Στα θολά νερά του πάτου

Πηγή: ΑΥΓΗ 

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Το χειρότερο που μπορεί να συμβεί στο εξής στην ελληνική κοινωνία δεν είναι τα επόμενα κύματα μέτρων 7 και πλέον δισ. ευρώ. Το χειρότερο είναι η εξοικείωση, ο συμβιβασμός με τη νέα ζοφερή πραγματικότητα. Παρ’ ότι πολλοί, ακόμη και από το στρατόπεδο των πιστωτών και των θερμών οπαδών της εξουθενωτικής λιτότητας, μελλοντολογούν συχνά για ανεξέλεγκτη κοινωνική έκρηξη που υποβόσκει στην Ελλάδα, μέχρι στιγμής φαίνεται να επικρατεί στα λαϊκά στρώματα που πλήττονται το φαινόμενο του μιθριδατισμού: η σταδιακή εξοικείωση με κάθε κύμα λιτότητας και κατάλυσης δικαιωμάτων που εξαπολύει η τρόικα και οι εγχώριοι εντολοδόχοι της οι οποίοι υποδύονται την κυβέρνηση. Δεν έλειψαν, βέβαια, την τελευταία διετία οι εκρηκτικές κοινωνικές αντιδράσεις που έφεραν το πολιτικό σύστημα στα όρια της κατάρρευσης. Αλλά, εκ του αποτελέσματος κρίνοντας, αυτές οι αντιδράσεις «χωνεύτηκαν» σε μια τάση φοβισμένου και εκβιασμένου συμβιβασμού.

ΑΥΤΗ τη στάση, ορατή στην καθημερινότητα των χώρων δουλειάς σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, όπου τα υποζύγια της λιτότητας ανέχονται πρωτοφανείς περικοπές αλλά και εργοδοτικές αυθαιρεσίες που συνθέτουν μια πραγματικότητα «εσωτερικής στάσης πληρωμών», την τροφοδοτούν δύο κυρίως στοιχεία: πρώτον, η προσδοκία ότι κάποια στιγμή θα πιάσουμε πάτο, κι ότι ο πάτος αυτός δεν θα είναι μια εντελώς αβίωτη κατάσταση, τουλάχιστον για την πλειοψηφία της κοινωνίας. Δεύτερον, η κραυγαλέα απουσία μιας χειροπιαστής, θαρραλέα διακηρυγμένης, εναλλακτικής πρότασης εξουσίας και διακυβέρνησης, στο αντίποδα της τροϊκανής συμμαχίας των προθύμων.

ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ, το αν υπάρχει πάτος στο βαρέλι της λιτότητας και της κοινωνικής αναλγησίας, τα επιχειρήματα είναι, δυστυχώς, πλούσια. Και το κυριότερο στην παρούσα συγκυρία είναι πως η ελληνική οικονομία έχει πάψει να είναι το ίδιο σημαντική όπως μέχρι προ μηνών για την επιβίωση του συνονθυλεύματος της Ευρωζώνης, τώρα που αστέρες του λεγόμενου «ιστορικού καπιταλισμού» της Ευρώπης, όπως η Ιταλία ή το Βέλγιο, παίρνουν προβάδισμα στη λίστα της διάσωσης. Για την Ελλάδα παραμένει πάντα ανοικτή η προοπτική της ανεξέλεγκτης χρεωκοπίας καθώς είναι ολοφάνερο πως, ακόμη κι αν τηρηθούν μέχρι κεραίας οι όροι των πιστωτών, το χρέος θα είναι αβίωτο και σε μια δεκαετία από τώρα, ενώ ο Γολγοθάς της βαθιάς ύφεσης δεν έχει ορατό τέλος. Ταυτόχρονα, η ελληνική οικονομία θα έχει πλήρως αποστερηθεί από τις δυνατότητες μιας ανασυγκρότησης των παραγωγικών πόρων και δομών της για να αποδώσουν όχι ανάπτυξη, αλλά τουλάχιστον επάρκεια αγαθών και υπηρεσιών για την επιβίωση του πληθυσμού.

ΓΙΑ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ, την απουσία μιας χωρίς φόβο και πάθος διατυπωμένης, ρεαλιστικής εναλλακτικής πρότασης διακυβέρνησης και διαχείρισης της κρίσης, τα πράγματα μοιάζουν πιο θολά από ποτέ. Από ποιους μπορεί να προέλθει μια τέτοια πρόταση; Μα, φυσικά από την Αριστερά. Και τι γίνεται εκεί; Τα τρία βασικά της ρεύματα - ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ, εξωκοινοβουλευτική- φαίνεται να κινούνται σε παράλληλες πλην ασύμπτωτες πρωτοβουλίες σύνθεσης με όμορους χώρους ή δυνάμεις που «εξόκειλαν» από το καταρρέον ΠΑΣΟΚ, αλλά δεν ανταποκρίνονται στο βασικό ζήτημα: να συναντηθούν σε μια πρόταση εξουσίας και σωτηρίας του λαού από την καταστροφή. Σε μια πρόταση για κυβέρνηση της αριστεράς. Γιατί φοβόμαστε να το πούμε; Μήπως γιατί τις επιμέρους δυνάμεις τις χωρίζει προγραμματική άβυσσος; Ακόμη κι αν ισχύει αυτό σ’ έναν βαθμό, είναι καλύτερα να διαπιστωθεί σ’ ένα τραπέζι διαλόγου ουσιαστικού, όχι προσχηματικού, παρά να χρεωθεί το σύνολο των αριστερών δυνάμεων την αποφυγή ανάληψης της ευθύνης έναντι της κοινωνίας. Και μια αποτυχημένη απόπειρα είναι προτιμότερη από τη βολική αποχή.

ΤΟ ΕΠΙΠΛΕΟΝ επιχείρημα υπέρ του βήματος που μπορεί να ανατρέψει ριζικά τη «μιθριδατική» ψυχολογία στην κοινωνία το δίνει άλλωστε η συμπεριφορά του αστικού κόσμου. Παρ’ ότι οι πολιτικοί του εκπρόσωποι έπιασαν πάτο, παρ’ ότι το κομματικό τους σύστημα βρίσκεται σε δημοσκοπική κατάρρευση, αν και αποδείχθηκαν ανίκανοι να υπερασπιστούν ακόμη και την ανάπηρη αστική δημοκρατία στην οποία ομνύουν, την κρίσιμη στιγμή έκαναν μια καθόλα ταξική επιλογή για να υπερασπίσουν τα ιερά και τα όσια. Και τώρα, με το βλέμμα στις εκλογές, ψαρεύουν στα θολά νερά του πάτου της ευρωσωτηρίας: ο Παπανδρέου προσπαθεί να μείνει στο παιχνίδι ως «πρωθυπουργεύων», ο Σαμαράς ψάχνει νέα συσκευασία για την τσαλακωμένη αντιμνημονιακή ρητορεία του, ο Καρατζαφέρης ανακαλύπτει ακόμη και τον αντιαμερικανισμό. Και, το κυριότερο, ο Παπαδήμος με τον ιδεολογικά απαθή τεχνοκρατικό του λόγο, γίνεται άξονας οριζόντιων συγκλίσεων ανάμεσα σε δυνάμεις και παράγοντες του δικομματισμού και της ευρύτερης συγκυβέρνησης. Εν ολίγοις, ο αστικός κόσμος κάνει ό,τι μπορεί -έστω και σε συνθήκες ανταγωνισμού- για να μη μείνει χωρίς εναλλακτική λύση σε περίπτωση εκλογικού αδιεξόδου. Προετοιμάζει τις «καβάντζες» του.

Η ΑΛΛΗ πλευρά; Αυτή που κατά τεκμήριο εκπροσωπεί γνήσια τον κόσμο της εργασίας, τα θύματα του μνημονίου, τα εξουθενωμένα από το λιτότητα λαϊκά στρώματα, τι κάνει; Πώς κολυμπά στα θολά νερά του πάτου;