by Techie Chan
Ήρθε η ώρα της πληρωμής. Για όλους. Η Τράπεζα της Ελλάδος αποκαλύφθηκε πως με τον έναν ή τον άλλο τρόπο επέτρεπε τη χειραγώγηση της ελληνικής αγοράς ομολόγων. Σκόπός αυτού του κειμένου είναι να το εξηγήσει με απλά λόγια, προκειμένου να γίνει κατανοητό το μέγεθος του σκανδάλου. Κανένα οικονομικό παιχνίδι δεν είναι πέραν της κατανόησης ενός φιλομαθή αποφοίτου λυκείου, εάν του το παρουσιάσουν χωρίς τις χιλιάδες τεχνικών όρων που στόχο έχουν να τον αποτρέψουν από το να μάθει πως το παιχνίδι είναι περίπλοκο αλλά απλό. Απολαύστε λοιπόν και αναρωτηθείτε γιατί κανείς -της αριστεράς συμπεριλαμβανομένης- δεν ασχολείται με το θέμα.
Για αρχή ας εξηγήσουμε με τους ορισμούς.
Repo: Ο Άγγελος έχει ένα 10ετες ομόλογο του ελληνικού δημοσίου που αγόρασε το 2008 και το οποίο κρατά για να σπουδάσει τα παιδιά του. Έρχεται ο Ξερόλας και του λέει. Άγγελέ μου, θέλεις να μου δανείσεις το ομόλογό σου για ένα μήνα? Σου υπόσχομαι πως θα στο επιστρέψω πλυμένο γυαλισμένο και ατόφιο και μάλιστα για τον κόπο σου θα σου δώσω κι ένα μικρό ποσό που θα το συμφωνήσουμε από τώρα (ας πουμε 20ευρώ). Ο Άγγελος συμφωνεί και έτσι το ομόλογο έρχεται στα χέρια του Ξερόλα που για ένα μήνα μπορεί να το κάνει ό,τι θέλει, φτάνει στο τέλος του μήνα να το επιστρέψει στον Άγγελο μαζί με το ποσό που συμφωνήσανε. Αυτό είναι ένα ρέπο.
Spread: τα ομόλογα, περίπου όπως και οι προθεσμιακές καταθέσεις έχουν ένα επιτόκιο το οποίο καθορίζεται τη στιγμή της έκδοσής τους. Όταν λέμε 5ετές ομόλογο 1000 ευρώ με απόδοση 5%, εννοούμε πως αυτός που θα το αγοράσει για τα επόμενα 5 χρόνια θα βγάζει 50 ευρώ το χρόνο. Το spread είναι η διαφορά του επιτοκίου που πληρώνει ένα κράτος σε σχέση με το επιτόκιο που πληρώνει ένα άλλο κράτος το οποίο θεωρούμε ως βάση. Δηλαδή εάν η γερμανία για το 5ετες ομόλογο πληρώνει σήμερα 3% και η Έλλάδα 5%, τότε το spread είναι 2% ή 200 μονάδες βάσης (πρακτικά 200εκατοστά).
Εδώ δεν θα εξηγήσω κάτι για να μη μακρηγορούμε και μπλεκόμαστε, όχι όμως γιατί είναι δύσκολο να εξηγηθεί: Η τιμή ενός (παλιού) ομολόγου, πέφτει όσο ανεβαίνει το σημερινό επιτόκιό της ίδιας τάξης ομολόγων. Με λίγα λόγια, όταν ανεβαίνουν τα spread στα 5ετη ομόλογα, αυτόματα ο πρώτος χαμένος δεν είναι το δημόσιο, αλλά όλοι όσοι έχουν στα χέρια τους παλιότερα ομόλογα της ίδιας τάξης (δηλαδή 5ετή). Το δημόσιο, ζημιώνεται έμμεσα με δύο τρόπους. Α) από τη μειωμένη αξιοπιστία του (όσοι αγοράζουν τα ομολογά του χάνουν) και Β) όταν ξαναβγεί στην αγορά να εκδόσει καινούργια ομόλογα, επειδή τα ομόλογα αυτά θα έχουν υψηλότερο επιτόκιο.
