PSI++

ΠΗΓΗ: Techie Chan

Όταν ο παπαδήμος εμφανίστηκε ως πρωθυπουργός σωτήρας πριν από μόλις 2 μήνες, είχαμε λίγα πραγματικά στοιχεία γιαυτόν. Και παραδέχομαι πως τα υποτιμητικά μου σχόλια βασίζονταν περισσότερο στην ανικανότητα του πολιτικού συστήματος να παράγει “λύσεις”, παρά σε κάποιο σκληρό δεδομένο (πέρα από το γεγονός πως το PSI+ δεν ήταν αρκετό για να λύσει το ελληνικό πρόβλημα και ο ίδιος ήταν τραπεζικός). Έτσι στην ουσία πόνταρα το άλογό μου πως ένα ανίκανο πολιτικό σύστημα θα πρότεινε έναν ανίκανο πρωθυπουργό και όπως συμβαίνει συχνά με την ελληνική υπόθεση, δεν με απογοήτευσε καθόλου. Στους 2 μήνες που ακολούθησαν η κυβέρνηση παπαδήμου και ο ίδιος ο πρωθυπουργός προσωπικά ασχολήθηκαν αποκλειστικά με 2 ζητήματα. Με το πως θα πάρουν φτου ξελευθερία οι διάφοροι γνωστοί τους που κατηγορούνται (ή θα κατηγορηθούν) για βαριά οικονομικά εγκλήματα και με το πως οι ελληνικές τράπεζες θα πάρουν μετοχές (δηλαδή χρήματα) χωρίς δικαίωμα ψήφου, προκειμένου και οι υπόλοιποι γνωστοί τους να μην χάσουν τις τράπεζες και τα μπόνους τους.

Το πρώτο ζήτημα ήταν θέμα εσωτερικής πολιτικής και κανείς δεν ασχολήθηκε. Το δεύτερο όμως ήταν ένα θέμα που θα έπρεπε να διαπραγματευτεί με τους γαλλογερμανούς. Οι γάλλοι ήταν θετικοί εξαρχής διότι και ο σαρκοζύς κάτι τέτοιο θα ήθελε για τις δικές του χρεοκοπημένες τράπεζες στις οποίες άλλωστε χρωστά πολλά για την εκλογή του. Οι γερμανοί όμως ήταν αρκετά ξεκάθαροι στο ζήτημα. Όποια τράπεζα θέλει επιπλέον βοήθεια θα πρέπει να παραχωρήσει κοινές μετοχές με δικαίωμα ψήφου. Τελικά 2 μήνες αργότερα το μόνο το οποίο άλλαξε στο όλο ζήτημα του PSI ήταν το θέμα με το δικαίωμα ψήφου των μετοχών που θα πάρουν οι τράπεζες. Οι γερμανοί προφανώς υποχώρησαν και έτσι το έργο του παπαδήμου μπορεί να κριθεί θετικά. Οι ελληνικές τράπεζες θα πάρουν ακόμα 30-35δις ευρω σε ρευστό και θα παραμείνουν στα χέρια των τωρινών διοικήσεών τους, παρά το γεγονός πως όλες μαζί δεν αξίζουν ούτε 4δις ευρώ.

Η νέα δανειακή σύμβαση.

Το περίφημο πακέτο των 130δις ευρώ που προβλέπει η νέα δανειακή σύμβαση είναι μία ακόμα απάτη που χωρίζεται χοντρικά ως εξής: 70δις θα πάρουν οι ομολογιούχοι ως νέα ομόλογα για τα παλιά που θα προσφέρουν. 30δις θα πάρουν οι ομολογιούχοι ως βραχυχρόνια ομόλογα EFSF αντί για ρευστό (διότι ο EFSF έχει αποδειχθεί μια μεγάλη αποτυχία και ρευστό δεν διαθέτει). Και 30δις ευρώ θα πάρουν οι ελληνικές τράπεζες σε δωρεάν χρήμα (μετοχές χωρίς δικαίωμα ψήφου) προκειμένου να φανούν λιγότερο χρεοκοπημένες. Μεταξύ μας δεν θα τα καταφέρουν, αλλά μέχρι να συμβεί αυτό τα 35δις θα έχουν κάνει φτερά και ποιος καλός απατεώνας αφήνει 35δις να πάνε χαμένα όταν του τα δίνουν τσάμπα?*

* τα 5δις που λείπουν είναι χρήματα που θα δοθούν πιθανότατα από το ΤΧΣ που τόσο καιρό χτίζαμε με προσοχή για τις αγαπημένες μας τράπεζες.

Το ελληνικό χρέος

Το ελληνικό κρατικό χρέος έκλεισε το 2011 στα 380δις ευρώ περίπου (δεν έχουν βγεί ακόμα ακριβή στοιχεία)

Το PSI+ αφορά ομόλογα του ελληνικού δημοσίου που βρίσκονται ακόμα σε κυκλοφορία, πλην αυτών που κατέχει η ΕΚΤ, οπότε μιλάμε για ομόλογα αξίας περί τα 200δις ευρώ. Το περίφημο κούρεμα αφορούσε 50% της ονομαστικής αξίας του ομολόγου, δηλαδή θεωρητικό κέρδος για το ελληνικό κράτος ύψους 100δις ευρώ. Ακόμα λοιπόν κι αν όλα γίνονταν με μη λαμόγικους τρόπους το ελληνικό κράτος θα είχε χρέος 380-100=280δις ευρώ , όσα δηλαδή χρωστούσε και στο τέλος του 2009 που το πασόκ ανέλαβε τη διακυβέρνηση και μιλούσε για τιτανικούς. Αν λοιπόν το χρέος του τέλους του 2009 δεν ήταν βιώσιμο, από που κι ως που η ίδια ποσότητα χρέους σήμερα να είναι βιώσιμη με το ελληνικό αεπ να βρίσκεται αρκετά χαμηλότερα από αυτό του 2009?

Όμως τα παραπάνω είναι μόλις το διαφημιστικό τυράκι του τι θα κέρδιζε το ελληνικό κράτος. Θυμάστε και τον ιούλη όταν ανακοινώθηκε το πρώτο PSI ποιο ήταν το διαφημιστικό τυράκι? 20% κέρδος έλεγαν τότε. Η αφεντομουτσουνάρα μου το υπολόγισε περίπου στο 10% αν οι τράπεζες επέλεγαν ισομερώς και τα 4 πακέτα που τους πρόσφεραν. Αλλά ακόμα και οι υπολογισμοί μου ήταν υπερβολικά αισιόδοξοι, διότι μόλις 2 μήνες αργότερα ανακοινώθηκε πως όλες οι τράπεζες επέλεξαν μόλις 1 από τα 4 πακέτα, κάτι που τους εξασφάλιζε το καταπληκτικό κούρεμα του 0%. Πιστεύετε λοιπόν πως μετά από την κοροϊδία του ιουλίου, το PSI+ που συμφωνήθηκε προχθές θα είναι λιγότερο απάτη?

Ιδού λοιπόν τι προβλέπει το καινούργιο PSI με τόσο απλά νούμερα που ακόμα και παιδάκι του δημοτικού μπορεί να αποφασίσει πόσο συμφέρει.

Ξεκινώντας έχουμε ομόλογα αξίας 200δις ευρώ και κούρεμα ονομαστικής αξίας 50%, άρα κέρδος όπως είπαμε και πριν 100δις ευρώ. Όμως το ελληνικό κράτος θα δώσει στις ελληνικές χρεοκοπημένες τράπεζες (και χρεοκοπημένες όχι λόγω των ελληνικών ομολόγων μην αφήνετε κανένα τραπεζικό τσουτσέκι να σας ξεγελάσει, τα ομόλογα που διαθέτουν είναι πολύ λιγότερα από τα χρήματα που θα πάρουν), περίπου 30-35δις με διάφορες λαμογιές που θα έκαναν κάθε σοβαρό κράτος να στείλει στη φυλακή οποιονδήποτε υπογράψει μια τέτοια μεγέθους απάτη. Που θα τα βρει αυτά τα 30-35δις? Θα τα δανειστεί φυσικά από το νέο μνημόνιο που είπαμε παραπάνω. Άρα από τα 100δις δυνητικό κέρδος που μας είχαν μείνει, φτάνουμε στα 65δις κέρδος. Και το χρέος πηγαίνει από τα 280δις ευρώ στα 315δις με το καλημέρα. Και αυτό είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.

Και οι μεταβλητές που δεν μας λένε.

