάζει η εφημερίδα, την παράδοση της corrala, ενός αρκετά διαδεδομένου κοινοβιακού τρόπου στην Ισπανία ώς τον 16ο αιώνα.

Οι Ισπανοί αποδεικνύουν ότι η οργάνωση φέρνει αποτελέσματα. Η ΡΑΗ κατέθεσε ολοκληρωμένη πρόταση για πάγωμα εξώσεων, απόσβεση χρεών για δανειολήπτες που τους έχουν κατασχέσει τα σπίτια και κατασκευή κατοικιών με κοινωνικό ενοίκιο. Παρά την αρχική άρνηση της κυβέρνησης Ραχόι, οι βουλευτές της Δεξιάς την έκαναν τελικά δεκτή, πιεζόμενοι από τη γενική κατακραυγή που έχουν προκαλέσει τα σκάνδαλα του κόμματός τους, αλλά και οι τελευταίες αυτοκτονίες. Η πρόταση, στην οποία τελικά συμφώνησαν δεξιοί και σοσιαλιστές, αναμένεται να τεθεί κανονικά σε ψηφοφορία στις 7 Μαρτίου.

Το πνεύμα της 16ης Φεβρουαρίου (#16f είναι το σχετικό hashtag στο τουίτερ) εξαπλώνεται εκτός ισπανικών συνόρων. Τις προάλλες πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις κατά των εξώσεων και στο Βερολίνο, ενώ αύριο, ταυτόχρονα με την Ισπανία, θα γίνουν ανάλογες διαμαρτυρίες στο Βέλγιο και στη Βρετανία. Κι αυτή είναι μόνον η αρχή. Την Κυριακή, 17 του μήνα, θα πραγματοποιηθεί πανεθνική διαδήλωση κατά της ιδιωτικοποίησης της υγείας. Στις 23 έχουν προγραμματιστεί διαδηλώσεις σε ολόκληρη τη χώρα «κατά του πραξικοπήματος των αγορών». Δέκα χρόνια μετά τον πόλεμο στο Ιράκ, οι Ισπανοί –και όχι μόνον αυτοί– έχουν δεκάδες λόγους για να πλημμυρίσουν τους δρόμους.