Τα χαμηλά εισοδήματα πλήρωσαν τη μείωση του ελλείμματος

ΠΗΓΗ: ΑΥΓΗ

Του ΑΓΓΕΛΟΥ ΚΟΥΡΟΥ*

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους η εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού αποτυπώνεται στον πίνακα:

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 1^ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2009-2010

Τακτικός Προϋπολογισμός	6/μηνο 2009	6/μήνο 2010	Μεταβολή 6/μήνου 10/09	Ετήσιος στόχος
1. Καθαρά έσοδα (α-β)	22.189	23.796	7,2	13,7
α. Έσοδα προ επιστροφών φόρων	24.639	26.062	5,8	12,7
β. Επιστροφές φόρων	2.450	2.266	-7,5	3,0
2. Δαπάνες (α+β)	34.557	30.129	-12,8	-5,5
α. Πρωτογενείς δαπάνες	27.945	24/398	-12,7	-5,4
Β. Τόκοι	6.612	5.731	-13,3	5,6
Π.Δ.Ε
3. Έσοδα	642	384	-40,2	59,6
4. Δαπάνες	6.140	3.695	-39,8	-4,0
5. Έλλειμμα (1-2+3-4)	17.866	9.645	-46,0	-39,5

Τα στοιχεία λοιπόν μας δείχνουν ότι για το πρώτο εξάμηνο Ιανουαρίου-Ιουνίου 2010, σε δημοσιονομική βάση, το έλλειμμα διαμορφώθηκε στα 9.645 εκατ. ευρώ από 17.866 εκατ. ευρώ στο αντίστοιχο διάστημα του 2009 και περιορίστηκε κατά 46% έναντι ετήσιου στόχου μείωσης κατά 39,5% με βάση το σύνολο των μέτρων που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής.

Παρατηρήσεις στην πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΓΛΚ: "Το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του εξαμήνου του 2010 οφείλεται τόσο στη μείωση των δαπανών όσο και στην αύξηση των εσόδων και έχει επιτευχθεί πριν ακόμη αποδώσουν πλήρως τα δημοσιονομικά μέτρα του 2010". Μια προσεκτικότερη ματιά όμως στα επιμέρους δεδομένα μάς δείχνει ότι τελικά η μείωση του ελλείμματος κατά 46%, έναντι ετήσιου στόχου 39,5%, είναι αποτέλεσμα της τραγικής μείωσης των δαπανών που υπερκαλύπτουν την αποτυχία της αύξησης των εσόδων στα όρια του ετήσιου στόχου. Πιο συγκεκριμένα:

Τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού ψευδεπίγραφα εμφανίζονται να αυξήθηκαν κατά 7,2% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους, και αυτό επειδή η κυβέρνηση έχει προχωρήσει σε μια άτυπη στάση πληρωμών με την μη επιστροφή φόρων (ΦΠΑ, φόρους εισοδήματος κ.λπ.). Αν οι επιστροφές φόρου στο 2010 πραγματοποιούνταν με τον ρυθμό του προηγούμενου έτους (και αυτή είναι μια λογική υπόθεση γιατί οι επιστροφές φόρου θα πρέπει κάποτε όντως να επιστραφούν) τότε τα καθαρά έσοδα θα διαμορφώνονταν, περίπου, στα 23,6 δισ. και η αύξηση θα ήταν 6,4% (και όχι 7,2%) έναντι ετήσιου στόχου για αύξηση κατά 13,7%. Τα καθαρά έσοδα δηλαδή είναι μικρότερα κατά 53% σε σύγκριση με τον ετήσιο στόχο του 13,7%.Ο στόχος για την ετήσια αύξηση των εσόδων του Π.Δ.Ε είναι φιλόδοξος και προσδιορίστηκε στο 59,6%, αλλά στο πρώτο εξάμηνο του 2010 παρατηρήθηκε το ακριβώς ανάποδο αποτέλεσμα: μειωμένα έσοδα κατά 40,2%. Αυτή η υστέρηση των εσόδων υπερκαλύφθηκε τελικά από την μείωση των δαπανών του Τακτικού Προϋπολογισμού σε ποσοστό 12,8%, έναντι στόχου 5,5% και της μείωσης των δαπανών του ΠΔΕ κατά 39,8% έναντι στόχου 4%.

Προβλέψεις για το β' εξάμηνο του 2010

Όσον αφορά την εκτέλεση του Προϋπολογισμού στο β' εξάμηνο του 2010 θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας τις εξής βάσιμες υποψίες:

Παραδοσιακά στην Ελλάδα οι περισσότερες υπερβάσεις κονδυλίων από τον στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα, γίνονται σχεδόν πάντα το τελευταίο τρίμηνο κάθε έτους. Είναι η περίοδος που συνήθως καταγράφονται έκτακτα ανοίγματα στα νοσοκομεία, αδυναμία κάποιων ταμείων να καταβάλλουν ομαλά τις συντάξεις και τα δώρα, εκτόξευση των δανειακών αναγκών των ΔΕΚΟ και των ΟΤΑ. Το λεγόμενο «μαξιλάρι» των 4 δισ. ευρώ δημιουργήθηκε στο α’ εξάμηνο με την τεχνητή χρονική μετάθεση των δαπανών για το δεύτερο εξάμηνο του έτους. Καταρχάς οι επιστροφές φόρου στις επιχειρήσεις είναι περίπου 300 εκατ. ευρώ κάτω από την ετήσια πρόβλεψη, που σημαίνει ότι το ποσό αυτό θα πρέπει να καλυφθεί στο τέλος του 2010. Συνολικά οι δαπάνες είναι μεν μειωμένες κατά 12,5% έναντι στόχου 5,5% αλλά αυτό οφείλεται κυρίως στο ψαλίδισμα των δημοσίων επενδύσεων (ΠΔΕ), αλλά και στην καθυστέρηση του κράτους στις πληρωμές του. Σε ό,τι αφορά στο ΠΔΕ, η συμπίεση των δαπανών κατά περίπου 40%, έναντι ετήσιου στόχου για μείωση 4%, μαρτυρά τη μετάθεση πολλών έργων για τους επόμενους μήνες. Την ίδια στιγμή τα έσοδα τρέχουν με τη μισή ταχύτητα και εμφανίζουν υστέρηση κατά περίπου 1,5 δισ. ευρώ.

Τα ερωτήματα λοιπόν που τίθενται είναι ξεκάθαρα:

Είναι δυνατόν να επιτευχθούν οι στόχοι του προϋπολογισμού με μόνο όπλο τη συνεχή μείωση των δαπανών; Η επίτευξη της μείωσης του ελλείμματος τελικά δεν στηρίχτηκε σχεδόν αποκλειστικά στη μείωση των δαπανών; Μπορεί η κυβέρνηση να αποτιμήσει τις αντιαναπτυξιακές συνέπειες που θα έχει στην οικονομία η μείωση των δαπανών του ΠΔΕ σε ποσοστό 39,8%, έναντι του μόλις 4%, που είχε τεθεί ως στόχος;

Νομίζουμε τελικά ότι το αποτέλεσμα της μη αύξησης των εσόδων και της πολλαπλάσιας μείωσης των δαπανών δείχνει ξεκάθαρα ποιες είναι οι κοινωνικές και εισοδηματικές ομάδες που πλήρωσαν την μείωση του ελλείμματος.

* Ο Άγγελος Κούρος είναι μέλος της Επιτροπής Συλλογικής Υποστήριξης και Αξιοποίησης του Έργου της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ.