Sueddeutsche Zeitung: Πώς μπορεί να σωθεί ακόμη και τώρα η Ελλάδα

Ημερομηνία δημοσίευσης: 04/02/2012

Είμαι τσιτωμένη με την αντίδραση των Ελλήνων... Σκίτσο του Tomicek (Γερμανία) από την ιστοσελίδα του

ΠΗΓΗ: ΑΥΓΗ

Η Ελλάδα δεν είναι μια επιχείρηση με κακό μάνατζμεντ. Το σχέδιο να απολυθεί ουσιαστικά η κυβέρνησή της, να εξορθολογιστεί το μαγαζί, να σταματήσουν κάποιες δραστηριότητες και να αμείβονται τόσο λίγο οι εργαζόμενοι που θα απομείνουν, ώστε να μην μπορούν πια να ζουν από τον μισθό τους, έχει αποτύχει σε όλα τα επίπεδα. Γι' αυτή την καταστροφή έχει μια ιδιαίτερη ευθύνη η γερμανική κυβέρνηση. Τώρα χρειάζονται εντελώς διαφορετικές λύσεις -και μια από αυτές είναι: όλα για όλα κι όχι μικρά βήματα.

Της Κέρστιν Γκάμελιν

Δεν μπορεί να κρύψει κανείς πια τίποτε από την πικρή αλήθεια. Δυο χρόνια μετά την πρώτη σύνοδο κορυφής για την ελληνική κρίση είναι σαφές: Δεν σώζεται με αυτόν τον τρόπο αυτή η χώρα της Ευρωζώνης, αντίθετα βυθίζεται κάθε μέρα στο τίποτε. Η συνταγή των σωτήρων να αντιμετωπίσουν μια δημοκρατική χώρα σα να είναι επιχείρηση με κακό μάνατζμεντ, να υποκαταστήσουν ουσιαστικά την κυβέρνησή της και μετά να προσπαθήσουν να την εξυγιάνουν με καθαρά οικονομικά κριτήρια, έχει αποτύχει παταγωδώς.

Το πρόγραμμα λιτότητας οδήγησε τη χώρα κατ' ευθείαν στη φτώχεια και τη νομισματική ένωση σε ένα αδιέξοδο. Γι’ αυτή την καταστροφή ευθύνονται όλοι, αλλά η γερμανική κυβέρνηση έχει μια ιδιαίτερη ευθύνη. Πρώτα επειδή υπαγόρευσε τους αυστηρούς τόνους και μετά επειδή επέβαλε να χαρίσουν οι ιδιωτικές τράπεζες ένα μεγάλο μέρος του χρέους της στην Ελλάδα. Αυτό το τελευταίο ήταν επί της αρχής σωστό, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση διεύρυνε το χάος. Εδώ και πολλές εβδομάδες πρωτίστως γίνονται διαπραγματεύσεις για το κούρεμα του χρέους, οι οποίες μπλοκάρουν κάθε άλλη απόφαση και προκαλούν παντού μια τεράστια δυσφορία. Όμως επειδή πάντοτε η μία απόφαση είναι προϋπόθεση για την επόμενη, εδώ και μήνες αιωρείται η διάσωση της Ελλάδας στο κενό.

Είναι πολύ πιθανό οι πολιτικοί να είχαν παραιτηθεί από κάθε προσπάθεια, εάν δεν υπήρχαν τόσο πολλά λεφτά στο παιχνίδι. Επειδή ήδη έχουν εκταμιευτεί στην Αθήνα 70 δισεκατομμύρια ευρώ και τον Μάρτιο πρέπει να αποπληρωθούν άλλα 14 δισεκατομμύρια παλιών χρεών, τόσο η μεταβατική ελληνική κυβέρνηση όσο και οι βοηθοί της από την Ευρώπη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο βρίσκονται τώρα αντιμέτωποι με το αποφασιστικό ερώτημα: Τι θα γίνει από 'δω και πέρα;

Επιστροφή στη δραχμή

Σ' αυτό το ερώτημα υπάρχουν μόνο δύο απαντήσεις. Οι βοηθοί μπορούν να σταματήσουν τις πληρωμές, να σταματήσουν να μεταφέρουν εικονικά λεφτά από δω κι από κει. Να μη δώσουν νέες πιστώσεις δισεκατομμυρίων για να πληρώσουν παλιά χρέη δισεκατομμυρίων. Να μη φορτώσουν στους πολίτες νέα δανεικά, που κάποτε θα κληθούν να αποπληρώσουν, παρά το γεγονός ότι οι ίδιοι δεν θα επωφεληθούν καθόλου από αυτά, σε αντίθεση με τους παλιούς πιστωτές. Αυτή η κίνηση έχει και την άλλη πλευρά του νομίσματος: κανείς δεν μπορεί να σταθμίσει τις πολιτικές και οικονομικές παράπλευρες απώλειες.

Σ’ αυτή την περίπτωση το κλαμπ του ευρώ θα έπρεπε να πάρει το ρίσκο να χάσει ένα μέλος του. Εάν η Ελλάδα δεν έχει πια λεφτά και δεν της δώσει κανείς, το μόνο που απομένει στην κυβέρνηση της Αθήνας είναι η επιστροφή στο δικό της νόμισμα. Η δραχμή θα έκανε την επιβίωση και την παραγωγή στην Ελλάδα πιο γρήγορα φθηνότερες, από κάθε μεταρρύθμιση και κάθε πρόγραμμα λιτότητας εντός του κοινού νομίσματος.

Αρχίζει να διαφαίνεται ότι κάποιοι από τους Ευρωπαίους σωτήρες αρχίζουν να συμφιλιώνονται με αυτό το σενάριο. Αυτό δείχνει και το πυροτέχνημα που δοκίμασε το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών, όταν πρότεινε τον διορισμό ενός επιτρόπου για την Ελλάδα. Το θυμωμένο «όχι» από την Αθήνα ερμηνεύτηκε στο Βερολίνο ως ένα μήνυμα ότι πολλοί Έλληνες θα προτιμούσαν να δουν τη χώρα τους να χρεοκοπεί, παρά να χάσουν την αξιοπρέπειά τους.

Όμως οι σωτήρες διστάζουν για έναν άλλο λόγο: δεν είναι καθόλου σαφές τι θα γίνει εάν η Ελλάδα χρεοκοπήσει, δεν είναι σαφές εάν θα συμπαρασύρει στην άβυσσο και άλλα κράτη - μέλη της Ευρωζώνης- και στο τέλος ολόκληρο το κλαμπ. Μήπως εάν χρεοκοπήσει η Ελλάδα, θα ακολουθήσει τη μοίρα της και η Πορτογαλία; Μήπως μετά θα πάρει σειρά η Ιταλία, η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία του κλαμπ του ευρώ; Το απελπισμένο ερώτημα που τίθεται σήμερα είναι: Μπορεί η Ευρωζώνη να υψώσει ένα αντιπυρικό τείχος γύρω από το ευρώ, τόσο ψηλό και τόσο ασφαλές ώστε να προστατέψει όλους;

Σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα

Κι επειδή αυτό κανείς δεν το ξέρει, υπάρχει σήμερα μια δεύτερη απάντηση στο ερώτημα: "τι κάνουμε από 'δω και πέρα;". Η απάντηση είναι τα δίνουμε όλα για όλα κι όχι με το σταγονόμετρο. Το κλαμπ του ευρώ θα μπορούσε για μερικά χρόνια να αναβάλει για μερικά χρόνια την αποπληρωμή του ελληνικού χρέους και παράλληλα να χρηματοδοτήσει ένα σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα, με το οποίο θα αντιμετωπιστούν τα σοβαρότερα προβλήματα της χώρας. Με αυτή τη συνταγή η Ελλάδα θα αποκτήσει μια δημόσια διοίκηση που να λειτουργεί, ένα φορολογικό σύστημα που να λειτουργεί κι ένα κτηματολόγιο που να λειτουργεί. Αυτή η προσπάθεια θα μπορούσε να πετύχει σε δύο χρόνια, ίσως λίγο περισσότερο.

Τα πλεονεκτήματα αυτής της συνταγής είναι οφθαλμοφανή: το κλαμπ του ευρώ παραμένει ενωμένο, οι κερδοσκόποι δεν έχουν τη δυνατότητα να επιτεθούν στον επόμενο. Επίσης θα έστελνε ένα μήνυμα στις επιχειρήσεις να επενδύσουν στη χώρα που μέχρι πρόσφατα ήταν η χαρά των διακοπών τους. Για να πούμε όλη την αλήθεια, όμως, ένα τέτοιο σχέδιο θα ήταν ακριβό, πολύ ακριβό. Οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης θα έπρεπε να βρουν το κουράγιο να εξηγήσουν στους λαούς τους ότι η διάσωση της Ελλάδας θα τους κοστίσει πολλά λεφτά.

Φυσικά υπάρχει και μια τρίτη πιθανότητα, η χειρότερη από όλες: να συνεχίσουμε όπως σήμερα. Εάν λάβει κανείς υπόψη τους δισταγμούς, τις μικρότητες και την αλαζονεία με τα οποία προχωρούσαν ως τώρα οι επιχειρήσεις διάσωσης, είναι λογικό να φοβόμαστε ότι η Ευρωζώνη θα συνεχίσει να κάνει τα ίδια λάθη. Αλλά αυτό θα είναι μοιραίο. Και θα πρέπει όλοι να καταλάβουμε ότι αν συνεχίσουμε με την ίδια συνταγή, μπορεί όντως να έρθει η χρεωκοπία και δη με ακόμη υψηλότερο κόστος για όλους μας.