Δεν είναι κρίση χρέους, είναι τέλος εποχής, του Αποστόλη Φωτιάδη

πηγή: tvxs
του Απ. Φωτιάδη

Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα είναι ένα πλυντήριο. Παίρνει χρήμα από την τρόικα για να αποπληρώσει χρεόγραφα που βρίσκονται στα χέρια τραπεζιτών και άλλων επενδυτών. Παίρνει δημόσιο χρήμα δηλαδή και το κάνει ιδιωτικό, αλλιώς αυξάνει τη ρευστότητα στις αγορές, ενώ το χρηματοπιστωτικό σύστημα ασφαλίζεται από ένα ενδεχόμενο ντόμινο που η κατάρρευση της οικονομίας της θα μπορούσε να προκαλέσει.

Ταυτόχρονα η ίδια δεν λύνει το πρόβλημα του χρέους, για το οποίο παίρνει τα δάνεια της τρόικας. Εάν το 'Μεσοπρόθεσμο' επιβιώσει, θα εκποιήσει μεγάλος μέρος του δημοσίου τομέα για να καλύψει το υπόλοιπο χρέος που περισσεύει από τα δάνεια, ενώ ιδιώτες κάτοχοι ομολόγων, βλέπε ελληνικές τράπεζες, θα συμβάλλουν στο δανεισμό. Με λίγα λόγια θα βάζει και μέρος των χρημάτων μόνη της για να λειτουργήσει το πλυντήριο, ενώ το πραγματικό της πρόβλημα δεν θα λυθεί.

Όλα αυτά σημαίνουν κάτι που οι αναλυτές μιντιάδες και η κυριαρχία του τόπου δεν θα τολμούσαν να πουν ποτέ στους πολίτες αυτής της κοινωνίας. Η χώρα είναι ένα εργαλείο στα χέρια της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας κυριαρχίας που παλεύει να δαμάσει τη μεγαλύτερη καπιταλιστική κρίση όλων των εποχών. Το εργαλείο ίσως χαλάσει, σημασία έχει να σωθεί η μηχανή. Αντίθετα οι μιντιάδες συνηγορούν στην εργαλειοποίηση της κοινωνίας. Γράφουν επιφυλλίδες υπέρ της έλευσης επιτηρητών για το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων που υπαγορεύει η τρόικα ή δημοσιεύουν τις αγωνιώδεις επιστολές ετερόφωτων διανοούμενων, συχνά νοσταλγών της δεξιάς αντίδρασης, για τη διάσωση της χώρας. Είναι γελοίο, είναι και μυωπικό. Πολλοί από αυτούς έχουν παρουσιάσει μέχρι και τον μέγα οπορτουνιστή Καρατζαφέρη ως ανερχόμενο ηγέτη, μονάχα για να υπαναχωρήσουν όταν αυτός άρχισε ξανά τις κωλοτούμπες για τη θεαματική ‘έξοδο του κοινοβούλιου' πριν μερικές μέρες.

Υπάρχει μια μικρή, πικρή αλήθεια στην εν εξέλιξη ιστορία της Ελλάδας αυτό το καιρό. Μια αλήθεια που αρνούνται να εισαγάγουν οι ευρω-ερωτευμένοι οριενταλιστές κήρυκες του κυρίαρχου λόγου. Η χώρα, θεσμικά, ήταν πάντα ένα εργαλείο στα χέρια της δυτικής κυριαρχίας. Κοινωνικά δεν ήταν πάντα, γι' αυτό έχει υποστεί εμφυλίους, βασιλιάδες, εθνικές καταστροφές, και δικτατορία. Εάν αυτή η βασική αρχή έμπαινε στη εξίσωση, κάποιοι από τους φωστήρες της δημόσιας σφαίρας θα μας είχαν πει ότι η Ελλάδα μπήκε στην Ευρωπαϊκή οικογένεια στις αρχές του 80, όχι γιατί την έβαλε ο Καραμανλής. Μπήκε γιατί μετά τη δικτατορία των συνταγματαρχών και ενώ υφίσταται ακόμη ο Ψυχρός Πόλεμος αυτός ήταν ο ασφαλέστερος συσχετισμός για να μην ξεφύγει από τον έλεγχο τους. Το αλλήθωρο πιόνι (που κατά καιρούς άκουγε ανατολίτικα φαντάσματα να μιλούν στο υποσυνείδητο του) δεν ξεστράτισε, αντίθετα χρηματοδοτήθηκε αδρά για την υψηλή πιστότητα που επέδειξε τα χρόνια που ακολούθησαν.

Η τραγική ιστορία του Εξευρωπαϊσμού

Η Ελληνική κοινωνία στη διάρκεια της μεταπολίτευσης προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες που σήμερα τα ευρωπαϊκά έντυπα ξεχνούν να αναφέρουν. Κατανάλωσε χωρίς φειδώ την επιπλέον παραγωγή των δυτικών, από αυτοκίνητα μέχρι τυριά και ότι άλλο μπορεί κανείς να φανταστεί. Τα κίνητρα, φορολογικά και πιστωτικά, για να ενισχυθεί η αγορά της αυτοκινητοβιομηχανίας σε μια χώρα που κάθε οικογένεια στην Αθήνα κόντευε να πάρει και τρίτο αμάξι, είναι ένα κλασικό παράδειγμα καταναλωτικής τρέλας στην Ελλάδα. Η ίδια χώρα έγινε πλατφόρμα πάνω στην οποία πάτησαν οι δυτικοί για να ασκήσουν πολιτική στα Βαλκάνια της δεκαετία του ενενήντα και πριμοδοτήθηκε με ένα μεγάλο μέρος των αγορών αυτών στη συνέχεια. Η ίδια χώρα σήμερα, δηλαδή η κυριαρχία της, βάζει τα χέρια της κοινωνίας στη φωτιά για να παραμείνει η χώρα αυτό που ήταν για τους δυτικούς, ένα χρήσιμο αντικείμενο.

Δεν θα έπρεπε κανείς να ταυτίζει αυτό το ρόλο με την αντίληψη του ρόλου της ευρωπαϊκής ταυτότητας στη συνείδηση των περισσότερων Ελλήνων. Η πλειοψηφία αντιλήφθηκε τον εξευρωπαϊσμό ως κάτι θετικό που θα μας βοηθούσε να ξεφύγουμε από τη μιζέρια της διαφθοράς, των πελατειακών σχέσεων και της ανοργανωσιάς. Το θεώρησε όμως αυτό ως μια σχέση εμπιστοσύνης, χωρίς να αντιλαμβάνεται την επιστροφή των εθνικών προτεραιοτήτων και ανταγωνισμών μέσα στις ευρωπαϊκές δομές από τις αρχές του 90 κιόλας. Η μυωπική ντόπια διανόηση είκοσι χρόνια επαναλαμβάνει ότι τα χούγια των Ελλήνων είναι απομεινάρια του οθωμανικού μας παρελθόντος. Το θέμα όμως δεν ήταν να γίνουμε Γερμανοί, αλλά να σταματήσουμε το πλιάτσικο που και αυτοί χρηματοδότησαν αδρά αυτές τις δεκαετίες.

Το ότι η Ελλάδα απέτυχε να εξευρωπαϊστεί είναι επίσης μύθος. Στην πραγματικότητα δεν της δόθηκε ποτέ η ευκαιρία. Το αλλήθωρο πιόνι απορρυθμίστηκε με συνέπεια από την εποχή που ανακάλυψε της προβληματικές ΔΕΚΟ ο πατέρας του Γιωργάκη, τότε που το δημόσιο άρχισε να χρησιμοποιείται ως κομματική αυλή για την εφαρμογή προσωρινών εκλογικών τακτικών. Για να αναρωτιούνται ξένοι και ντόπιοι νεοφιλελεύθεροι απολογητές σήμερα, γιατί τριάντα χρόνια Ευρωπαίοι δεν μπορούμε να αναδιαρθρώσουμε δημιουργικά τον δημόσιο τομέα. Η παραμόρφωση του κράτους είναι αποτέλεσμα του πλιάτσικου που έχει υποστεί αυτές της δεκαετίες. Πλιάτσικο στο οποίο συμμετείχε η κυριαρχία με τους ομοτράπεζους της, εργατοπατέρες, μιντιαδες, ετερόφωτη διανόηση και τα λοιπά. Η αλήθεια και εδώ απλή: το πρόβλημα δεν είναι ο συνδικαλισμός, είναι οι κλέφτες στα σωματεία. Το πρόβλημα δεν είναι το δημόσιο, είναι το πλιάτσικο των ασφαλιστικών ταμείων, των νοσοκομείων, των εξοπλιστικών προγραμμάτων. Είναι ασύλληπτο το μέγεθος του, και ασύλληπτα λίγες οι απογραφές στις συμβάσεις. Πρέπει απλώς να βρούμε τα ονόματα. Για να γίνει αυτό πρέπει η κοινωνία να πάρει πίσω την εξουσία.

Τι σημαίνει όμως αυτό;

Για να μην γίνει αυτό, τώρα, την εποχή του μεγάλου μετασχηματισμού, η κυριαρχία ανασυντάσσεται σιωπηλά ενώ το πόπολο τρέχει στις πλατείες. Ξεκαθαρίζει το τοπίο στα μίντια, κλείνοντας τα άχρηστα και προωθώντας σε θέσεις κλειδιά του γόνους μεγάλο-δημοσιογράφων και πολιτικών. Αρκεί να κοιτάξει κανείς τις υπογραφές στις μεγάλες Κυριακάτικες, μιλάνε από μόνες τους. Ταυτόχρονα χύνει αίμα για το κόστος της έλλειψης αξιοκρατίας στην ελληνική κοινωνία, γιατί πάνω από όλα έχει και χιούμορ. Προωθεί παλιούς γνώριμούς της σε θέσεις συμβούλων στις ελληνικές τράπεζες. Αρκεί να δει κανείς πόσα στελέχη επιχειρήσεων, ιδιαίτερα των μιντιακών, έχουν φύγει τα τελευτά δυο χρόνια από τη πιάτσα για να αναλάβουν θέση συμβούλου στην Πειραιώς, την Alpha, την Εθνική, τη Eurobank. Η μικρή ελληνική τραπεζική πιάτσα, το χυδαιότερο καρτέλ της χώρας, ετοιμάζεται τώρα για την εξαγορά του ελληνικού τραπεζικού τομέα από τους ξένους κολοσσούς. Λόγος για τον οποίο και ανακόπηκε παρασκηνιακά η συγχώνευση Alpha και Εθνικής πέρυσι και αποθαρρύνθηκαν οι ντόπιες συγχωνεύσεις γενικά.

Το ευτυχισμένο τέλος...

Όλο και περισσότερος κόσμος απορεί το τελευταίο καιρό γιατί η κυβέρνηση συνεχίζει στο δρόμο των δομικών νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων αφού όλοι πια συμφωνούν ότι είναι καταστροφικός. Όλοι οι διεθνούς φήμης οικονομολόγοι, η ντόπια πολιτική ελίτ, τα στελέχη τραπεζών, ακόμα και οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ παρασκηνιακά, ξέρουν ότι η χώρα, η κυβέρνηση και η κοινωνία, δεν θα αντέξουν το βάρος των εξελίξεων. Το ότι συνεχίζουν πρέπει να σημαίνει ότι, άτυπα, υπάρχει συμφωνία η Ελλάδα να κάνει τον κυματοθραύστη για όσο αντέξει ώστε να καθυστερήσει το τσουνάμι που απειλεί την υπόλοιπη Ευρώπη. Σε αντάλλαγμα θα συγχωρεθούν οι δικές της προσωπικές, πολύ μικρές για την ουσία της υπόθεσης, αμαρτίες και θα βρεθεί χώρος και για εμάς στο νέο μετά-κρισιακό σχεδιασμό της Ευρώπης.

Και το εφιαλτικό σενάριο...

Η οικονομική κρίση υποσκάπτει τα θεμέλια του Ευρωπαϊκού οράματος. Η Ελλάδα παρότι έχει προσφέρει υπηρεσίες δεν υποθάλπεται. Αυτό συνεπάγεται τέλος εποχής για τη μεταπολιτευτική Ελλάδα και το ρόλο της στην Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, που έτσι και αλλιώς έχει εκτροχιαστεί από το Μάαστριχ και έπειτα. Μια Ευρώπη δυο ταχυτήτων αναδύεται. Μετά την τρικυμία, η χώρα θα αφεθεί ρημαγμένη, εξαγορασμένη από ξένα επιθετικά κεφάλαια, παραδομένη σε μια αποχαλινωμένη ντόπια ελίτ τεχνοκρατών και εκτεθειμένη στους κινδύνους ενός αναδυόμενου κόσμου πολύ πιο άγριου από αυτόν που είχαμε γνωρίσει μέχρι σήμερα.

Παραινέσεις προς την κοινωνία και το κίνημα...

Η κυριαρχία χρησιμοποιεί την κρίση ως μέσο για να επιτύχει μεγαλύτερες συσσωρεύσεις, κεφαλαίου και εξουσίας. Η απορρύθμιση της αγοράς και το χάιδεμα των αντιδραστικών αντανακλαστικών της κοινωνίας, συμπεριλαμβανόμενης και της ακροδεξιάς, εξυπηρετούν αντίστοιχα αυτούς τους στόχους. Παρά τη γοητεία που ασκούν τα σενάρια για μετάβαση σε άλλου τύπου κοινωνία, όπως ακούγονται πια και στις πλατείες, δεν είναι ρεαλιστικά. Είναι αδύνατον αυτή η κοινωνία, με αυτούς τους όρους να προχωρήσει περισσότερο από μερικά βήματα. Στην ψευδαίσθηση περί ουτοπίας έχει προσφέρει τα μέγιστα και η ιστορική Αριστερά, που ατυχώς συνδέει τη συστημική κρίση με τη δυνατότητα για προοδευτικό κοινωνικό μετασχηματισμό. Από αυτό το συνδυασμό όμως, η ιστορία συνηγορεί ότι προκύπτουν τερατουργήματα. Οι κοινωνίες προοδεύουν πολιτικά και πολιτειακά όταν ακμάζουν, όχι όταν καταρρέουν. Η οποιαδήποτε λύση πρέπει λοιπόν να αναζητηθεί στα όρια των δεδομένων κατακτήσεων και στην υπεράσπισή τους, στο πλαίσιο δηλαδή του κοινοβουλευτισμού. Γι' αυτό οι προτάσεις του κινήματος πρέπει να προσβλέπουν στην αντιστροφή των συσσωρεύσεων που τον υποσκάπτουν θεσμικά. Το ζητούμενο πρέπει να είναι η από-συσσώρευση, είτε αυτό μπαίνει ως ζήτημα για νέο εκλογικό νόμο και αίτημα για απλή αναλογική, είτε ως αγώνες για αύξηση δαπανών και αλλαγή εισοδηματικής πολιτικής.

Η εξουσία είναι πρόβλημα, και ως τέτοιο πρέπει να γίνεται αντιληπτή, αλλά είναι και αναπόφευκτο γεγονός. Πράγμα που σημαίνει ότι, με κάποιο τρόπο, πρέπει να μπει στο τραπέζι άλλη πρόταση εξουσίας που θα περιλαμβάνει, εκτός από προβλέψεις για τη ρύθμιση της οικονομίας, και προτάσεις για τα κοινωνικά φαινόμενα που αυτή έχει προκαλέσει. Θέσεις για το ζήτημα της μεταναστευτικής κρίσης, πολυεθνικό κράτος ή όχι; Θέσεις για τα ναρκωτικά, νομιμοποίηση και κρατικοποίηση της παροχής τους ή πόλεμος κατά των ουσιών; Θέσεις για την ανεργία και το εργασιακό, εξισορρόπηση της εξουσίας μεταξύ εργασίας και κεφαλαίου ή ταξικός πόλεμος μέχρις εσχάτων; Θέσεις για την αναδιανομή του πλούτου, πραγματική αναδιανομή όπως αυτή που προτείνει ο Ρομπόλης ή υποτυπώδης φορολόγηση του μεγάλου κεφαλαίου; Η γνωστή παραίνεση των μιντιαδων σε όσους αμφισβητούν, ‘εσύ τη εναλλακτική πρόταση έχεις’, δεν θα έπρεπε να λειτουργεί τόσο αφοπλιστικά. Φυσικά και υπάρχει καλύτερη πρόταση από το χυδαίο οικονομισμό που υπερασπίζουν, όχι με ουτοπικούς αλλά με πρακτικούς όρους, που πρώτα από όλα συνεπάγεται την καθαίρεση της σημερινής κυριαρχίας. Για αυτό και κάνουν τα πάντα να μην συγκροτηθεί και αναπαραχθεί στο βαθμό που θα της επέτρεπε να γίνει αναγνωρίσιμη.

Τέλος πρέπει να αποπειραθούμε, όσοι πιστεύουμε ότι η μάχη δίνεται στο επίπεδο της ιδεολογίας, να αφηγηθούμε την ιστορία όπως πραγματικά είναι. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αρνηθούμε την κυρίαρχη περιγραφή αυτού που συμβαίνει σήμερα ως 'κρίση του χρέους’, δεν υπάρχει τέτοια κρίση. Όπως έχει επαναλάβει και ο Βαρουφάκης αρκετές φορές, η οικονομική κρίση είναι του διεθνούς χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, το οποίο για να την αντιμετωπίσει προωθεί, μέσω εξαγορασμένων ελίτ, μια χυδαία τραπεζοκρατία. Οι κραδασμοί που προκαλούν αυτοί οι μετασχηματισμοί, προκαλούν και κρίση παραδείγματος για όλο τον δυτικό κόσμο και αλλαγή του ρόλου της Ελλάδας σε αυτή τη ρύθμιση. Αυτό θα μπορούσε να είναι και το τέλος του καπιταλισμού όπως των γνωρίσαμε στο δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα. Αυτό που θα ακολουθήσει θα είναι τρομακτικό και δεν μπορούμε να το επιτρέψουμε.