Και οι επτά ήταν υπέροχες: Οι χώρες που χρεοκόπησαν

Δημοσίευση | 19 Απριλίου 2010 

του Γιώργου Φλώκα

Πηγή: in2life

Μια εθνική χρεοκοπία πρακτικά, είναι η αδυναμία πληρωμών από την κυβέρνηση μιας χώρας προς τους ομολογιούχους της. Μια τέτοια τεχνοοικονομική πράξη, εκ πρώτης όψεως φαίνεται να μην αγγίζει πολλούς, ωστόσο δεν είναι έτσι.

Το νόμισμα της χώρας καταρρέει και συνήθως χάνει εντελώς την αξία του στις διεθνείς αγορές, με αποτέλεσμα την εκτίναξη των τιμών των εισαγόμενων προϊόντων, τη στιγμή που οι τράπεζες, παραδοσιακοί κάτοχοι ομολόγων των κυβερνήσεων αλλά και επιρρεπείς στην εθνική ισοτιμία, χρεοκοπούν, δεσμεύοντας ή παγώνοντας σε πολλές περιπτώσεις τις καταθέσεις, με πλήρη παράλυση της οικονομικής δραστηριότητας.

Έτσι τουλάχιστον ήταν τα πράγματα με βάση τις παραδοσιακές οικονομικές θεωρίες, πριν την παγκοσμιοποίηση και τη δημιουργία οργανισμών όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η ευρωζώνη.

Σε αυτόν τον σύγχρονο διαδραστικό κόσμο, η χρεοκοπία μπορεί να αποτελέσει και χρυσή ευκαιρία, τουλάχιστον για κάποιους κλάδους όπως ο τουριστικός, αλλά και το εμπόριο.

Αργεντινή

Η χρεοκοπία της Αργεντινής το 2001, λόγω αδυναμίας αποπληρωμής ομολόγων ύψους 145 δις. δολαρίων, προκάλεσε την κατάρρευση του νομίσματος και του χρηματιστηρίου της χώρας, και οδήγησε σε γενικευμένο πανικό. Πολλοί κοιμόντουσαν έξω από τις τράπεζες για να προλάβουν να αποσύρουν τα χρήματά τους, ενώ και ο ίδιος ο τότε πρόεδρος, Φερνάντο ντε λα Ρούα, είχε γλυτώσει τελευταία στιγμή το λιντσάρισμα, διαφεύγοντας με ελικόπτερο.

Παρά το γεγονός ότι μετά και την εθνικοποίηση ιδιωτικών αμοιβαίων κεφαλαίων «για να μην χρεοκοπήσουν», η χώρα μπήκε στα «μαύρα κατάστιχα» των διεθνών πιστωτών, η οικονομία της εμφανίζει έκτοτε εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης, αξιοποιώντας τους πλούσιους φυσικούς πόρους και την άνθηση του εμπορίου και δη των εξαγωγών, μετά την κατάρρευση του νομίσματος.

Ισλανδία

Η Ισλανδία αποτέλεσε θύμα της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης του 2008. Η ελεύθερη πτώση της ισοτιμίας του εθνικού νομίσματος προκάλεσε εκτίναξη του εξωτερικού χρέους, με την χώρα να δηλώνει αδυναμία πληρωμών. Η κατάσταση ήταν ιδιαίτερα κρίσιμη, δεδομένου ότι οι τιμές των εισαγόμενων προϊόντων, από τα οποία εξαρτάται έντονα η χώρα, είχαν εκτοξευτεί στα ύψη.

Η ανεργία τριπλασιάστηκε και η κυβέρνηση, η οποία θεωρήθηκε υπεύθυνη για την κατάσταση της χώρας, έπεσε από την εξουσία.

Ωστόσο, η Ισλανδία είχε και απροσδόκητα οφέλη από τη χρεοκοπία και την κατάρρευση του νομίσματος: Την εκτίναξη του τουρισμού, καθώς χιλιάδες ταξιδιώτες από όλο τον κόσμο έσπευσαν να εκμεταλλευτούν τις φθηνές διακοπές στο ηφαιστειακό σκηνικό της χώρας.

«Πέρυσι έπαιρνα 60 κρόνες στο δολάριο, εφέτος παίρνω 105 κρόνες», δήλωνε καναδός φοιτητής που έσπευσε να επισκεφθεί τη χώρα. Σημειώνεται ότι η αξία της κρόνας έναντι των διεθνών νομισμάτων υποχώρησε 44% το 2008.

