Σκόρπιες του Ιούνη (Μέρος 4ο, ρέστα και ταμείο)

ΠΗΓΗ: techie chan

Σκέψη 7η. (αγροτική παραγωγή)

Πως θα σας φαινόταν, αν σας έλεγα πως η Γερμανία είναι μια από τις χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή ζαχαρότευτλων παγκοσμίως? Είναι η ζάχαρη κάποιο αγαθό με τεράστια αξία? Όχι φυσικά. Είναι η ζάχαρη η αιχμή της αγροτικής παραγωγής? Προσθεού. Τότε γιατί αυτοί οι λαχανοφάγοι παράγουν τόσο πολύ ζάχαρη? Διότι στην ηπειρωτική ευρώπη, η αγροτική παραγωγή ποτέ δεν εγκαταλείφθηκε στην τύχη της. Η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία, ακόμα και η Ολλανδία διαθέτουν ιδιαίτερα ισχυρή αγροτική παραγωγή παρά το γεγονός πως είναι προηγμένα βιομηχανικά κράτη.

Η ελλάδα, σε ένα περίεργο μείγμα αντιγραφής του αγγλικού μοντέλου, εμφυλιακών καταλοίπων και κοινωνικής απαξίωσης της χειρωνακτικής εργασίας, κατάφερε σε 30 χρόνια να καταστρέψει τον πρωτογενή της τομέα, αντί να τον αναπτύξει, παρά τις τεράστιες εισροές από την ευρώπη.

Στον εμφύλιο, οι άγγλοι και οι αμερικάνοι άδειαζαν τα χωριά προκειμένου να στερήσουν από τους αντάρτες ζωτικό χώρο. Αλλά και μετά το τέλος του εμφυλίου, όταν έπαψε η αναγκαστική αστυφιλία, η ροή δεν σταμάτησε. Ακόμα και μετά τη μεταπολίτευση η γαμημένη ροή δεν σταμάτησε. Και φτάσαμε η αθήνα σήμερα να συντηρεί τον μισό πληθυσμό της ελλάδας.

Άρα είτε μέσα, είτε έξω από το ευρώ θα πρέπει να ανασυγκροτήσουμε την αγροτική μας παραγωγή. Όχι απαραίτητα σε κάποια high tech βάση, διότι στην ελλάδα δεν έχουμε καταφέρει ακόμα να ενσωματώσουμε τα βασικά διδάγματα του 20ου αιώνα. Θα πρέπει να φτιάξουμε συνεταιρισμούς που να λειτουργούν και να βοηθάνε τα μέλη τους να φτιάχνουν ποιοτικότερο και νοστιμότερο και βιολογικότερο προιόν. Είναι τόσο δύσκολο αυτό? Φυσικά και όχι. Τι χρειάζεται? Κάποιους που να μην είναι διεφθαρμένοι από την παλιά λογική πως ο συνεταιρισμός, είναι το κομματικό εργαλείο πατρωνικών σχέσεων με τον αγροτικό κόσμο. Κάποιους, που με το κοινωνικό τους παράδειγμα θα δείξουν πως εργάζονται για το καλό το δικό τους και ολόκληρης της κοινότητας. Και για όσους καγχάσουν. Η κοινοτική λογική, δεν είναι μια ιδέα που χάθηκε στο βάθος των αιώνων. Είναι μια νοοτροπία που ξεριζώθηκε βιαίως από τον καπιταλισμό. Οι άνθρωποι ήταν πάντα οργανωμένοι σε κοινωνίες. Πουθενά στον πλανήτη δεν έχει υπάρξει το μοντέλο του ατομικού ανθρώπου που ο φιλελεύθερος καπιταλισμός πρεσβεύει ως το επιτυχημένο μοντέλο. Αν οι μοναχικές οικονομικές μονάδες ήταν ένα κάποιο επιτυχημένο μοντέλο, οι κοινωνίες θα είχαν εξαφανιστεί εδώ και χιλιάδες χρόνια. Παραδόξως για την αφήγησή τους, δεν το έχουν κάνει. Αλλά είπαμε. Γιατί να αφήσεις την ιστορία να σου χαλάσει μια ωραία φαντασίωση ?