Σταθερά 1

Το ελληνικό κράτος τα τελευταία 2 χρόνια που “σώζεται” έχει ταμειακά ελλείμματα ύψους 14-15% του ΑΕΠ κάθε χρόνο. Διότι το 10% έλλειμμα που εμφανίζει η eurostat είναι μόνο το στατιστικό έλλειμμα που καταγράφεται από αυτή. Το πραγματικό έλλειμμα όπως καταγράφεται από το ταμειακό έλλειμμα είναι πολύ μεγαλύτερο και μπορείτε να το βρείτε κάθε φορά στο ΥΠΟΙΚ (εδώ είχα κάνει έναν υπολογισμό για το 2010, το 2011 δεν είναι καθόλου διαφορετικό). Τι σημαίνει αυτό. Πως η κυβέρνηση ΓρΑΠ κάθε χρόνο πρόσθετε περίπου 40δις στο ελληνικό χρέος τη στιγμή που μας έλεγε πως οι θυσίες μας γίνονταν προκειμένου αυτό το χρέος να μειωθεί 

Για όσους δεν με πιστεύουν, είναι όλα γραμμένα στο πρώτο μνημόνιο και τους απολογισμούς των ετών που έχουν παρέλθει. Κοιτάξτε τον προυπολογισμό του 2011 του 2012, τα δελτία δημοσίου χρέους, και τα ραπόρτα εκτέλεσης του προυπολογισμού 

Από τη στιγμή που η κυβέρνηση παπαδήμου δεν έχει κάνει τίποτα άλλο από τα δύο πράγματα που ανέφερα παραπάνω, είναι πολύ λογικό να δεχθούμε πως και για το 2012 το ελληνικό έλλειμμα θα τρέξει σε ανάλογα ποσοστά. Οι γαλλογερμανοί σκίζουν τα ιμάτιά τους πως το ελληνικό κράτος θα ισοσκελίσει φέτος τον προϋπολογισμό του, αλλά αυτό δεν πρόκειται να συμβεί και το χρέος θα συνεχίσει να ανεβαίνει. Που θα βρούν τα χρήματα από τη στιγμή που η νέα δανειακή σύμβαση δεν προβλέπει κάτι για τους ίδιους? 2 μέρη μπορώ να σκεφτώ. Ή θα αυξήσουν τα γραμμάτια του ελληνικού δημοσίου προκειμένου οι ελληνικές τράπεζες να τα αγοράσουν με τα χρήματα που θα τους έχουμε δώσει πριν λίγο, ή θα τσιμπήσουν και τις τελευταίες δόσεις του 1ου μνημονίου προκειμένου να ελπίσουν να βγάλουν και το 2012. Όποια λύση κι αν επιλεγεί το ελληνικό χρέος θα αυξηθεί κι άλλο και δεν είναι απίθανο να κλείσει για το 2012 πιο ψηλά απότι έκλεισε το 2010 (δηλαδή πάνω από 330-340δις ευρώ).

Τι μας λέει αυτό? Πως όλοι αυτοί οι δραματικοί τόνοι υπάρχουν μόνο και μόνο για να τσιμπήσουν οι τράπεζες τα 35δις και πολύ γρήγορα θα βρεθούμε ξανά στην ίδια κρίσιμη εθνική κατάσταση που είμαστε και πέρσι. Διότι σε περίπτωση που δεν σας το έχει πει κανείς, το ελληνικό κράτος το χρεοκόπησε αμετάκλητα η κυβέρνηση ΓρΑΠ τον απρίλη του 2010 με την αμέριστη βοήθεια της κυβέρνησης καραμανλή και του κ. Καθηγητή αλογοσκούφη 

Μεταβλητή 2

Όλα τα παραπάνω που αναφέρω είναι το αισιόδοξο σενάριο όπως το περιγράφουν λίγο πολύ οι κυβερνητικοί παράγοντες. Το μόνο που προσθέτω εγώ είναι τα κενά που επιλέγουν να αποσιωπήσουν όταν λένε τις μαγικές λέξεις 130δις νέο δάνειο, ή 100δις ελάφρυνση του χρέους.

Επειδή όμως τα σενάρια των κυβερνήσεων είναι βγαλμένα από τον μαγικό ροζ κόσμο της μπάρμπι, ας δούμε και μερικές μικρές ύποπτες κινήσεις από εδώ κι από κει.

