Πολλαπλές Λογικές

ΠΗΓΗ: RedNotebook.gr Του Ευκλείδη Τσακαλώτου

Παρασκευή 9/3: Να μη γίνουν οι τράπεζες «μας» ΔΕΚΟ Πανηγυρική συνέντευξη Βενιζέλου, πρόβα αρχηγού, μετά την «ανακούφιση» του PSI. Ιστορική επιτυχία, ήρεμα νερά, αισιοδοξία για το μέλλον. Πιο αποκαλυπτική βρίσκω την ανάλυσή του για το μέλλον των δικών «μας» τραπεζών, που μετά από μια διαδικασία εξυγίανσης θα επιστραφούν στον ιδιωτικό τομέα. Το βασικό, μας καθησυχάζει, είναι ότι δε θα γίνουν ΔΕΚΟ. Με βάση την «ασαφή λογική» (fuzzy logic), που ήταν στη μόδα πριν από λίγα χρόνια, μια πρόταση μπορεί να είναι αληθής με κάποιο βαθμό αληθείας, και όχι απλά αληθής ή ψευδής. Επιπλέον, αυτή η λογική μας βοηθά να κατανοήσουμε φαινόμενα μετασχηματισμού. Κάποια παιδιά αρχίζουν και προσθέτουν πετραδάκια σ’ έναν χώρο.  Θα υπάρχει στιγμή που θα μπορούμε να πούμε ότι φτιάξανε ένα λοφίσκο από πέτρες. Και κάποια προηγούμενη στιγμή θα υπάρχει μόνο ένας σωρός από πέτρες. Αλλά καμία συγκεκριμένη πέτρα δε θα ευθύνεται για αυτόν τον μετασχηματισμό. Θα είναι ασαφές πότε ακριβώς ο σωρός έγινε λοφίσκος. Έτσι και με τη σοσιαλδημοκρατία. Πότε περάσανε από το κοινωνικό κράτος στο μικρό και ευέλικτο κράτος; Πότε η δημόσια επιχείρηση έγινε απαξιωτικός όρος για τους κεντροαριστερούς; Πότε σταμάτησαν να ενδιαφέρονται για το πώς ο δημόσιος τομέας μπορεί να γίνει πόλος έλξης για μια διαφορετική αντίληψη, ως βάση για την οικονομική δημοκρατία για παράδειγμα, για την παραγωγή και την παροχή κοινωνικών αγαθών; Όταν αντιμετωπίζεις τις ΔΕΚΟ ως παράδειγμα προς αποφυγή, στέλνεις κι ένα μήνυμα στους εργαζόμενους και εργαζόμενες που δουλεύουν εκεί: δεν περιμένουμε τίποτα από εσάς για τη μεγάλη εθνική προσπάθεια αντιστροφής του κλίματος. Αυτούς που οι Θεοί θέλουν να καταστρέψουν, πρώτα τους τρελαίνουν. Αυτοί που θέλουν να καταστρέψουν τον δημόσιο τομέα, πρώτα τον απαξιώνουν. Η σύγκλιση του Βενιζέλου με τον Λοβέρδο και τη Διαμαντοπούλου βασίζεται και σε αυτό το έδαφος. Κυριακή 11/3: Historikerstreit α λα Ελληνικά Ο σκύλος έχει τέσσερα πόδια. Η γάτα μου έχει τέσσερα πόδια. Άρα η γάτα μου είναι σκύλος. Η λογική πολλών αρθογράφων στα κυριακάτικά φύλλα. Αφού η αριστερά που αντιστέκεται είναι υπεύθυνη για όσα συμβαίνουν, θα είναι υπεύθυνη και στο μέλλον, αν βγει η ακροδεξιά κερδισμένη από το χάος που δημιουργείται. Στην γερμανική ιστορική διαμάχη («Historikerstreit» - προσθέτω τον γερμανικό όρο γιατί η γερμανική γλώσσα πάντα, απ’ ό,τι φαίνεται, προσθέτει θεωρητικό βάρος στο όποιο επιχείρημα), ο Ernst Nolte κι άλλοι ιστορικοί, προσπάθησαν να δικαιολογήσουν εκ των υστέρων τους Ναζί. Το βασικό επιχείρημα ήταν ότι ο ναζισμός αποτέλεσε μια φυσική αντίδραση στην απειλή των μπολσεβίκων, η ιστορική συνέχεια του ταξικού εμφυλίου που ξεκίνησε με τη Ρωσική επανάσταση. Ο Jürgen