Σε «εθελοντική» έξοδο μάς ωθεί το Βερολίνο

Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ

του Γ. Μαλούχου

Μοιάζει με αεροπλάνο σε ελεύθερη πτώση, ή με φορτηγό σε κατηφόρα χωρίς φρένα: αυτές είναι οι εικόνες που μπορούν να αποδώσουν το τι συμβαίνει από χθες. Οχι μόνον στη διαχείριση του ελληνικού χρέους, αλλά σε ολόκληρη πια την ευρωζώνη, που ριζικά απέτυχε στην αντιμετώπισή της μέσα από έναν συνδιασμό θανάτου όπου το ένα στοιχείο τροφοδότησε το άλλο: η γερμανική συνθλιπτικότητα και η ελληνική ανικανότητα. Ο συνδιασμός της αδυναμίας της ελληνικής κυβέρνησης και της επιμονής του Βερολίνου στο ανέφικτο, μας έφεραν ως εδώ, μια ανάσα πριν από την πρόσκρουση που μοιάζει πλέον αναπόφευκτη. Ομως, ποια μπορεί να είναι αυτή η πρόσκρουση;

Οι αποφάσεις της 21ης Ιουλίου έχουν ήδη ακυρωθεί από δέκα διαφορετικές πλευρές. Ο στόχος που, κακώς, έθεσε η ελληνική κυβέρνηση για το «90%» και ο οποίος εκπνέει, κρίνεται πλέον μη επιτεύξιμος. Το ευρωομόλογο, πέθανε κι αυτό. Η έκθεση της τρόικας, την οποία οι Γερμανοί δήλωσαν προχθές ότι αναμένουν για να λάβουν τις αποφάσεις τους, θα είναι αρνητική. Διέξοδος, πλέον, δεν υπάρχει. Σε αυτή την πραγματικότητα απαντά τόσο ο πρωτοφανής ορυμαγδός των χθεσινών γερμανικών δηλώσεων όσο και η ελεύθερη πτώση των ευρωπαικών χρηματιστηρίων.

Χθες, που τα ευρωπαικά χρηματιστήρια κατέρρεαν, το Βερολίνο εξέπεμπε περίπου δέκα διαφορετικά επίσημα μηνύματα για την υπόθεση του ελληνικού χρέους, τα περισσότερα στην κατεύθυνση «να τελειώνουμε πλέον με την Ελλάδα». Ανάμεσά τους, η δήλωση της Αγκελα Μέρκελ, ήταν σε πρώτη ανάγνωση μια προσπάθεια ανάσχεσης αυτής της τάσης. Ομως, σε μια βαθύτερη ανάγνωση, ήταν μάλλον το αντίθετο: η Γερμανίδα καγκελάριος είπε, επί λέξη, ότι δεν υπάρχουν «νομικοί και τεχνικοί τρόποι» για την αποχώρηση μιας χώρας από το ευρώ, πριν συμπληρώσει ότι θα θεωρούσε αυτή την εξέλιξη αδιανόητη και αναφερθεί στις επιπτώσεις που θα είχε στην ευρωζώνη. Η αρχή και η βάση όλης της δήλωσής της όμως έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία και, ασφαλώς, δεν ειπώθηκε τυχαία.

Μόλις λίγες ώρες αργότερα, πάλι η ίδια η Αγκελα Μέρκελ φέρεται να λέει ότι η Ελλάδα δεν θα λάβει το επόμενο πακέτο βοήθειας αν δεν πετύχει την πλήρη εφαρμογή των στόχων, κάτι που, όπως όλοι, έτσι και εκείνη, γνωρίζει πολύ καλά ότι δεν πρόκειται να συμβεί – κι όλα τα υπόλοιπα είναι κουβέντες χωρίς περιεχόμενο. Οι στόχοι που έχουν τεθεί δεν θα επιτευχθούν και αυτό το γνωρίζουν τόσο εκείνοι που τους επέβαλλαν στο Βερολίνο όσο και εκείνοι που τους αποδέχθηκαν, έστω και με το μαχαίρι στο λαιμό, στην Αθήνα - ανάμεσά τους και η (πρώην επίτροπος) υπουργός Παιδείας Αννα Διαμαντοπούλου που άνοιξε χθες εκ νέου τη συζήτηση για τη δραχμή. Και η αποτυχία επίτευξής τους οφείλεται ακριβώς σε αυτό το φονικό συνδιασμό της κυβερνητικής ανεπάρκειας και του απόλυτα παράλογου των απαιτήσεων.

Η ουσία έρχεται από τη σύνθεση αυτών των δύο φαινομενικά – αλλά όχι ουσιαστικά - βαθιά αντιφατικών μεταξύ τους θέσεων Μέρκελ που εκφράστηκαν μέσα σε λίγες ώρες και είναι μία και μόνη: ναι στη χρεοκοπία, όχι στην έξοδο, που την απαγορεύουν «νομικοί και τεχνικοί» λόγοι. Ομως, προφανώς, κάτι τέτοιο είναι απολύτως αδύνατο να συμβεί.

Εκείνο λοιπόν που δεν είπε η Γερμανίδα καγκελάριος είναι ότι αδύνατη νομικά και τεχνικά είναι η αναγκαστική έξοδος. Για την εθελούσια, δεν ισχύει το ίδιο. Μια χώρα δεν μπορεί να εκδιωχθεί από το κοινό νόμισμα, αλλά, αν πρόκειται να αφεθεί να πτωχεύσει, όπως προδιαγράφει σαφώς η δεύτερη δήλωση – την οποία φέρεται να στήριξε πλήρως και ο κ. Σόιμπλε – τίποτα απολύτως δεν της απαγορεύει να προχωρήσει σε μία εθελοντική έξοδο.

Βεβαίως, το ερώτημα, είναι γιατί θα έπραττε κάτι τέτοιο. Η απάντηση βρίσκεται στο μαστίγιο και το καρότο: μαστίγιο, είναι ο εξαναγκασμός σε πτώχευση. Καρότο, μπορεί πολύ καλά να είναι ένα κούρεμα του χρέους και μία, προς στιγμήν, συνέχιση ίσως της «βοήθειας», ως «αντάλλαγμα» σε μια, κατά τους τύπους, «εθελοντική» αποχώρηση, που, επί της ουσίας, θα είναι αποτέλεσμα του γερμανικού στραγγαλισμού που φούντωσε χθες – κάτι που δεν συνέβη, λ.χ., στη Γαλλία, εκεί καμιά φωνή δεν ακούστηκε. Αντίθετα, η (Γαλλίδα) Κριστίν Λαγκάρντ από το ΔΝΤ, που επίσης μας δανίζει, επιχείρησε, χωρίς αποτέλεσμα, να «μαζέψει» την κατάσταση. Επιπλέον, την ίδια στιγμή, η Ιταλία και η Ισπανία, είδαν το μάτι του κυκλώνα να τις πλησιάζει επικίνδυνα και ο Τρεμόντι με δραματικό τρόπο επανήλθε στο ευρωομόλογο, παρά το γεγονός ότι ο Τρισέ αγόρασε πολύ μεγάλο κομμάτι ιταλικού χρέους με την κάθετη αντίδραση των δύο Γερμανών της τράπεζας,  Weidmann και Stark: η Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα στήνει αναχώματα για την Ιταλία, στα οποία οι Γερμανοί είναι επίσης αντίθετοι.

Η χθεσινή φοβερή και ξαφνική Γερμανική πίεση στήνει ένα σαφές σκηνικό έκρηξης, κάτω από το βάρος της νέας εκλογικής ήττας Μέρκελ την Κυριακή, αλλά και της επόμενης στις 12 Σεπτεμβρίου που αναμένεται στο Βερολίνο, της απόφασης του δικαστηρίου της Καρλσρούης αύριο και, τέλος, της ψηφοφορίας στο Ράιχσταγκ στα τέλη του μηνός. Κι αφού λύση δεν υπάρχει, το μόνο που μένει, είναι να βρεθεί ο τρόπος να υπερκεραστούν αυτοί οι «νομικοί και τεχνικοί λόγοι» που επιστράτευσε ξαφνικά από το πουθενά η Αγκελα Μέρκελ. Και, γι αυτό, ασφαλώς, πάντα υπάρχουν τρόποι…