ΠΗΓΗ: ΔΡΟΜΟΣ
Συναλλαγές χωρίς χρήμα σε 26 περιοχές. Συνάντηση των κοινωνικών δικτύων στην Ιεράπετρα Του Μάριου Διονέλλη.
Ένας τρόπος να ζεις και να εργάζεσαι χωρίς χρήματα, ένα ανεξάρτητο σύστημα ανταλλαγής υπηρεσιών χωρίς τόκο και κέρδος, ένα σύστημα που βοηθάει τις τοπικές κοινωνίες να αναπνεύσουν, να ζήσουν και να αναπτυχθούν μέσα στην κρίση. Τα τοπικά δίκτυα ανταλλαγών είναι εδώ και αναπτύσσονται με δυναμικό τρόπο. Η πρώτη τους συνάντηση στην Ιεράπετρα από τις 16 έως τις 18 Δεκεμβρίου έβαλε τις βάσεις για τη διάδοση μιας νέας σπουδαίας ιδέας…
Τη συνάντηση φιλοξένησε το Καερέτι που λειτουργεί ήδη από τον Αύγουστο στην Ιεράπετρα και βρέθηκαν εκεί εκπρόσωποι από το Φασούλι (Αθήνα), από το Δίκτυο Ανταλλαγών Χανίων, το νεοσύστατο του Ρεθύμνου ενώ την εμπειρία του από τη λειτουργία του Οβολού στην Πάτρα μετέφερε ο καθηγητής πολιτικής οικονομίας Γιώργος Σταθάκης. Στην Ελλάδα λειτουργούν συνολικά 26 παρόμοια δίκτυα όπως η Εναλλακτική Μονάδα Ροδόπης, το Δίκτυο ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας, η Τράπεζα Χρόνου, το δίκτυο Mother Earth στην Πιερία, ο κοινωνικός αγρός Μπουτσούνι στην Κέρκυρα και άλλα.
Τα τοπικά δίκτυα ανταλλαγών βασίζονται με διάφορες παραλλαγές στη λειτουργία των LETS (Local Exchange Trading Systems), δηλαδή τοπικά συστήματα εμπορικών ανταλλαγών που πραγματοποιούνται χωρίς χρήματα, με τη χρήση ενός εικονικού νομίσματος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο μέσα στο ίδιο τοπικό δίκτυο. Το νόμισμα αυτό είναι τοπικό, αμεσοδημοκρατικό και μη κερδοσκοπικό. Είναι άμεσα διαθέσιμο, άτοκο εκδίδεται από τους ανθρώπους που το χρησιμοποιούν και όχι από έναν κεντρικό φορέα (π.χ. τράπεζα), δεν κεφαλαιοποιείται και δεν είναι μετατρέψιμο, άρα δεν κινδυνεύει από τη μανία των διεθνών «αγορών».
Απάντηση στην κρίση
Ο καθηγητής πολιτικής οικονομίας και αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης Γιώργος Σταθάκης, μιλά στον Δρόμο για τον καταλυτικό ρόλο των ανταλλακτικών δικτύων ειδικά στην περίοδο της κρίσης: «Τα κοινωνικά δίκτυα ανταλλαγών απαντούν με πολύ πειστικό τρόπο στις ανάγκες ανθρώπων που δεν μπορούν να διαθέσουν χρήματα για να καλύψουν τις ανάγκες τους, ανέργων, ανθρώπων που αντιμετωπίζουν ακραία φτώχεια και μεγάλες κοινωνικές ανισότητες. Τα εναλλακτικά δίκτυα δημιουργούν απασχόληση και θέτουν τις προϋποθέσεις επιβίωσης κοινωνικών ομάδων που βρίσκονται εκτός της αγοράς. Ο κ. Σταθάκης από τη μέχρι σήμερα εμπειρία του αναφέρει πως υπάρχει ένα ιδανικό μέγεθος για να μπορεί να λειτουργήσει ικανοποιητικά σε τοπικό επίπεδο ένα ανταλλακτικό δίκτυο. «Τα δίκτυα ανταλλαγής έχουν ζωή ένα με ενάμιση χρόνο στην Ελλάδα. Είναι κάτι πολύ νέο και ελπιδοφόρο. Υπάρχει ένα ιδανικό μέγεθος κατά τη γνώμη μου μεταξύ των 300 και 1.000 μελών για να λειτουργεί ιδανικά ένα τοπικό δίκτυο. Οι δυνατότητές τους πλέον αυξάνονται εκθετικά και είναι πια αναγκαία και η νομοθετική τους κάλυψη ώστε να καλύπτονται νομικά οι ανταλλαγές χωρίς χρήμα».
Χωρίς ΦΠΑ
Φορολογικά, οι ανταλλαγές χωρίς χρήμα είναι «παράτυπες», ειδικά αν γίνονται από επαγγελματίες καθώς δεν καταβάλλεται ο απαραίτητος ΦΠΑ, δεν εκδίδονται τιμολόγια κτλ. Όπως εξηγεί όμως ο κ. Σταθάκης υπάρχουν τρόποι για να καλύπτονται ειδικά οι επαγγελματίες, π.χ. ένας παραγωγός που διαθέτει μερικά κιλά πατάτες μπορεί γι’ αυτές να κόψει ένα μηδενικό τιμολόγιο, αλλά έχει ήδη προταθεί νομοθετική ρύθμιση για την κάλυψη της κοινωνικής οικονομίας και των ανταλλακτικών δικτύων και αυτός είναι ένας από τους στόχους των δικτύων αυτών.
Το Καερέτι
Όπως λέει στον Δρόμο ο Αλέξανδρος Μαχαιράς, εμπνευστής της ιδέας για την Ιεράπετρα, το Καερέτι ξεκίνησε από μια μικρή ομάδα οκτώ ατόμων στις αρχές Αυγούστου και σήμερα αριθμεί περισσότερα από 160 μέλη, με καθημερινές συναλλαγές μεταξύ των μελών που ανταλλάσσουν προϊόντα, υπηρεσίες και γνώσεις χωρίς τη μεσολάβηση του χρήματος και εξηγεί πως απαιτείται μόνο η εγγραφή στο δίκτυο μέσω ενός λογισμικού που καταγράφει και δημοσιοποιεί όλες τις συναλλαγές. «Οι συναλλαγές γίνονται με βάση τα καερέτια, τα οποία πιστώνονται στον λογαριασμό αυτού που παρέχει ένα προϊόν ή υπηρεσία και μπορεί να τα χρησιμοποιήσει για να ‘αγοράσει’ κάτι άλλο από αυτά που προσφέρονται μέσα στο δίκτυο» εξηγεί ο κ. Μαχαιράς. Το καερέτι προέρχεται από την τούρκικη λέξη «gayret», που σημαίνει προσφέρω μια μικρή βοήθεια σε κάποιον, και η ρίζα της είναι αραβική. Στο δίκτυο της Ιεράπετρας προσφέρονται υπηρεσίες ηλεκτρολόγου, υδραυλικού, ράπτη, τοποθέτησης πλακιδίων, ελαιοχρωματισμού, ξυλουργικών εργασιών, κηπουρικών εργασιών, ιατρικές υπηρεσίες, γραφιστικές εργασίες, μοντάζ ήχου-εικόνας, εκμάθηση ξένων γλωσσών, χορού, υπολογιστών, μαθημάτων γυμνασίου-λυκείου, τοπογραφικές συμβουλές, νομικές συμβουλές, λογιστικές υπηρεσίες, αγροτικές εργασίες και αγαθά και πολλά άλλα.
Η λειτουργία
Όπως λέει ο Αλέξανδρος Μαχαιράς, κάθε νέο μέλος αποκτά αυτόματα έναν νέο ηλεκτρονικό λογαριασμό για την «αποταμίευση» του κοινωνικού νομίσματός του και μια κάρτα μέλους με τον αντίστοιχο αριθμό. Όλοι οι λογαριασμοί ξεκινάνε από το μηδέν και ο λογαριασμός κάθε μέλους κινείται με μέγιστο πιστωτικό όριο +100 νομίσματα και μέγιστο χρεωστικό όριο -100, δηλαδή το κάθε μέλος έχει περιθώριο συναλλαγής συνολικό 200 νομισμάτων. «Αυτό γίνεται για να αποτρέψουμε τη δυνατότητα συσσώρευσης από κάποιο μέλος. Δεν υπάρχει νόημα να θησαυρίσει κανείς με το Καερέτι. Η αξία του νομίσματος είναι κοινωνική και ο σκοπός τους είναι να χρησιμοποιηθεί για την ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών μεταξύ των μελών. Δεν έχει νόημα να κρατήσεις τα καερέτια στο λογαριασμό σου γι’ αυτό βάλαμε και το όριο αυτό» εξηγεί ο κ. Μαχαιράς.
Χανιά: «Άλλος τρόπος ζωής»
Για την εμπειρία από τη μέχρι σήμερα λειτουργία του Δικτύου Ανταλλαγών Χανίων μιλά στον Δρόμο ο Δημήτρης Ωραιόπουλος: «Αυτό που χτίζεται στα Χανιά είναι μια ριζική αλλαγή στον τρόπο ζωής, δίνει την ελπίδα της ανθρωπιάς σε καιρούς δύσκολους. Περίπου 250 άνθρωποι έχουν ήδη μπει στη λογική του κοινωνικού δικτύου και καθημερινά ανταλλάσσονται προϊόντα της κρητικής γης, υπηρεσίες όπως μαθήματα, θεραπείες, ηλεκτρολογικές εργασίες αλλά και υπηρεσίες εστίασης ακόμα και τυποποιημένα προϊόντα, σπιτικές συνταγές και άλλα, που παρασκευάζουν μέλη του δικτύου.»
Το Φασόλι
Στην Αθήνα έχουμε μεγάλη έλλειψη προϊόντων, τα 200 μέλη του δικτύου Φασόλι ανταλλάσσουν κυρίως υπηρεσίες, όπως μαθήματα, φύλαξη παιδιών, βοήθεια στο σπίτι κτλ, λέει ο ιδρυτής του δικτύου Φίλιππος Παναγιώτου. «Χρησιμοποιούμε για τις συναλλαγές μας το φασούλι, έχοντας ορίσει πως δέκα φασούλια ισοδυναμούν με μια ώρα εργασίας. Με βάση αυτή τη μονάδα γίνονται όλες οι συναλλαγές. Ο καθένας αξιολογεί τις υπηρεσίες του και με βάση την αξιολόγηση αυτή γίνονται δεκτές από τα άλλα μέλη.
Υπάρχει επίσης όριο στα 200 φασούλια, πάνω από τα οποία κανείς δεν μπορεί να συλλέξει, και -100 κάτω από τα οποία θα πρέπει πλέον να αρχίσει να προσφέρει κάτι με στόχο την εύρυθμη λειτουργία του δικτύου. Στην Αθήνα το δίκτυο είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο, γίνονται τρεις με τέσσερις συναλλαγές την εβδομάδα» συμπληρώνει ο κ. Παναγιώτου.
Μερέντα για καλό σκοπό…
Η κυρία Φανή Γιαννάκη φτιάχνει τη δική της μερέντα από μια συνταγή που βρήκε στο διαδίκτυο και ήδη έχει γίνει περιζήτητη εντός τους δικτύου της Ιεράπετρας. Τη συσκευάζει σε βαζάκια και τη διαθέτει στο σύστημα Καερέτι. «Με τα καερέτια που πιστώνομαι έχω αγοράσει πολλές φορές φρούτα και λαχανικά για το τραπέζι μας, έχουμε κάνει φορμάτ στον υπολογιστή και έχουμε αγοράσει μικρά δώρα για τους φίλους μας. Και όλα αυτά χωρίς καθόλου χρήματα», λέει στον Δρόμο η κ. Γιαννάκη, προσφέροντας ένα δείγμα από την περίφημη μερέντα της που ασφαλώς είναι πιο λαχταριστή από τη βιομηχανική του σούπερ-μάρκετ.
Τη συνάντηση φιλοξένησε το Καερέτι που λειτουργεί ήδη από τον Αύγουστο στην Ιεράπετρα και βρέθηκαν εκεί εκπρόσωποι από το Φασούλι (Αθήνα), από το Δίκτυο Ανταλλαγών Χανίων, το νεοσύστατο του Ρεθύμνου ενώ την εμπειρία του από τη λειτουργία του Οβολού στην Πάτρα μετέφερε ο καθηγητής πολιτικής οικονομίας Γιώργος Σταθάκης. Στην Ελλάδα λειτουργούν συνολικά 26 παρόμοια δίκτυα όπως η Εναλλακτική Μονάδα Ροδόπης, το Δίκτυο ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Μαγνησίας, η Τράπεζα Χρόνου, το δίκτυο Mother Earth στην Πιερία, ο κοινωνικός αγρός Μπουτσούνι στην Κέρκυρα και άλλα.
Τα τοπικά δίκτυα ανταλλαγών βασίζονται με διάφορες παραλλαγές στη λειτουργία των LETS (Local Exchange Trading Systems), δηλαδή τοπικά συστήματα εμπορικών ανταλλαγών που πραγματοποιούνται χωρίς χρήματα, με τη χρήση ενός εικονικού νομίσματος που μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο μέσα στο ίδιο τοπικό δίκτυο. Το νόμισμα αυτό είναι τοπικό, αμεσοδημοκρατικό και μη κερδοσκοπικό. Είναι άμεσα διαθέσιμο, άτοκο εκδίδεται από τους ανθρώπους που το χρησιμοποιούν και όχι από έναν κεντρικό φορέα (π.χ. τράπεζα), δεν κεφαλαιοποιείται και δεν είναι μετατρέψιμο, άρα δεν κινδυνεύει από τη μανία των διεθνών «αγορών».
Απάντηση στην κρίση
Ο καθηγητής πολιτικής οικονομίας και αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης Γιώργος Σταθάκης, μιλά στον Δρόμο για τον καταλυτικό ρόλο των ανταλλακτικών δικτύων ειδικά στην περίοδο της κρίσης: «Τα κοινωνικά δίκτυα ανταλλαγών απαντούν με πολύ πειστικό τρόπο στις ανάγκες ανθρώπων που δεν μπορούν να διαθέσουν χρήματα για να καλύψουν τις ανάγκες τους, ανέργων, ανθρώπων που αντιμετωπίζουν ακραία φτώχεια και μεγάλες κοινωνικές ανισότητες. Τα εναλλακτικά δίκτυα δημιουργούν απασχόληση και θέτουν τις προϋποθέσεις επιβίωσης κοινωνικών ομάδων που βρίσκονται εκτός της αγοράς. Ο κ. Σταθάκης από τη μέχρι σήμερα εμπειρία του αναφέρει πως υπάρχει ένα ιδανικό μέγεθος για να μπορεί να λειτουργήσει ικανοποιητικά σε τοπικό επίπεδο ένα ανταλλακτικό δίκτυο. «Τα δίκτυα ανταλλαγής έχουν ζωή ένα με ενάμιση χρόνο στην Ελλάδα. Είναι κάτι πολύ νέο και ελπιδοφόρο. Υπάρχει ένα ιδανικό μέγεθος κατά τη γνώμη μου μεταξύ των 300 και 1.000 μελών για να λειτουργεί ιδανικά ένα τοπικό δίκτυο. Οι δυνατότητές τους πλέον αυξάνονται εκθετικά και είναι πια αναγκαία και η νομοθετική τους κάλυψη ώστε να καλύπτονται νομικά οι ανταλλαγές χωρίς χρήμα».
