FT: Ημίμετρα και ευχολόγια δεν δίνουν λύση

Πηγή: FT (via euro2day)
W. Munchau

Κάποτε μπορεί να έρθει η μέρα όπου η ευρωζώνη θα συμφωνήσει σε ένα ολοκληρωμένο πακέτο για την οριστική επίλυση της κρίσης, όμως η μέρα αυτή δεν ήταν η 26η Oκτωβρίου. Η συμφωνία στην οποία κατέληξαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες στις 5 τα ξημερώματα της Πέμπτης στις Βρυξέλλες δεν απέχει πολύ από τους στόχους που είχαν θέσει.

Εξασφάλισαν μια "εθελοντική συμφωνία" με τις τράπεζες και συμφώνησαν στο γενικότερο περίγραμμα ενός συστήματος μόχλευσης του EFSF. Ωστόσο, τίποτε από όλα αυτά δεν πρόκειται να επιλύσει την κρίση.
Η συμφωνία με το IIF προβλέπει "εθελοντικό" κούρεμα του ελληνικού χρέους που έχουν στην κατοχή τους οι τράπεζες. Αυτό αντιστοιχεί στο ποσό των 100 δισ. ευρώ και θα συνοδευτεί με συνεισφορά 30 δισ. ευρώ από τις κυβερνήσεις της ευρωζώνης. Ο στόχος είναι να μειωθεί το ελληνικό χρέος στο 120% του ΑΕΠ έως το 2020.

Δεν πιστεύω ότι ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί. Πρώτον, η συμφωνία με το IIF δεν δεσμεύει τις τράπεζες. Το IIF δεν έχει ακόμα εξασφαλίσει τον "εθελοντικό" χαρακτήρα της ανταλλαγής. Πολλές τράπεζες θα είναι σε καλύτερη θέση αν το "κούρεμα" δεν είναι εθελοντικό, δεδομένων των αντισταθμιστικών τους θέσεων σε CDS. Μια συμφωνία σε εθελοντική βάση δεν θα πυροδοτήσει τα ασφάλιστρα κινδύνου. Με άλλα λόγια, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να καταλήξουμε σε μη εθελοντική συμφωνία, που είναι ακριβώς αυτό που προσπαθούσαν να αποφύγουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, με εξαίρεση ίσως μερικά βόρεια κράτη. 

Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο διατηρώ τον σκεπτικισμό μου έχει να κάνει με τις προβλέψεις για βιώσιμο χρέος στο 120% του ΑΕΠ. Οι οικονομικές προβλέψεις της Ε.Ε. για την Ελλάδα έχουν αποδειχθεί πολλές φορές λανθασμένες. Υποτίμησε τον αντίκτυπο της λιτότητας στην οικονομική ανάπτυξη και στα ελλείμματα του δημόσιου τομέα. Η υποτίμηση αυτή είναι ο λόγος για τον οποίο το εθελοντικό κούρεμα ύψους 21% που συμφωνήθηκε τον Ιούλιο αυξήθηκε τώρα στο 50%. Τι θα συμβεί αν η δημοσιονομική εικόνα της Ελλάδας επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο; Δεν υπάρχει μέχρι στιγμής κάποια πρόβλεψη για αλλαγή πολιτικής.

Τρίτον, στο ιδιαίτερα απίθανο ενδεχόμενο όπου οι τράπεζες βρουν τα λεφτά που έχουν ανάγκη και η Ελλάδα καταφέρει να μειώσει το χρέος στο 120% του ΑΕΠ έως το 2020, δεν είναι καθόλου ξεκάθαρο ότι η χώρα θα μπορέσει ακόμα και τότε να επιστρέψει στις αγορές.

Πιστεύω ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί πολύ χαμηλότερο λόγο χρέους προς ΑΕΠ, ενδεχομένως κοντά στο 80%, για να επιτύχει τη βιωσιμότητα και να αποκτήσει πρόσβαση στις αγορές. Αυτήν τη στιγμή, το χρέος της Ιταλίας φτάνει στο 120% του ΑΕΠ και μπορεί το νούμερο αυτό να αποτέλεσε σημείο αναφοράς για την ευρωπαϊκή πολιτική ηγεσία. Αλλά η Ιταλία διαθέτει πολύ πιο στέρεα βάση εγχώριων αποταμιευτών σε σύγκριση με την Ελλάδα και το επίπεδο αυτό αποδεικνύεται μη βιώσιμο ακόμα και για εκείνη.

Όσον αφορά στο EFSF, οι ηγέτες κατάφεραν να έρθουν σε συμφωνία για τη μόχλευσή του στο 1 τρισ. ευρώ. Ο κ. Herman Van Rompuy, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έκανε ένα αποκαλυπτικό σχόλιο αμέσως μετά τη συνάντηση, λέγοντας ότι οι τράπεζες το κάνουν αυτό τόσο καιρό, γιατί να μην τα καταφέρουν και οι κυβερνήσεις;

Ο λόγος είναι απλός. Οι τράπεζες μπορούν να το κάνουν γιατί οι κεντρικές τράπεζες και οι κυβερνήσεις δρουν ως εγγυητές έκτακτης ανάγκης του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Υπάρχει μια άρρητη ασφάλιση απεριόριστης κάλυψης. Στην περίπτωση του EFSF συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Υπάρχει μια ρητή ασφάλιση περιορισμένης κάλυψης. Η Γερμανία επιθυμεί η έκθεσή της να μην ξεπεράσει τα 210 δισ. δολάρια.

Μου φαίνεται εξαιρετικά απίθανο οι παγκόσμιοι επενδυτές να τρέξουν να τοποθετήσουν κεφάλαια στο ειδικό όχημα με το οποίο η ευρωζώνη επιθυμεί να μοχλεύσει το EFSF. Πραγματικά δυσκολεύομαι να καταλάβω πώς αυτό το σχήμα μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική και σταθερή πτώση των spreads των ομολόγων.

H μόχλευση μπορεί να λειτουργήσει, αλλά μόνο αν η ευρωζώνη φανεί πρόθυμη να προσφέρει απεριόριστη στήριξη. Αυτή μπορεί να πάρει τη μορφή είτε ενός εγγυητή έκτακτης ανάγκης από την ΕΚΤ, είτε ενός ευρωομολόγου, είτε ιδανικά και των δύο.

Αυτό είναι κάτι που πιστεύω ότι αποτελεί αποτελεσματική συμφωνία. Μπορεί να συμβεί στο μέλλον, αλλά δεν μένει ακόμα πολύς χρόνος. Εν τω μεταξύ, η κρίση καλά κρατεί.



ΠΗΓΗ: FT.com