ΣΤΕΦΑΝ ΧΟΜΠΟΥΡΓΚ: «Δεν πιστεύω ότι το ευρώ θα καταρρεύσει από την Ελλάδα»

ΠΗΓΗ: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣτον ΧΡΟΝΗ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΥ

ΟΙ ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ για πιθανή διάλυση της ευρωζώνης εξαιτίας της ελληνικής κρίσης χρέους αυξάνονται μεταξύ των πολιτικών και χρηματοοικονομικών κύκλων. Υπάρχουν όμως και οικονομολόγοι, όπως ο κορυφαίος γερμανός καθηγητής Στέφαν Χόμπουργκ, οι οποίοι θεωρούν ότι η διάλυση της ευρωζώνης θα ξεκινήσει από τις βόρειες χώρες.

Ο ίδιος πιστεύει μάλιστα πως η Γερμανία πρέπει να εγκαταλείψει το ευρώ και κατηγορεί τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και την ΕΚΤ για εξαπάτηση των πολιτών, όσον αφορά τη διαχείριση του ελληνικού χρέους. Δηλώνει απερίφραστα στη συνέντευξη που ακολουθεί πως η καλύτερη επιλογή της Ελλάδας θα ήταν να κηρύξει πτώχευση.

Υποστηρίζεται τελευταία ότι η ελληνική κρίση χρέους απειλεί ολόκληρη την ευρωζώνη και ενδεχομένως ακόμη και την αναπτυξιακή δυναμική της παγκόσμιας οικονομίας. Εμένα μου ακούγονται ως υπερβολές αυτά τα πράγματα. Εσείς τι λέτε περί αυτού;

Ξεκάθαρα λανθασμένη εκτίμηση. Πτωχεύσεις πολύ μεγαλύτερων οικονομιών, όπως η Ρωσία το 1998 ή η Αργεντινή το 2001, δεν προκάλεσαν ιδιαίτερα σοβαρή ζημιά. Εν συγκρίσει με αυτές τις χώρες, η Ελλάδα είναι πολύ μικρότερη. Διαβάζοντας ένα περιεκτικό ιστορικό κείμενο, όπως το βιβλίο των Ράινχαρτ και Ρόγκοφ «This Time is Different», αναγνωρίζει κανείς γρήγορα ότι η κρατική πτώχευση δεν είναι καθόλου σπάνια περίπτωση. Το μόνο ζήτημα είναι ότι στην Δυτική Ευρώπη δεν σημειώθηκε καμία μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ως εκ τούτου, οι πολιτικοί δεν είναι εξοικειωμένοι με ένα τέτοιο γεγονός. Από την άλλη μεριά, υπάρχουν μερικοί πραγματικοί κίνδυνοι, όπως το ολοκληρωτικά μη δημοκρατικό και αλλοιωμένο πολιτικό και νομισματικό σύστημα, οι πολυάριθμες ανοικτές παραβιάσεις της Συνθήκης της Λισαβόνας και μια διαδικασία που παράγει με συνέπεια οικονομικά αντικίνητρα, τα οποία σχεδόν αναπόφευκτα θα οδηγήσουν σε χρεοκοπία, όχι μόνο την Ελλάδα αλλά και την ευρωζώνη συνολικά.

Ποιος πραγματικά έχει το πάνω χέρι όσον αφορά την επιβολή λύσεων στην ελληνική κατάσταση: Η γερμανική κυβέρνηση πρωτίστως ή η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα;

Κανένας. Η γερμανική κυβέρνηση δεν είναι σε θέση να διατάξει τίποτα. Αυτοί δεν έχουν κανένα σχέδιο ως προς το πώς να χειριστούν την κρίση και είναι απλά κυριευμένοι από φόβο απέναντι στους ψηφοφόρους τους, που γίνονται όλο και περισσότερο θυμωμένοι εξαιτίας των σχεδίων διάσωσης. Η ΕΚΤ, από την άλλη μεριά, δεν μπορεί πλέον να θεωρηθεί ως ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα. Παραβίασε το νόμο που απαγορεύει την αγορά κρατικών ομολόγων και είναι, αυτή τη στιγμή, βαθιά βυθισμένη στο φόβο για το ότι θα υποστεί τεράστιες απώλειες, όταν η Ελλάδα δηλώσει χρεοκοπία. Δεν πρέπει να υπερεκτιμάτε το βάρος των δηλώσεων από τις δημόσιες αρχές. Τα πράγματα υπαγορεύονται λίγο πολύ από τη χρηματοοικονομική βιομηχανία. Η Γερμανία θα χρηματοδοτήσει και άλλες διασώσεις, ανεξάρτητα από το εάν η Ελλάδα πραγματοποιήσει ή όχι περαιτέρω μεταρρυθμίσεις.

