Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις

ΠΗΓΗ: ΤΟ ΒΗΜΑ 29/4

της Νάντιας Βαλαβάνη

Η διαφαινόμενη επικράτηση του Φρανσουά Ολάντ στον δεύτερο γύρο των γαλλικών εκλογών αναζωπύρωσε τη συζήτηση για την κρίση στην ευρωζώνη και τις προοπτικές της.

Τα τέσσερα σημεία που προβάλλει ο Ολάντ για την αναθεώρηση του συμφώνου δημοσιονομικής πειθαρχίας αφορούν το «ευρωομόλογο για τη χρηματοδότηση βιομηχανικών σχεδίων υποδομής», την «αύξηση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων», ένα είδος «φόρου Τόμπιν» και την «πλήρη αξιοποίηση των αποθεμάτων των διαρθρωτικών ταμείων». Οι ιδέες αυτές προς το παρόν είναι προεκλογικές υποσχέσεις. Οι πραγματικές δυνατότητες εφαρμογής τους στην ΕΕ των «27» με τις 20 δεξιές και κεντροδεξιές κυβερνήσεις είναι πρόβλημα που η λύση του εξασφαλίζει βραβείο Νομπέλ. Το πιθανότερο είναι, αν τελικά προωθηθούν με συνέπεια, βοηθούσης και της έντασης των κρισιακών φαινομένων, να υπάρξουν ορισμένες οριακές αλλαγές - που δεν θα θίγουν τον πυρήνα του συμφώνου.

Αλλωστε, παρά το γεγονός ότι αριστεροί και δεξιοί δημοσιολόγοι εστιάζουν το ζήτημα των προτάσεων Ολάντ σε μάχη των υπέρμαχων της ανάπτυξης με τους υπέρμαχους της λιτότητας, κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν ότι ανάμεσα στα δύο αυτά στρατόπεδα οι διαφορές δεν είναι τόσο βαθιές: οι υπέρμαχοι της ανάπτυξης δεν αποστασιοποιούνται απ' τη λογική της πλήρους απορρύθμισης της αγοράς εργασίας. Παραμένοντας στη λογική της λιτότητας για τον κόσμο της εργασίας απλώς επιδιώκουν την αύξηση της ρευστότητας για ανάπτυξη, ευελπιστώντας ότι προοπτικά η ανάπτυξη θα φέρει απασχόληση, η μείωση της ανεργίας θα τονώσει τη ζήτηση και ως bonus θα βελτιωθεί γενικότερα το βιοτικό επίπεδο των λαϊκών στρωμάτων. Τέτοιες προσδοκίες κυοφορούνται και στην Ελλάδα.

Η επιχειρηματική όμως δραστηριότητα και η ανάπτυξη στον καπιταλισμό δεν αποσκοπούν στην ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών, αλλά στο κέρδος. Το πρόβλημα που βιώνουν οι αναπτυγμένες καπιταλιστικές οικονομίες και κοινωνίες εδώ και πολλά χρόνια είναι ότι το κέρδος δεν συμβαδίζει με παράλληλη βελτίωση του επιπέδου ζωής των λαϊκών στρωμάτων. Στη βάση αυτής της αντίφασης βρίσκεται και η αιτία των διαρθρωτικών κρίσεων που δοκιμάζουν τον αναπτυγμένο κόσμο. Αλλά και όσον αφορά την κρίση χρέους, που κατέχει πρωτεύουσα θέση για τη χώρα μας, οι προτάσεις Ολάντ δεν δίνουν καμιά θετική προοπτική. Μόνον αφελείς θα πίστευαν ότι ακόμη κι αν προέκυπτε το ευρωομόλογο, αυτό θα μας έφερνε στην προ του 2010 κατάσταση.

Εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν. Το ζητούμενο είναι να υπάρξουν πολιτικές που να οδηγήσουν σε έξοδο από την κρίση χωρίς ένα κοινωνικό ολοκαύτωμα και μια Ελλάδα στο περιθώριο: εκεί μας οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια τα μνημόνια και η τρόικα.

Η κυρία Νάντια Βαλαβάνη είναι συγγραφέας και οικονομολόγος, υποψήφια στη Β' Αθηνών με τον ΣΥΡΙΖΑ.