Φυσικά θα πρέπει οι νέες κοινότητες να προσπαθήσουμε να μην επαναλάβουν τα προβλήματα του παρελθόντος. Την απομόνωση, το συντηρητισμό, τα κλειστά ενδογαμικά συστήματα. Αλλά αυτό δεν είναι δύσκολο στην εποχή μας. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να κάνουν χωρίς εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης, κι αυτό σπάει την οποιαδήποτε απομόνωση του γεωγραφικού χώρου. Μόνο που αντί να παίζουν ηλεκτρονικά farmville θα το παίζουν κανονικά. Θα μοιράζονται ιδέες, καινούργιους τρόπους παραγωγής, καινούργια σταθερά υβρίδια κι όχι τα F1 που σου πουλάνε οι εταιρίες, ο σπόρος των οποίων είναι άχρηστος την επόμενη χρονιά.

Σκεφτείτε πόσο μεγάλο έλλειμμα υπάρχει για υγιεινά ελεγμένα τρόφιμα. Συνεχώς ακούμε στις ειδήσεις για μηχανόλαδα στις ζωοτροφές, για τρελές αγελάδες, για χρώμιο στη θήβα, για κάδμιο, για υδράργυρο και γενικά για ελλιπείς ελέγχους σε όλη τη διαδικασία. Σκεφτείτε να μπορούσαμε να εξάγουμε μια ντομάτα στις βόρειες χώρες που να μη μπορείς να παίξεις τένις μαζί της χωρίς να σπάει, όπως γίνεται με τις Ολλανδικές ντομάτες. Σκεφτείτε αυτή η ντομάτα να μην έχει ίχνος εντομοκτόνων ή άλλων βλαβερών συστατικών. Εκτός από τις εξαγωγές μας θα κάναμε πολύ καλό και στην υγεία μας.

Μπορούμε να βασιστούμε στην αγροτική παραγωγή σε χώρα που δεν έχει μεγάλες πεδιάδες? Φυσικά. Το 1940 η ελλάδα κατάφερε για πρώτη φορά στην ιστορία της να έχει σιτάρκεια. Παλιότερα κάθε φορά που οι αγγλικές κανονιοφόροι απέκλειαν τον πειραιά, η ελλάδα κινδύνευε με λιμό. Και σκεφτείτε πως τότε δεν είχαμε δει καν την πράσινη επανάσταση. Η ντόπια ποικιλία καλαμποκιού της Λαμίας έβγαζε γύρω στα 200κιλά καλαμπόκι στο στρέμμα. Τα υβρίδια που ήρθαν από τις ΗΠΑ μετά τον πόλεμο έβγαζαν περίπου έναν τόνο. Πιστεύετε πως είναι αδύνατο το γεωργικό πανεπιστήμιο να παράγει ένα σταθερό υβρίδιο που θα παράγει 600 κιλά και θα είναι τόσο νόστιμο, όσο η παλιά μικρή “ντόπια” ποικιλία? Όχι φυσικά. Και δεν χρειάζεται τίποτα άλλο από μερικές ντουζίνες γεωπόνους που αγαπάνε τη γενετική και τους οποίους θα ταΐζουμε για κάποια χρόνια για να φτιάχνουν νέες γενιές. Πόση παραπάνω υπεραξία θα έχει αυτό το νέο νόστιμο υβρίδιο σε σχέση με τα γεννετικώς τροποποιημένα που προσπαθούν να μας πλασάρουν ως λύση?

Καταλαβαίνω πως η φαντασίωση του Farmville δεν κάνει για όλους τους ανθρώπους, αλλά και το 1/10 μόνο να το εφαρμόσει θα κάνει τεράστια διαφορά. Και σε όλο αυτό το κράτος θα πρέπει να βοηθάει με την ίδια ζέση που προσφέρει δισεκατομμύρια στις τράπεζες. Θα πρέπει να φτιάξει ένα νομικό πλαίσιο που θα προστατεύει και θα προωθεί τέτοιες πρωτοβουλίες και ταυτόχρονα θα πρέπει να παίρνει feedback από τις κοινότητες για να κάνει το πλαίσιο ακόμα πιο έξυπνο και αποτελεσματικό. Δεν είμαι δικηγόρος, αλλά βάζω στοίχημα πως 10 νέοι άνεργοι δικηγόροι μπορούν να το αναλάβουν και να φτιάξουν ένα πλαίσιο που -σε συνεργασία με τις κοινότητες- θα κάνει τη λαμογιά στρατηγικά ασύμφορη επιλογή στους νέους συνεταιρισμούς.

Υποσκέψη 7η. (μετανάστες)

Έχουμε πρόβλημα με τους μετανάστες. Και ειδικά με αυτούς τους καινούργιους τους μαυριδερούς που μας έρχονται από κάτι περίεργες χώρες όπως το πακιστάν και το αφγανιστάν. Γιατί το κάνουν αυτό? Μήπως γιατί κάνουμε πόλεμο στις χώρες τους? Μήπως δεν υπήρχαν τέτοιοι μετανάστες στην ελλάδα πριν το 2001 που ξεκινήσαμε τον πόλεμο στις χώρες τους? Μήπως λοιπόν να στείλουμε αύριο κιολας πίσω το εκστρατευτικό σώμα που παίζει πινγκ πονγκ στην αεροπορική βάση μπάγκραμ? Ναι ξέρω είναι λίγοι, αλλά δεν είναι εντυπωσιακά ειρωνικό να γκρινιάζουμε για όλους αυτούς τους μετανάστες που στοιβάζονται σε μικρά υπόγεια διαμερίσματα την ίδια στιγμή που ρίχνουμε σφαίρες στη χώρα τους?

Οπότε πες ότι μαζεύουμε τον στρατό μας από το αφγανιστάν. Αυτό δεν λύνει το πρόβλημα των μεταναστών που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα και ζουν εξαθλιωμένοι καταφεύγοντας συχνά στην εγκληματικότητα. Οι μετανάστες αυτοί προέρχονται συνήθως από παραδοσιακές αγροτικές κοινωνίες. Η ζωή σενα ημι-υπόγειο δωμάτιο στην πλατεία αμερικής είμαι σίγουρος πως δεν είναι ακριβώς το όνειρό τους για τον κόσμο. Τι θα λέγατε λοιπόν να τους δώσουμε μια διέξοδο έξω από εκεί, προς μια ντουζίνα από τα δεκάδες εγκαταλελειμμένα χωριά προκειμένου να κάνουν αυτό που γνωρίζουν καλύτερα? Να ασχοληθούν δηλαδή με τη γεωργία και την κτηνοτροφία?

Φυσικά αν η παραπάνω πρόταση γίνει με όρους της σημερινής κυβερνώσας τάξης, αυτό θα ισοδυναμούσε με μία νέα μανωλάδα και ένα νέο δουλεμπόριο ή με ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης σαν κι αυτά που οραματίζεται ο Σαββόπουλος για να μην του χαλάνε την γαμάτη δήθεν ελληνικότητά του. Γιαυτό και λέω πως ένα τέτοιο πολιτικό πρόγραμμα δεν μπορεί να εφαρμοστεί παρά από ανθρώπους με μια αριστερή αφήγηση στο μυαλό τους. Από ανθρώπους δηλαδή που βλέπουν τον συνάνθρωπο ως τέτοιο, κι όχι ως μαυριδερό κρεατένιο πρόβλημα (στρατόπεδα συγκέντρωσης) ή μαυριδερή κρεατένια ευκαιρία (δούλοι στη μανωλάδα).

Είμαι σίγουρος πως μόλις προσφέρεις μια πιο ανθρώπινη ζωή σε αυτούς τους ανθρώπους, θα ξεχάσουν πολύ γρήγορα την εγκληματικότητα που τους ωθεί η σημερινή τους κοινωνική και οικονομική τους κατάσταση. Φυσικά θα υπάρχουν κάποιοι που θα συνεχίσουν να προτιμούν να παραμείνουν σωματέμποροι από το να ξαναγίνουν αγρότες. Σίγουρα θα υπάρχουν τέτοιοι, όπως υπάρχει σε κάθε κοινωνία. Αλλά αυτοί, χωρίς τη θάλασσα από τους εξαθλιωμένους που τους περιτριγυρίζει και οι ίδιοι συντηρούν με διάφορες “δουλίτσες” θα είναι σαν τα ψάρια έξω από το νερό, δηλαδή εξαιρετικά εύκολα ελέγξιμοι.

Αν θέλουμε να κάνουμε κάτι με την εγκληματικότητα, θα πρέπει να της στερήσουμε τις οικονομικές βάσεις που τη δημιουργούν, όχι να χτίσουμε περισσότερες φυλακές. Οι συμμορίες στις ΗΠΑ συνεχίζουν να ανθούν παρά τα 2εκ φυλακισμένων, είναι κρίμα να ξεχνάμε τα μαθήματα του παρελθόντος με τέτοια ευκολία, για λύσεις σκούπα που τίποτα δεν καταφέρνουν.

Με την παραπάνω πρόταση, οι μετανάστες θα αποκτήσουν μια ζωή που θα έχουν κίνητρα να μην τη χάσουν, να την διαφυλάξουν και να την αναπτύξουν οι ίδιοι, και ταυτόχρονα θα οδηγηθούν στην πραγματική παραγωγή αγαθών και μάλιστα σε έναν τομέα που είναι κρίσιμος για το μέλλον μας. Τόσο για την φυσική μας επιβίωση σε περίπτωση που το διεθνές εμπόριο καταρρεύσει και πάψουμε να εισάγουμε σταφύλια ν.αφρικής, όσο και για την εισαγωγή αγαθών που δεν διαθέτουμε οι ίδιοι (και εννοώ το πετρέλαιο και όχι το Gti1666turbogamao).

Σκέψη 8η. (σπίτια και στεγαστικά)

Η ελλάδα είναι μια από εκείνες τις χώρες, όπου τα ακίνητα αποτελούν μια από τις βασικότερες επιλογές συσσώρευσης και επένδυσης του συσσωρευμένου κεφαλαίου. Λόγω ασταθούς νομίσματος, ελλιπούς εκβιομηχάνισης, ανυπαρξίας κράτους πρόνοιας μέχρι πολύ πρόσφατα και παράδοσης. Έτσι η παγκόσμια στεγαστική φούσκα, βρήκε τους έλληνες να ξεκινούν από ένα πολύ πολύ υψηλότερο επίπεδο. Η ιδιοκατοίκηση στην ελλάδα ήταν ήδη σημαντικά πιο μεγάλη από τις περισσότερες χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία το 2006 έφτανε πάνω από το 80%

Αυτό φυσικά το δεδομένο, δεν εμπόδισε τις κυβερνήσεις τους μηχανικούς και τις τράπεζες να επενδύσουν ακόμα περισσότερο σε αυτή τη ελληνική “ιδιαιτερότητα”. Κάτι που θα μπορούσε να καταγραφεί στα βιβλία της οικονομικής ιστορίας ως ένα φίνο παράδειγμα σπατάλης κεφαλαίου και πιστώσεων.

Υπάρχει ένα ιδεολόγημα εδώ και πολλά χρόνια, πως ο ιδιωτικός τομέας μπορεί να επιλέξει καλύτερα από τον δημόσιο μέσω της αγοράς, το που θα κατευθύνεται το κεφάλαιο και οι πιστώσεις. Αυτό το ιδεολόγημα κατέρρευσε εντυπωσιακά το 2007, δίνοντας δάνεια και πιστώσεις σε τομείς χωρίς καμία πραγματική προοπτική ανάπτυξης. Άρα όσο και να μιλάμε για κακοδιαχείρηση του δημοσίου χρήματος, ακόμα και σε σύγκριση με το ιδιαίτερα και επίτηδες κακοδιαχειριζόμενο ελληνικό κράτος, ο ιδιωτικός τομέας απέδειξε πέρα από πάση αμφιβολία πως μπορεί να τα σκατώσει περισσότερο.

Που αλλού μας έχει οδηγήσει? Σε χρεοκοπημένες τράπεζες. Η αλόγιστης υπερπροσφορά δανείων σε έναν τομέα της οικονομίας όπου η απόδοση του κεφαλαίου (λόγω υπερ-επένδυσης) είναι ελάχιστη, έχει οδηγήσει τις τράπεζες και τους δανειολήπτες να έχουν παγιδευθεί σε υψηλότατα τοκοχρεολύσια σπιτιών που δεν θα αξίζουν ποτέ ξανά τόσο όσο αγοράστηκαν.

Η παγίδα

Καθώς σε αντίθεση με τις ΗΠΑ οι δανειολήπτες στην Ελλάδα δεν μπορούν να αποχωρήσουν από το δάνειό τους (και το σπίτι) χωρίς παραπάνω κυρώσεις, έχουμε το εντυπωσιακό φαινόμενο να πληρώνουν υψηλότατες δόσεις για ένα ακίνητο που θα γίνει “δικό τους” όταν οι ίδιοι θα βρίσκονται πολύ πιο κοντά στον τάφο, δηλαδή σε 30-35χρόνια από σήμερα. Κι όλα αυτά υπό τις “κανονικές συνθήκες” του 2007. Όχι υπό τις συνθήκες κρίσης, ανεργίας και ανόδου των επιτοκίων. Αυτή είναι η εντυπωσιακή παράνοια να ονομάζεις ένα σπίτι δικό σου, όταν στην ουσία θα γίνει δικό σου μόνο αφού δεν θα μπορείς να το χαρείς και στο ενδιάμεσο θα πληρώνεις ένα “ενοίκιο” (το οποίο ονομάζουμε δόση) που σήμερα είναι δύο και τρείς φορές υψηλότερο των κανονικών ενοικίων τα οποία -πολύ λογικά- πέφτουν συνεχώς.

Μέχρι το 2007, αυτό το σύστημα ικανοποιούσε τους περισσότερους, ή ακόμα κι αν δεν τους ικανοποιούσε, δεν τους σύγχυζε αρκετά για να κάνουν κάτι γιαυτό. Αλλά αυτό τελειώνει. Οι μεγάλες ανισότητες κάνουν αυτή τη συνειδητοποίηση πιο σταδιακή, αλλά φέτος θα συμφωνούν ακόμα περισσότεροι με αυτή τη διαπίστωση απ’ ό,τι πέρσι. Και του χρόνου ακόμα περισσότεροι.

Μια λύση μπάχαλο.

Για αρχή η τράπεζες είναι χρεοκοπημένες. Είναι μάλιστα χρεοκοπημένες σε ύψος τουλάχιστον 90δις ευρώ. Έχουν υποθηκεύσει το κράτος με εγγυήσεις και ρευστό ύψους 108δις και ταυτόχρονα τους επιτρέπεται να βγάζουν και κέρδη, να δίνουν μπόνους στα στελέχη τους (φαντάζομαι μπόνους παραγωγικότητας που κατάφεραν να τις φέρουν μέχρι εδώ).

Στην ουσία οι μέτοχοι και η διοίκησή τους απομυζούν όσο μπορούν και για όσο μπορούν το τραπεζικό κουφάρι. Ο όμιλος της Εθνικής ανακοίνωσε κέρδη 400εκ, (φροντίζοντας μάλιστα να ανακοινώσει ζημιές στην ελλάδα για να μην πληρώσει ούτε το μέρισμα από τις προνομιούχες μετοχές), η Eurobank 113εκ ευρώ, και η Alphabank 147εκ. Χωρίς να υπολογίσουμε τα δωράκια που δώθηκαν στα υψηλόβαθμα στελέχη και τη διοίκηση (τα οποία καταγράφονται στα έξοδα). Καθόλου άσχημο σκορ για μαγαζιά που θα έπρεπε να βρίσκονται υπό εκκαθάριση εε?

Είναι κάτι που πρέπει να σταματήσει. Τα Χρεοκοπημένα ιδρύματα θα πρέπει να συμπεριφέρονται ως τέτοια. Και να ξοδεύουν τα κέρδη τους για να κλείσουν όλες εκείνες τις τρύπες που έχουν ανοίξει και τις οποίες θα φορτώσουν στο κράτος κάποια στιγμή. Τι μπορούμε να κάνουμε γιαυτό? Ορίστε μια ιδέα:

Θα δημιουργήσουμε ένα ειδικό πρόγραμμα στο οποίο θα μπορούν να μπουν όλοι εκείνοι οι δανειολήπτες που είναι παγιδευμένοι σε τεράστιες δόσεις για σπίτια που αφορούν την 1η τους κατοικία. Φυσικά θα πρέπει να μην έχουν ή να είναι διατεθειμένοι να παραχωρήσουν οποιοδήποτε άλλο ακίνητο στην κατοχή τους, η ρύθμιση να αφορά μέχρι συγκεκριμένο ύψος τετραγωνικών και αξίας ακινήτου (ανάλογα με το αριθμό των ανθρώπων που κατοικούν στο σπίτι) και διάφορους άλλους περιορισμούς. Οι τράπεζες μετά θα μεταβιβάζουν την υποθήκη και το δάνειο αυτού του σπιτιού στην εταιρία που θα αναλάβει τη διαχείριση σε τιμή που θα κυμαίνεται μεταξύ 50% και 2/3 της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. Αντί για ρευστό θα λαμβάνουν μακροχρόνια άτοκα ομόλογα της εταιρίας αυτής και το υπόλοιπο θα το καταγράφουν ως ζημιά. Η εταιρία αυτή τώρα θα συνάπτει μια μακροχρόνια (ας πούμε 20ετή) μίσθωση με τους δανειολήπτες με τιμή ενοικίου πολύ πολύ χαμηλότερη από τις δόσεις που πλήρωναν και αυξήσεις που θα είναι συνδεδεμένες με τους μισθούς κι όχι με τον πληθωρισμό που ανεβαίνει ανεξάρτητα από τους μισθούς.

Μέτοχοι της εταιρίας θα είναι κατά 51% το κράτος και κατά 49% οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα, με τα κέρδη να πρέπει να καλύψουν αρχικά την επένδυση του κράτους σε αυτό το εγχείρημα.

Με αυτόν τον τρόπο, οικογένειες που το έχουν ανάγκη και αυτή τη στιγμή είναι παγιδευμένες σε μια κόλαση υψηλών δόσεων στις οποίες δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν, θα συνεχίσουν να μένουν στο ίδιο σπίτι με εξαιρετικά μικρότερες επιβαρύνσεις, το οποίο μάλιστα για τα επόμενα 20χρόνια θα είναι πρακτικά δικό τους.

Στόχος είναι ταυτόχρονα κάθε χρόνο οι τράπεζες να καταγράφουν μηδενικά κέρδη και μηδενικά μπόνους, προκειμένου να εξυγιάνουν τις μαύρες τρύπες που σήμερα επιμελώς κρύβουν, μοιράζοντας εκατομμύρια στους εαυτούς τους και υποθηκεύοντας ακόμα περισσότερο το μέλλον της τράπεζας.

Τι θα δημιουργήσει αυτό? Μια δεξαμενή από κατοικίες που θα μπορούν να κατευθύνουν τις τιμές των κατοικιών σε όλη τη χώρα προς πιο βιώσιμα επίπεδα. Διότι τα υψηλά ενοίκια μειώνουν την ανταγωνιστικότητα μιας χώρας, χωρίς να προσφέρουν καμία μα καμία υπεραξία. Το μόνο που κάνουν είναι να μεταφέρουν πλούτο από τον ενοικιαστή στον ιδιοκτήτη.

Ακόμα θα δημιουργήσεις έναν μηχανισμό για υπερχρεωμένους ιδιοκτήτες, όπου θα μπορούν να ξεφύγουν από τα χρέη τους προσφέροντας στο κράτος άλλα ακίνητα που διαθέτουν ή -στην περίπτωση που μιλάμε για πρώτη κατοικία- προσφέροντας την πρώτη κατοικία με την υπόσχεση πως (αν δεν μιλάμε για καμιά βίλα) θα μπορεί να τη νοικιάζει για τα επόμενα 15-20 χρόνια. Κι όλοι αυτοί οι άνθρωποι θα αποκτήσουν ένα κοινό πεπρωμένο, κάτι που λείπει από την κατακερματισμένη ελληνική κοινωνία.

Επιπλέον μέρος αυτού του τεράστιου όγκου κατοικιών θα μπορούσε να πουληθεί σε ανθρώπους που έχουν χρήματα αλλά προσέξτε το twist. Η πώληση θα αφορά το δικαίωμα επικαρπίας κι όχι της ψιλής κυριότητας που θα παραμένει στην κοινότητα. Έτσι η τιμή θα είναι ακόμα πιο προσιτή και ο κόσμος θα διατηρήσει την αίσθηση πως το σπίτι του ανήκει, χωρίς ταυτόχρονα να συντηρεί τη φεουδαρχική λογική της κληρονομικότητας της ιδιοκτησίας.

Ποιο είναι το bug αυτού του συστήματος?

Το κυριότερα προβλήματα του παραπάνω συστήματος πως πρέπει να βρεις έναν δημόσιο τομέα που να το εφαρμόσει αυτό χωρίς να συνδιαλέγεται με τον παλιό τρόπο κάτω από το τραπέζι (έχω εγώ ένα διαμέρισμα στην εκάλη μούρλια να σου δώσω αν μου προσφέρεις κάτιτοις ή μερικά ψηφαλάκια). Κι αυτό αυτή τη στιγμή δεν το διαθέτεις.

Ουσιαστικά θα πρέπει να βρεις πως θα αποτρέψεις τους διαχειριστές αυτού του συστήματος να αποκτήσουν ισχύ από τη διαχείρισή τους και να διαφοροποιηθούν από την κοινωνία. Μια κατάσταση που είδαμε πολύ έντονα να συμβαίνει στις χώρες του υπαρκτού, και βλέπουμε συνεχώς να συμβαίνει στον ιδιωτικό τομέα στη δύση. Οι μέτοχοι μιας πολυμετοχικής τεράστιας επιχείρησης έχουν συνήθως ελάχιστη ισχύ σε σχέση με την εκτελεστική διοίκηση. Παρότι είναι οι τυπικοί ιδιοκτήτες, είναι τα διευθυντικά στελέχη που διαθέτουν ντεφάκτο τη δύναμη. Δεν έχω απάντηση σε αυτό το πρόβλημα και δεν γνωρίζω κάποιον που διαθέτει, αλλά νομίζω πως είναι ένας δρόμος που αξίζει να αναπτυχθεί.

Υποσκέψη 8η. ( γεμίζοντας τα σπίτια )

άλλη μια παράνοια της αγοράς, είναι πως διαθέτουμε πάρα πολλά σπίτια που παραμένουν κλειστά. Και παρέμεναν κλειστά ακόμα και τις εποχές των παχιών αγελάδων με τα υψηλά ενοίκια. Αυτό δεν είναι τίποτα άλλο παρά σπατάλη πόρων που πρέπει να αντιμετωπιστεί.

Χοντρικά μπορούμε να πούμε πως είναι δύο οι κατηγορίες των κλειστών σπιτιών. Νεόδμητα που δεν νοικιάζονται για να μη χάσει το σπίτι την τιμή του αμπαλάζ (στην ελληνική φαντασίωση αν έχει κατουρήσει άλλος στην τουαλέτα σου, η αξία του σπιτιού πέφτει).

Παλαιότερες κατοικίες που μένουν κλειστές γιατί ο ιδιοκτήτης τους δεν ασχολείται να τις αξιοποιήσει, θεωρώντας τη φασαρία μεγαλύτερη από το κέρδος.

