Περιορισμένη κυριαρχία, φτηνή χρηματοδότηση, χαμηλοί φόροι

ΠΗΓΗ: ΕΠΟΧΗ

του Θ. Παρασκευόπουλου

«Τα νέα σχέδια της Γερμανίας: Η Ελλάδα πρότυπο μοντέρνας αποικίας» ήταν ο τίτλος του ρεπορτάζ του συνεργάτη μας Γιάννη Μπόμπου την προηγούμενη Κυριακή. Με το άρθρο αυτό ήρθε στο φως της δημοσιότητας το σχέδιο των μεγάλων γερμανικών ερευνητικών ινστιτούτων που ζητούν τη δημιουργία «ιδιαίτερων οικονομικών ζωνών…». Το δημοσίευμα αυτό καθώς και ανάλογα του γερμανικού Τύπου αποτέλεσαν τη βάση για ερώτηση του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Νίκου Χουντή προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σήμερα συνεχίζουμε παρουσιάζοντας νέες πλευρές του ζητήματος.

Το, προς το παρόν, κυβερνητικό γερμανικό ενδιαφέρον για επενδύσεις στην Ελλάδα με συσκέψεις επιχειρηματιών και κυβερνητικών παραγόντων στο Βερολίνο εμφανίζεται την ίδια στιγμή που από άλλη μεριά προβάλλει κίνδυνος για το πρόγραμμα δανειοδότησης της Ελλάδας. Η συμμετοχή της Ιταλίας, πιθανότατα και της Ισπανίας, στο πρόγραμμα δανεισμού της Ελλάδας –ίσως κιόλας από την επόμενη δόση– είναι αμφίβολη, καθώς οι ίδιες αυτές χώρες θα πρέπει ίσως να δανειστούν σε επιτόκια υψηλότερα από αυτά που προβλέπονται για την Ελλάδα. Η συμμετοχή τους δηλαδή θα είναι ζημιογόνα. Αν ήταν η Ιρλανδία ή η Πορτογαλία το ζήτημα δεν θα είχε ιδιαίτερη σημασία, οι άλλες δύο χώρες του ευρωπαϊκού Νότου όμως είναι η τρίτη και η τέταρτη σε μέγεθος οικονομίες της Ευρωζώνης. Η συμμετοχή τους στον ελληνικό δανεισμό είναι ανάλογη του μεγέθους τους, και η Ισπανία εισέρχεται σε περίοδο σχετικής αστάθειας μετά την κήρυξη πρόωρων εκλογών με πιθανώς δυσμενείς επιπτώσεις στα επιτόκια δανεισμού της.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο το ειδικό βάρος της Γερμανίας στην Ευρώπη μεγαλώνει ακόμα περισσότερο. Το σχετικά υψηλό ποσοστό μεγέθυνσης της γερμανικής οικονομίας αυξάνει τα φορολογικά έσοδα και γεμίζει το δημόσιο ταμείο· άλλωστε η ειδική ρύθμιση για την καταβολή του γερμανικού μεριδίου στη δανειοδότηση της Ελλάδας όχι από τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά από κρατική τράπεζα (το Πιστωτικό Ίδρυμα για την Ανοικοδόμηση – KfW) επιτρέπει στη Γερμανία να δανείζεται αυτά τα χρήματα με το φθηνό επιτόκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (όσο δηλαδή πληρώνουν οι ιδιωτικές κερδοσκοπικές τράπεζες) και όχι με το ακριβό της ελεύθερης αγοράς.