Ένα βασικό μοτίβο της σωτηρίας της ελλάδος από τον απρίλη του 2010 και το 1ο μνημόνιο, ήταν το πως η κρίση του ελληνικού χρέους δεν θα ακουμπήσει τις τράπεζες τις ευρωζώνης. Τα χρήματα του πρώτου μνημονίου ήταν μοιρασμένα ανάμεσα σε αυτό και στο δωράκι προς την κυβέρνηση να ξοδεύει με το πάσο της. Οι αγορές ελληνικών ομολόγων από την εκτ (αφού η ελλάδα είχε βγει εκτός αγορών) είχαν στόχο μόνο να ελαφρύνουν περαιτέρω τις γαλλικές (κυρίως) και τις γερμανικές (δευτερευόντως) τράπεζες από το ελληνικό κρατικό χρέος. Το δεύτερο μνημόνιο έχει μέριμνα μόνο για τους ομολογιούχους 

Η θεωρία πίσω από αυτό ήταν πως η ελλάδα είναι ένα μοναδικό φαινόμενο κακοδιαχείρησης, κι αν φτιάξουμε ένα τείχος προστασίας γύρω της, η κρίση δεν θα επηρεάσει καμία άλλη χώρα της ευρωζώνης. Το πόσο πετυχημένη ήταν αυτή η θεωρία νομίζω το έχουμε δει πια με την ιρλανδία, την πορτογαλλία, την κύπρο, την ιταλία, την ισπανία, την γαλλία και το βέλγιο ή εκτός αγορών ή στο καναβάτσο.

Παρόλαυτά οι ελληνικές και ευρωπαϊκές τράπεζες συνέχιζαν να ξεφορτώνουν τα ελληνικά ομόλογα όταν τους δινόταν η ευκαιρία. Και όταν δεν υπήρχαν πρόθυμα κράτη και κεντρικές τράπεζες να το κάνουν, τα ξεφορτώνονταν σε διάφορες θυγατρικές τους ή θυγατρικές φίλων τους με εξωτικές έδρες σε τιμές πολύ πολύ χαμηλές (20-30σεντς για κάθε ευρώ ονομαστικής αξίας). Αυτές οι θυγατρικές με διάθεση για ανάληψη υψηλού ρίσκου όταν είδαν το PSI+ με το κούρεμα το 50% έτριψαν τα χέρια τους. Διότι το PSI+ αρχικά πρόσφερε 15% σε ρευστό, ένα κουπόνι υψηλών τόκων 6% και κάτι ομολόγων που δεν τους ενδιέφεραν πολύ, διότι όλοι ήξεραν ότι μετά από 1-2χρόνια θα ξανακουρεύονταν. Έτσι ήλπιζαν πως θα βγάλουν αρκετό ρευστό για να πατσίσουν τις απώλειες και να βγάλουν ένα μικρό κέρδος για τους ίδους. Καθόλου άσχημα δηλαδή. Όμως καθώς ο EFSF δεν είχε να δώσει ρευστό και καθώς το επιτόκιο μετά από τις πιέσεις των γαλλογερμανών μειώθηκε κοντά στο 4%, το πιθανό κέρδος των θυγατρικών μειώθηκε δραματικά. Με αποτέλεσμα να μην τους συμφέρει να παίξουν το παιχνίδι.

Είναι εξαιρετικά πιθανό λοιπόν η ανταλλαγή ομολόγων να μην πάει όπως την προβλέπει το σενάριο, κι αρκετοί ομολογιούχοι να θελήσουν να πάνε την όλη διαδικασία στα δικαστήρια. Κάτι που φυσικά ρίχνει εκτός σχεδίου όλα αυτά που λέγαμε παραπάνω. Η μείωση του χρέους δεν θα είναι η αναμενόμενη, τα προβλήματα θα αυξηθούν και το μόνο που θα μείνει σταθερό θα είναι τα 35δις που θα τσιμπήσουν οι ελληνικές τράπεζες. Γιαυτό και βλέπετε τους δραματικούς τόνους παπαδήμου και ΓρΑΠ για τη σωτηρία της χώρας. Το PSI+ δεν θα προσφέρει τίποτα στην ελληνική οικονομία και το ελληνικό κράτος, αλλά είναι απαραίτητο για τις ελληνικές τράπεζες.