Χωρίς ΦΠΑ
Φορολογικά, οι ανταλλαγές χωρίς χρήμα είναι «παράτυπες», ειδικά αν γίνονται από επαγγελματίες καθώς δεν καταβάλλεται ο απαραίτητος ΦΠΑ, δεν εκδίδονται τιμολόγια κτλ. Όπως εξηγεί όμως ο κ. Σταθάκης υπάρχουν τρόποι για να καλύπτονται ειδικά οι επαγγελματίες, π.χ. ένας παραγωγός που διαθέτει μερικά κιλά πατάτες μπορεί γι’ αυτές να κόψει ένα μηδενικό τιμολόγιο, αλλά έχει ήδη προταθεί νομοθετική ρύθμιση για την κάλυψη της κοινωνικής οικονομίας και των ανταλλακτικών δικτύων και αυτός είναι ένας από τους στόχους των δικτύων αυτών.
Το Καερέτι
Όπως λέει στον Δρόμο ο Αλέξανδρος Μαχαιράς, εμπνευστής της ιδέας για την Ιεράπετρα, το Καερέτι ξεκίνησε από μια μικρή ομάδα οκτώ ατόμων στις αρχές Αυγούστου και σήμερα αριθμεί περισσότερα από 160 μέλη, με καθημερινές συναλλαγές μεταξύ των μελών που ανταλλάσσουν προϊόντα, υπηρεσίες και γνώσεις χωρίς τη μεσολάβηση του χρήματος και εξηγεί πως απαιτείται μόνο η εγγραφή στο δίκτυο μέσω ενός λογισμικού που καταγράφει και δημοσιοποιεί όλες τις συναλλαγές. «Οι συναλλαγές γίνονται με βάση τα καερέτια, τα οποία πιστώνονται στον λογαριασμό αυτού που παρέχει ένα προϊόν ή υπηρεσία και μπορεί να τα χρησιμοποιήσει για να ‘αγοράσει’ κάτι άλλο από αυτά που προσφέρονται μέσα στο δίκτυο» εξηγεί ο κ. Μαχαιράς. Το καερέτι προέρχεται από την τούρκικη λέξη «gayret», που σημαίνει προσφέρω μια μικρή βοήθεια σε κάποιον, και η ρίζα της είναι αραβική. Στο δίκτυο της Ιεράπετρας προσφέρονται υπηρεσίες ηλεκτρολόγου, υδραυλικού, ράπτη, τοποθέτησης πλακιδίων, ελαιοχρωματισμού, ξυλουργικών εργασιών, κηπουρικών εργασιών, ιατρικές υπηρεσίες, γραφιστικές εργασίες, μοντάζ ήχου-εικόνας, εκμάθηση ξένων γλωσσών, χορού, υπολογιστών, μαθημάτων γυμνασίου-λυκείου, τοπογραφικές συμβουλές, νομικές συμβουλές, λογιστικές υπηρεσίες, αγροτικές εργασίες και αγαθά και πολλά άλλα.
Η λειτουργία
Όπως λέει ο Αλέξανδρος Μαχαιράς, κάθε νέο μέλος αποκτά αυτόματα έναν νέο ηλεκτρονικό λογαριασμό για την «αποταμίευση» του κοινωνικού νομίσματός του και μια κάρτα μέλους με τον αντίστοιχο αριθμό. Όλοι οι λογαριασμοί ξεκινάνε από το μηδέν και ο λογαριασμός κάθε μέλους κινείται με μέγιστο πιστωτικό όριο +100 νομίσματα και μέγιστο χρεωστικό όριο -100, δηλαδή το κάθε μέλος έχει περιθώριο συναλλαγής συνολικό 200 νομισμάτων. «Αυτό γίνεται για να αποτρέψουμε τη δυνατότητα συσσώρευσης από κάποιο μέλος. Δεν υπάρχει νόημα να θησαυρίσει κανείς με το Καερέτι. Η αξία του νομίσματος είναι κοινωνική και ο σκοπός τους είναι να χρησιμοποιηθεί για την ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών μεταξύ των μελών. Δεν έχει νόημα να κρατήσεις τα καερέτια στο λογαριασμό σου γι’ αυτό βάλαμε και το όριο αυτό» εξηγεί ο κ. Μαχαιράς.
Χανιά: «Άλλος τρόπος ζωής»
Για την εμπειρία από τη μέχρι σήμερα λειτουργία του Δικτύου Ανταλλαγών Χανίων μιλά στον Δρόμο ο Δημήτρης Ωραιόπουλος: «Αυτό που χτίζεται στα Χανιά είναι μια ριζική αλλαγή στον τρόπο ζωής, δίνει την ελπίδα της ανθρωπιάς σε καιρούς δύσκολους. Περίπου 250 άνθρωποι έχουν ήδη μπει στη λογική του κοινωνικού δικτύου και καθημερινά ανταλλάσσονται προϊόντα της κρητικής γης, υπηρεσίες όπως μαθήματα, θεραπείες, ηλεκτρολογικές εργασίες αλλά και υπηρεσίες εστίασης ακόμα και τυποποιημένα προϊόντα, σπιτικές συνταγές και άλλα, που παρασκευάζουν μέλη του δικτύου.»
Το Φασόλι
Στην Αθήνα έχουμε μεγάλη έλλειψη προϊόντων, τα 200 μέλη του δικτύου Φασόλι ανταλλάσσουν κυρίως υπηρεσίες, όπως μαθήματα, φύλαξη παιδιών, βοήθεια στο σπίτι κτλ, λέει ο ιδρυτής του δικτύου Φίλιππος Παναγιώτου. «Χρησιμοποιούμε για τις συναλλαγές μας το φασούλι, έχοντας ορίσει πως δέκα φασούλια ισοδυναμούν με μια ώρα εργασίας. Με βάση αυτή τη μονάδα γίνονται όλες οι συναλλαγές. Ο καθένας αξιολογεί τις υπηρεσίες του και με βάση την αξιολόγηση αυτή γίνονται δεκτές από τα άλλα μέλη.
Υπάρχει επίσης όριο στα 200 φασούλια, πάνω από τα οποία κανείς δεν μπορεί να συλλέξει, και -100 κάτω από τα οποία θα πρέπει πλέον να αρχίσει να προσφέρει κάτι με στόχο την εύρυθμη λειτουργία του δικτύου. Στην Αθήνα το δίκτυο είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο, γίνονται τρεις με τέσσερις συναλλαγές την εβδομάδα» συμπληρώνει ο κ. Παναγιώτου.
Μερέντα για καλό σκοπό…
Η κυρία Φανή Γιαννάκη φτιάχνει τη δική της μερέντα από μια συνταγή που βρήκε στο διαδίκτυο και ήδη έχει γίνει περιζήτητη εντός τους δικτύου της Ιεράπετρας. Τη συσκευάζει σε βαζάκια και τη διαθέτει στο σύστημα Καερέτι. «Με τα καερέτια που πιστώνομαι έχω αγοράσει πολλές φορές φρούτα και λαχανικά για το τραπέζι μας, έχουμε κάνει φορμάτ στον υπολογιστή και έχουμε αγοράσει μικρά δώρα για τους φίλους μας. Και όλα αυτά χωρίς καθόλου χρήματα», λέει στον Δρόμο η κ. Γιαννάκη, προσφέροντας ένα δείγμα από την περίφημη μερέντα της που ασφαλώς είναι πιο λαχταριστή από τη βιομηχανική του σούπερ-μάρκετ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Πρώτη προειδοποίηση!
Θα σας παρακαλούσα τα σχόλια να παραμένουν εντός θέματος.
Θα σας παρακαλούσα τα σχόλια να είναι ευπρεπή.
Αλλιώς θα αναγκαστώ να πάρω μέτρα.