by Άγγελος Κ
Η Κίνας αποτελεί σήμερα μια από τις σπάνιες περιπτώσεις όπου ο νεοφιλελευθερισμός μπορεί να κομπάζει για τις «επιτυχίες του καπιταλισμού». Πριν τριάντα χρόνια η οικονομία της αναπτυσσόταν με μικρότερο ρυθμό απ’ ότι ο πληθυσμός της ενώ η συνεισφορά της στο παγκόσμιο εμπόριο ήταν λιγότερο από 1%. Σε αντίθεση με το παρελθόν, φέτος η Κίνα ξεπέρασε τη Γερμανία ως ο μεγαλύτερος παγκόσμιος εξαγωγέας και η οικονομία της εξακολουθεί να αναπτύσσεται με εντυπωσιακούς ρυθμούς παρά την παγκόσμια οικονομική ύφεση. Υπάρχουν μάλιστα αρκετοί που προβλέπουν ότι (σε κάποιες δεκαετίες) η Κίνα θα ξεπεράσει τις ΗΠΑ σε οικονομική και πολιτική ισχύ.
Οι νεοφιλελεύθεροι ισχυρίζονται ότι η επιτυχία της Κίνας ήταν το αποτέλεσμα των ιδιωτικοποιήσεων που πραγματοποιήθηκαν πριν 30 χρόνια, και επιπλέον, ότι από τότε υπάρχει μια συνεχείς αδιατάρακτη οικονομική επέκταση.
Στο άρθρο που ακολουθεί θα υποστηρίξω ότι και οι δυο ισχυρισμοί είναι απολύτως ψευδείς.
Το 1978 άρχισαν οι μεταρρυθμίσεις του καθεστώτος. Τότε ουσιαστικά ιδιωτικοποιήθηκε η γη και δόθηκαν στους αγρότες κίνητρα να παράγουν πιο εντατικά. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία αγροτικών επιχειρήσεων, πρώτα για καταναλωτικά προϊόντα και αργότερα για εξαγωγές.Ο σκοπός των μεταρρυθμίσεων ήταν να μπει στην παραγωγική διαδικασία το «αδρανών δυναμικό» που υπήρχε στην οικονομία (στην προκειμένη περίπτωση η γη και οι αγρότες) με σκοπό την πιο αποτελεσματική οικονομική λειτουργία μέσω της εντατικοποίησης της εργασίας των αγροτών που έπρεπε να δουλεύουν πιο σκληρά για να κερδίσουν από το πλεόνασμα της παραγωγής τους. Αυτό πράγματι οδήγησε σε αύξηση της παραγωγής, αλλά ταυτόχρονα στο χειρότερο πληθωρισμό από το 1949. Επιπλέον, οι αντιθέσεις ανάμεσα στη μειοψηφία του καρπώθηκε τα οφέλη και στη πλειοψηφία που πήρε ψίχουλαοδήγησε σε όξυνση των ταξικών αντιθέσεων. Το αποτέλεσμα ήταν η εμφάνιση τόσο του οικονομικού κύκλου (στα 1988 η οικονομία γνώρισε ύφεση) όσο και πολιτικών διεκδικήσεων με αποκορύφωση τα γεγονότα στην Πλατεία Τιενανμέν το 1989, το μεγαλύτερο κίνημα διαμαρτυρίας στην Κίνα από τη δεκαετία του 1920.