Τι μπορούμε να κάνουμε γιαυτά τα δύο? Πρέπει να πείσουμε την αγορά να τα αξιοποιήσει. Και πως μπορούμε να το κάνουμε αυτό? Δημιουργώντας ένα κίνητρο, κάνοντας δηλαδή ασύμφορο το να κρατάς ένα σπίτι κλειστό και άδειο. Πως θα το κάνουμε αυτό χωρίς να επιβαρύνουμε ιδιαίτερα τα υπόλοιπα σπίτια που κατοικούνται? Ορίστε μια ακόμα ιδέα:

Στην ελλάδα υπάρχει αυτή η παράνοια όπου πληρώνουμε τους φόρους και τα τέλη δήμου, την ΕΡΤ και άλλα βάρη στη ΔΕΗ. Με αυτόν τον τρόπο πολλοί ιδιοκτήτες κλείνουν το ρολόι και δεν πληρώνουν τίποτα. Μπορούμε λοιπόν όπως κάνουν στη γερμανία, να μεταφέρουμε αυτά τα έξοδα στην πολυκατοικία και τα κοινόχρηστα. Θα μπορούσαμε μάλιστα να φορτώσουμε μερικά ακόμα βάρη στα κοινόχρηστα που όμως θα έχουν άμεσο αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής της γειτονιάς. Θα μπορούσε πχ η πολυκατοικία να είναι υπεύθυνη για τα πεζοδρόμια που βρίσκονται γύρω της ή για τα δέντρα που βρίσκονται μπροστά της και να διατηρεί ένα μικρό αποθεματικό για την άνοδο της ποιότητας ζωής.

Όλα αυτά θα εισπράττονται από την πολυκατοικία και θα βαραίνουν τον ένοικο (όπως γίνεται τώρα με τη ΔΕΗ) ή τον ιδιοκτήτη (όταν μιλάμε για αποθεματικό). Η πληρωμή όμως θα γίνεται από τον ιδιοκτήτη ο οποίος θα τα ζητά με τη σειρά του από τον ένοικο. Με αυτόν τον τρόπο οι ιδιοκτήτες δεν θα επιβαρύνονται ιδιαίτερα αν νοικιάζουν το σπίτι (αφού θα είναι μία ή άλλη πάνω κάτω), αλλά θα επιβαρύνονται αν το κρατάνε άεργο και κλειστό. Έτσι θα δημιουργηθεί το κίνητρο να νοικιάζονται τα σπίτια ακόμα κι αν το ενοίκιο αυτό είναι χαμηλότερο απ’ όσο ο ιδιοκτήτης θεωρεί σημαντικό για να ασχοληθεί.

Ήδη ακούω διάφορους να μου λένε πόσο οι ιδιοκτήτες δεν θα πληρώνουν τα κοινόχρηστα, πόσο θα τα αφήνουν να μαζεύονται κλπ κλπ. Γιαυτό υπάρχουν δύο λύσεις. Η μία λύση είναι πως ο ασυνεπής ιδιοκτήτης θα επιβαρύνει τους υπόλοιπους ιδιοκτήτες της πολυκατοικίας, με αποτέλεσμα να υπάρχει πίεση από την ίδια τη συνέλευση να πληρώσουν οι ασυνεπείς. Η δεύτερη λύση είναι πως εάν μαζευτεί ένα αξιόλογο ποσό μη καταβληθέντων κοινοχρήστων ενός κλειστού σπιτιού, τότε η συνέλευση θα έχει τη δυνατότητα να δημοπρατεί το σπίτι υπερ ολόκληρης της συνέλευσης.

Φυσικά στο παραπάνω σχέδιο θα πρέπει να δημιουργηθεί ένας ικανός μηχανισμός εξώσεων για ενοικιαστές που δεν πληρώνουν, έτσι ώστε οι ιδιοκτήτες να ζημιώνονται μόνο πχ για ένα εξάμηνο από τη στιγμή που οι ενοικιαστές σταματούν να πληρώνουν.

Για τους ενοικιαστές που αποδεδειγμένα δεν μπορούν να πληρώσουν παρά τις χαμηλές τιμές στις οποίες οι παραπάνω κινήσεις θα διαμορφώσουν τα ενοίκια, το κράτος θα αναλαμβάνει να τους βρίσκει κατοικία από το απόθεμα των σπιτιών της σκέψης 8.