Ο Παπαδήμος, οι εκλογές και τα συμφέροντα

ΠΗΓΗ: FT (via euro2day)

editorial

Ο Λουκάς Παπαδήμος, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, έπρεπε να δείξει αισιοδοξία για τις προοπτικές της χώρας του στη συνέντευξη που έδωσε στους Financial Times λίγο πριν ανοίξουν οι κάλπες. 

Ο κ. Παπαδήμος ανέλαβε τα ηνία το Νοέμβριο. Είχε ελάχιστο χρόνο στη διάθεσή του για να επιφέρει μεγάλες αλλαγές σε ένα δυσλειτουργικό οικονομικό σύστημα που δημιουργήθηκε εξελικτικά τις τελευταίες δεκαετίες και για το οποίο θα απαιτηθούν δεκαετίες ώστε να επιτευχθεί η μεταμόρφωση που τόσο απεγνωσμένα χρειάζεται. Παρ' όλα αυτά, το κατόρθωμά του είναι ότι διατήρησε μία αποδοτική σχέση με τους εταίρους του στην ευρωζώνη -των οποίων η εμπιστοσύνη προς την Αθήνα είχε φθαρεί πολύ όταν ανέλαβε εκείνος την εξουσία- και οδήγησε στην ασφαλή αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. 

Η ανταλλαγή των ομολόγων έγινε… κάλλιο αργά παρά ποτέ. Αν και η ευρωζώνη αντιστάθηκε για παράλογα μεγάλο χρονικό διάστημα (όπως έδειξε και η δημοπρασία των CDSs, ο φόβος μετάδοσης μέσω της αγοράς των CDSs αποδείχθηκε υπερβολικός) και έδωσε στους πιστωτές ασκόπως γενναιόδωρους όρους. Η μείωση του βάρους του χρέους της Αθήνας είναι ευπρόσδεκτη, ενδεχομένως όμως ανεπαρκής. Παρά τις διαμαρτυρίες του Λ. Παπαδήμου, οι θεσμικοί πιστωτές ίσως αναγκαστούν σταδιακά να χαλαρώσουν τους όρους τους - μπορεί να το αποκρύψουν καταφεύγοντας σε πολιτικά φιλικές τακτικές, όπως την επιμήκυνση της διάρκειας των τίτλων.

Το μεγαλύτερο ερώτημα, όμως, είναι εάν η οικονομία θα γυρίσει σύντομα σελίδα. Η πεποίθηση του κ. Παπαδήμου πως «η Ελλάδα έχει περάσει τα μισά του δρόμου προς την οικονομική ανάκαμψη» είναι εν μέρει αληθής. Η μείωση του ελλείμματος της Αθήνας ήταν μνημειώδης. Η Ελλάδα σύντομα θα καταγράψει πρωτογενές πλεόνασμα. Ακόμη πιο σημαντική είναι η μείωση του σχετικού κόστους ανά μονάδα εργασίας, καθώς καλύφθηκε κατά το ήμισυ η απόκλιση που είχε δημιουργηθεί σε σχέση με την ευρωζώνη από το 2000. Το εξωτερικό ισοζύγιο της χώρας, όμως, μπορεί να ανακτηθεί σε μόνιμη βάση μόνο μέσω της ανάπτυξης της παραγωγικότητας, η οποία εξαρτάται από δραστικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. 

Σε αυτό το επίπεδο, η Ελλάδα δυστυχώς έχει ελάχιστα για να περηφανευτεί. Οι νόμοι περνούν από το κοινοβούλιο χωρίς όμως να εφαρμόζονται. Ο λόγος είναι απλός: η πολιτική τάξη είναι τόσο σύμφυτη με τα οργανωμένα συμφέροντα που ευνοούνται από το πολιτικό-οικονομικό σύστημα της χώρας που δεν έχει καμία διάθεση να το αλλάξει. 

Η πραγματικότητα αυτή έρχεται σε αντίθεση με την άποψη του κ. Παπαδήμου ότι υπάρχει πραγματική πολιτική ομοφωνία που στηρίζει το πρόγραμμα. Ωστόσο, έχει δίκιο ότι η σιωπηλή πλειοψηφία των Ελλήνων όχι μόνο θέλει να παραμείνει η χώρα στην ευρωζώνη, αλλά επίσης κατανοεί πως το υπάρχον σύστημα ευνοεί τις ομάδες των προνομιούχων, αφήνοντας πρακτικά όλους τους υπόλοιπους σε δεύτερη μοίρα. Οι επικείμενες εκλογές δεν είναι απειλή για τις μεταρρυθμίσεις. Αντιθέτως, είναι η μόνη ελπίδα -αν και μικρή- για τη δημιουργία πολιτικής βούλησης υπέρ αυτών.