Habermas τους απάντησε στο πεδίο της ιστορίας, τόσο σε σχέση με πολλά εμφανή εμπειρικά κενά στην ιστορική τους αφήγηση, όσο και με διάφορα λογικά άλματα στη δομή της όλης επιχειρηματολογίας. Αλλά επίσης εξέφρασε την ανησυχία του για το ίδιο το φαινόμενο της προσπάθειας αποποινικοποίησης του Ναζισμού. Δεν αποτελεί μια αποκλειστική γερμανική ανησυχία. Στη δική μας περίπτωση, οι αρθογράφοι μπορεί να μην είναι ιστορικοί, αλλά είναι προικισμένοι με μαντική ικανότητα. Δεν περιμένουν να ξαναπεράσουμε σε αυταρχικά καθεστώτα για να βγάλουν το πόρισμά τους. Δεν μπορεί να φταίει η ανεργία, η φτώχεια, και η κοινωνική απελπισία που προκλήθηκαν από την εφαρμοζόμενη πολιτική. Ούτε βέβαια οι ίδιοι που στην απελπισία αυτή, το μόνο που απαντούν από την αρχή είναι ότι δεν υπάρχει άλλη λύση, ότι δεν έχουμε καμία αξιοπιστία και ικανότητα να διαπραγματευτούμε μια διαφορετική πολιτική, ότι η κάθε αντίσταση αποτελεί ένα είδος λαϊκισμού. Και βέβαια για το φαινόμενο της ακροδεξιάς δεν υπάρχει λόγος να ενοχοποιήσουμε τους δικούς μας δημοσιογράφους στα δελτία των οκτώ και εννιά, που έκαναν τόσες φιλότιμες προσπάθειες να αναβαθμίσουν τον Καρατζαφέρη ως προνομιακό συνομιλητή του συστήματος εξουσίας. Εξάλλου, αφού αυτός ο καλός και πράος τεχνοκράτης, Λουκάς Παπαδήμος, δεν θεώρησε προβληματική τη συμμετοχή του ΛΑΟΣ στην κυβέρνησή του, ποιοι είμαστε εμείς για να ανησυχούμε; Από αλλού θα είναι ο κίνδυνος. Δευτέρα 12/3: Πώς να «στριμώξεις» έναν γενικό γραμματέα; Χαράματα, ψάχνω στο διαδίκτυο για τις τελευταίες οικονομικές εξελίξεις για να ετοιμαστώ για την πρωινή εκπομπή του Αντένα. Αλλά όπως τα παιδιά μου, που παρά τον φόβο τους δεν μπορούν να αντισταθούν σε έργα τρόμου, πέφτω κι εγώ στο πολιτικό άρθρο του Πρετεντέρη στο Βήμα. Θεωρεί ο αρθογράφος ότι «η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές δεν αρκεί να είναι προϊόν μόνο κοινοβουλευτικής αριθμητικής. Χρειάζεται και κάτι άλλο. Κάτι ευρύτερο. Κάτι περισσότερο. Στην αναζήτηση αυτή υπάρχουν τρεις δεσμευτικοί κανόνες». Ο τρίτος από αυτούς θέτει ότι «στον κυβερνητικό συνδυασμό δεν μπορούν να μετέχουν πολιτικές δυνάμεις που αμφισβητούν τις βασικές συντεταγμένες της πολιτείας μας, όπως είναι το δημοκρατικό πολίτευμα, ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός και η ελεύθερη οικονομία. Εκ των πραγμάτων λοιπόν αποκλείονται οι δυνάμεις της άκρας Δεξιάς και της άκρας Αριστεράς, όποιο ποσοστό κι αν συγκεντρώσουν στην κάλπη» (έμφαση δική μου). Δεν είμαι και στα καλύτερα μου στις 6:45 το πρωί, και χρειάζεται να το διαβάσω το απόσπασμα τρεις φορές για να σιγουρευτώ ότι λέει αυτό που νομίζω ότι λέει. Το λέει. Σκέφτομαι τον παλιό μου καθηγητή κοινωνιολογίας,  και βιογράφο του Max Weber, Frank Parkin που έγραφε ότι όταν οι αστοί έχουν να διαλέξουν ανάμεσα σε κάποια απώλεια της ιδιοκτησίας τους, του πλούτου τους δηλαδή, και μια απώλεια πολιτικών δικαιωμάτων, σπανίως θα επιδείξουν μια κρίση αναποφασιστικότητας. Στο κανάλι βρίσκεται και ο Ηλίας Πλασκοβίτης, γενικός γραμματέας του Υπουργείου Οικονομικών. Η λογική του Γιώργου Παπαδάκη, αλλά και του Ντίνου Σιωμόπουλου, για να «στριμώξουν» τον καλεσμένο είναι να θέτουν πολλές μικρές στοχευόμενες ερωτήσεις, μερικές από τις οποίες έχουν στείλει οι τηλεθεατές, για την ευθύνη της κυβέρνησης για το χαράτσι, για τις επικουρικές συντάξεις και για άλλες πολιτικές που καίνε τον κόσμο. Είναι και μια λογική που ξέρει να την ασκεί έξοχα και ο Αλέξης Μητρόπουλος, που επίσης είναι στο πάνελ. Η λογική η δική μου είναι ευρύτερη. Θέλω να αναδείξω ότι το κοινωνικό κράτος θα συνεχίζει να συρρικνώνεται όσο χρειάζεται, ώστε να φτάσουμε στον στόχο των μειωμένων κρατικών δαπανών. Με λίγα λόγια, μετά τη νέα σύμβαση, το ζητούμενο για τις κυρίαρχες δυνάμεις δεν είναι μόνο η μείωση των ελλειμμάτων και το πέρασμα σε πρωτογενή πλεονάσματα για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του χρέους, όπως ισχυρίζεται ο Πλασκοβίτης, αλλά η απόλυτη συρρίκνωση του κράτους. Και οι δύο λογικές είναι σημαντικές, αλλά με όρους τηλεοπτικού χρόνου πάντα θα κερδίζει η πρώτη. Φεύγοντας από το στούντιο, έχω την αίσθηση ότι οι εκπρόσωποι της κυβερνητικής πολιτικής ξεφεύγουν πιο εύκολα από ό,τι θα έπρεπε από την ευρύτερη ευθύνη που έχουν για τις συνέπειες της ασκούμενης πολιτικής. Τρίτη 13/3: Ο πλούτος και η εκπαίδευση Η μέρα μου αρχίζει με το πρωινό κήρυγμα του Μπάμπη Παπαδημητρίου στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΙ. Το σημερινό θέμα η εκπαίδευση: πόσο πίσω είμαστε, πόσο άσχημα πάνε τα παιδιά μας στους διεθνείς διαγωνισμούς μαθηματικών, πόσο η εκπαίδευσή μας δεν ευθυγραμμίζεται με τις ανάγκες της παραγωγής. Η γνώση, δηλαδή η τεχνολογία, διευκρινίζει για όσους δεν το κατάλαβαν, είναι απαραίτητη στην εποχή μας. Αυτές τις μέρες διαβάζω το νέο βιβλίο του Stefan Collini με θέμα τον σκοπό του πανεπιστημίου (What are Universities For?). Το επιχείρημά του είναι ότι τα πανεπιστήμια στη Βρετανία έχουν πάει πολύ πίσω εξαιτίας μιας παρόμοιας οικονομίστικης λογικής που δεν κατανοεί τις γενικότερες αξίες της εκπαίδευσης. Αντί να λέμε ότι μέσω της εκπαίδευσης θα αυξήσουμε τον πλούτο, γιατί δε λέμε το αντίθετο; Η εκπαίδευση, ως κατανόηση και γνώση για όλα αυτά που είναι γύρω μας, αποτελεί αυτοτελή αξία. Ο πλούτος, μετά από ένα επίπεδο, όχι. Πως όμως να εξηγήσεις στον Μπάμπη μας ότι καλό είναι να έχουμε περισσότερο πλούτο για να μπορούμε να αναβαθμίσουμε το επίπεδο γνώσης και κατανόησης, όταν μέχρι πριν από λίγες μέρες είχαμε υπουργό παιδείας που αδυνατούσε να κατανοήσει τη διαφορά μεταξύ εκπαίδευσης και κατάρτισης;