Κρατικές τράπεζες

για φτηνά δάνεια

Την εμπλοκή αυτού του κρατικού πιστωτικού ιδρύματος ζήτησαν οι γερμανοί βιομήχανοι για τις πιθανές επενδύσεις τους στην Ελλάδα ή τη δημιουργία αντίστοιχης ελληνικής δημόσιας τράπεζας. Πού να μπλέκω τώρα με τον Βγενόπουλο, τον Σάλα και τον Λάτση ή και με τις γερμανικές κερδοσκοπικές τράπεζες, σου λέει ο γερμανός βιομήχανος. Θέλω κρατικές εγγυήσεις και ευνοϊκή μεταχείριση που μόνο μια τράπεζα που αποφασίζει με πολιτικά κριτήρια μπορεί να μου δώσει. Την επιθυμία κρατικής εμπλοκής για την υποστήριξη γερμανικών επενδυτικών σχεδίων επιβεβαίωσε και ο αντιπρόεδρος του γερμανικού Βιομηχανικού και Εμπορικού Επιμελητηρίου σε ραδιοφωνική του συνέντευξη,, λέγοντας ότι οι γερμανικές επιχειρήσεις συναντούν “μεγάλη δυσκολία” να βρουν τραπεζική χρηματοδότηση για επενδυτικά σχέδιά τους στην Ελλάδα.

Μια έρευνα του επιμελητηρίου, την οποία αναφέρει η Handelsblatt, η παλαιότερη και εγκυρότερη γερμανική οικονομική εφημερίδα, με ερωτηματολόγιο που απευθυνόταν σε 120 γερμανικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα έδειξε ότι η χρηματοδότηση είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν. Αμέσως μετά έρχεται η “υψηλή φορολογία” (που, σημειωτέον, στην Ελλάδα είναι κατά 30% χαμηλότερη από τη Γερμανία), τα υψηλά επιτόκια, η ελλιπής ζήτηση και η συχνή αδυναμία των πελατών τους να πληρώσουν. Η γραφειοκρατία και νομική ανασφάλεια, παράγοντες που τόσο συχνά τους επικαλούνται κυβερνητικοί παράγοντες και δημοσιογράφοι στην Ελλάδα αναφέρονται μόλις στις τελευταίες θέσεις. Παρά ταύτα, ο Σύνδεσμος Γερμανών Βιομηχάνων (BDI), που εκπροσωπεί περισσότερο τους μεγαλοβιομήχανους, έθεσε ακριβώς αυτά τα δύο ζητήματα σε προτεραιότητα. Στη συνάντηση του γερμανού υπουργού Οικονομίας Ρέσλερ με εκπροσώπους της γερμανικής βιομηχανίας που έγινε την περασμένη Τετάρτη στο Βερολίνο υπήρξε διχογνωμία μεταξύ των μεγαλοβιομηχάνων και των εκπροσώπων των επιχειρήσεων μεσαίου μεγέθους για τα προβλήματα αυτά, με τους μεσαίους να επιμένουν στο ζήτημα της χρηματοδότησης.

Επιτηρητές, ευρωπαϊκά κονδύλια και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Ισχυρό κίνητρο για τους γερμανούς βιομήχανους είναι και η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να δημιουργηθεί μια ιδιαίτερη δομή που θα “βοηθάει” την Ελλάδα να αξιοποιεί μέσα από τα ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία, αλλά και από τα “πακέτα διάσωσης” προκειμένου να ενισχυθούν η “ικανότητα για καινοτομίες” της ελληνικής οικονομίας και οι επιχειρήσεις που θα  τις επιχειρήσουν. Επικεφαλής αυτής της δομής είναι ο γερμανός Χορστ Ράιχενμπαχ.

Οι προτάσεις του γερμανικού υπουργείου Οικονομίας για επενδύσεις στην Ελλάδα δεν απευθύνονται τόσο στους γερμανικούς πολυεθνικούς κολοσσούς, όσο στις μεσαίες επιχειρήσεις μεγάλου μεγέθους που απασχολούν 500 έως 1000 εργαζόμενους και δραστηριοποιούνται ιδίως σε νέες τεχνολογίες, καινοτόμα προϊόντα, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ιδίως ο τομέας της ενέργειας ενδιαφέρει τη γερμανική κυβέρνηση, μετά την απόφαση της Ομοσπονδιακής Βουλής για πλήρη έξοδο από την πυρηνική ενέργεια. Με ένα γιγάντιο πρόγραμμα επενδύσεων (γίνεται λόγος για 250 δισεκατομμύρια σε δέκα χρόνια) η Γερμανία επιδιώκει να κάνει τη δική της ενεργειακή βιομηχανία πρώτη στην Ευρώπη όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές και την αξιοποίησή τους.

Μειωμένη εθνική κυριαρχία

και σαρωτικές αλλαγές

Πρότυπο για τη γερμανική πρώτα και κατ’ επέκταση την ευρωπαϊκή επέμβαση στην Ελλάδα, τόσο κατά τους εκπροσώπους των βιομηχάνων όσο και των κυβερνητικών παραγόντων, είναι οι αλλαγές που έγιναν στην Ανατολική Ευρώπη μετά το 1989 και κυρίως στην Ανατολική Γερμανία. Οι Γερμανοί προτείνουν αυτό δηλαδή που εκδηλώθηκε με το Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων, το οποίο φτιάχτηκε κατά το πρότυπο της σκανδαλώδους γερμανικής Trenchant η οποία διεξήγαγε την ιδιωτικοποίηση των κρατικών επιχειρήσεων της άλλοτε Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας, αλλά και αλλαγές στη διοίκηση  στην Ελλάδα σύμφωνα με τα δικά τους πρότυπα. Αυτό ίσως εννοούσε ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Σόιμπλε, όταν έλεγε ότι τα χρεωμένα κράτη της Ευρωζώνης θα πρέπει να απολέσουν ένα μέρος της εθνικής τους κυριαρχίας. Έχει μια κωμική πλευρά ότι σαράντα τρία χρόνια μετά τη σοβιετική εισβολή στην Τσεχοσλοβακία, το “δόγμα Μπρέζνιεφ” για την “περιορισμένη κυριαρχία των σοσιαλιστικών κρατών” το επαναφέρουν σήμερα οι σκληρότεροι πολέμιοί του.Εκπρόσωποι των μεγάλων γερμανικών ερευνητικών ινστιτούτων ζητούν μάλιστα τη δημιουργία ιδιαίτερων οικονομικών ζωνών στην Ελλάδα. Σε αυτές τις ζώνες θα πρέπει να μπορούν οι επιχειρήσεις να επενδύουν εύκολα και με χαμηλό κόστος και να βρίσκουν φτηνά εργατικά χέρια. “Τότε η Ελλάδα θα αποκτήσει τη δική της θέση ως τόπος οικονομικής δραστηριότητας στην αλυσίδα παραγωγής προστιθέμενης αξίας” αναφέρουν σε συνέντευξή τους στη Handelsblatt οι ειδικοί για ζητήματα του οικονομικού κύκλου του μεγαλύτερου γερμανικού ερευνητικού ινστιτούτου DWI. “Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα μπορέσει να μειωθεί η υπερβολική μας εξάρτηση από ασιατικούς τόπους επενδύσεων όπως είναι π.χ. η Κίνα... Με άλλα λόγια η πρόθεση δεν είναι τόσο να κάνουμε χάρη στους Έλληνες, αλλά να αξιοποιήσουμε την ευκαιρία που μας δίνεται στην Ελλάδα.”

Ωστόσο, η εντύπωση ότι έτσι, με χαμηλούς μισθούς και χαμηλή φορολογία, γίνεται ανάπτυξη δεν είναι σωστή. Η Κίνα, ας πούμε, δαπανά εκατοντάδες δισεκατομμύρια για έρευνα και για κρατικές επιχειρήσεις που καινοτομούν. Η συνταγή της φτήνιας μπορεί να προσελκύσει επενδύσεις για φτηνοδουλειές, για ανάπτυξη όμως δεν κάνει.