Και ο εκβιασμός της τσακιστής δεκάρας

Προκειμένου λοιπόν να ψηφιστεί νύχτα ένα ακόμη σχέδιο σωτηρίας από μια βουλή που δεν διαθέτει καμία νομιμοποίηση, εκφράζεται σε όλους τους τόνους το σενάριο της χρεοκοπίας που είναι ανεπίτρεπτο. Και σαν κερασάκι στην τούρτα εκφέρεται πως χρεοκοπία=δραχμή. Βλέποντας το τι έχει συμβεί στην ευρώπη τα τελευταία 2 χρόνια, τίποτα από τα δύο δεν είναι πιο μακριά από την αλήθεια. Άλλωστε και η ίδια η λέξη χρεοκοπία, είναι τόσο λάθος όταν αφορά κράτη που η εκφορά της από έναν γλωσσολάγνο σαν τον βενιζέλο θα έπρεπε να μας βάλει σε υποψίες.

Για αρχή, όπως λέγαμε προηγουμένως, το ελληνικό κράτος είναι ήδη χρεοκοπημένο από τον απρίλη του 2010. Και ακόμα κι αν το PSI++ ολοκληρωθεί με επιτυχία, μέχρι τον ιούνη θα αντιμετωπίζουμε παρόμοια ή και χειρότερα προβλήματα και τότε θα πρέπει να ανακαληφθεί ένα καινούργιο σχέδιο σωτηρίας. Άσε δε που οι γαλλογερμανοί μπορεί να μη δώσουν άλλα δανεικά στην κυβέρνηση και έτσι να μην μπορέσουν ούτε για τα μάτια του κόσμου να δείξουν πως η σωτηρία προχωρά.

Κατά δεύτερο, κανείς δεν μπορεί να μας διώξει από το ευρώ αν δεν το θέλουμε εμείς οι ίδιοι. Μπορώ να σκεφτώ διάφορα σενάρια στα οποία τα ευρωπαϊκά κράτη θα τσαμπουκαλευτούν με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να μας ωθήσουν στην έξοδο, αλλά με τη μιση ευρώπη να είναι έτοιμη να πάθει το ίδιο, οι τσαμπουκάδες δεν θα είναι ακριβώς το πιο αποτελεσματικό πολιτικό μέτρο. Άρα εδώ που φτάσαμε, αν είναι να καταστραφεί το ευρώ, θα συμβεί συνολικά κι όχι πετώντας την ελλάδα απέξω με την υπόλοιπη ευρώπη να συμπεριφέρεται σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Ο μόνος λόγος που η έξοδος από το ευρώ αναφέρεται από τα κυβερνητικά χείλη (αν θυμάστε πριν από 1 χρόνο μια τέτοια λέξη ήταν ανάθεμα), είναι προκειμένου να δημιουργήσει τον αναμενόμενο τρόμο στην κοινή γνώμη και ως ελάχιστος φερετζές για τους βουλευτές/πρόβατα. Ψηφίστε τα 35δις στις τράπεζες γιατί θα βγούμε από το ευρώ. Ψηφίστε την πτώση του κατώτατου μισθού γιατί θα βγούμε από το ευρώ. Ψηφίστε την αποφυλάκιση διαφόρων μεγαλοκαρχαριών γιατί θα βγούμε από το ευρώ. Ψηφίστε να πάρει το πρωτάθλημα ο ολυμπιακός γιατί θα βγούμε από το ευρώ.

Έξω από την ελληνική σαπουνόπερα

Το ελληνικό δραματάκι που εξελίσσεται μας έχει απορροφήσει από την πραγματική αλλαγή που συμβαίνει εδώ και 2 μήνες στην ευρώπη. Με το ιταλικό και το ισπανικό κράτος και τις γαλλικές και βέλγικες τράπεζες εντελώς χρεοκοπημένες και εκτός αγορών, η εκτ προχώρησε στην παραχώρηση έκτακτης ρευστότητας ύψους 200δις ευρώ, προκειμένου να κρύψει αυτό το “μικρό” προβληματάκι. Με λίγα λόγια τύπωσε 200δις και πλιζ βαριέμαι να ακούω διάφορες τεχνικές λεπτομέρειες για ποιο λόγο δεν μπορούμε αυτό να το ονομάσουμε τύπωμα, ενώ θα ήταν πρέπον να το ονομάσουμε έκτακτη ρευστότητα. Πίσω λοιπόν από αυτή την τραπεζική ταχυδακτυλουργική, η εκτ έδωσε 200δις φρέσκα φρέσκα στις ευρωπαικές τράπεζες προκειμένου να αποπληρώσουν τα τραπεζικά ομόλογα που έληγαν τους επόμενους μήνες και να αγοράσουν με τα ρέστα κρατικά ομόλογα των χωρών στις οποίες βρίσκονται. Η διαφορά στο μείγμα έχει να κάνει με τις ανάγκες κάθε κράτους. Όπως λέγαμε και στο Αίμα και Σπέρμα, αυτά τα 200δις “έκτακτης τριετούς ρευστότητας” δεν φτάνουν παρά για να καλύψουν μερικούς μήνες και σύντομα θα βλέπαμε κι άλλη “έκτακτη τριετή ρευστότητα” να μπαίνει στο ευρωπαϊκό σύστημα. Και φυσικά η εκτ δεν μας απογοήτευσε και ετοιμάζει ένα νέο πακέτο για το τέλος φεβρουαρίου το οποίο κάτι μου λέει πως ως νούμερο θα μας εντυπωσιάσει εξίσου.

Έτσι λοιπόν και η ευρώπη προσχώρησε στο παραμυθάκι του τυπώματος με τον γνωστό αγγλοσαξωνικό τρόπο, όπου το τύπωμα αυτό κατευθύνεται προς τράπεζες και ομολογιούχους, τη στιγμή που ο κατιμάς εισπράττει ανεργία και λιτότητα. Στην ουσία λοιπόν έχουμε μια διπλή κίνηση. Από τη μία η πτώση της κατανάλωσης και του διαθέσιμου εισοδήματος που τους πολίτες δημιουργεί αποπληθωριστικές τάσεις, από την άλλη αυτές οι αποπληθωριστικές τάσεις μετατρέπονται σε έναν ικανό πληθωρισμό μέσω του τυπώματος των κεντρικών τραπεζών (διότι ποιος οικονομολόγος μπορεί να δικαιολογήσει το 3% πληθωρισμό στην ευρωζώνη εν μέσω ύφεσης?). Αν σαν καλός συστημικός οικονομολόγος το πάρετε αυτό ως όλον, θα αποφανθείτε πως όλα καλώς βαίνουν. Επειδή όμως η οικονομία δεν είναι ένα όλον, αλλά ο μήτσος και ο κώστας και ο λάτσης, στην ουσία συνεχίζεται η προσφιλής συνήθεια των τελευταίων ετών, να παίρνουμε από τον κώστα και από τον μήτσο και να τα δίνουμε στον λάτση. Με τη γαλλία να βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο είμαι πολύ περίεργος να δω τι επιπτώσεις θα έχει αυτό στο εκλογικό αποτέλεσμα.

Προσωπικά δεν περιμένω θαύματα. Οι έλληνες πχ στην αντίστοιχη περίπτωση το 2010 έδειξαν εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση ΓρΑΠ (βλ. περιφερειακές εκλογές νοεμβρίου 2010). Στην ουσία αν δεν σου βάλουν το αυγό στον κώλο, η τραπεζική ταχυδακτυλουργική είναι πολύ περίπλοκη για να θέλεις να ασχοληθείς περισσότερο από τη στιγμή που το ATM συνεχίζει να ξερνάει χρήματα. Αλλά κάτι μου λέει πως τα επόμενα 2 χρόνια θα είναι πολύ πολύ πιο ενδιαφέροντα από τα προηγούμενα 2 

ΥΓ όσο για το ελληνικό παραμύθι, όσο οι πολίτες δεν επιβάλουν τις εκλογές, τόσο αυτός ο θίασος των προθύμων θα συνεχίζει να μεταφέρει χρήμα προς τις τσέπες των φίλων τους και τόσο θα αυξάνεται η φτώχεια και τα κοινωνικά προβλήματα. Σε μια χώρα με πολλούς αφανείς πόρους και τεράστιες οικονομικές ανισότητες αυτό μπορεί να αποβεί κυριολεκτικά μοιραίο για κάποιες μερίδες του πληθυσμού τη στιγμή που οι υπόλοιποι θα κλαίνε το εφάπαξ τους, αλλά είναι κι αυτό μέρος της ίδιας κοινωνικής πραγματικότητας που μας έφερε ως εδώ.