Η ενότητα της αριστεράς

ΠΗΓΗ: ΕλευθεροτυπίαΤου ΤΑΣΟΥ ΠΑΠΠΑ pappas@enet.gr

Το εντυπωσιακό 30% που συγκέντρωσαν στον πρώτο γύρο οι συνδυασμοί της αριστεράς στην Αττική αναζωπύρωσε τη συζήτηση για το θέμα της ενότητας. «Αν ενωνόταν η ελληνική αριστερά στις εκλογές, θα είχε αλλάξει σωτήρια το πολιτικό σκηνικό» αποφαίνεται ο καθηγητής Σπ. Μαρκέτος («Το Βήμα», 14-11-2010).

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο καθηγητής Κ. Λαπαβίτσας: «Η κοινωνία απαιτεί προγραμματική πρόταση εξόδου από την κρίση, καθώς και πολιτικό μέτωπο που θα την κάνει πραγματικότητα. Αυτό έψαχνε από την αριστερά τον περασμένο Μάιο, αλλά δεν το βρήκε. Πιθανώς να το ξαναζητήσει στο επόμενο διάστημα, γι' αυτό πρέπει να είναι έτοιμη» («Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», 14-11-2010).

Για τους περισσότερους παρατηρητές η πολυδιάσπαση της αριστεράς είναι η βασική αιτία που την κρατά καθηλωμένη σε ρόλο μικρού παίκτη. Κάθε φορά που σημειώνεται ένα σχετικά καλό αποτέλεσμα, η λέξη «ενότητα» επιστρέφει στο προσκήνιο και αρχίζουν οι πιέσεις προς τις ηγεσίες προκειμένου να γίνει πράξη η συμπόρευση όλων των συνιστωσών της. Παλιότερα είχε επινοηθεί ο όρος «ενότητα μέσα από τη διαφορετικότητα», ωστόσο οι απόπειρες που έγιναν δεν ευδοκίμησαν.

Το 1988 το κοινό πόρισμα ΚΚΕ-Ε.ΑΡ. που οδήγησε στον ενιαίο Συνασπισμό κατέρρευσε σε τρία χρόνια, παρά το γεγονός ότι οι συνθήκες ήταν ιδανικές, τόσο στο διεθνές επίπεδο (σαρωτικός άνεμος ανανέωσης από την ΕΣΣΔ) όσο και στο εσωτερικό της χώρας (μαζική απαξίωση του ΠΑΣΟΚ και ακατάσχετη φθορά του Α. Παπανδρέου).

Το 2007, το ΠΑΣΟΚ ήταν και πάλι σε πορεία υποχώρησης, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ -το φιλόδοξο σχέδιο σύμπλευσης της πέραν του ΚΚΕ αριστεράς- είχε απογειωθεί δημοσκοπικά στο 18%. Μέσα σ' έναν χρόνο οι συσχετισμοί ανετράπησαν και ο συναινετικός δικομματισμός κάλυψε ένα μεγάλο μέρος από το χαμένο έδαφος.

Η συζήτηση για την ενότητα είναι όντως ελκυστική και είναι βέβαιο ότι ενεργοποιεί τα συναισθηματικά ανακλαστικά του αριστερού ακροατηρίου, ωστόσο υποτιμά σε μεγάλο βαθμό τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα κόμματα που την αποτελούν.

Για να προκύψει το 30% στην Περιφέρεια Αττικής, πρέπει να προστεθούν τα επιμέρους ποσοστά. Η πράξη αυτή είναι αυθαίρετη. Αραγε πόση σχέση έχει η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, με τη Δημοκρατική Αριστερά και η τελευταία με το μέτωπο του Α. Αλαβάνου; Τόση όση έχει ο αντιμνημονιακός λόγος της Ν.Δ. με αυτόν της αντισυστημικής αριστεράς.

Η ηγεσία του ΚΚΕ ερεθίζεται αρνητικά όταν γίνεται λόγος για το ενδεχόμενο διαλόγου με τον ΣΥΡΙΖΑ, γιατί τον θεωρεί «ανάχωμα στην προσπάθεια ριζοσπαστισμού των μαζών». Επιπλέον φοβάται ότι οποιοδήποτε άνοιγμα θα απειλήσει τη συνοχή του ΚΚΕ, όπως συνέβη με το πείραμα του ενιαίου Συνασπισμού, το οποίο κατέληξε στη διάσπαση το 1991. Κάηκαν τότε στο χυλό, φυσάνε σήμερα και το γιαούρτι. Η δήλωση της Α. Παπαρήγα ότι «εμείς δεν είμαστε αριστεροί, είμαστε κομμουνιστές» είναι ενδεικτική των διαθέσεων του Περισσού.

Σε ότι αφορά την πρόταση εξουσίας, το χάσμα μοιάζει αγεφύρωτο. Το ΚΚΕ αγωνίζεται για λαϊκή οικονομία και λαϊκή εξουσία, εννοώντας μια παραλλαγή του μοντέλου του υπαρκτού «σοσιαλισμού» την περίοδο της κυριαρχίας του Στάλιν. Στον ΣΥΡΙΖΑ οι συγκροτημένες απόψεις που παλεύουν να επιβιώσουν σ' έναν κυκεώνα αφρίζουσας ρητορικής, απτόητου ναρκισσισμού και καφενειακής ελαφρότητας, είναι στον αντίποδα της λογικής του ΚΚΕ. Για παράδειγμα, το σημερινό ΚΚΕ αποκλείεται να συμφωνήσει με τη ρεφορμιστική θέση ότι «το μείζον θέμα για την αριστερά σήμερα είναι η επαγγελία της αδύνατης δημοκρατικής πλειοψηφίας, της μόνης ρεαλιστικής προοπτικής σ' ένα εμπεδωμένο κοινοβουλευτικό σύστημα» (Γ. Σταθάκης, «Η Αυγή», 14-11-2010).

Διακαής πόθος της αριστεράς είναι να γίνει ΠΑΣΟΚ στη θέση του ΠΑΣΟΚ από άποψη μεγέθους. Το δοκίμασε βιαίως το 1988 και με πιο ήπια μέσα το 2007. Απέτυχε γιατί τα μεγάλα ακροατήρια απαιτούν ρεαλιστικές λύσεις και κυβερνητική προοπτική . Η πολυσυλλεκτικότητα είναι αναγκαία προϋπόθεση. Αντιθέτως, η ιδεολογική καθαρότητα λειτουργεί αποτρεπτικά.

Τέλος, για όσους φαντασιώνονται τη μεγάλη αριστερά, μπαίνει και ένα θέμα ουσίας. Αποκλείουν τη σοσιαλδημοκρατία γιατί έχει υποκύψει στον νεοφιλελευθερισμό, αλλά εκλιπαρούν το ΚΚΕ να ανταποκριθεί, αδιαφορώντας για την προσχώρησή του στον σταλινισμό. Προφανώς η αντικαπιταλιστική στάση είναι το μόνο κριτήριο, ενώ η δημοκρατία και η ελευθερία, ως «αστικά δικαιώματα», είναι ήσσονος σημασίας αγαθά.