Η τουριστική κίνηση υπερδιπλασιάστηκε, με τουλάχιστον 500.000 τουρίστες να επισκέπτονται τη χώρα το 2009. Πλέον οι τουρίστες αντικατέστησαν τους ντόπιους στα καφέ και τα μπαρ της πόλης, ενώ απροσδόκητη ανάπτυξη γνώρισαν κλάδοι όπως ο ξενοδοχειακός, οι ενοικιάσεις αυτοκινήτων, αλλά και ο εθνικός αερομεταφορέας της χώρας, Icelandair.

Μπορεί η κρίση να οδηγήσει στις 'Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης';

Πάνος Παναγιώτου - διευθυντής ΕΚΤΑ, info@ekta1.gr

Πηγή: Sofokleous10

Η πετρελαϊκή κρίση στις αρχές της δεκαετίας του 70’ οδήγησε τις ΗΠΑ στην αδυναμία/άρνηση αποπληρωμής του χρέους τους σε χρυσό και στην αναζήτηση ενός εναλλακτικού νομισματικού συστήματος το οποίο θα μπορούσε να τις βγάλει από τη μεγαλύτερη κρίση χρέους στη μοντέρνα ιστορία τους. Με πρωτεργάτη των Paul Volcker, υφυπουργό οικονομικών (1969 –1974) και υπεύθυνου διεθνών νομισματικών σχέσεων, οι ΗΠΑ κατήργησαν, εν μία νυκτί, το μέχρι εκείνη τη στιγμή διεθνές νομισματικό σύστημα, το οποίο είχε στην καρδιά του τη σύνδεση των νομισμάτων με το χρυσό και το αντικατέστησαν με το σύστημα ‘ελεύθερης’ διακύμανσης των νομισματικών ισοτιμιών, όπου η τιμή των νομισμάτων καθορίζεται με βάση τους ‘κανόνες της προσφοράς και της ζήτησης’.

Προκειμένου να κατευνάσουν την αντίδραση των εξοργισμένων πιστωτών τους (Βρετανίας, Γαλλίας, Ολλανδίας κλπ)  και να τους πείσουν να δεχτούν την αποπληρωμή του χρέους σε δολάρια, αποφεύγοντας έτσι την πτώχευση, οι ΗΠΑ πέτυχαν, με την απειλή πολέμου (σύμφωνα με αποχαρακτηρισμένα, πρώην, απόρρητα βρετανικά έγγραφα), να ‘πείσουν’ τους Άραβες σε συμφωνία για τη διεξαγωγή του εμπορίου πετρελαίου αποκλειστικά και μόνο σε δολάριο, συνδέοντας το, έτσι, με το πιο σημαντικό εμπόρευμα του κόσμου και μετατρέποντας το σε παγκόσμιο νόμισμα, το οποίο όλες οι χώρες θα χρειάζονταν στο εξής, όσο θα είχαν ανάγκη από πετρέλαιο.

Τα κράτη βρέθηκαν αντιμέτωπα με ένα νέο σύστημα διακύμανσης των νομισμάτων τους, χωρίς να κατανοούν καλά τους κανόνες και τη λειτουργία του, ενώ οι ΗΠΑ, που το είχαν δημιουργήσει, το εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο, απογειώνοντας την τιμή του δολαρίου έναντι των υπόλοιπων νομισμάτων στα ύψη, προκειμένου, μεταξύ άλλων, να αντιμετωπίσουν τις αφόρητες πληθωριστικές πιέσεις από την άνοδο της τιμής του πετρελαίου, μεταφέροντας τες, έτσι, στα υπόλοιπα κράτη και κυρίως στην Ευρώπη, η οποία κατρακύλησε σε μία πολυετή περίοδο οικονομικής ύφεσης, που την οδήγησε το 1979 στην ίδρυση του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Συστήματος (ΕΝΣ), με την υιοθέτηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Μονάδας (ΕΚΜ), ενός άτυπου νομίσματος, προθάλαμου του ευρώ, πάνω στο οποίο συνδέθηκαν τα νομίσματα πολλών κρατών, με τη δυνατότητα απόκλισης μεταξύ τους μέχρι 2,5%.

Το πρώτο τανγκό στην ευρωζώνη;

του Γιάνη Βαρουφάκη  26-4-2010

Πηγή: Protagon, (via Radical Desire)

Κάποιες φορές ο κόμπος φτάνει τόσο κοντά στο χτένι που απαιτεί καθαρές κουβέντες: Η "πτώχευση" του ελληνικού δημοσίου, έτσι όπως βαίνουν τα πράγματα, είναι επιθυμητή επειδή είναι αναπόφευκτη. Δεν πρέπει να μας φοβίζει η προοπτική της άμεσης "πτώχευσης". Όχι επειδή είναι ανώδυνη αλλά επειδή είναι πολύ καλύτερη από μια "πτώχευση" σε δύο χρόνια. Κατ' αρχήν, ένα κράτος ποτέ δεν πτωχεύει όπως πτωχεύει μία επιχείρηση που κλείνει και χάνεται δια παντός στην ιστορική λήθη.

Ένα κράτος, όσο έχει μη ρευστοποιούμενους πολίτες, δεν μπορεί να πτωχεύσει πραγματικά. Απλά, κηρύσσει στάση πληρωμών και έτσι αρχίζει μια διαπραγμάτευση με τους δανειστές του. Κι όταν χρωστά 300 δις ευρώ, η διαπραγματευτική του ισχύς δεν είναι αμελητέα.

Προφανώς το κόστος μιας στάσης πληρωμών είναι τεράστιο και μάλιστα δύσκολο να προβλεφτεί. Για να μην παρεξηγηθώ, αν δηλώνω ότι πρόκειται για  "επιθυμητή" εξέλιξη το κάνω όχι επειδή μας υπόσχεται καλύτερες μέρες αλλά ακριβώς επειδή είναι αναπόφευκτη και συνεπώς θα μας φέρει ενώπιον χειρότερων ημερών αν συμβεί στο μέλλον. Να το πω πιο απλά: Από το να κηρυχθεί στάση πληρωμών σε δύο χρόνια, όταν το δημόσιο θα χρωστά πάνω από 400 δις, καλύτερα να γίνει σήμερα που το χρέος είναι 300 δις. Από τη στιγμή που στην περίπτωση "πτώχευσης" η ακολουθούσα διαπραγμάτευση συνήθως καταλήγει στην αποπληρωμή του 80% του χρέους, προτιμότερο είναι να επιστρέψουμε το 80% των 300 δις παρά το 80% των 400 δις και βάλε.

Γιατί όμως ισχυρίζομαι ότι ή "πτώχευση" είναι αναπόφευκτη; Για τον απλούστατο λόγο ότι δεν βγαίνουν τα νούμερα: Για να αποφύγουμε την στάση πληρωμών τα επόμενα πέντε χρόνια πρέπει να πληρώσουμε σε τόκους το ένα από αυτά τα πέντε ΑΕΠ! Και αυτό εφόσον οι επίσημες προβλέψεις για το ΑΕΠ βγουν, ανέλπιστα, ακριβείς. Όμως ήδη γνωρίζουμε ότι η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά 20%, η οικοδομική δραστηριότητα ακόμα περισσότερο, η πραγματική ανεργία επιδίδεται σε πρωταθλητισμό και, γενικά, η πίτα μειώνεται πολύ πιο γοργά απ' ότι υπολογίζει τόσο η κυβέρνηση όσο και η ΕΕ. Σε μια τέτοια κατάσταση βαθειάς ύφεσης, αν καταφέρει η κυβέρνηση να μετατρέψει ένα πρωτογενές έλλειμμα του 7% σε πρωτογενές πλεόνασμα του 6% θα αποτελεί πρωτόγνωρο θαύμα στην παγκόσμια οικονομική ιστορία (με πιθανή εξαίρεση την Τζαμάϊκα της δεκαετίας του 1970, τότε που οι περικοπές στις κρατικές δαπάνες οδήγησαν σε πλήρη κοινωνική κατάρρευση).

ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΙΣΟΔΟ ΣΤΟ ΔΝΤ

Εξακολουθεί η Ελλάδα να είναι παγκόσμιο πειραματόζωο 25.04.10 ΕΠΟΧΗ

Του Γιάννη Δραγασάκη* Σε ό, τι αφορά στην Ελλάδα. Η συμβολή του μηχανισμού στη διαχείριση του χρέους είναι αμφίβολη. Δεν αποκλείεται, λένε οι ειδικοί, να συνεχίσουν ν’ ανεβαίνουν τα spreads, διότι οι ιδιώτες κάτοχοι των ομολόγων, ξέροντας ότι η πολιτική του ΔΝΤ θα δημιουργήσει ύφεση, θα αμφιβάλουν τώρα πια όχι για το δημόσιο αυτό καθ’ εαυτό αλλά για το αν μια χώρα σε ύφεση θα μπορεί κάποτε να εξασφαλίσει την αποπληρωμή του συσσωρεμένου χρέους. Άρα το έδαφος παραμένει ολισθηρό, και να είμαστε ανοιχτοί σε νέες, ακόμη χειρότερες εκδοχές της ελληνικής κρίσης. Σε ό, τι αφορά στα μέτρα, αφενός υλοποιείται το πρόγραμμα που ήδη έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση στις 3 Μάρτη. Τώρα το Δ.Ν.Τ. θα ζητήσει η μείωση μισθών να επεκταθεί και στον ιδιωτικό τομέα. Η λογική τους είναι ότι ‘εφόσον δεν έχετε εθνικό νόμισμα να υποτιμήσετε, πρέπει να υποτιμήσετε τους μισθούς’. Λένε τιμές και μισθούς, αλλά επειδή οι τιμές δεν πέφτουν λόγω της μονοπωλιακής διάρθρωσης της οικονομίας θα έχουμε μείωση μισθών. Το δεύτερο μεγάλο θύμα είναι το ασφαλιστικό όπου εδώ δεν είναι απλά η περικοπή των συντάξεων, η άνοδος των ορίων ηλικίας κτλ. Είναι πιο επιθετικός, απαιτείται η διάλυση της κοινωνικής ασφάλισης όπως τη γνωρίσαμε, ο διαχωρισμός της σε δύο συντάξεις, μια εθνική της τάξης των 300 - 360 ευρώ το πολύ και από εκεί και πέρα μια ανταποδοτική σύνταξη. Ο στρατηγικός στόχος εδώ είναι ο εξής: επειδή προβλέπεται ότι σε μια φθίνουσα οικονομία θα επέλθει στο μέλλον σύγκρουση και δυσκολία σ΄ ό, τι αφορά στη διανομή της πίτας ανάμεσα σε τόκους και συντάξεις, ο στόχος είναι να διασφαλιστεί από τώρα με τρόπο θεσμικό ότι η αύξηση των δαπανών για τις συντάξεις δεν θα απειλήσουν τις προσόδους των πιστωτών. Γι’ αυτό απαιτούν να θεσμοθετηθεί ότι το κονδύλι για τις συντάξεις θα είναι σταθερό αιωνίως, ως το 2050, και δεν θα υπερβαίνει αυτό που ήταν το 2008 δηλαδή 4,5% του ΑΕΠ, τόσο πρέπει να είναι και το 2020 και το 2030 και 2040, παρ’ όλο που οι συνταξιούχοι θα διπλασιασθούν! Αυτό είναι το κλειδί, κατά την άποψή μου, του σχεδίου και η έλευση του ΔΝΤ σε μεγάλο βαθμό γίνεται για να επιβληθεί αυτή η ρύθμιση «βόμβα» στα θεμέλια της κοινωνίας για όλα τα επόμενα χρόνια. Δεν θα επεκταθώ σε άλλα μέτρα, είναι προφανές ότι θα έχουμε και νέο κύμα ιδιωτικοποιήσεων, απελευθερώσεων κλπ, και όλα αυτά θα δικαιολογηθούν στο όνομα της ανάπτυξης. Στην παγίδα του χρέους Οι συνέπειες πρέπει να μελετηθούν. Με τα δεδομένα που έχουμε ως τώρα φαίνεται ότι θα έχουμε ύφεση απροσδιόριστης έντασης και διάρκειας. Ήδη εκτιμούν από -2% έως -4% για φέτος. Η δεύτερη διάσταση είναι η ανεργία, τουλάχιστον 12% - 13% για τα επόμενα δυο χρόνια, που σημαίνει πραγματική πάνω από 15%. Αναδιάρθρωση της οικονομίας με κλείσιμο μικρών, αλλά όχι μόνο, επιχειρήσεων. Αναδιάρθρωση της οικονομίας με αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συγκέντρωση του κεφαλαίου και το μονοπωλιακό έλεγχό της. Μεγαλύτερη εξάρτηση από το χρηματιστικό κεφάλαιο. Με όλες αυτές τις θυσίες υπάρχει περίπτωση να λυθεί το πρόβλημα; Το ΔΝΤ έχει ένα μοντέλο το οποίο προβλέπει δυο πράγματα. Αυτά που είπα και άλλα που φέρνουν την ύφεση και δεύτερον υποτίμηση του εθνικού νομίσματος που δημιουργεί μια πληθωριστική ανάπτυξη που εξισορροπεί την ύφεση. Στην Ελλάδα υπάρχει το πρώτο σκέλος χωρίς το δεύτερο. Εξακολουθεί η Ελλάδα να είναι παγκόσμιο πειραματόζωο, για να δούμε τι θα συμβεί αν εφαρμοσθεί αυτό που ονομάζουν ‘εσωτερική υποτίμηση’.