Ξεκάθαρα, το πρώτο σχέδιο διάσωσης απέτυχε. Το δεύτερο σχέδιο που προτείνεται από τις ευρωπαϊκές Αρχές, συνεχίζει να μεταχειρίζεται την Ελλάδα ως μια χώρα που έχει πρόβλημα ρευστότητας αντί αδυναμίας αποπληρωμής του χρέους. Γιατί είναι τόσο δύσκολο για την Ε.Ε. να παραδεχτεί αυτό που όλος ο υπόλοιπος κόσμος αναγνωρίζει;

Η ερώτησή σας υπονοεί ότι η αδυναμία αποληρωμής του χρέους, σε αντιδιαστολή με τη ρευστότητα, είναι το πραγματικό πρόβλημα της Ελλάδας και έχετε απόλυτα δίκιο. Οι ευρωπαίοι πολιτικοί διαμορφωτές αναγνωρίζουν αυτό το σαφές γεγονός. Εντούτοις, δεν είναι ακόμα διατεθειμένοι να το αναγνωρίσουν ανοιχτά. Αντιθέτως, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, η ΕΚΤ, καθώς επίσης και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπαθούν όλοι μαζί να μεταμφιέσουν το πρόβλημα, προκειμένου να εξαπατηθούν οι φορολογούμενοι και οι κάτοχοι κρατικών ομολόγων όσο περισσότερο γίνεται. Εμείς οι Γερμανοί έχουμε πολύ μεγάλη εμπειρία από τέτοια κυβερνητική συμπεριφορά! Αυτή τη στιγμή, πάρα πολλοί πολίτες στην Ευρώπη θεωρούν ότι αυτό που συμβαίνει τώρα είναι διαφορετικό (ακριβώς όπως υποδηλώνει ο τίτλος του βιβλίου που προανέφερα) και πως τα προβλήματά μας μπορούν να επιλυθούν ικανοποιητικά. Κατά τη γνώμη μου, αυτή τη φορά τα πράγματα δεν είναι καθόλου διαφορετικά και, στο τέλος μιας επίπονης διαδικασίας, οι πολίτες θα γευτούν σκληρές απώλειες, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η διαδικασία θα πάρει κάποιο χρόνο, όμως οι κυβερνήσεις είναι εξαιρετικά δημιουργικές στο να καλύπτουν την πραγματικότητα και στο να σοφίζονται πολυάριθμα νέα αρκτικόλεξα, όπως EFSF, EFSM, ESM, TARGET 2, όλα τα οποία υπηρετούν έναν κοινό στόχο, που είναι να καλύψουν με μια κουρτίνα το πραγματικό κυρίαρχο χρέος της Ευρώπης.

Λαμβάνοντας υπόψη αυτή την πραγματικότητα, και την καθαρή ανικανότητα, θα πρόσθετα, της ελληνικής πολιτικής τάξης, τι θα αποτελούσε ρεαλιστική εναλλακτική λύση για την αντιμετώπιση της ελληνικής τραγωδίας;

Μια λογική πολιτική για την Ελλάδα θα ήταν να κηρύξει πτώχευση. Εάν ξεπληρώνατε 50% του χρέους σας, για παράδειγμα, τα προβλήματά σας θα ήταν διαχειρίσιμα. Η αναλογία δημοσίου χρέους θα μειωνόταν από 150% σε 75%, ποσοστό που είναι κατά προσέγγιση το γερμανικό επίπεδο δημοσίου χρέους. Για τον παγκόσμιο τραπεζικό τομέα συνολικά, η διαγραφή του χρέους θα ήταν ασήμαντο γεγονός. Μερικές τράπεζες θα οδηγούντο ενδεχομένως σε χρεοκοπία, αλλά αυτό είναι φυσικό σε μια οικονομία της αγοράς. Για τη Γερμανία, από την άλλη μεριά, η καλύτερη λύση θα ήταν να βγει από τη ζώνη του ευρώ αμέσως, παρά να μετατραπεί στον κύριο χρηματοδότη της Ευρώπης και στη χώρα που όλοι θα μισούν. Αυτό είναι σημαντικό σημείο: Το ευρώ εισήχθη, μεταξύ άλλων, προκειμένου να έρθουν κοντά οι ευρωπαϊκές χώρες. Αλλά αυτό που παράγει πλέον το κοινό νόμισμα είναι η αύξηση της συμπλοκής μεταξύ της Γερμανίας και των ελλήνων φίλων μας, αλλά και άλλων ευρωπαίων φίλων. Από αυτή την άποψη, το ευρώ είναι σαφώς αντιπαραγωγικό και το πείραμα ενός κοινού νομίσματος πρέπει να τελειώσει όσο το δυνατόν συντομότερα γίνεται.

Σε περίπτωση επιστροφής της Ελλάδας στη δραχμή, θα μπορούσε να διαγραφεί πλήρως το χρέος;

Αυτή τη στιγμή, η επιστροφή στη δραχμή είναι μόνο ένα υποθετικό σενάριο, επειδή η Ελλάδα δεν έχει απολύτως κανένα κίνητρο να βγει από τη ζώνη του ευρώ. Εάν έπραττε κάτι τέτοιο, αυτό θα προκαλούσε μια άμεση πτώχευση και στάση πληρωμών. Αλλά δεν πιστεύω ότι το ευρώ θα καταρρεύσει από την Ελλάδα. Η διαδικασία της διάλυσης του ευρώ θα ξεκινήσει από την Αυστρία, τη Φινλανδία, τη Γερμανία ή την Ολλανδία, οι οποίες πιθανόν να είναι οι πρώτες χώρες που θα επιστρέψουν στα εθνικά νομίσματα. Οταν συμβεί αυτό, θα έχει φτάσει και η μέρα της κρίσης που όλοι μαζί θα πληρώσουμε!

WHO is who ?

Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Λάιμπνιτς στο Ανόβερο και διευθυντής του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικών στο ομώνυμο πανεπιστήμιο. Συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πέντε κορυφαίους γερμανούς οικονομολόγους και έχει δημοσιεύσει πολλές δεκάδες επιστημονικές μελέτες γύρω από τα χρηματοοικονομικά, τη μακροοικονομική και την ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική.