Γιατί είναι αναγκαίος ο δημόσιος έλεγχος επί των τραπεζών

ΠΗΓΗ: avanti popolo

του Κ. Καλλωνιάτη

Στην επίσημη θέση που προβάλλει σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης για την ανάγκη ‘κρατικοποίησης’ αρκετών ελληνικών τραπεζών, κλιμακώνεται ένας αντίλογος που θεωρεί ότι μία τέτοια κίνηση θα οδηγήσει στην κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος της χώρας εξαιτίας της ιστορικής αποτυχίας του κρατικού μοντέλου διαχείρισης της οικονομίας και της διακοπής των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων που θα υπηρετούσαν την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. (βλ http://www.bankingnews.gr/τραπεζικά_νέα/item/44735-η-κρατικοποίηση-των-τραπεζών-θα-οδηγήσει-με-μαθηματική-ακρίβεια-στην-κατάρρευση-τους-–-σε-πραγματικό-κίνδυνο-οι-μετοχές-που-θα-εκμηδενιστούν-και-οι-καταθέσεις-που-κανείς-δεν-θα-μπορεί-να-τις-εγγυηθεί-–-στα-όρια-κραχ-ο-κλάδος)

Όμως, η περίφημη ‘κρατικοποίηση’ των ελληνικών τραπεζών που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί ουσιαστικά ένα δημόσιο έλεγχο αυτών μέσω της αγοράς κοινών μετά ψήφου μετοχών χάρις στην αιμοδότηση τους με νέα κοινοτικά/κρατικά κεφάλαια (ανακεφαλαιοποίηση). Παρόμοιο δημόσιο έλεγχο μέσω της συμμετοχής του κράτους στις γενικές συνελεύσεις και τα Διοικητικά Συμβούλια των τραπεζών επέβαλαν πρόσφατα σε αναπτυγμένες καπιταλιστικές οικονομίες όπως η Ιρλανδία και η Βρετανία οι αρνητικές εξελίξεις του τραπεζικού τους κλάδου και η προοπτική κατάρρευσης του. Ήταν δηλαδή αποτέλεσμα της τάσης κατάρρευσης ο δημόσιος έλεγχος και όχι αιτία αυτής.

Είναι, δε, να απορεί κανείς με παρόμοιες κινδυνολογίες όταν είναι παγκοσμίως γνωστό πως η διεθνής οικονομική κρίση ξεκίνησε και παραμένει χρηματοπιστωτική στο βαθμό που ήταν οι τράπεζες με την αλόγιστη πιστωτική τους επέκταση που προκάλεσαν όλα τα σύγχρονα φαινόμενα φούσκας στις αγορές ακινήτων, κατανάλωσης, μετοχών και κρατικών ομολόγων. Ενώ είναι επίσης σε όλους γνωστό πως η τρέχουσα κρίση κρατικών χρεών οφείλεται στην ενεργοποίηση της κρατικής διαχείρισης της χρηματοπιστωτικής κρίσης προκειμένου να αποτραπεί η κατάρρευση των τραπεζών. Μέρος αυτής είναι, δε, τα προγράμματα ανακεφαλαιοποίησης που προωθούνται πανευρωπαϊκά. Εξ ου και το αυτονόητο να έχει το κράτος βαρύνοντα λόγο στη διαχείριση των νέων κεφαλαίων που χορηγούνται στις τράπεζες πάνω στις πλάτες των φορολογουμένων. Πολύ περισσότερο, μάλιστα, όταν αυτές διακρατούν τα κεφάλαια μην προχωρώντας σε δανειοδότηση του ιδιωτικού τομέα και της ανάπτυξης της οικονομίας.

Με την ελληνική οικονομία σε βαθιά ύφεση για πέντε χρόνια και τη βεβαιότητα διατήρησης της για άλλα τόσα, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα τελεί ουσιαστικά υπό κατάρρευση δεδομένου ότι χαρακτηρίζεται από :

Την απόσυρση μεγάλου ποσού καταθέσεων, μεγέθους 80 δις ευρώ μεταξύ 2009 – 2011 (εκ των οποίων τα 55 δις από το τέλος του 2009) λόγω κρίσης, αβεβαιότητας για τις εξελίξεις σε Ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο και φυγής κεφαλαίων. 

Το μεγάλο μερίδιο (περίπου 60 δις ευρώ) απαξιωμένων ελληνικών κρατικών ομολόγων στα τραπεζικά χαρτοφυλάκια.

Το σημαντικό πρόβλημα ρευστότητας και τον μεγάλο βαθμό εξάρτησης από την ΕΚΤ καθώς αποτελεί σήμερα το κύριο δανειστή του σε αντιδιαστολή με τον παλαιό και εύκολο τρόπο δανεισμού του (μέσω της διατραπεζικής αγοράς).

Τη σημαντική αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και ταυτόχρονη αύξηση των επισφαλειών που το 2012 προβλέπεται να ανέλθει σε 20% του συνόλου ή πάνω από 50 δισ.

Τις νέες και σοβαρές πιέσεις από το πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων (PSI) και το σοβαρό ενδεχόμενο νέου μεγαλύτερου κουρέματος του Δημόσιου Χρέους.

Τις σοβαρές ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης μέσω ΤΧΣ – EFSM παρά τα πακέτα βοήθειας τα οποία έχουν ήδη δοθεί, ανάγκες που επιτείνει η κρίση του εμπορικού και κατασκευαστικού τομέα και τα μεγάλα περιθώρια υποχώρησης των τιμών των ακινήτων στην Ελλάδα (βλ συγκρίσεις με άλλες χώρες όπως οι ΗΠΑ, Ιρλανδία, Ισπανία).

Την συρρίκνωση των μετοχικών αξιών και των χρηματιστηριακών κεφαλοποιήσεων με συνέπεια την δυσχέρεια υλοποίησης μελλοντικών αυξήσεων κεφαλαίου.

Τέλος, το επιχείρημα ότι η ‘ακύρωση του μνημονίου’ που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ θα διακόψει την διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών κρίνεται ως υπερβολικό δεδομένου ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ουσιαστικά ζητά να μην συνεχισθεί άλλο το μνημόνιο και να υπάρξει ένα μορατόριουμ (αναστολή) στην εξυπηρέτηση του χρέους, κάτι που δεν σημαίνει καθόλου έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ αλλά ουσιαστική αναδιαπραγμάτευση των όρων παραμονής της σε αυτό.