Ευρωπαϊκή Αριστερά και Πράσινοι για ένα μορατόριουμ υπέρ της Ελλάδας

Δευ 26/04/2010, SteliosKouloglou   tvxs

Μέσα στον πανικό από τις εξελίξεις και τις συνεχείς δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων που ζητούν όλο και περισσότερα μέτρα από την ελληνική κυβέρνηση, έχει υποβαθμιστεί μια πολύ σημαντική σκηνή από το ελληνικό δράμα: ότι αντίθετα με την κυρία Μέρκελ, την γαλλίδα υπουργό Οικονομικών που μπήκε πρόσφατο στο χορό όσων ζητούν κι άλλο αίμα και τους Ευρωπαίους νεοφιλελεύθερους, υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις που από την αρχή της κρίσης επιμένουν σε μια διαφορετική αντιμετώπιση του προβλήματος.

Χθες στην Γερμανία, ο ηγέτης του κόμμματος της ΑριστεράςDietmar Bartsch πρότεινε, σύμφωνα με τηλεγράφημα του γερμανικού πρακτορείου ειδήσεων, ‘μορατόριουμ’ για το χρέος της Ελλάδας, προκειμένου να ανακουφιστεί προσωρινά η οικονομικά ταλαιπωρημένη χώρα, όπως εξήγησε. Πρόταση που σημαίνει το πάγωμα των δανειακών απαιτήσεων για συγκεκριμμένο χρονικό διάστημα.

Οι Γερμανοί πράσινοι και οι σοσιαλδημοκράτες πιστεύουν από την πλευρά τους ότι οι γερμανικές τράπεζες που έχουν στην κατοχή τους ελληνικά ομόλογα θα πρέπει να βοηθήσουν στην σωτηρία της ελληνικής οικονομίας. Υπερ του μορατόριουμ ή της αναδιαπραγμάτευσης του χρέους τάχθηκε χθές και η ελβετική εφημερίδα Tribune de Genève που σημείωνε ότι την Ελλάδα πρέπει να βοηθήσουν και ελβετικές τράπεζες «από την στιγμή μάλιστα που κατέχουν το ένα πέμπτο από τα ελληνικά ομόλογα, που βρίσκονται στα χέρια ξένων τραπεζών».

«Οι τράπεζες, -πρόσθετε η εφημερίδα- θα μπορούσαν να παραιτηθούν από ένα μέρος των δανείων τους προς την Αθήνα ή να δεχθούν επιμήκυνση της προθεσμίας πληρωμής των δανείων και εξόφλησης των τόκων. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι τέτοια μέτρα θα βοηθούσαν αναμφίβολα περισσότερο την Ελλάδα από τα απλά δάνεια με επιτόκιο 5%. Διαφορετικά, κατέληγε η εφημερίδα, το σχέδιο σωτηρίας των δημόσιων οικονομικών της Ελλάδας μοιάζει σισύφειο.. Η (αμεση) εξόφληση του χρέους της θα επιβάλλει δραστικές οικονομίες που οδηγούν σε ύφεση, δηλαδή σε αυξημένο χρέος».

Σε ένα αφιέρωμα της για την ελληνική κρίση το Σαββατοκύριακό, η γαλλική αριστερή εφημερίδα L Humaniteέκανε δημόσια έκκληση για τη σωτηρία, όπως αναφέρει, του ελληνικού λαού. H έκκληση επισημαίνει ότι ο ελληνικός λαός δεν είναι υπεύθυνος για την πτώχευση του κράτους του, αλλά είναι αυτός που δέχεται την επίθεση των χρηματοπιστωτικών αγορών και των διεθνών οργανισμών. Η ΕΚΤ χορήγησε κολοσσιαία δάνεια στις τράπεζες με επιτόκιο μόνο στο 1%, ενώ τώρα οι τράπεζες αυτές ζητούν από τα κράτη επιτόκια μεταξύ 4% και 8% έγραφε η εφημερίδα για να καταλήξει: «Τα επιτόκια για την Ελλάδα, όπως επισημαίνεται, δεν θα πρέπει να ξεπερνούν το 1%, χωρίς άλλες προϋποθέσεις, εκτός της δέσμευσης της διατήρησης των κοινωνικών δικαιωμάτων, της απασχόλησης και των δημόσιων υπηρεσιών».

Το κύριο άρθρο της εφημερίδας που είχε τίτλο «Tous grecs !» (Όλοι Έλληνες!) προειδοποιεί ότι αυτό που υφίσταται σήμερα η Ελλάδα θα υποστούν στο μέλλον και άλλα κράτη της Ευρώπης, επικρίνοντας την αδράνεια των Ευρωπαίων, έναντι της κερδοσκοπίας που ασκούν οι χρηματοπιστωτικές αγορές σε βάρος των κρατών και των πολιτών τους.